Dik sayfasının kaynağını görüntüle

[[Dosya:Perpendicular-coloured.svg|sağ|küçükresim|upright=1.14|AB doğru parçası CD doğru parçasına diktir; çünkü oluşturdukları (turuncu ve mavi ile belirtilen) iki açı da 90 derecedir.]]

[[Geometri]]de, iki [[doğru (geometri)|doğru]] veya iki [[düzlem]] (veya bir doğru ve bir düzlem) kesiştiklerinde oluşturdukları komşu [[açı]]lar birbirine eşitse '''dik''' olarak kabul edilir.

Bir [[doğru (geometri)|doğru]] sonsuz uzunluktadır ve yukarıdaki örnekte AB ve CD iki sonsuz uzunluktaki doğruya ait [[doğru parçası|doğru parçaları]]dır. Sonuçta, AB doğru parçası, CD ile dik olmak için onu kesmek zordunda değildir, çünkü iki doğru parçası sonsuza kadar uzatıldığında, aralarındaki açılar yine benzer olacaktır.

Eğer gösterildiği gibi bir doğru, bir diğerine dikse kesişimlerinde oluştan tüm açılar ''doğru açı'' olarak adlandırılır (doğru açı [[Pi sayısı|&pi;]]/2 [[radyan]] ya da 90[[Derece (birim)|°]]'dir). Tersinden bakıldığında, aralarında doğru açı oluşturan doğrular birbirine diktir.

Koordinat düzleminde, dik doğrular birbirine zıt karşılık eğimlere sahiptir. Yatay bir doğrunun eğimi sıfırken dikey bir doğrunun eğimi tanımsız ya da bazen ±sonsuz olarak tanımlanır. Birbirine dik iki doğru AB<math>\perp</math>CD şeklinde gösterilir.

== Dik bir doğru çizmek ==
[[Dosya:Perpendicular-construction.svg|sağ|küçükresim|P noktasından AB doğrusuna çizilen dik doğru (mavi).]]

P noktasından AB doğrusuna [[pergel]] ve [[cetvel]] kullanarak dik çizmek için, şu adımlar uygulanmalıdır:

* 1 (kırmızı): AB doğrusu üzerinde P'den eşit uzaklıktaki A' ve B' noktalarını belirlemek için P merkezli bir [[çember]] çizin.
* 2 (yeşil): İkisi de P noktasından geçen A' ve B' merkezli iki çember daha çizin. Bu iki çemberin diğer kesiştiği nokta Q olsun.
* 3 (mavi): P ve Q noktalarını birleştiren dik PQ doğrusu çizin.
PQ'nun AB'ye dik olduğunu kanıtlamak için QPA' ve QPB' üçgenlerinde ''KKK Benzerlik teoremi'' kullanılır ve OPA' ile OPB' açılarının eşit olduğu görülür. Daha sonra OPA' ve OPB' üçgenlerinde ''KAK Benzerlik teoremi'' kullanılarak POA ve POB açılarının eşit olduğu anlaşılır.

== Paralel doğrularla ilişkisi ==
[[Dosya:perpendicular transversal v3.svg|sağ|küçükresim|upright=0.91|''a'' ve ''b'' doğrusu işaretlendiği üzere paralelfir ve c doğrusu tarafından kesilmektedirler.]]

Eğer iki doğru (''a'' ve ''b'') birden üçüncü bir doğruya (''c'') dikse, üçüncü doğru üzerinde oluşan tüm açılar doğru açıdır. [[Öklid geometrisi]]nde üçüncü bir doğruya dik olan iki açı, birbirine paraleldir. Tersten bakıldığına, bir doğru diğerine dikse, ikinci doğruya paralel olan bütün doğrulara da diktir.

Sağdaki şekilde, turuncuyla işaretlenmiş tüm açılar birbirine benzerdir ve yeşille işaretlenmiş şekiller de kendi içinde benzerdir, çünkü ters açı oluştururlar. Eğer ''a'' ve ''b'' birbirine paralelse, aşağıdakilerden herhangi birinin doğru olduğu durumda hepsi doğru olacaktır:

* Diyagramdaki açılardan biri doğru açıdır.
* Turuncu açılardan birisi yeşil açılardan birine eşittir.
* 'c' doğrusu 'a' doğrusuna diktir.
* 'c' doğrusu 'b' doğrusuna diktir.

== Diklik sembolü ==
Diklik sembolü <math>\perp</math>'dir. Örneğin, <math>AB \perp CD</math> ''AB'' doğrusunun ''CD'' doğrusuna dik olduğunu gösterir.

[[Unicode]] karakter setinde, diklik sembolü U+27C2 kod numarasına sahiptir ve ''Çeşitli Matematik Sembolleri-A'' kümesindedir. [[Up tack]] sembolüne (U+22A5) benzer.

== Fonksiyonların grafiği ==
2-boyutlu düzlemde, [[eğim]]lerinin çarpımı -1 olan doğrular doğru açı oluşturur. Daha açıkça ifade etmek gerekirse, {{Kayma|''y''<sub>1</sub> {{=}} ''a''<sub>1</sub>''x'' + ''b''<sub>1</sub>}} ve {{Kayma|''y''<sub>2</sub> {{=}} ''a''<sub>2</sub>''x'' + ''b''<sub>2</sub>}} şeklinde iki doğrusal fonksiyon tanımladığımızda, fonksiyonlar grafiklerinin birbirine dik olması ve kesiştikleri noktada dört doğru açı oluşturması için {{Kayma|''a''<sub>1</sub>''a''<sub>2</sub> {{=}} −1}} doğru olmalıdır. Fakat bu yöntem doğruların eğiminin sıfır ya da sonsuz olduğu durumlarda (aksislere paralel olma durumu) kullanılamaz.

== Ayrıca bakınız ==

* [[Diklik]]
* [[Dik bileşen]] (vektörler için)
* [[Yüzey normali]]
* [[Paralel (geometri)]]

== Dış bağlantılar ==

*[http://www.mathopenref.com/perpendicular.html Tanım: dik]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20180925234711/http://mathopenref.com/perpendicular.html |tarih=25 Eylül 2018 }} etkileşimli animasyonla birlikte {{İng}}
*[http://www.mathopenref.com/constbisectline.html Pergel ve cetvel kullanarak bir doğru parçasını ikiye bölen dikme çizmek]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170116204248/http://mathopenref.com/constbisectline.html |tarih=16 Ocak 2017 }} Animasyonlu gösterim {{İng}}
*[http://www.mathopenref.com/constperpendray.html Pergel ve cetvel kullanarak bir doğru parçasının başlangıç noktasından geçen dik çizmek] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20120101042404/http://www.mathopenref.com/constperpendray.html |tarih=1 Ocak 2012 }} Animasyonlu gösterim {{İng}}

[[Kategori:Temel geometri]]