Eşdikdörtgensel izdüşüm sayfasının kaynağını görüntüle

{{Öksüz|date=Ağustos 2022}}

[[Dosya:Equirectangular_projection_SW.jpg|küçükresim|Dünyanın eşdikdörtgensel izdüşümü; standart paralel ekvatordur (carrée levhası izdüşümü).]]
[[Dosya:Plate_Carrée_with_Tissot's_Indicatrices_of_Distortion.svg|küçükresim|Tissot'un deformasyon göstergesine sahip eşdikdörtgensel izdüşüm]]
[[Dosya:Blue_Marble_2002.png|küçükresim|Eşdikdörtgensel izdüşümde Dünya'nın gerçek renkli uydu görüntüsü]]
'''Eşdikdörtgensel izdüşüm''' (aynı zamanda '''eşdikdörtgensel projeksiyon''', '''eşmesafeli silindirik izdüşüm''' veya '''alakart parallélogrammatique izdüşümü''' olarak da adlandırılır ve '''carrée levhası izdüşümünün''' özel durumunu içerir (aynı zamanda '''coğrafi izdüşüm''', '''enlem/boylam izdüşümü''' veya '''düzlem grafiği''' olarak da adlandırılır)), [[Batlamyus]]'un MS 100 civarında ortaya attığı [[Harita projeksiyonu|projeksiyona]] dayandırılan ve Tire'li Marinus'a atfedilen basit bir [[Harita projeksiyonu|harita projeksiyonudur.]]<ref>''Flattening the Earth: Two Thousand Years of Map Projections'', John P. Snyder, 1993, pp.&nbsp;5–8, {{ISBN|0-226-76747-7}}.</ref> Projeksiyon, meridyenleri sabit aralıklı dikey düz çizgilerle (sabit aralıklı meridyen aralıkları için) ve enlem çemberlerini sabit aralıklı yatay düz çizgilerle (sabit paralel aralıkları için) eşler. Projeksiyon ne eşit alana sahiptir ne de konformaldır. Bu projeksiyonun getirdiği çarpıklıklar nedeniyle, [[Seyir|navigasyon]] veya [[kadastro]] haritalamada çok seyrek bir şekilde kullanılmaktadır; yaygın olarak tematik haritalamada kullanılır. Özellikle, harita üzerindeki bir [[Piksel|görüntü pikselinin]] konumu ile Dünya üzerindeki karşılık gelen coğrafi konumu arasındaki özellikle basit ilişki nedeniyle carrée levhası, [[Celestia]] ve NASA World Wind gibi küresel [[Coğrafi bilgi sistemi|coğrafi bilgi sistemleri]] için bir standart haline geldi.

== Tanım ==
İleri projeksiyon, küresel koordinatları düzlemsel koordinatlara dönüştürür. Geri projeksiyon, düzlemden tekrar küreye dönüşür. Formüller küresel bir modeli varsayar ve şu tanımları kullanır:

: <math>\lambda</math> projelendirilecek yerin [[boylam]]ı;
: <math>\varphi</math> projelendirilecek yerin [[enlem]]i;
: <math>\varphi_1</math> projeksiyon ölçeğinin doğru olduğu standart paraleller (ekvatorun kuzeyi ve güneyi);
: <math>\varphi_0</math> haritanın merkezi paralelidir;
: <math>\lambda_0</math> haritanın merkezi meridyeni;
: <math>x</math> haritada öngörülen konumun yatay koordinatr;
: <math>y</math> haritada öngörülen konumun dikey koordinatı;
: <math>R</math> dünyanın yarıçapı.

Boylam ve enlem değişkenleri burada radyan cinsinden tanımlanır.

=== İleri ===

: <math>\begin{align}
 x &= R (\lambda - \lambda_0) \cos \varphi_1\\
 y &= R (\varphi - \varphi_0)
\end{align}</math>

''{{Dil|fr|Plate carrée|dil_adı=hayır}}'' ([[Fransızca]] ''düz kare'' anlamında) özel bir durumdur ve bu durum için <math>\varphi_1</math> sıfırdır. Bu projeksiyon, x'i boylamın değeri ve y'yi enlemin değeri olarak eşleştirir ve bu nedenle bazen enlem/boylam veya enlem/boylam(g) projeksiyonu olarak adlandırılır veya "işdüşümsüz" olarak adlandırılır. Bazen "izdüşümsüz" olarak adlandırılmasına rağmen, aslında izdüşümlüdür.

<math>\varphi_1</math> sıfır olmadığı zaman, örneğin <math>\varphi_1=36</math> olduğu Marinus Projeksiyonu'nda<ref>''Flattening the Earth: Two Thousand Years of Map Projections'', John P. Snyder, 1993, pp.&nbsp;7, {{ISBN|0-226-76747-7}}.</ref> veya <math>\varphi_1=(37.5, 43.5, 50.5)</math> Ronald Miller Projeksiyonu'nda<ref>{{Web kaynağı | url = https://proj.org/operations/projections/eqc.html | başlık = Equidistant Cylindrical (Plate Carrée) | erişimtarihi = 25 Ağustos 2020 | çalışma = PROJ coordinate transformation software library | arşivurl = https://web.archive.org/web/20191115180059/https://proj.org/operations/projections/eqc.html | arşivtarihi = 15 Kasım 2019}}</ref> projeksiyon, belirli ilgi alanlarını gerçek ölçekte gösterebilir.

Elipsoid model için eşit aralıklı paralellere sahip bir projeksiyon mümkün olsa da, bir elipsoid üzerindeki paraleller arasındaki mesafe sabit olmadığı için artık eşit uzaklıkta olmayacaktır. Paralelleri gerçek aralığı yansıtan eşit uzaklıkta bir harita oluşturmak için daha karmaşık formüller kullanılabilir.

=== Geri ===

: <math>\begin{align}
 \lambda &= \frac{x} {R \cos \varphi_1} + \lambda_0\\
 \varphi &= \frac{y} {R} + \varphi_0
\end{align}</math>

== Ayrıca bakınız ==

* [[Harita projeksiyonlarının listesi]]
* [[Kartografya|Haritacılık]]
* [[Cassini projeksiyonu]]
* Dikdörtgen dünya haritalarının kullanımına ilişkin çözünürlüklü [[Gall – Peters projeksiyonu]]
* [[Merkatör projeksiyonu|Mercator projeksiyonu]]
* [[Küresel görüntü projeksiyonu]]

== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}

== Dış bağlantılar ==

* [https://visibleearth.nasa.gov/view.php?id=57730 Global MODIS tabanlı uydu haritası] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170619012504/https://visibleearth.nasa.gov/view.php?id=57730 |tarih=19 Haziran 2017 }} Mavi mermer: kara yüzeyi, okyanus rengi ve deniz buzu.
* Radikalcartography.net'teki [http://www.radicalcartography.net/?projectionref tüm ortak projeksiyonların örnekleri ve özelliklerinin] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20090425214731/http://www.radicalcartography.net/?projectionref |tarih=25 Nisan 2009 }} tablosu.
* [http://wiki.panotools.org/Equirectangular Panoramik] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20210308060130/https://wiki.panotools.org/Equirectangular |tarih=8 Mart 2021 }} Eşit Açılı [http://wiki.panotools.org/Equirectangular Projeksiyon] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20210308060130/https://wiki.panotools.org/Equirectangular |tarih=8 Mart 2021 }}, PanoTools wiki.
* [https://proj4.org/operations/projections/eqc.html Proj4'te Eşit Mesafeli Silindirik (Plate Carrée)] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20190329144515/https://proj4.org/operations/projections/eqc.html |tarih=29 Mart 2019 }}

[[Kategori:Harita projeksiyonları]]