Demir(II) sülfat sayfasının kaynağını görüntüle

{{Ayrıca bakınız|Demir takviyesi}}
{{Kimya bilgi kutusu
| Ad = Demir(II) sülfat
| ResimDosyası1 = Fe(H2O)6SO4.png
| ResimAdı1 = Demir(II) sülfatın iskelet formülü
| ResimBoyutu1 =
| ResimDosyası2 = Iron(II)-sulfate-heptahydrate-3D-balls.tiff
| ResimAdı2 = Demir(II) sülfat heptahidratın yapısı
| ResimBoyutu2 =
| IUPACAdı = Demir(II) sülfat
| ResimDosyası3 = Iron(II)-sulfate-heptahydrate-sample.jpg
| ResimAdı3 = Demir(II) sülfat heptahidrat örneği
| ResimBoyutu3 =
|DiğerAdlar = Demir(II) sülfat; Demir sülfat, Ferro sülfat, Yeşil vitriyol, Demir vitriyol, Zaç-ı Kıbrıs, Karaboya, Şıbılık
|Kısım1={{Kimyakutu Tanımlayıcılar
| index_label = susuz
| index1_label = monohidrat
| index2_label = dihidrat
| index3_label = heptahidrat
| index_comment =
| index1_comment =
| index2_comment =
| index3_comment =
| testQID = Q288266
| QID1 = Q27276789
| QID2 =
| QID3 =
| ChemSpiderID = 22804
| ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}}
| ChemSpiderID1 = 56459
| ChemSpiderID1_Ref = {{chemspidercite|changed|chemspider}}
| ChemSpiderID3 = 22804
| ChemSpiderID3_Ref = {{chemspidercite|changed|chemspider}}
| UNII = 2IDP3X9OUD
| UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}}
| UNII1 = RIB00980VW
| UNII1_Ref = {{fdacite|correct|FDA}}
| UNII2 = G0Z5449449
| UNII2_Ref = {{fdacite|correct|FDA}}
| UNII3 = 39R4TAN1VT
| UNII3_Ref = {{fdacite|correct|FDA}}
| CASNo = 7720-78-7
| CASNo_Ref = {{cascite|correct|CAS}}
| CASNo1 = 17375-41-6
| CASNo1_Ref = {{cascite|correct|CAS}}
| CASNo2 = 10028-21-4
| CASNo2_Ref = {{cascite|correct|CAS}}
| CASNo3 = 7782-63-0
| CASNo3_Ref = {{cascite|correct|CAS}}
| PubChem = 24393
| PubChem1 = 62712
| PubChem3 = 62662
| ChEBI = 75832
| ChEBI_Ref = {{ebicite|changed|EBI}}
| ChEMBL = 1200830
| ChEMBL_Ref = {{ebicite|changed|EBI}}
| RTECS = NO8500000 (susuz)<br>NO8510000 (heptahidrat)
| EC_number = 231-753-5
| UNNumber = 3077
| SMILES = [O-]S(=O)(=O)[O-].[Fe+2]
| InChI = 1/Fe.H2O4S/c;1-5(2,3)4/h;(H2,1,2,3,4)/q+2;/p-2
| InChIKey = BAUYGSIQEAFULO-NUQVWONBAS
| StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
| StdInChI = 1S/Fe.H2O4S/c;1-5(2,3)4/h;(H2,1,2,3,4)/q+2;/p-2
| StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
| StdInChIKey = BAUYGSIQEAFULO-UHFFFAOYSA-L}}
|Kısım2={{Kimyakutu Özellikler
| Formül = FeSO<sub>4</sub>
| Görünüm = Beyaz kristaller (susuz)<br>Beyaz-sarı kristaller (monohidrat)<br>Mavi-yeşil kristaller (heptahidrat)
| Koku = Kokusuz
| Yoğunluk = 3.65 g/cm<sup>3</sup> (susuz)<br>3 g/cm<sup>3</sup> (monohidrat)<br>2.15 g/cm<sup>3</sup> (pentahidrat)<ref name=webmin2/><br>1.934 g/cm<sup>3</sup> (hekzahidrat)<ref name=webmin3/><br>1.895 g/cm<sup>3</sup> (heptahidrat)<ref name=crc/>
| MolarKütle = 151.91 g/mol (susuz)<br/> 169.93 g/mol (monohidrat)<br/> 241.99 g/mol (pentahidrat)<br/> 260.00 g/mol (hekzahidrat)<br/> 278.02 g/mol (heptahidrat)
| ErimeNoktası = 680 °C
| Erime_notları =<br>(susuz) bozunur<ref name=chemister/><br>{{dönüştürme|300|C|F K}}<br>(monohidrat) bozunur<br>{{dönüştürme|60-64|C|F K}}<br>(heptahidrat) bozunur<ref name=crc>{{CRC90}}</ref><ref name=fca/>
| KaynamaNoktası =
| Çözünürlük = Monohidrat:<br>44.69 g/100 mL (77 °C)<br>35.97 g/100 mL (90.1 °C)<br>Heptahidrat:<br>15.65 g/100 mL (0 °C)<br>20.5 g/100 mL (10 °C)<br>29.51 g/100 mL (25 °C)<br>39.89 g/100 mL (40.1 °C)<br>51.35 g/100 mL (54 °C)<ref name=sioc/>
| ÇözünürDiğer = [[Etanol|Alkol]]'de çok az çözünür
| Çözünürlük1 = 6.4 g/100 g (20 °C)<ref name=chemister>{{Web kaynağı | soyadı = Anatolievich | ad = Kiper Ruslan | url = http://chemister.ru/Database/properties-en.php?dbid=1&id=4387 | başlık = iron(II) sulfate | erişimtarihi = 3 Ağustos 2014 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200304025725/http://chemister.ru/Database/properties-en.php?dbid=1&id=4387 | arşivtarihi = 4 Mart 2020}}</ref>
| Çözücü1 = etilen glikol
| RefractIndex = 1.591 (monohidrat)<ref name=mindat/><br>1.526–1.528 (21 °C, tetrahidrat)<ref name=webmin/><br>1.513–1.515 (pentahidrat)<ref name=webmin2/><br>1.468 (hekzahidrat)<ref name=webmin3/><br>1.471 (heptahidrat)<ref name=webmin4/>
| BuharBasıncı = 1.95 kPa (heptahidrat)<ref name="sigma"/>
| MagSus = {{val|1.24|e=-2|u=cm<sup>3</sup>/mol}} (susuz)<br>{{val|1.05|e=-2|u=cm<sup>3</sup>/mol}} (monohidrat)<br>{{val|1.12|e=-2|u=cm<sup>3</sup>/mol}} (heptahidrat)<ref name=crc/><br>{{val|+10200|e=-6|u=cm<sup>3</sup>/mol}}}}
|Kısım3={{Kimyakutu Yapı
| KristalYapısı = [[Ortorombik]], [[pearson symbol|oP24]] (susuz)<ref name=cod>{{Akademik dergi kaynağı|başlık= The High-temperature β Modification of Iron(II) Sulfate|ad= Matthias|soyadı= Weil|dergi= [[Acta Crystallographica Section E]]|url= http://www.crystallography.net/2216658.html|yayıncı= International Union of Crystallography|erişimtarihi=3 Ağustos 2014|sayfalar=i192|yıl= 2007|cilt= 63|sayı= 12|doi= 10.1107/S160053680705475X}}</ref><br>[[Monoklinik]], mS36 (monohidrat)<ref name=mindat/><br>Monoklinik, mP72 (tetrahidrat)<ref name=webmin/><br>[[Triklinik]], aP42 (pentahidrat)<ref name=webmin2/><br>Monoklinik, mS192 (hekzahidrat)<ref name=webmin3/><br>Monoklinik, mP108 (heptahidrat)<ref name=crc/><ref name=webmin4/>
| Coordination = Oktahedral (Fe<sup>2+</sup>)}}
|Kısım5={{Kimyakutu Termokimya
| DeltaHf = −928.4 kJ/mol (susuz)<ref name=crc/><br>−3016 kJ/mol (heptahidrat)<ref name=chemister2>{{Web kaynağı | soyadı = Anatolievich | ad = Kiper Ruslan | url = http://chemister.ru/Database/properties-en.php?dbid=1&id=459 | başlık = iron(II) sulfate heptahydrate | erişimtarihi = 3 Ağustos 2014 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200304025725/http://chemister.ru/Database/properties-en.php?dbid=1&id=459 | arşivtarihi = 4 Mart 2020}}</ref>
| Entropi = 107.5 J/mol•K (susuz)<ref name=crc/><br>409.1 J/mol•K (heptahidrat)<ref name=chemister2/>
| IsıKapasitesi = 100.6 J/mol•K (susuz)<ref name=crc/><br>394.5 J/mol•K (heptahidrat)<ref name=chemister2/>
| DeltaGf = −820.8 kJ/mol (susuz)<ref name=crc/><br>−2512 kJ/mol (heptahidrat)<ref name=chemister2/>}}
| Kısım6 = {{Kimyakutu Farmakoloji
| Pharmacology_ref = 
| ATCCode_prefix = B03
| ATCCode_suffix = AA07
| ATC_Supplemental = 
| ATCvet = 
| Licence_EU = 
| INN = 
| INN_EMA = 
| Licence_US = 
| Legal_status = 
| Legal_AU = 
| Legal_AU_comment = 
| Legal_CA = 
| Legal_CA_comment = 
| Legal_NZ = 
| Legal_NZ_comment = 
| Legal_UK = 
| Legal_UK_comment = 
| Legal_US = 
| Legal_US_comment = 
| Legal_EU = 
| Legal_EU_comment = 
| Legal_UN = 
| Legal_UN_comment = 
| Pregnancy_category = 
| Pregnancy_AU = 
| Pregnancy_AU_comment = 
| Dependence_liability = 
| Addiction_liability = 
| AdminRoutes = 
| Bioavail = 
| ProteinBound = 
| Metabolism = 
| Metabolites = 
| OnsetOfAction = 
| HalfLife = 
| DurationOfAction = 
| Excretion = 
  }}
|Kısım7={{Kimyakutu Tehlikeler
| GHSPiktogramları = {{GHS ünlem işareti}}<ref name="sigma">{{Sigma-Aldrich|sigma|id = f8263|name = Iron(II) sulfate heptahydrate|accessdate = 3 Ağustos 2014}}</ref>
| GHSİşaretSözcüğü = Uyarı
| Hİbareleri = {{H-ibareleri|302|315|319}}<ref name="sigma"/>
| Pİbareleri = {{P-ibareleri|305+351+338}}<ref name="sigma"/>
| NFPA-H = 1
| NFPA-F = 0
| NFPA-R = 0
| NFPA_ref =<ref>[https://beta-static.fishersci.com/content/dam/fishersci/en_US/documents/programs/education/regulatory-documents/sds/chemicals/chemicals-f/S25325A.pdf/ Safety Data Sheet]{{Ölü bağlantı|date=Kasım 2022 }}</ref>
| LD50 = 237 mg/kg (sıçan, oral)<ref name=fca>{{Web kaynağı | başlık = MSDS of Ferrous sulfate heptahydrate | url = https://www.fishersci.ca/viewmsds.do?catNo=I1463 | yayıncı = [[Fisher Scientific|Fisher Scientific, Inc]] | yer = [[Fair Lawn, New Jersey]] | erişimtarihi = 3 Ağustos 2014 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160307172459/https://www.fishersci.ca/viewmsds.do?catNo=I1463 | arşivtarihi = 7 Mart 2016}}</ref>
| REL = TWA 1 mg/m<sup>3</sup><ref>{{PGCH|0346}}</ref>}}
|Kısım8={{Kimyakutu Benzeyen
| DiğerAnyonlar =
| DiğerKatyonlar = [[Kobalt(II) sülfat]]<br>[[Bakır(II) sülfat]]<br>[[Mangan(II) sülfat]]<br>[[Nikel(II) sülfat]]
| DiğerBileşikler = [[Demir(III) sülfat]]}}}}
'''Demir (II) sülfat''' veya '''demir sülfat'''  [[Demir|Fe]][[Sülfat|SO<sub>4</sub>]]•''x''H<sub>2</sub>O formülüne sahip bir dizi [[tuz (kimya)|tuz]] anlamına gelir. Bu bileşikler en yaygın olarak heptahidrat (''x''&nbsp;=&nbsp;7) olarak bulunursa da x için birkaç değer bilinmektedir. Hidratlı form tıp alanında [[demir eksikliği]]ni tedavi etmek ve ayrıca endüstriyel uygulamalar için kullanılır. Antik çağlardan beri, '''Zaç-ı Kıbrıs''' ve '''yeşil vitriyol''' (vitriyol, [[sülfat]] için eski bir isimdir) olarak bilinen, mavi-yeşil heptahidrat (7 molekül su içeren [[hidrat]]) bu maddenin en yaygın şeklidir. Tüm demir (II) sülfatlar suda çözünerek  [[oktahedral moleküler geometri]]ye sahip ve [[paramanyetik]] olan aynı [[metal akua kompleksi|akua kompleksi]] [Fe(H<sub>2</sub>O)<sub>6</sub>]<sup>2+</sup> verir.

[[DSÖ'nün Temel İlaçlar Listesi|Dünya Sağlık Örgütü’nün Temel İlaçlar Listesi]]'nde yer almaktadır.<ref name="WHO21st">{{Kitap kaynağı | vauthors = ((World Health Organization)) |başlık= World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019 |yıl= 2019 | hdl = 10665/325771 |yazarbağı= World Health Organization |yayıncı= World Health Organization |yer=Cenevre|id= WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO | hdl-access=ücretsiz }}</ref> 2019 yılında, 6 milyondan fazla reçeteyle Amerika Birleşik Devletler'nde en sık reçete edilen 103. ilaç oldu.<ref>{{Web kaynağı | başlık = The Top 300 of 2019 | url = https://clincalc.com/DrugStats/Top300Drugs.aspx | website = ClinCalc | erişimtarihi = 16 Ekim 2021 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170316102646/https://clincalc.com/DrugStats/Top300Drugs.aspx | arşivtarihi = 16 Mart 2017}}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = Ferrous Sulfate - Drug Usage Statistics | website = ClinCalc | url = https://clincalc.com/DrugStats/Drugs/FerrousSulfate | erişimtarihi = 16 Ekim 2021 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170429130648/https://clincalc.com/DrugStats/Drugs/FerrousSulfate | arşivtarihi = 29 Nisan 2017}}</ref>

==Kullanımı==
Endüstriyel olarak, demir sülfat esas olarak diğer demir bileşiklerinin öncüsü olarak kullanılır. Bir [[indirgeyici madde]] olması nedeniyle [[çimento]]daki [[Kromat iyonu|kromat]]ın daha az zehirli Cr(III) bileşiklerine indirgenmesi için yararlıdır. Tarihsel olarak demir sülfat, [[tekstil]] endüstrisinde bir [[boya sabitleyicisi]] olarak yüzyıllardır kullanılmışır. Tarihsel olarak deriyi karartmak için ve [[demir mazı mürekkebi]]nin bir bileşeni olarak kullanılır.<ref>''British Archaeology'' magazine. http://www.archaeologyuk.org/ba/ba66/feat2.shtml ([https://web.archive.org/web/20141017234401/http://www.archaeologyuk.org/ba/ba66/feat2.shtml archive])</ref> Yeşil vitriyolün (Demir (II) sülfat) damıtılmasıyla [[sülfürik asit]]in (' vitriyol yağı, zaç yağı') hazırlanması en az 700 yıldır bilinmektedir.

===Tıbbi kullanımı===
{{Ana|Demir takviyesi}}

===Bitki besleme===
Demir (II) sülfat, bitkilerin toprağın besin maddelerine erişebilmeleri için yüksek [[alkali]] bir toprağın pH'ını düşürmek için bir toprak düzenleyicisi olarak<ref>{{Haber kaynağı|url=http://homeguides.sfgate.com/use-ferrous-sulfate-lawns-83484.html|başlık=Why Use Ferrous Sulfate for Lawns?|erişimtarihi=14 Nisan 2018|dil=İngilizce|arşivurl=https://web.archive.org/web/20180414172454/http://homeguides.sfgate.com/use-ferrous-sulfate-lawns-83484.html|arşivtarihi=14 Nisan 2018|ölüurl=hayır}}</ref> demir sülfat adıyla satılmaktadır.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.sunset.com/garden/garden-basics/acid-alkaline-soil-modifying-ph | başlık = Acid or alkaline soil: Modifying pH - Sunset Magazine | website = www.sunset.com | yıl = 3 September 2004 | dil = en-US | erişimtarihi = 14 Nisan 2018 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20140514073843/https://www.sunset.com/garden/garden-basics/acid-alkaline-soil-modifying-ph | arşivtarihi = 14 Mayıs 2014}}</ref>

[[Bahçe tarımı]]nda demir [[kloroz]]u tedavi etmek için kullanılır.<ref>Koenig, Rich and Kuhns, Mike: ''Control of Iron Chlorosis in Ornamental and Crop Plants''. ([[Utah State University]], Salt Lake City, August 1996) [http://extension.usu.edu/files/publications/publication/AG-SO-01.pdf p.3] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20160803131739/http://extension.usu.edu/files/publications/publication/AG-SO-01.pdf|tarih=3 Ağustos 2016}}</ref> [[Ferrik EDTA]] kadar hızlı hareket etmese de etkileri daha uzun sürelidir. Kompostla karıştırılabilir ve yıllarca bir stok [[gübre]] olarak çalışması için toprağın içine gömülebilir.<ref name=Handreck>{{Kitap kaynağı|soyadı=Handreck|ad=Kevin|başlık=Gardening Down Under: A Guide to Healthier Soils and Plants|yayıncı=CSIRO Publishing|yer=Collingwood, Victoria|yıl=2002|basım=2.2sayfalar=146-47|isbn=0-643-06677-2}}</ref> Demir sülfat, [[çim]] düzenleyicisi olarak kullanılabilir.<ref name=Handreck/> Golf sahasında [[Bryum argenteum|simli iplik yosunu]]nu yok etmek için de kullanılabilir.<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.gcsaa.org/docs/default-source/research-and-information/weeds/controlling-moss-in-putting-greens.pdf#page=2/ |başlık=Controlling moss in putting greens by Cook, Tom; McDonald, Brian; and Merrifield, Kathy. |erişimtarihi=24 Eylül 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20211023043749/https://www.gcsaa.org/docs/default-source/research-and-information/weeds/controlling-moss-in-putting-greens.pdf#page=2/ |arşivtarihi=23 Ekim 2021 |ölüurl=hayır }}</ref>

===Pigment ve el sanatları===
Demir sülfat, betonu ve bazı kireçtaşlarını ve kumtaşlarını sarımsı pas rengine boyamak için kullanılabilir.<ref name="concrete1">{{Web kaynağı |url=http://www.stainedfloor.com/Iron_Recipes.html |başlık=How To Stain Concrete with Iron Sulfate |erişimtarihi=24 Eylül 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20080509070927/http://www.stainedfloor.com/Iron_Recipes.html |arşivtarihi=9 Mayıs 2008 |ölüurl=hayır }}</ref>

Ağaç işçileri, [[akçaağaç]] ahşabına gümüşi bir görünüm vermek için demir sülfat çözeltileri kullanır.

Yeşil vitriyol, mantarların tanımlanmasında da faydalı bir reaktiftir.<ref name="Svrček">{{Kitap kaynağı|soyadı=Svrček|ad=Mirko|başlık=A color guide to familiar mushrooms.|yayıncı=Octopus Books|yer=Londra|yıl=1975|basım=2.2sayfa=[https://archive.org/details/colourguidetofam00svrc/page/30 30]|isbn=0-7064-0448-3|url=https://archive.org/details/colourguidetofam00svrc/page/30}}</ref>

===Tarihsel kullanımı===
Demir sülfat, [[mürekkep]]lerin, özellikle de [[orta çağ]]lardan 18. yüzyılın sonuna kadar kullanılan [[demir mazı mürekkebi]]nin üretiminde kullanılmıştır. [[Lakiş mektupları]] ({{Yaklaşık|&nbsp;M:Ö. 588-586}}) üzerinde yapılan kimyasal testler, olası demir varlığını gösterdi.<ref>Torczyner, ''Lachish Letters'', pp.&nbsp;188-95</ref> Bu harflerin üzerindeki mürekkebin yapımında meşe mazısı ve yeşil vitriyolün kullanılmış olabileceği düşünülmektedir.<ref>Hyatt, ''The Interpreter's Bible'', 1951, volume V, p. 1067</ref> Ayrıca, [[yün]] [[boya]]mada [[mordan]] olarak kullanım alanı bulmuştur. 17. Yüzyıldan beri [[kakmacılık]] ve [[parke]]cilikte kullanılan sert akçaağaç ahşapları demir sülfat kullanılarak yapılır.

18. yüzyılda İngiltere'de [[indigo boya]]nın doğrudan uygulanması için iki farklı yöntem geliştirildi ve 19. yüzyıla kadar kullanımda kaldı. ''Çin mavisi'' olarak bilinen bunlardan biri demir (II) sülfat içeriyordu. Kumaş üzerine çözünmeyen bir çivit formu bastıktan sonra, çivit, bir dizi demir sülfat banyosunda ''löko''-indigoya indirgendi (daldırmalar arasında havada çivit mavisine yeniden oksitlenme ile). Çin mavisi işlemi keskin tasarımlar yapabilir, ancak diğer yöntemlerin koyu tonlarını üretemezdi.
	
1850'lerin ikinci yarısında, [[kollodyon işlemi]] görüntüleri için bir fotoğraf geliştiricisi olarak demir sülfat kullanıldı.<ref>{{Kitap kaynağı |soyadı1=Brothers |ad1=Alfred |başlık=Photography: its history, processes |url=https://archive.org/details/b24886853 |tarih=1892 |yayıncı=Griffin |yer=Londra|oclc=558063884 |sayfa=[https://archive.org/details/b24886853/page/257 257]}}</ref>

==Hidratlar==
Demir (II) sülfat, çeşitli [[hidrat|hidrasyon]] durumlarında bulunabilir ve bu formların birçoğu doğada bulunur.
* FeSO<sub>4</sub>•H<sub>2</sub>O (mineral: [[szomolnokit]],<ref name=mindat>{{Web kaynağı | ad1 = Jolyon | soyadı1 = Ralph | ad2 = Ida | soyadı2 = Chautitle | başlık = Szomolnokite | url = http://www.mindat.org/min-3859.html | yayıncı = [[Mindat.org]] | erişimtarihi = 3 Ağustos 2014 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20041221132845/http://www.mindat.org/min-3859.html | arşivtarihi = 21 Aralık 2004}}</ref> nispeten az rastlanır)
* FeSO<sub>4</sub>•4H<sub>2</sub>O (mineral: [[rozenit]],<ref name=webmin>{{Web kaynağı | başlık = Rozenite Mineral Data | url = http://www.webmineral.com/data/Rozenite.shtml | erişimtarihi = 3 Ağustos 2014 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20000902233658/http://www.webmineral.com/data/Rozenite.shtml | arşivtarihi = 2 Eylül 2000}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.mindat.org/min-3469.html | başlık = Rozenite | arşivurl = https://web.archive.org/web/20040901201805/https://www.mindat.org/min-3469.html | arşivtarihi = 1 Eylül 2004}}</ref> beyaz, nispeten yaygın, melanteritin dehidrasyon ürünü olabilir)
* FeSO<sub>4</sub>•5H<sub>2</sub>O (mineral: [[siderotil]],<ref name=webmin2>{{Web kaynağı | başlık = Siderotil Mineral Data | url = http://www.webmineral.com/data/Siderotil.shtml | erişimtarihi = 3 Ağustos 2014 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20000902234511/http://www.webmineral.com/data/Siderotil.shtml | arşivtarihi = 2 Eylül 2000}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.mindat.org/min-3643.html | başlık = Siderotil | arşivurl = https://web.archive.org/web/20030928202959/https://www.mindat.org/min-3643.html | arşivtarihi = 28 Eylül 2003}}</ref> nispeten az rastlanır)
* FeSO<sub>4</sub>•6H<sub>2</sub>O (mineral: [[ferrohekzahidrit]],<ref name=webmin3>{{Web kaynağı | başlık = Ferrohexahydrite Mineral Data | url = http://www.webmineral.com/data/Ferrohexahydrite.shtml | erişimtarihi = 3 Ağustos 2014 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20000902233537/http://www.webmineral.com/data/Ferrohexahydrite.shtml | arşivtarihi = 2 Eylül 2000}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.mindat.org/min-1517.html | başlık = Ferrohexahydrite | arşivurl = https://web.archive.org/web/20031112015617/https://www.mindat.org/min-1517.html | arşivtarihi = 12 Kasım 2003}}</ref> nispeten az rastlanır)
* FeSO<sub>4</sub>•7H<sub>2</sub>O (mineral: [[melanterit]],<ref name=webmin4>{{Web kaynağı | başlık = Melanterite Mineral Data | url = http://www.webmineral.com/data/Melanterite.shtml | erişimtarihi = 3 Ağustos 2014 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20000902234516/http://www.webmineral.com/data/Melanterite.shtml | arşivtarihi = 2 Eylül 2000}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.mindat.org/min-2633.html | başlık = Melanterite | arşivurl = https://web.archive.org/web/20030928202952/https://www.mindat.org/min-2633.html | arşivtarihi = 28 Eylül 2003}}</ref> mavi-yeşil, nispeten yaygın)

[[Dosya:Síran železnatý.PNG|küçükresim|left|Susuz demir(II) sulfat]]
Sulu çözeltilerin sıcaklığı 56.6&nbsp;°C'ye ulaştığında tetrahidrat stabilize edilir. 64.8&nbsp;°C'de bu çözeltiler hem tetrahidrat hem de monohidrat oluşturur.<ref name=sioc>{{Kitap kaynağı|soyadı1= Seidell|ad1= Atherton|soyadı2= Linke|ad2= William F.|yıl= 1919|başlık= Solubilities of Inorganic and Organic Compounds|url= https://archive.org/details/solubilitiesino01seidgoog|yayıncı= D. Van Nostrand Company|yer= [[New York]]|basım=2.2sayfa= [https://archive.org/details/solubilitiesino01seidgoog/page/n368 343]}}</ref>

Mineral formlar, demir içeren cevher yataklarının oksidasyon bölgelerinde bulunur; [[pirit]], [[markasit]], [[kalkopirit]], v.b. Kömür yangın sahaları gibi ilgili ortamlarda da bulunurlar. Birçoğu hızla kurur ve bazen oksitlenir. Çok sayıda başka, daha karmaşık (ya bazik, hidratlı ve/veya ilave katyonlar içeren) Fe(II)-taşıyan sülfatlar bu tür ortamlarda bulunur ve bunun yaygın bir örneği [[kopiapit]]tir.<ref name=Mindat>{{Web kaynağı | url = https://www.mindat.org/min-1124.html | başlık = Copiapite | arşivurl = https://web.archive.org/web/20030930021908/https://www.mindat.org/min-1124.html | arşivtarihi = 30 Eylül 2003}}</ref>

==Üretimi ve reaksiyonları==
Kaplama veya kaplamadan önce [[çelik|çeliğin]] finisajında, çelik levha veya çubuk, sülfürik asitli [[Dekapaj (metal)|dekapaj banyoları]]ndan geçirilir. Bu işlem, yan ürün olarak büyük miktarlarda demir (II) sülfat üretir.<ref name=Ull>{{ullmann|first1=Egon|last1=Wildermuth|first2=Hans|last2=Stark|first3=Gabriele|last3=Friedrich|first4=Franz Ludwig|last4=Ebenhöch|first5=Brigitte|last5=Kühborth|first6=Jack|last6=Silver|first7=Rafael|last7=Rituper|title=Iron Compounds}}</ref> Fe + H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> → FeSO<sub>4</sub> + H<sub>2</sub>

Büyük miktarlardaki bir başka kaynak, sülfat işlemi yoluyla [[ilmenit]]ten [[titanyum dioksit]]in üretilmesinden meydana gelmektedir.

Demir sülfat ayrıca ticari olarak [[pirit]]in oksidasyonu ile hazırlanır:<ref>{{Akademik dergi kaynağı |başlık= Aqueous oxidation of pyrite by molecular oxygen |ad= Richard T. |soyadı= Lowson |dergi= Chem. Rev. |yıl= 1982 |cilt= 82 |sayı= 5 |sayfalar=461-497|doi= 10.1021/cr00051a001 }}</ref> 2&nbsp;FeS<sub>2</sub> + 7&nbsp;O<sub>2</sub> + 2&nbsp;H<sub>2</sub>O → 2&nbsp;FeSO<sub>4</sub> + 2&nbsp;H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>
[[Demir]]den daha az reaktif olan metallerin sülfat çözeltilerinden yer değiştirmesiyle üretilebilir:
:CuSO<sub>4</sub> + Fe → FeSO<sub>4</sub> + Cu

===Reaksiyonlar===
[[Dosya:Ferric sulphate, Kemira.jpg|küçükresim|left|Kaanaa, [[Pori]], Finlandiya’daki bir [[titanyum dioksit]] fabrikasının dışındaki demir(II) sülfat yığınları.]]
Suda çözündükten sonra, demir sülfatlar, neredeyse renksiz, [[paramanyetik]] bir iyon olan [[metal akuo kompleksi]] [Fe(H<sub>2</sub>O)<sub>6</sub>]<sup>2+</sup> oluşturur.

Demir (II) sülfat ısıtıldığında, önce  [[kristalleşme suyu]]nu kaybeder ve orijinal yeşil kristaller beyaz [[anhidrat|susuz]] bir katıya dönüştürülür. Daha fazla ısıtıldığında, susuz madde [[kükürt dioksit]] ve [[kükürt trioksit]]e [[Kimyasal ayrışma|ayrışır]] ve geriye kırmızımsı kahverengi bir [[demir(III) oksit]] bırakır. Demir (II) sülfatın  [[Termal ayrışma|termoliz]]i yaklaşık 680&nbsp;°C'de başlar. 
:<ce>2FeSO_4->[\Delta]Fe_2O_3 + SO_2 + SO_3</ce>

Diğer demir (II) tuzları gibi, demir (II) sülfat da bir indirgeyici maddedir. Örneğin, [[nitrik asit]]i [[azot monoksit]]e ve [[klor]]u  [[klorür]]e indirger. 
:6&nbsp;FeSO<sub>4</sub> + 3&nbsp;H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> + 2&nbsp;HNO<sub>3</sub> → 3&nbsp;Fe<sub>2</sub>(SO<sub>4</sub>)<sub>3</sub> + 4&nbsp;H<sub>2</sub>O + 2 NO
:6&nbsp;FeSO<sub>4</sub> + 3&nbsp;Cl<sub>2</sub> → 2&nbsp;Fe<sub>2</sub>(SO<sub>4</sub>)<sub>3</sub> + 2&nbsp;FeCl<sub>3</sub>
Hafif indirgeme gücü organik sentezde değerlidir.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|dergi=Org. Synth.|yıl=1948|cilt=28|sayfa=11|doi=10.15227/orgsyn.028.0011|başlık=o-Aminobenzaldehyde|yazar1=Lee Irvin Smith|yazar2=J. W. Opie}}</ref> [[Fenton reaktifi]]nin demir katalizör bileşeni olarak kullanılır.

==Ayrıca bakınız==
*[[Demir(III) sülfat]] (ferrik sülfat), diğer yaygın basit demir sülfat.
*[[Bakır(II) sülfat]]
*[[Amonyum demir(II) sülfat]], ''Mohr tuzu'' olarak da bilinen, [[amonyum sülfat]]ın demir (II) sülfatla oluşturduğu [[çift tuz]].
==Kaynakça==
{{Kaynakça}}

== Dış bağlantılar ==
{{Commons kategori|Demir(II) sülfat}}
* {{Web kaynağı | url = https://druginfo.nlm.nih.gov/drugportal/rn/7720-78-7 | yayıncı = U.S. National Library of Medicine | iş = Drug Information Portal | başlık = Ferrous sulfate | arşivurl = https://web.archive.org/web/20191216011621/https://druginfo.nlm.nih.gov/drugportal/rn/7720-78-7 | arşivtarihi = 16 Aralık 2019}}
{{Kaynak başı}}
*{{Web kaynağı | url = http://www.chemicalland21.com/industrialchem/inorganic/FERROUS%20SULFATE%20HEPTAHYDRATE.htm | başlık = Product Information | yayıncı = Chemical Land21 | tarih = 10 Ocak 2007 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20060520230554/http://www.chemicalland21.com/industrialchem/inorganic/FERROUS%20SULFATE%20HEPTAHYDRATE.htm | arşivtarihi = 20 Mayıs 2006}}
*{{cite AmCyc |last=Hunt |first=T. Sterry |author-link=T. Sterry Hunt |wstitle=Copperas |short=x}}
{{Kaynak sonu}}

{{Demir bileşikleri}}
{{Sülfatlar}}
{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Demir bileşikleri]]
[[Kategori:Dünya Sağlık Örgütü temel ilaçları]]
[[Kategori:Sülfatlar]]