Galatyalılara Mektup sayfasının kaynağını görüntüle

{{Yeni Ahit}}
'''Galatyalılara Mektup''' (Grekçe: Επιστολή προς Γαλατας) ya da '''Pavlus'un Galatyalılara Mektubu''' Yunanca kutsal yazıların ([[Yeni Ahit]]) bir kitabıdır. Sadece Galatyalılar olarak da adlandırılmaktadır. Bu mektup elçi Pavlus'un değişik cemaatlere ya da kişilere yazdığı 14 mektubun biridir. Pavlus bu mektubu [[Galatya (eyalet)|Galatya Eyaleti]]nde yaşayan Hristiyanlara yazmıştır.

== Muhatabı ==
[[Dosya:Putzger Kleinasien.jpg|upright=1.82|küçükresim|hochkant=1.35|2. yüzyılın ortasında Galatya eyaleti Pisidya, Pamfilya, Kilikya, Lykaonya, Kapadokya, Pontos, Paflagonya, Bitinya ve Frigya'ya sınırdaş oldu.]]

=== Galatya'nın Tarihi ===
M.Ö. 4. yüzyılda birçok farklı Kelt ya da Galya halkı Akdeniz'e geldiler. Kabile reisi Brennus'un ölümünden sonra bazıları kuzeye geri dönüp diğerleri M.Ö. 281'den itibaren Kuzey [[Yunanistan]], Trakya ve Makedonya'yı yıkılmaya başladılar. Galyalıların bir kısmı Doğu Trakya'da Tylis Krallığı'nı kurdu ve M.Ö. 278'de kardeşi Zipoites'e karşı savaşmak için [[Bitinya]] hükümdarı I. Nikomedes tarafından yardıma çağırıldı. Zipoites'e karşı kazanılan zaferden sonra, Galyalıların üç kabilesi, Küçük Asya'nın iç kısımlarına doğru ilerledi ve “Fil Savaşı” olarak adlandırılan (M.Ö. 268) çarpışmada I. Antiokhos tarafından yenilgiye uğratıldıktan sonra orada Galatya krallığını kurdu.<ref>Elmar Schwertheim:&nbsp;Kleinasien in der Antike: Von den Hethitern bis Konstantin.&nbsp;(=&nbsp;Beck’sche Reihe&nbsp;2348&nbsp;C. H. Beck-Wissen), C. H. Beck, München 2005,&nbsp;ISBN 3-406-50848-0, S. 75.</ref>

Yunanlar, Galyalıları ''Galátai'' (Γαλάται) adlandırdıkları için yerleştikleri bölgeye Galatya adı verildi. İç Anadolu'da bulunan Galatya eyaletinin doğusunda Kapadokya, kuzeyinde Bitinya, Paflagonya ve Pontus, batısında [[Frigya]] ve güneyinde Likaonya ve Pisidya eyaletleri bulunuyordu.

M.Ö. 25 yılında Galyalıların son kralı Amyntas Pisidya'da bir savaşta öldükten sonra, Galatya bir vasiyetle Roma'nın eline geçti ve Augustus tarafından imparatorluk eyaleti (başkent Ankyra ile birlikte) olarak atandı. O zamanki eyalet reformunda Galatya eyaletine Paflagonia, Likaonya, Kilikya, Pontus, Frigya ve Pisidya bağlandı.

Elçi Pavlus mektubunu „Galatya’daki cemaatlere“ (Galatyalılar 1:2) yazdığını belirtiyor. Mektubun gönderildiği Galatya'nın tam olarak neresi olduğu birçok uzman için belli değildir.<ref name="Britannica">{{ansiklopedi kaynağı |soyadı=  |ad=  |yazarbağı=  |editör=  |editör-bağ=  |ansiklopedi= Britannica |başlık= Letter of Paul to the Galatians |çeviribaşlık=  |url= http://www.britannica.com/EBchecked/topic/223802/The-Letter-of-Paul-to-the-Galatians |erişimtarihi= 2 Şubat 2021 |dil=  |basım=  |tarih=  |yıl=  |ay=  |yayıncı=  |cilt=  |yer=  |tanıtıcı=  |isbn=  |oclc=  |doi=  |sayfalar=|alıntı=  |kaynak=  |arşivurl= https://web.archive.org/web/20150106001853/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/223802/The-Letter-of-Paul-to-the-Galatians |arşivtarihi= 6 Ocak 2015 |ölüurl= hayır }}</ref> Kutsal Kitap bilginleri bu Galatya'nın ya İç Anadolu'nun kuzeyinde Keltlerin yaşadığı bölgenin adı olan Galatya ya da İç Anadolu'nun güneyi de dahil olmak üzere daha geniş Roma eyaleti Galatya olduğuna ihtimal vermektedirler.{{Sfn | Betz | 1992}}

===Kuzey Galatya hipotezi===

Az sayıda uzman, "Galatya" ile kastedilenin, İç Anadolu'nun kuzeyinde yaşayan bir Kelt kavmi olduğu kanaatindedir. Kutsal Kitap uzmanı Helmut Koester'e göre, Galatya'daki kiliselerden kastedilen, Kuzey Galatya'daki Ankyra, Pessinus ve Gordium şehirleridir.<ref>Koester, Helmut (2000).&nbsp;Introduction to the New Testament.&nbsp;2. Berlin: Walter de Gruyter, S. 114.&nbsp;ISBN&nbsp;3110146932.</ref>

===Güney Galatya hipotezi===

Bu hipoteze göre Pavlus mektubunu eyalet reformundan sonra genişletilmiş olan Galatya'nın güneyinde bulunan cemaatlere yazdı. Bu cemaatler arasında güney Likaonya kentleri olan [[Konya]], Listra ve Derbe ve Pisidya kenti Antakya'yı bulunur.<ref>Insight on the Scriptures, Watch Tower Bible and Tract Society, 1990, Cilt 1 (Almanca), S. 800</ref><ref>Colin Hemer:&nbsp;The Book of Acts in the Setting of Hellenistic History, J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), Tübingen 1989, S.&nbsp;277–78.&nbsp;ISBN 3-16-145451-0.</ref>

===Kutsal Kitap'ın tanıklığı===

Bu isimleri geçmeyen cemaatlerin Galatya eyaletinin kuzey kısmındaki cemaatler olduğu iddiası, bu bölgenin sakinlerinin gerçek anlamda Galatyalılar olduğuna dayanır. Diğer taraftan güney kısımdaki sakinler için durum böyle değildi. Bununla birlikte, Pavlus mektuplarında genellikle eyaletlerin resmi Roma adlarından bahseder ve o zamanki Galatya güneydeki Likaonya ve Pisidya da içeriyordu.

Pavlus tüm bu şehirlerde Barnabas'ın kendisine eşlik ettiği ilk misyonerlik gezisinde Hristiyan cemaatleri kurmuştu ([[Elçilerin İşleri]] 13, 14). O cemaatler Yahudilerden ve Yahudi olmayanlardan oluşuyordu; aralarında muhtemelen Kelt asıllı Galyalılar da vardı (Elçilerin İşleri 13:14, 43; 16:1; Galatyalılar 5:2). Kısa bir zaman sonra birinci turunda kurduğu cemaatleri bir daha ziyaret etti.

Mektubun Pisidya'daki Konya, Listra, Derbe ve Antakya'daki cemaatlere hitaben yazılmış olması, Barnabas'ın yanı sıra mektubu alanların açıkça bildiği birinden bahsettiği gerçeğiyle de tutarlıdır (Galatyalılar 2:1, 9, 13). Kutsal Kitap'ta, Barnabas'ın kuzey Galatya'daki Hristiyanlar tarafından bilindiğine veya Pavlus'un bu bölgede bir gezi yaptığına dair hiçbir kanıt yoktur.

Galatyalılar 4:13'ten Paulus'un mektubu yazmadan önce Galatyalıları en az iki kez ziyaret ettiği açıktır. Mektubun tüm içeriği, Pavlus'un, Roma vilayetinin güney kesiminde yaşayan, iyi tanıdığı Hristiyanlara yazdığını gösteriyor.

==Yazarı==

=== Kutsal Kitap'ın tanıklığı ===

Elçi Pavlus kendisini şu sözlerle mektubun yazarı olarak tanıtır: „İnsanlar tarafından ya da bir insan aracılığıyla değil, İsa Mesih ve onu ölüyken dirilten Babamız Tanrı tarafından elçi olarak atanmış ben Pavlus’tan ve yanımdaki bütün kardeşlerden Galatya’daki cemaatlere, …“ (Galatyalılar 1:1, 2)

Pavlus, Benyamin kabilesinden olan bir Yahudi olarak Tarsus şehrinde doğdu (Filipililer 3:5; Elçilerin İşleri 21:39; 22:3). Anababası Yahudiliğin bir mezhebi olan Ferisilere ait idiler (Elçilerin İşleri 23:6; Filipililer 3:5). Doğumundan beri Roma'nın vatandaşlığına sahipti (Elçilerin İşleri 22:28). Çadırcı olarak geçimini sağladı (Elçilerin İşleri 18:3). Yeruşalim'de tahsili bir Ferisi olan Gamaliel tarafından öğretildi (Elçilerin İşleri 22:3). En az iki dil -[[İbranice]] ve Yunanca- konuşabildi (Elçilerin İşleri 21:37-40).

Pavlus, oradaki Hristiyanları tutuklu olarak Yeruşalim'e getirebilmek için Şam'a giderken olağanüstü bir görünüşte gökteki İsa'dan elçisi olarak seçildi (Elçilerin İşleri 9:1-16; Efesoslular 1:1).
Çocukluğundan beri o iki isme sahipti: İbranice ismi Saul ve Romalı ismi Pavlus. Özellikle Yahudi olmayan insanlara iyi haberi duyurmak için görevlendirildiğinden dolayı Romalı ismini kullandı (Elçilerin İşleri 9:15; Galatyalılar 2:7, 8).

===Tarihsel tanıklık ve teologların görüşleri ===

Geçmişte, az sayıda uzman, Pavlus'un Galatyalıları yazıp yazmadığını sorgulamıştı.{{Sfn|Longenecker|2015|s= lviii}} Fakat modern Kutsal Kitap bilimi elçi Pavlus'un bu mektubun yazarı olduğunu kabul etmektedir.<ref>Jürgen Becker,&nbsp;Ulrich Luz:&nbsp;Die Briefe an die Galater, Epheser und Kolosser&nbsp;(=&nbsp;Das Neue Testament deutsch.&nbsp;Teilband 8,1), S. 9.</ref>

Günümüzde ise, uzmanlar, Galatyalıların Pavlus'un eseri olduğunda hemfikirdir. Galatyalıların Pavlus'un mektubu olduğuna dair güvenilirliğin delilleri metnin tarzı ve bahsettiği konulardır, bunlar Pavlus'un mektuplarında görülen tarzla ve içerikle uyumludur. George S. Duncan, mektubun sahibinin gerçekten Pavlus olduğunu şu sözlerle ifade etmektedir: "şüpheye yer bırakmıyor... her satırı ile Pavlus'un hakiki bir mektubu olduğunu açığa çıkarıyor".<ref>Duncan 1934, s.&nbsp;xviii.</ref>

Galatyalılara Mektup'un kanonikliği, Muratori Fragmanı ve İrenaeus, İskenderiyeli Clemens, Tertullian ve Origenes'in yazıları tarafından zaten kanıtlanmıştır. Bu adamlar, Yunanca Kutsal Yazıların diğer 26 kitabının çoğu veya tümü ile birlikte ondan adıyla bahsetmişlerdir. Marcion'un kısaltılmış kanonunda adı geçiyor ve hatta Hristiyanlığın bir rakibi olan Celsus bile ona atıfta bulundu.

Üçüncü Kartaca Konseyinden (M.S. 397) önceki Kutsal Kitabın kanonik kitaplarının tüm önemli kayıtları Galatyalıları içerir. M.S. 200 civarında yazıldığına inanılan bir el yazması olan [[Chester Beatty II|Chester Beatty Papirüs]] No. 2'de ('''<math>\mathfrak{P}^{46}</math>''') Paulus'tan gelen diğer sekiz mektupla birlikte hayatta kaldı.

Diğer el yazmaları, örneğin Kodeks Sinaiticus, Kodeks Alexandrinus, Vatikan el yazması 1209, Kodeks Ephraemi rescriptus ve Kodeks Bezae ve Peschitta, Galatyalılara yazılan mektubunu içerir.<ref>Insight on the Scriptures, Watch Tower Bible and Tract Society, 1990, Cilt 1 (Almanca), S. 798.</ref>

== Tarih ve Yer ==
[[Dosya:Pavlusun vaizlik turları.jpg|upright=1.82|küçükresim|Pavlus'un vaizlik turları]]

=== Teologların görüşleri ===

Kutsal Kitap bilginleri 3 varsayım önermektedirler:

'''Kuzey Galatya hipotezi'''

Muhatabın Kuzey Galatyalılar olduğunu düşünenlere göre, Pavlus mektubu, Galatya'daki cemaatleri ikinci ziyaretinden hemen sonra yazdı (Elçilerin İşleri 18:23). 
Bu görüşe göre, Galatyalılar 2:1-10'da bahsettiği Yeruşalim yolculuğu, Elçilerin İşleri 15'teki ile aynı ziyarettir. Bunun için mektup, Yeruşalim'de yapılan toplantıdan sonra yazılmış görünmektedir. 
• Mektup Efesos'tan 54 ile 55 arasında Pavlus'un 3. duyuru turunda yazılmıştır (1980'lere kadar çoğunluk görüşüydü).<ref>&nbsp;Brown & Meier 1983, s.&nbsp;113.</ref>
• Bazılarının görüşüne göre bu mektup ile Romalılara Mektup'un benzerlikleri, bu iki mektubun, M.S. 56-57 civarında Pavlus'un 3. duyuru turunda Makedonya'da kaleme alındıkları kanaatine yol açmıştır.<ref name="a&nbsp;b&nbsp;McDonald 2004, s.&nbsp;462">a&nbsp;b&nbsp;McDonald 2004, s.&nbsp;462.</ref>

'''Güney Galatya hipotezi'''

• Güney Galatya hipotezine göre Pavlus, Galatyalılara Mektup'u Yeruşalim'de sünnet davası ele alınmadan önce (1. vaizlik yolculuğu esnasında), muhtemelen Yeruşalim'e doğru yolculuğunun bir yerinde yazdı. 
• Mektup Makedonya'da 55 sonbaharının sonlarında (3. vaizlik yolculuğu esnasında), muhtemelen Korint yolunda yazılmıştır (1990'lardan beri çoğunluk görüşü).

'''İlk mektup hipotezi'''

Üçüncü bir hipoteze göre Galatyalılar 2:1-10'da anlatılanlar, Pavlus ve Barnabas'ın Elçilerin İşleri 11:30 ve 12:25'te anlatılan Yeruşalim ziyareti ile aynı olaydır.<ref>Fung 1988, s.&nbsp;16–22.</ref><ref>"New Testament Study Helps: Galatians". Theology WebSite. 28 Eylül 2007 tarihinde&nbsp;kaynağından&nbsp;arşivlendi. Erişim tarihi:&nbsp;11 Temmuz&nbsp;2007.</ref>  Bu görüşe göre, Galatyalılara yazılan mektup, Yeruşalim'deki konsil (Elçilerin İşleri 15) toplanmadan önce gerçekleşmiştir. Buna göre, Pavlus'un cemaatlere yazdığı ilk mektuptur. 
Bu görüş özellikle İngilizce konuşulan dünyada savunulmaktadır (daha önce Almanca konuşulan dünyada da).<ref>Frederick Fyvie Bruce, Hemer,&nbsp;Ben Witherington</ref> Güney Galatya hipotezinin lehine olan argümanlara ek olarak, Galatyalılar 2:1-10'da açıklanan olayların Elçilerin İşleri 15'teki olaylarla değil Elçiler 11 ve 12'de anlatılanlarla uyum içinde olduklarını ileri sürülür.<ref>Ben Witherington:&nbsp;The Acts of the Apostles. A Socio-Rhetorical Commentary.&nbsp;Grand Rapids Michigan: Eerdmans 1998,&nbsp;ISBN 978-0802845016.</ref>
Ayrıca ilk mektup hipotezini savunanlar, Elçilerin İşleri 15'teki sünnetle ilgili olan mektuptan Galatyalılarda hiç bahsedilmemesi, böyle bir mektubun henüz yazılmamış olduğunun kanıtı olarak görür. Bunun için Galatyalılara yazılan mektubun tarihi muhtemelen M.S. 47 olduğu düşünülür.<ref>&nbsp;a&nbsp;b&nbsp;c&nbsp;d&nbsp;Fung 1988, s.&nbsp;19.</ref>

=== Kutsal Kitap'ın tanıklığı ===

Elçilerin İşleri 10'a göre ilk Yahudi olmayan kişi ev halkıyla birlikte Hristiyan olarak vaftiz edildi. Bu kişiler arasındaki erkekler sünnetsiz oldukları halde Tanrı'dan kabul edildiler (Elçilerin İşleri 10:45-48). Bu olaydan kısa bir zaman önce Pavlus Hristiyan oldu (Elçilerin İşleri 9:18). Pavlus üç yıldan sonra ilk defa Yerusalim'e gidip sadece Petrus'u ve İsa'nın kardeşi Yakup'u gördü (Galatyalılar 1:17, 18).

14 yıl sonra ikinci kez Yeruşalim'e gitti. Bu arada Hristiyan peygamber Agabos'un büyük bir kıtlık önceden bildirdi. Ardından elçi Yakup'un ölümüne ve Petrus'un tutuklanmasına yol açan I. Herodes Agrippa tarafından kışkırtılan zulüm başladı (Elçilerin İşleri 11:27-30; 12:1-4). M.S. 44 Herodes Agrippa öldü ve kıtlığın Klaudius'un hükûmet süresi esnasında M.S. 46 civarında geldiğine dair bazı kanıtlar var.<ref>Josephus: Jüdische Altertümer, 20.&nbsp;Buch, Kap.&nbsp;2, Abs.&nbsp;5; Kap.&nbsp;5, Abs.&nbsp;2.</ref>

O zamanda Elçilerin İşleri 12:25'te değinilen yardım eylemi tamamlandı ve kısa bir zaman sonra „Barnabas ve Saul (Pavlus)” birinci vaizlik turuna gönderildiler (Elçilerin İşleri 13:1-14:28). Antakya'ya döndükten sonra sünnet davası açıldı ve Pavlus, Barnabas, Titus ve başkaları davayı halletmek amacıyla Yeruşalim'deki elçi ve ihtiyarlara gittiler (Elçilerin İşleri 15:1, 2; Galatyalılar 2:1). Sünnet davasıyla ilgili olan karar bir mektupla Antakya'daki cemaate götürüldü (Elçilerin İşleri 15:22, 23).

Bir zaman Antakya'da kaldıktan sonra Pavlus Silas'ı iş arkadaşı olarak seçip ikinci duyuru turuna başladı (Elçilerin İşleri 15:40 - 18:22). Bu yolculuğun başlangıcında tekrar Galatya eyaletindeki cemaatlere ziyaret ettiler (Elçilerin İşleri 15:36).

'''Galatyalılara Mektubunun yazılışı'''

Pavlus'un Galatyalılar 1:2'de hitap ettiği cemaatler arasında anlaşılan Pisidya Antakyası, Konya, Listra ve Derbe vardı; bu cemaatler farklı yerlerde bulunsa da hepsi aynı Roma eyaletinde, yani Galatya'daydı. 
Her vaizlik turunda bu cemaatlere ziyaret etti.

• Pavlus'un birinci vaizlik turu (M.S. 47/48)

• Pavlus'un ikinci vaizlik turu (M.S. 49-52)

• Pavlus'un üçüncü vaizlik turu (M.S. 52-56)

Galatyalılar 4:13, Pavlus'un Galatyalılara mektubu yazmadan önce en az iki kez ziyaret ettiğini gösterir. Birinci yolculuğu esnasında (M.S. 47/48) bu cemaatler kuruldular ve ikinci yolculuğun başlangıcında (M.S. 49/50) Pavlus onları bir daha ziyaret etti.

Ancak onlar ayrılır ayrılmaz Galatya'ya Yahudilik taraftarı sahte öğretmenler geldi. Sünnetin ve Musa Kanununa uymanın gerçek Hristiyanlığın şartları olduğunu savunan bu kişiler cemaatlerden bazı kardeşleri de buna inandırdılar (Galatyalılar 1:6; 5:7, 8, 12; 6:12, 13). Bu arada Pavlus Misya'dan geçip Makedonya ve Yunanistan'a gitti, sonunda Korintos'a varıp orada imandaşlarıyla en az 18 ay kaldı. Daha sonra M.S. 52'de, Efesos üzerinden dönüş yolculuğuna başladı ve aynı yıl içinde, başlangıç noktası olan Antakya'ya vardı (Elçilerin İşleri 16:8, 11, 12; 17:15; 18:1, 11, 18-22).

Pavlus, şüphesiz Yahudilik taraftarlarının neler yaptığını öğrenir öğrenmez mektubunu yazdı. Pavlus'un "Sizi Mesih’in lütfuyla çağırandan bu kadar çabuk ayrılıp farklı bir iyi habere yönelmenize hayret ediyorum”(Galatyalılar 1:6) sözleri mektubunu Galatyalıları en az ikinci kez ziyaret ettikten kısa bir süre sonra yazdığı anlamına gelebilir.<ref name="a&nbsp;b&nbsp;McDonald 2004, s.&nbsp;462"/>

İrtidat haberini Korintos'ta, Efesos'ta veya Antakya'da almış olabilir.

* Korintos güçlü bir olasılıktır; çünkü Pavlus M.S. 50-52'de orada 18 ay, yani Galatya'dan haberlerin ulaşabileceği kadar uzun süre kalmıştır. Bu mektubu Korintos'ta bir buçuk yıllık kalışı sırasında yazdıysa (Elçilerin İşleri 18:1, 11), yazılış zamanı M.S. 50 sonbaharıyla 52 ilkbaharı arasında olacaktı. 
* Efesos zayıf bir olasılıktır (M.S. 52), çünkü elçi orada yalnızca dönüş yolculuğu sırasında kısa bir süre bulunmuştur.
* Öte yandan mektubun Antakya'da yazılmış olması da mümkündür. Çünkü Pavlus anlaşılan M.S. 52 yılının yazında vaizlik turunu bitirdiğinde, başlangıç noktası olan bu şehirde “bir süre kaldı” (Elçilerin İşleri 18:23). Antakya ile Anadolu arasında kolaylıkla iletişim sağlanabildiğinden Yahudilik taraftarlarıyla ilgili bilgiyi Pavlus orada almış ve Galatyalılar mektubunu yazmış olabilir.

== Kanon Dizileri ve El Yazmaları ==
Kartaca Konsili'nden önce (M.S. 397) hazırlanmış dördüncü yüzyıla ait kanon listelerinden birçoğu Yunanca Kutsal Metinlerin günümüzde kabul edilen dizisiyle tamamen uyuşur.
El yazmalarına gelince yazarlar ilk önce papirüs kâğıt olarak kullandılar. Papirüs, aynı adı taşıyan bir su bitkisinden yapılır. Yazıcılar yaklaşık M.S. 4. yüzyıldan itibaren el yazmalarında papirüs yerine genellikle dana, kuzu ya da keçi derisinden yapılan ve daha dayanıklı bir malzeme olan vellum (bir parşömen türü) kullanılmaya başladılar. Bu vellumlardan günümüze dek ulaşan bazıları çok önemli Kutsal Kitap el yazmalarını içerir.
 
=== Kanon Dizileri ===
[[Dosya:P46.jpg|küçükresim|[[Papirüs 46|'''<math>\mathfrak{P}^{46}</math>'''; Papirüs Chester Beatty No. 2]]]]

Galatyalılar Mektubu Kutsal Kitap'ın erken kanon dizilerinde geçer:

{| class="wikitable"
|+<big>Kanon Dizileri</big>
!
!İsim
!Yıl (M.S.)
|-
|1
|Muratori Fragmanı (İtalya)
|170
|-
|2
|İrenaeus (Anadolu)
|180
|-
|3
|İskenderiyeli Clemens
|190
|-
|4
|Tertullianus (Kuzey Afrika)
|207
|-
|5
|Origenes (İskenderiye)
|230
|-
|6
|Eusebios (Filistin)
|320
|-
|7
|Kudüslü Kyrillos
|348
|-
|8
|Cheltenham-Listesi (Kuzey Afrika)
|365
|-
|9
|Athanasios (İskenderiye)
|367
|-
|10
|Epiphanios (Filistin)
|368
|-
|11
|Nazianzoslu Gregorios (Anadolu)
|370
|-
|12
|Amphilokhios (Anadolu)
|370
|-
|13
|Philaster (İtalya)
|383
|-
|14
|Hieronymus (İtalya)
|394
|-
|15
|Augustinus (Kuzey Afrika)
|397
|-
|16
|Kartaca Konsili (Kuzey Afrika)
|397
|}

=== Papirüs El Yazmaları ===
[[Dosya:Codex Sinaiticus Matthew 8,28-9,23.JPG|küçükresim|Kodeks Sinaiticus: Matta 8:28-9:23]]

Galatyalılar Mektubu'nun tümü ya da birkaç ayetleri eski bir Papirüs El Yazmalarında bulunur.
{| class="wikitable"
|+Papirüs El Yazmaları
!
!Simge
!İsim
!Tarih (M.S.)
!Dil
!Bulundukları Yer
!İçerik
|-
|1
|[[Papirüs 46|'''<math>\mathfrak{P}^{46}</math>''']]
|Chester Beatty II
|200
|Yunanca
|Dublin (İrlanda), Ann Arbor (Michigan, ABD)
|Pavlus'un 9 mektubu (Galatyalılar'ın tümü)
|-
|2
|[[Papirüs 51|'''<math>\mathfrak{P}^{51}</math>''']]
|P. Oxyrhynchus 2157
|3./4. yüzyıl
|Yunanca
|Oxford (İngiltere)
|Galatyalılar 1:2-10, 13, 16-20
|-
|3
|[[Papirüs 99|'''<math>\mathfrak{P}^{99}</math>''']]
|Chester Beatty Ac. 1499
|400
|Yunanca
|Dublin (İrlanda)
|Galatyalılar 1:4-11, 18-6:15; 1:14-4:9  (+ başka ayetler)
|}

=== Vellum ve Deri El Yazmaları ===

Galatyalılar Mektubu'nun tümü bazı meşhur Vellum ve Deri El Yazmalarında bulunur.

{| class="wikitable"
|+Vellum ve Deri El Yazmaları
!
!Simge
!İsim
!Tarih (M.S.)
!Dil
!Bulundukları Yer
|-
|1
|א
|Kodeks Sinaiticus
|4. yüzyıl
|Yunanca
|Londra (İngiltere)
|-
|2
|A
|Kodeks Alexandrinus
|5. yüzyıl
|Yunanca
|Londra (İngiltere)
|-
|3
|B
|Kodeks Vatikanus 1209
|4. yüzyıl
|Yunanca
|Vatikan Kütüphanesi
|-
|4
|C
|Kodeks Ephraemi Syri reskriptus
|5. yüzyıl
|Yunanca
|Paris (Fransa)
|-
|5
|D<sup>P</sup>
|Kodeks Claromontanus
|6. yüzyıl
|Yunanca / Latince
|Paris (Fransa)
|}
      
== Bölümleme ==

Kutsal Kitap'ın bölümlere ve ayetlere bölünmesi orijinal yazarlara geri dönmez, fakat yüzyıllar sonra yararlılık nedenleriyle tanıtıldı. Masoretler, İbranice Kutsal Yazıları ayetlere ayırdı. Daha sonra M.S. 13. yüzyılda bölümler eklendi. 1553'te, Robert Estienne'in Fransızca Kutsal Kitap'ı nihayet mevcut bölüm ve ayet bölümüyle birlikte ilk tam Kutsal Kitap olarak basıldı.

* Bölüm 1: Giriş sözleri (1-5); başka iyi haber yok (6-9); Pavlus'un duyurduğu iyi haber Tanrı'dandır (10-12); Pavlus'un Hristiyanlığı benimsemesi ve hizmetinin başlangıcı (13-24).
* Bölüm 2: Yeruşalim'de Pavlus elçileri buluyor (1-10); Pavlus Petrus'u azarlıyor (11-14); iman sayesinde aklanmak (15-21).
* Bölüm 3: Kanunun uygulanması ya da İsa'ya iman (1-14): „doğru kişi imanı sayesinde yaşayacaktır“ (11); İbrahim'e verilen vaat Kanun'a dayanmıyor (15-18): İbrahim'in soyu İsa'dır (16); Kanun'un başlangıcı ve sebebi (19-25); İsa'ya iman sayesinde Tanrı'nın oğulları (26-29).
* Bölüm 4: Artık hizmetkârlar değil, fakat oğullar (1-7); Pavlus Galatyalılar için endişeleniyor (8-20); Hacar ve Sara: iki ahit (21-31).
* Bölüm 5: Hristiyan özgürlük (1-15); ruhtan yönlendirilmek (16-26): günahkâr bedenin etkileri (19-21), ruhun oluşturduğu meyve (22, 23).
* Bölüm 6: Herkes diğerinin yükünü taşısın (1-10): ne ekilirse biçilir (7, 8); sünnetli olup olmamak önemli değil (11-16); kapanış sözleri (17, 18).

== İçerik ==

Galatya'daki cemaatler kurulduğunda elçi Pavlus'un büyük bir payı vardı. Fakat daha sonra Musa Kanununa uymanın gerçek Hristiyanlığın şartları olduğunu savunan bazı kişi Galatya'daki Hristiyanların imanını zayıflattılar. Bunun için Pavlus açıksözlülükle yazdığı bu mektupta

:* (Yahudilik taraftarlarının iddialarının aksine) gerçek bir elçi olduğunu ve 
:* Kanunun gereklerini yapmanın değil, İsa Mesih’e imanın insanı akladığını, dolayısıyla sünnetin Hristiyanlar için gereksiz olduğunu kanıtlar.

Mektubun başlangıcında Pavlus elçiliğini savunuyor. İnsanlar tarafından değil, İsa Mesih onu bir elçi olarak tayin etti (1:11, 12). Fakat aynı zamanda „cemaatin direkleri sayılan” elçilerin desteğine sahipti (2:9).
Daha sonra Pavlus mektubunun en önemli konusuna geçiyor. İlk olarak Yahudi asıllı Hristiyanlara hitaben (2:15) „insanın kanunun gereklerini yaparak değil, sadece Mesih İsa’ya iman sayesinde aklanabildiğini“ diye yazıyor (2:16). Musa'nın kanununun ve sünnetin geçerli olduğunu iddia eden ve Galatyalıların aklını karıştıran sahte öğretmenler yanılıyor. Pavlus „doğruluğa kanun yoluyla erişilseydi, Mesih boşuna ölmüş olurdu“ diyerek fikir yürütüyor (2:21).

Delil olarak İbrahim'i değiniyor, çünkü o Musa Kanunu olmadan önce imanından dolayı aklandı (3:9). Bu sebepten dolayı Tanrı şunu vadederek onunla bir ahit kesti: „Senin aracılığınla bütün milletler nimetler alacaklar.” (3:8; Başlangıç 22:18). Diğer taraftan imana dayanmayan Musa Kanunu'nu tutanlar bir lanet altındadır, çünkü Kanun kitabında yazılı olan her şeyi yerine getiremiyorlar (3:10-12; Kanunun Tekrarı 27:26). İsa Mesih ise bir direğe asıldığı için Yahudileri Kanunun lanetinden kurtardı (3:13).

Tüm milletlerin İsa Mesih aracılığıyla bereketlenmesi Tanrı'nın asıl amacıydı (3:14, 16). 430 yıl sonra gelmiş olan Musa Kanunu Tanrı'nın daha önce yürürlüğe koyduğu ve İbrahim'e verilen ahdi geçersiz kılmadı ve vaadi iptal etmedi (3:17). Pavlus soruyor: „Öyleyse Kanun neden verildi?” Kendisi hemen cevap veriyor: „Kanun, İbrahim’in soyundan vaadi alan kişi [İsa] gelene kadar suçları ortaya çıkarmak üzere sonradan eklendi” (3:19). Kanun vasıtasıyla Yahudiler günahkâr olup bir kurtarıcıya muhtaç olduklarını anlayacaktılar. Bu şekilde onlar İsa'nın gelişine hazırlandı.

Pavlus, şunu yazarak kanıt göstermenin zirvesine ulaşıyor: „Böylece Kanun, imanla aklanabilelim diye bizi Mesih’e götüren eğiticimiz oldu.” (3:24). Fakat Mesih geldikten sonra bu eğitici artık geçerli değildir (3:25).
Pavlus mektubunun sonraki kısmında bir temsil anlatarak Kanun Ahdi'ni tutan Yahudiler ile İsa Mesih'in takipçileri arasındaki farkı gösteriyor. İbrahim'in bir oğlu (İsmail) doğal şekilde hür olmayan hizmetçi kadından (Hacar), öbürü ise (İshak) bir vaat sonucu özgür kadından (Sara) doğdu (4:22, 23). Bu iki kadın iki ahit anlamına geldiğini yazıyor (4:24). „Kölelik için çocuk doğuran Hacer” Sina dağında verilen Kanun ahdini temsil ediyor. Diğer taraftan İsa'nın takipçileri özgür kadın Sara'nın mecazi çocuklarıdır (4:25, 26, 28, 31).

Pavlus sünnetin hiçbir önemi olmadığını (5:2-4), önemli olanın sevgi yoluyla ortaya konan iman olduğunu açıklıyor. Bütün Kanun şu sözle ifade edilir: „Komşunu kendin gibi seveceksin” (5:14). Onlara ruhun gösterdiği yolda yürümelerini tembihliyor, çünkü „Ruh size rehberlik ediyorsa Kanunun hükmü altında değilsiniz demektir” (5:18).

Pavlus günahkâr bedenin işleri hakkında uyarıda bulunarak “Bunları alışkanlık edinenlerin Tanrı’nın krallığında mirası olmayacak” diyor (5:19-21). Sonra bu davranışlarla tezat oluşturan, ruhun meyvesi olan nitelikleri sayıp bunlara karşı bir kanun olmadığını söylüyor  (5:22, 23). Ayrıca Galatyalıları kendini beğenmiş ve kıskanç kişiler olmamaları için uyarıyor.

Bir kişi farkında olmadan yanlış bir davranışta bulunursa, ruhi yeterliğe sahip olanlar “yumuşak bir tutumla” onu düzeltmeye çalışmalıdır (6:1). Hristiyanlar birbirlerinin yüklerini taşıyarak Mesih'in kanununa uyabilir (6:2). Fakat aynı zamanda herkes kendi yaptıklarını gözden geçirmeli ve kendi sorumluluğunu taşımalıdır (6:4, 5). İnsan ne ekerse onu biçer (6:7).

Galatyalıların sünnet edilmesini isteyenlerin tek amacı insanları hoşnut etmek ve zulümden kaçmaktır (6:12). Önemli olan sünnetli olup olmamak değil, yeni yaratılışa ait biri olmaktır (6:15).

== Kaynakça ==
{{kaynakça}}

== Bibliyografya ==
*{{Kitap kaynağı |başlık= The Anchor Bible Dictionary |editör1-soyadı= Freedman |editör1-ad= David Noel |soyadı= Betz |ad= Hans Dieter |yazarbağı= |yıl= 1992 |yayıncı= Yale University Press |yer= |isbn= 9780300140811 |sayfa= |sayfalar=|bölüm=  Epistle to the Galatians  |cilt= |alıntı= |kaynak= harv  |erişimtarihi= |url=}}
*{{Kitap kaynağı |başlık= Antioch & Rome: New Testament Cradles of Catholic Christianity |soyadı1= Brown |ad1= Raymond E. |soyadı2= Meier |ad2= John P. |yıl= 1983 |yayıncı= Paulist Press |yer= New York |isbn= 9780809125326 |sayfa= |sayfalar=|bölüm=  |cilt= |alıntı= |kaynak= harv  |erişimtarihi= |url=}}
*{{Kitap kaynağı |başlık=  The Epistle of Paul to the Galatians |soyadı= Duncan |ad= George S. |yazarbağı= |yıl= 1934 |yayıncı= Hodder & Stoughton |yer=Londra|isbn= |sayfa= |sayfalar=|bölüm=  |cilt= |alıntı= |kaynak= harv  |erişimtarihi= |url=https://archive.org/details/epistleofpaultog0000geor_n9i1}}
*{{Kitap kaynağı |başlık= Misquoting Jesus: The Story Behind Who Changed the Bible and Why |soyadı= Ehrman |ad= Bart D. |yazarbağı= |yıl= 2005 |yayıncı= HarperCollins |yer= San Francisco |isbn= 0060738170|sayfa= |sayfalar=|bölüm=  |cilt= |alıntı= |kaynak= harv  |erişimtarihi= |url= https://archive.org/details/misquotingjesuss00ehrm }}
*{{Kitap kaynağı |başlık= The Epistle to the Galatians |soyadı= Fung |ad= Ronald Y. K. |yazarbağı= |yıl= 1988  |yayıncı= Eerdman's Press |yer= Grand Rapids, MI |isbn= 0802825095 |sayfa= |sayfalar=|bölüm=  |cilt= |alıntı= |kaynak= harv  |erişimtarihi= |url=  https://books.google.com/books?id=THYUsu7sLGEC }}
*{{Kitap kaynağı |başlık= A Critical Introduction to the New Testament  |soyadı= Holladay |ad= Carl R. |yazarbağı= |yıl= 2005 |yayıncı= Abingdon Press |yer= Nashville, Tennessee |isbn= 9780687085699 |sayfa= |sayfalar=|bölüm=  |cilt= |alıntı= |kaynak= harv  |erişimtarihi= |url=https://archive.org/details/criticalintroduc0000holl}}
*{{Kitap kaynağı |başlık= From Law to Logos : Reading St. Paul's Epistle to the Galatians |soyadı= Jordan |ad= Jon R. |yazarbağı=  |yıl= 2016 |yayıncı= Wipf & Stock |yer= Eugene, Oregon |isbn= 9781498289719 |sayfa=  |sayfalar=|bölüm=  |cilt=  |alıntı=  |kaynak= harv |erişimtarihi=  |url= https://books.google.com.tr/books?id=MbI7DgAAQBAJ |arşivurl= https://web.archive.org/web/20210207172525/https://books.google.com.tr/books?id=MbI7DgAAQBAJ |arşivtarihi= 7 Şubat 2021 |ölüurl= hayır }}
*{{Kitap kaynağı  |başlık= Introduction to the New Testament  |soyadı= Koester  |ad= Helmut  |yazarbağı=   |yıl= 2000  |yayıncı= Walter de Gruyter  |yer= Berlin  |isbn= 3110146932  |sayfa=   |sayfalar=|bölüm=   |cilt= 2  |alıntı=   |kaynak= harv  |erişimtarihi=   |url= https://books.google.com/books?id=thXUHM5udTcC  |arşivurl= https://web.archive.org/web/20210216084412/https://books.google.com/books?id=thXUHM5udTcC  |arşivtarihi= 16 Şubat 2021  |ölüurl= hayır  }}
*{{Kitap kaynağı |başlık= The Beginnings of Christianity |soyadı= Lake |ad= Kirsopp |yazarbağı= Kirsopp Lake |editör1-soyadı= Jackson  |editör1-ad= Foakes |editör2-soyadı= Lake  |editör2-ad= Kirsopp |yıl= 1933 |yayıncı= Macmillan |yer=Londra|isbn= |sayfa= |sayfalar=|bölüm= The Apostolic Council of Jerusalem |bölümurl= https://archive.org/details/thebeginningsofc05unknuoft/page/200 |cilt=  5 |basım= |alıntı= |kaynak= harv  |erişimtarihi= |url=}}
*{{Kitap kaynağı |başlık= Galatians |soyadı= Longenecker |ad= Richard |yazarbağı= |yıl= 2015 |yayıncı=  Zondervan |yer= |isbn= 9780310521945 |sayfa= |sayfalar=|bölüm=  |cilt= |alıntı= |kaynak= harv  |erişimtarihi= |url=}}
*{{Kitap kaynağı |başlık= The Acts of the Apostles |soyadı= Marshall |ad= I. H. |yazarbağı= |yıl= 1980 |seri= Tyndale New Testament Commentaries |yayıncı= |yer= Grand Rapids |isbn= |sayfa= |sayfalar=|bölüm=  |bölümurl= |cilt=  |basım= |alıntı= |kaynak= harv  |erişimtarihi= |url=https://archive.org/details/actsofapostlesin0000mars}}
*{{Kitap kaynağı |başlık= Acts–Philemon |soyadı= McDonald |ad= Lee Martin |yazarbağı=  |editör1-soyadı= Evans |editör1-ad= Craig |yıl= 2004 |yayıncı= Victor |yer= Colorado Springs, CO |basım=  |seri= The Bible Knowledge Background Commentary |isbn= 9780781440066 |sayfa=  |sayfalar=|bölüm=  |cilt= 2 |alıntı=  |kaynak= harv |erişimtarihi=  |url= https://books.google.com.tr/books?id=oP3k4TNiDWMC |arşivurl= https://web.archive.org/web/20210214043928/https://books.google.com.tr/books?id=oP3k4TNiDWMC |arşivtarihi= 14 Şubat 2021 |ölüurl= hayır }}
*{{Kitap kaynağı |başlık= A Textual Commentary on the Greek New Testament |soyadı= Metzger |ad= Bruce M. |yazarbağı= |yıl= 1994|yayıncı= United Bible Societies |yer= |basım= 2. |isbn= 3438060108 |sayfa= |sayfalar=|bölüm=  |cilt= |alıntı= |kaynak= harv  |erişimtarihi= |url=https://archive.org/details/textualcommentar0000metz}}
*{{Kitap kaynağı |başlık= Galatians Through the Centuries |soyadı= Riches |ad= John |yazarbağı= |yıl= 2013 |yayıncı= Wiley-Blackwell  |yer= |isbn= 9780631230847 |sayfa= |sayfalar=|bölüm=  |cilt= |alıntı= |kaynak= harv  |erişimtarihi= |url=https://archive.org/details/galatiansthrough0000rich}}

== Ayrıca bakınız ==
* [[Yeni Ahit'in Papirüsler Listesi]]
* [[Yeni Ahit]]

{{s-start}} 
{{s-hou|[[Pavlus'un mektupları|Pavlus’un mektubu]]|||}}
{{s-bef|before=[[2. Korintliler]]}}
{{s-ttl|title=[[Kitab-ı Mukaddes kanonu]]}}
{{s-aft|after=[[Efeslilere Mektup|Efesliler]]}}
{{s-end}}

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Yeni Ahit]]
[[Kategori:Edebi mektuplar]]
[[Kategori:1. yüzyılda Hristiyanlık metinleri]]
[[Kategori:Pavlus]]
[[Kategori:İncil]]