Eğrilik yarıçapı (optik) sayfasının kaynağını görüntüle

[[Dosya:Lens_Radii_Sign_Conventions.png|küçükresim|Optik tasarım için eğrilik yarıçapının işaret değişimi]]
'''Eğrilik yarıçapı''' optik tasarımda özel bir anlam ve işaret kuralına sahiptir. Küresel bir [[mercek]] veya [[ayna]] yüzeyi, sistem yerel [[Eksen (optik)|optik ekseni]] boyunca veya merkezden uzakta bulunan bir eğrilik merkezine sahiptir. Mercek yüzeyinin tepe noktası, yerel optik eksende bulunur. Mercek tepe noktasından eğrilik merkezine olan mesafe, yüzeyin eğrilik yarıçapıdır.<ref>{{Web kaynağı | url = https://physics.stackexchange.com/q/168750 | başlık = Radius of curvature of a lens | tarih = 6 Mart 2015 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150516003632/https://physics.stackexchange.com/q/168750 | arşivtarihi = 16 Mayıs 2015}}</ref><ref name="MIT">{{Web kaynağı | url = https://ocw.mit.edu/courses/mechanical-engineering/2-71-optics-spring-2009/video-lectures/lecture-4-sign-conventions-thin-lenses-real-and-virtual-images/MIT2_71S09_lec04.pdf | başlık = Real and Virtual Images | erişimtarihi = 8 Ağustos 2017 | biçim = Adobe Portable Document Format | dil = İngilizce | sayfa = 4 | çalışma = MIT OpenCourseWare | yayıncı = Massachusetts Institute of Technology | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150910112207/https://ocw.mit.edu/courses/mechanical-engineering/2-71-optics-spring-2009/video-lectures/lecture-4-sign-conventions-thin-lenses-real-and-virtual-images/MIT2_71S09_lec04.pdf | arşivtarihi = 10 Eylül 2015}}</ref>

Optik eğrilik yarıçapı için işaret kuralı aşağıdaki gibidir:

* [[Merceğin tepe noktası]], [[Eğrilik|eğrilik merkezinin]] solundaysa eğrilik yarıçapı pozitiftir.
* [[Mercek|Merceğin tepe noktası]], [[Eğrilik|eğrilik merkezinin]] sağındaysa eğrilik yarıçapı negatiftir.

Bu nedenle, ince kenarlı (yakınsak) [[Mercek|merceğe]] yandan bakıldığında, sol yüzey eğrilik yarıçapı pozitiftir ve sağ eğrilik yarıçapı ise negatiftir.

Bununla birlikte, ''tasarım dışındaki optik alanlarda'' bazen başka işaret değişimleri kullanıldığı unutulmamalıdır. Özellikle, birçok lisans fizik ders kitabı, merceklerin dışbükey yüzeylerinin her zaman pozitif olduğu Gauss işaret kuralını kullanır.<ref name="Nave">{{Web kaynağı | url = http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/geoopt/lenseq.html#c3 | başlık = The Thin Lens Equation | erişimtarihi = 8 Ağustos 2017 | dil = İngilizce | çalışma = HyperPhysics | yayıncı = Georgia State University | arşivurl = https://web.archive.org/web/20001012073640/http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/geoopt/lenseq.html#c3 | arşivtarihi = 12 Ekim 2000}}</ref> Farklı kaynaklardan alınan formüller kullanılırken dikkatli olunmalıdır.

== Asferik yüzeyler ==
Asferik merceklerin yüzeyleri gibi küresel olmayan profillere sahip optik yüzeyler de bir eğrilik yarıçapına sahiptir. Bu yüzeylerin profilleri genellikle denklem ile tanımlanarak tasarlanır.

: <math>z(r)=\frac{r^2}{R\left (1+\sqrt{1-(1+K)\frac{r^2}{R^2}}\right )}+\alpha_1 r^2+\alpha_2 r^4+\alpha_3 r^6+\cdots ,</math>

Burada optik eksenin z ekseni üzerinde olduğu varsayılmıştır. z(r) eksenden r uzaklığındayken yüzeyin yer değiştirmesinin z bileşenini yani mercek tepe noktasından uzaklığını gösterir. Eğer <math>\alpha_1</math> ve <math>\alpha_2</math> sıfır ise o zaman <math>R</math> ''eğrilik yarıçapıdır'' ve <math>K</math> tepe noktasında ölçülen [[konik sabit]]tir (burada <math>r=0</math> ). <math>\alpha_i</math> katsayıları, R ve K ile belirtilen eksenel simetrik kuadratik yüzeylerin sapmasını tanımlar.

== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}

[[Kategori:Fiziksel optik]]
[[Kategori:Geometrik optik]]