Gaz motoru sayfasının kaynağını görüntüle

{{Hakkında|Gaz halinde yakıt kullanan motorlar|benzin/petrol kullanan motorlar|Benzinli motor|diğer kullanımlar|İçten yanmalı motor}}
[[Dosya:Gasmotor.JPG|küçükresim|Elektrik Gücü Üretimi için Gaz Motoru]]
[[Dosya:HartopGasEngineModel.JPG|küçükresim|S-tipi Hartop gaz motorunun bir modeli]]
 
'''Gaz motoru'''; [[kömür gazı]] (İngilizce: [[:en:coal gas|coal gas]]), [[üretim gazı]] (İngilizce: [[:en:producer gas|producer gas]]), [[biyogaz]], [[çöplük gazı]] (İngilizce: [[:en:landfill gas|landfill gas]]) veya [[Doğalgaz]] gibi gaz halindeki bir yakıt ile çalışan [[içten yanmalı motor|içten yanmalı bir motor]]dur. [[Birleşik Krallık|İngiltere]]de, terim çok net ve açık iken [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'de, [[benzin]]in İngilizcesi olan "Gasoline" kelimesinin kısaltması olarak çok sıklıkla "gaz" (İngilizce: "gas") kelimesi kullanılmasından dolayı, böyle bir motor için gaz-halinde-yakıt-kullanan motor ya da doğalgaz motoru terimlerinin kullanımına rastlanılabilir.

Genel olarak, ''gaz motoru'' terimi, yıllık 8760 saat gibi yüksek çalışma oranlarına ulaşabilecek şekilde uzun zaman dilimleri boyunca tam yükte sürekli çalışma kapatasitesine sahip olan ağır sanayi motorunu belirtmektedir. Bunun aksine hafif tasarımlı (İngilizce: "lightweight") ve yüksek devirli gazolin/benzin otomobil motoru çalıştırılma hayatı boyunca 4000 saatten fazla çalıştırılamamaktadır. Gaz motorunun güç aralığı genel olarak&nbsp;10&nbsp;kW (13 [[Beygir gücü|bg]]) değeri ile 9.5 MW (12740 bg) değeri arasındadır<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.clarke-energy.com/gas-engines/ | başlık = GE Jenbacher &#124; (İngilizce İçerik) Gaz motorları | yayıncı = Clarke-energy.com | tarih =  | erişimtarihi = 15 Kasım 2019 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20191114222545/https://www.clarke-energy.com/gas-engines/ | arşivtarihi = 14 Kasım 2019 | ölüurl =evet}}</ref>

== Tarihçe==
[[Dosya:Lenoir gas engine 1860.jpg|küçükresim|sağ|upright=0.91|Lenoir gaz motoru 1860.]]
[[Dosya:Enginy Otto-langen 1867.jpg|küçükresim|upright=0.91|Otto-[[Eugen Langen|Langen]] gaz motoru 1867.]]
[[Dosya:Crossley Atmospheric Engine.JPG|küçükresim|upright=0.91|3 [[:en:Horsepower#Brake horsepower|bhp]](kayıpsız beygirgücü)  gaz ateşlemeli Crossley atmosferik motoru çalışırken, Anson Motor Müzesi.]]
=== Lenoir ===
19. yüzyılda gaz motorlarıyla pek çok deney yapılmıştır, ancak pratik olarak çalışır haldeki ilk gaz-dolu [[içten yanmalı motor]], Belçikalı bir mühendis olan [[Étienne Lenoir]] tarafından 1860 yılında üretilmiştir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://library.thinkquest.org/C006011/english/sites/gasmotoren.php3?v=2 | başlık = start your engines!&nbsp;— gas-engines | yayıncı = Library.thinkquest.org | tarih =  | erişimtarihi = 28 Eylül 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130904170250/http://library.thinkquest.org/C006011/english/sites/gasmotoren.php3?v=2 | arşivtarihi = 4 Eylül 2013 | ölüurl =hayır}}</ref> Lenoir motorunun yüksek yakıt tüketimi ve düşük güç üretimi sorunları vardı.
=== Otto ve Langen ===
Lenoir'un çalışmaları Alman bir  mühendis olan [[Nikolaus Otto|Nikolaus August Otto]] tarafından araştırılarak geliştirilmiştir. Nikolaus Otto daha sonra, yakıtı piston/itenek odasında doğrudan yakabilmek amacıyla, ilk kez dört zamanlı motoru icat etmiştir. 1864 Ağustos ayında Otto, teknik eğitim almış olan [[Eugen Langen]] ile tanışmıştır. Otto'nun gelişim potansiyelini gören Langen tanıştıktan bir ay sonra Otto ile birlikte dünyadaki ilk motor fabrikasını, NA Otto & Cie adıyla, Köln kentine kurmuştur. 1867 yılında Otto önceki tasarımının geliştirilmiş halinin patenti almıştır. Bu patent Paris Dünya Sergisi bünyesinde verilen büyük ödülü kazanmıştır. Bu atmosferik motor, dikey bir silindir içerisine bir miktar hava ile karıştırılmış olan gazı çekmek suretiyle çalışmaktaydı. Piston/itenek  yaklaşık olarak 8 inç (~20.32&nbsp;cm) kadar yükselerek karışımı sıkıştırdığında, gaz ve hava karışımı silindirin dışında yanmakta olan küçük bir kaynak/pilot alevi sayesinde tutuşturulur/yakılır. Tutuşturulan karışımı, (bir çeşit dişli düzeneğe bağlı olan) pistonu/iteneği  yukarı hareket etmeye zorlarayarak  alt kısmında kısmi vakum/hava boşluğu oluşmasına yol açar. Yukarı doğru olan vuruş sırasında net bir iş oluşmaz/yapılmış olmaz. Asıl iş, piston ile dişli düzenek atmosferik basınç ve kendi ağırlıkları altında alçaldıkları sırada ana hareket şaftını/milini/dingilini ve volanları/çarkları döndürdükleri zaman yapılır. O tarihlerdeki buhar makinesine göre asıl avantajı istendiği anda başlatılabilmesi ve istendiği anda durdurulabilmesiydi. Bu özellik de motoru, mavnalara yük bindirme / indirme gibi aralıklarla devam edebilen türdeki işler için çok kullanışlı hale getirmekteydi.<ref>{{Web kaynağı|url = http://www.mosi.org.uk/media/33871763/crossleyatmosphericgasengine.pdf|başlık = Crossley Atmospheric Gas Engine|yayıncı = Museum of Science and Industry|erişimtarihi = 23 Eylül 2013|arşivurl = https://web.archive.org/web/20131022041246/http://www.mosi.org.uk/media/33871763/crossleyatmosphericgasengine.pdf|arşivtarihi = 22 Ekim 2013|ölüurl =evet}}</ref>

=== Dört-Zamanlı Motor===
Atmosferik gazlı (hava kullanan) motorun yerini, Otto tarafından tasarlanmış olan [[Dört zamanlı motor]] almıştır. Son atmosferik motor 1877 yılında üretilmiş olduğu göz önüne alınırsa, Dört-zamanlı motorlara geçişin oldukça hızlı gerçekleştiği söylenebilir. Sıvı yakıtlı motorlarından ortaya çıkışından kısa süre  Dizel (1898) ve benzinli (1900) motorlar yaygınlaşmaya başlamıştır.

=== Crossley ===
Gaz motorlarının en iyi üreticisi olarak bilinen ve İngiltere'nin Manchester şehrinde kurulmuş olan [[Crossley]] şirketi, 1869 yılında Almanya dışında İngiltere ve Dünya çapında, Otto ve Langden gaz yakıtlı atmosferik motorunun patentlerinin hakklarını elde etmiştir. 1876'da ise daha verimli olan Otto dört-zamanlı mnotorun haklarını elde etmiştir.

=== Tangye ===
[[Manchester]] şehrinde kurulmuş olan başka şirketler de vardı. [[Richard Tangye|Tangye Ltd.]] şirketi, 1 [[beygir gücü|nominal beygir gücü]]ndeki (İngilizce: [[:en:Horsepower#Nominal (or rated) horsepower|nominal hp]]) iki-zamanlı ilk gaz motorunu 1881 yılında satmıştır ve 1890 yılında dört-zamanlı motor üretimine bşalamıştır.<ref name=GGBasInd>{{Web kaynağı | url = http://www.gracesguide.co.uk/wiki/The_Basic_Industries_of_Great_Britain_by_Aberconway:_Chapter_XXI | başlık = The Basic Industries of Great Britain by Aberconway&nbsp;— Chapter XXI | yayıncı = Gracesguide.co.uk | erişimtarihi = 5 Haziran 2010 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20110504002150/http://www.gracesguide.co.uk/wiki/The_Basic_Industries_of_Great_Britain_by_Aberconway:_Chapter_XXI | arşivtarihi = 4 Mayıs 2011 | ölüurl =hayır}}</ref>

=== Eski Motor Örneklerinin Saklanması===
[[İngiltere]]'nin [[Cheshire]] kontluğu sınırlarındaki [[Poynton]] (İngilizce: [[:en:Poynton|Poynton]])  kasabasında bulunan [[Anson Motor Müzesi]] ([[:en:Anson Engine Museum|Anson Engine Museum]]), aralarında hala çalışır durumdaki gaz motorlarının da bulunduğu motor koleksiyonunu barındırmaktadır. Bunların arasında şimdiye kadar üretilmiş en büyük çalışır haldeki Crossley atmosferik gaz motoru da bulunmaktadır.

== Günümüzdeki Üreticiler==
Günümüzde gaz motoru üreticileri arasında [[Hyundai Heavy Industries|Hyundai Ağır Sanayii]], [[Bergen Motorları]] (İngilizce: [[:en:Bergen Marine|Bergen-Engines AS]]) ile birlikte Rolls-Royce, [[Kawasaki Heavy Industries|Kawasaki Ağır Sanayii]], [[Liebherr|Liebherr Grup]], [[MTU (firma)|MTU]], [[INNIO Jenbacher & Waukesha]] (İngilizce: [[:en: INNIO Jenbacher & Waukesha|INNIO Jenbacher & Waukesha]]), [[Caterpillar]], [[Perkins Motorları]] (İngilizce: [[:en:Perkins Engines|Perkins Engines]], [[Caterpillar Enerji Çözümleri|MWM]] (İngilizce: [[:en:Caterpillar Energy Solutions|MWM]]), [[Cummins]], [[Wärtsilä]], [[Dresser-Rand Grup]]&nbsp;(İngilizce: [[:en:Dresser-Rand Group|Guascor Power]]), [[Deutz]], MTU, MAN, [[Fairbanks-Morse]] (İngilizce: [[:en:Fairbanks-Morse|Fairbanks-Morse]]), Doosan, and [[Yanmar]] (İngilizce: [[:en:Yanmar]|Yanmar]]) bulunmaktadır. Ürettikleri güç miktarları 10&nbsp;kW (13&nbsp;hp) [[Kojenerasyon|mikro düzeyde birliştirilmiş ısı ve güç]] (İngilizce: CHP) ile&nbsp;18&nbsp;MW (24,000&nbsp;hp) arasındadır<ref name="Wärtsilä 50SG">{{Web kaynağı | url = http://wartsila.com/en/power-plants/technology/combustion-engines/gas-engines | başlık = Wärtsilä bünyesindeki Gaz motorları | yayıncı = Wartsila.com | tarih =  | erişimtarihi = 28 Eylül 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150402144712/http://www.wartsila.com/en/power-plants/technology/combustion-engines/gas-engines | arşivtarihi = 2 Nisan 2015 | ölüurl =evet}}</ref>. Genel olarak, modern gaz motorları 50&nbsp;MW (67,000&nbsp;hp) seviyesine kadar, koşullara bağlı olarak, gaz türbinleri ile rekabet edebilmektedirler; en iyi olanları ise Gaz türbinlerine göre yakıtı daha verimli kullanabilmektedir. Rolls-Royce ile Bergen Motorları, Caterpillar ve pek çok diğer üretici ürünlerini Dizel motor bloğu ve&nbsp; krank mili tasarımı üzerine geliştirmektedirler. Sadece INNIO Jenbacher & Waukesha şirketleri, yalnızca gaz kullanımı için tasarlanmış olan motorlar üretmektedirler .

==Yaygın uygulamalar==
===Sabit===
Yaygın uygulamalar arasında [[baz yük]] (İngilizce: [[:en:base load|base load]]) ile [[Kojenerasyon|birleşik ısı ve enerji üretimi]]<ref name="claverton-energy.com">{{Web kaynağı | soyadı = Andrews | ad = Dave | url = http://www.claverton-energy.com/first-energy-offer-excellent-condition-complete-gas-engined-chp-system-for-sale-and-installation.html | başlık = Complete 7 MWe Deutz (2 x 3.5MWe) gas engine CHP system for sale and re-installation in the country of your choice. Similar available on biogas / digester gas &#124; Claverton Group | yayıncı = Claverton-energy.com | tarih = 24 Haziran 2010 | erişimtarihi = 28 Eylül 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20190819175319/https://claverton-energy.com/first-energy-offer-excellent-condition-complete-gas-engined-chp-system-for-sale-and-installation.html | arşivtarihi = 19 Ağustos 2019 | ölüurl =evet}}</ref> de dahil olmak üzere, yoğun-saat üretimi yöntemleri (İngilizce: High-hour scheme) bulunmaktadır<ref>{{Web kaynağı | soyadı = Andrews | ad = Dave | url = http://www.claverton-energy.com/finning-caterpillar-gas-engine-chp-ratings-and-thermal-outputs.html | başlık = Finning Caterpillar Gas Engine CHP Ratings &#124; Claverton Group | yayıncı = Claverton-energy.com | tarih = 23 Nisan 2014 | erişimtarihi = 9 Ağustos 2014 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20190819175341/https://claverton-energy.com/finning-caterpillar-gas-engine-chp-ratings-and-thermal-outputs.html | arşivtarihi = 19 Ağustos 2019 | ölüurl =evet}}</ref>([[çöplük gazı]] (İngilizce: [[:en:landfill gas|landfill gas]]), [[Madencilik|Maden]] gazı, [[Petrol kuyusu-kuyu]] gazı ve [[Biyogaz]]<ref>{{Web kaynağı | soyadı = Andrews | ad = Dave | url = http://www.claverton-energy.com/38-hhv-caterpillar-bio-gas-engine-fitted-to-long-reach-sewage-works.html | başlık = 38% HHV Caterpillar Bio-gas Engine Fitted to Sewage Works &#124; Claverton Group | yayıncı = Claverton-energy.com | tarih = 14 Ekim 2008 | erişimtarihi = 28 Eylül 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20190819175323/https://claverton-energy.com/38-hhv-caterpillar-bio-gas-engine-fitted-to-long-reach-sewage-works.html | arşivtarihi = 19 Ağustos 2019 | ölüurl =evet}}</ref> üretilen yerlerde motordan gelen [[atık ısı]] ısıtma sistemlerinde kullanılabilmektedir). Gaz motorları nadiren durgun sistemler için kullanılırlar ki bu sistemlerde genelde Dizel motorlar tercih edilmektedir. Bunun bir istinası olarak küçük (<150&nbsp;kW) acil durum üreteci gösterilebilir. Bu üreteç sıklıkla çiftlikler, müzeler, küçük iş yerleri ile ikamet/konut alanlarında kullanıbilmektedir. Kamuya açık doğal gaz hattından ya da üretim sahasınaki propan tanklarından beslenen bu üreteçler, elektrik şebekesindeki kesintilerde otomatik olarak üretime başlayacak şekilde ayarlanabilirler.

===Hareketli===
Sıvılaştırılmış Doğal Gaz (LNG) motorları deniz taşıtları piyasasında yaygınlaşmaya başlamıştır. Bunun sebebi [[hafif-yanma]]lı (İngilizce: [[:en:Lean-burn|Lean-burn]]) gaz motorlarının, yeni egzoz salınım kısıtlamalarını, fazladan yakıt arıtımına/işlenmesine ya da kapsamlı temizleme sistemlerine gereksinim kalmadan, karşılayabilmesidir. [[Otobüs]] sektöründe ise [[sıkıştırılmış doğalgaz]] (CNG) ile çalışn motorların kullanımı gittikçe artmaktadır. İngiltere'de buna örnek olarak [[Reading Buses]] (İngilizce: [[:en:Reading Buses|Reading Buses]]) şirketi verilebilir. Gazlı otobüslerin kullanımı, Gazlı Otobüs Birliği<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.globalcngsolutions.com/page21.htm | başlık = (ingilizce içerik) Global CNG Çözümleri Ltd&nbsp;— Gaz Birliği Grubu | yayıncı = Globalcngsolutions.com | tarih =  | erişimtarihi = 9 Ağustos 2014 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170627182718/http://www.globalcngsolutions.com/page21.htm | arşivtarihi = 27 Haziran 2017 | ölüurl =evet}}</ref> ile aralarında [[Scania AB]]'nin de bulunduğu üreticiler tarafından desteklenmektedir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.scania.co.uk/about-scania/media/press-releases/2013/04/the-uks-first-scania-adl-gas-powered-buses-delivered-to-reading-buses.aspx | başlık = The UK's first Scania-ADL gas-powered buses delivered to Reading Buses | yayıncı = scania.co.uk | tarih = 23 Nisan 2013 | erişimtarihi = 9 Ağustos 2014 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160602045733/http://www.scania.co.uk/about-scania/media/press-releases/2013/04/the-uks-first-scania-adl-gas-powered-buses-delivered-to-reading-buses.aspx | arşivtarihi = 2 Haziran 2016 | ölüurl =evet}}</ref>

== Gaz halindeki metan ya da propan kullanımı ==
[[Doğalgaz]], özellikle de [[metan]] gazı, uzun süredir temiz, ekonomik ve kolayca temin edilebilen yakıt kaynağı olarak tercih edilmektedir. Pek çok endüstriyel motor çeşidi,&nbsp;(İngilizcedeki adı '''gasoline''' olan benzinden farklı olmakla birlikte) gaz yakıt kullanabilecek şekilde ya sıfırdan tasarlanmış ya da sonradan uygun şekilde değiştirilmiştir. Bunların kullanımı daha az miktarda karmaşık-hidrokarbon kirliliği yaratır ve motorlar çok daha az sayıda iç mekanikten kaynaklı sorun yaşar. Bunun bir örneği olarak, [[sıvılaştırılmış petrol gazı|LPG]], asıl olarak da [[propan]], kullanan [[forklift]]araçlarının motorları verilebilir. [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'de sıklıkla kullanılan "gas" (tr:gaz) kelimesi İngilizcede benzin anlamına "gasoline" kelimesinin kısaltması olarak kullanılmaktadır ancak bu durumda bahsi geçen motorun doğal gaz ile çalışan bir motor olduğunun net bir şekilde belirtilmesi uygun olacaktır. Öte yandan "natural gasoline" (tr:"doğal gazoline/benzin") şeklinde bir terim de vardır,<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.eia.gov/tools/glossary/index.php?id=N | başlık = Glossary&nbsp;— U.S. Energy Information Administration (EIA) | tarih =  | erişimtarihi = 22 Aralık 2018 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20191115235448/https://www.eia.gov/tools/glossary/index.php?id=N | arşivtarihi = 15 Kasım 2019 | ölüurl =hayır}}</ref> ancak, [[Doğalgaz kondensatı|doğal sıvı gaz]]ların belirli bir alt grubuna işaret eden, bu terime rafineri endüstrisi dışından nadiren rastlanır.

== Teknik detaylar ==
=== Yakıt-hava karışımı ===
Bir Gaz motoru, yakıtın havayla karıştırılma şekli bakımından [[Benzinli motor|Benzin motorundan]] ayrılmaktadır. Benzin motoru [[karbüratör]] ya da [[yakıt enjeksiyonu]] kullanır. Ancak bir gaz motoru, genellikle basit bir [[Venturi etkisi|venturi]] (İngilizce: [[:en:Venturi effect|venturi effect]]) sistemi kullanarak gazı hava akışına karıştırır. İlk gaz motorları, hava ve yakıt gazı için ayrı girişleri bulunan 3-vanalı sistemler kullanmışlardır.

=== Çıkış/Egzoz Vanaları ===
Gaz motorunun, [[Dizel motor]]a göre zayıf noktası egzoz vanalarıdır, çünkü gaz motorunun ürettiği atık gazlar/egzoz gazları aynı miktardaki gaz girişine kıyasla diğer türdeki motordaki atık gazdan/egzoz gazından çok daha yüksek sıcaklıktadır ve bu üretilen güç çıkışını sınırlar. Bu yüzden, aynı üreticiden çıkan bir Dizel motoru, aynı hacimdeki motor bloğu kıyaslandığında, gaz motoru versiyonundan her zaman daha yüksek bir sınır güç çıkışı değerine sahip olmaktadır. İngilterede, Dizel motoru genellikle 3 farklı değerlendirme göstergesine sahiptir: — beklemede(İngilizce: standby), birincil (İngilizce: prime) ve devamlı çalışma, diğer bir deyişle 1-saatlik, 12-saatlik ve süresiz/devamlı; diğer yandan gaz motoru genellikle sadece süresiz/devamlı değerlendirme göstergesine sahiptir. Bu gösterge değeri de Dizeldeki karşılığından daha az olmaktadır.

=== Ateşleme/Motoru Çalıştırma ===
Günümüze kadar çeşitli ateşleme sistemleri kullanılmıştır. Bunlar arasında [[sıcak-tüp ateşleyicisi|sıcak-tüp ateşleyicileri]]&nbsp;(İngilizce: [[:en:hot-tube ignitor|hot-tube ignitor]]) ve&nbsp;[[kıvılcım-ateşlemeli motor|kıvılcım ateşleme]] sistemleri (İngilizce: [[:en:Spark-ignition engine|spark ignition]]) bulunmaktadır. Pek çok modern gaz motoru türü aslında [[Çok-yakıtlı: Çift yakıtlı motorlar]]dır ([[:en:Multifuel|dual-fuel engines]]). Asıl enerji kaynağı gaz yakıtı ile havanın karışımı olmasına rağmen, ateşleme bu karışımın içine çok küçük miktarda [[mazot|Dizel yakıtı]] enjekte edilmesiyle sağlanmaktadır.

== Enerji dengesi ==
=== Isı verimi ===
Doğal gaz ile çalışan gaz motorları genellikle %35 - %45 arasında bir ısı verimine sahiptirler ([[Yanma ısısı|Düşük Isıtma Değeri]], İngilizce: [[:en:Heat of combustion#Lower heating value|LHV -Lower heating value]]).<ref>{{Haber kaynağı |url=http://www.clarke-energy.co.uk/gas_engines.html |başlık=CHP &#124; Cogeneration &#124; GE Jenbacher &#124; Gas Engines |yayıncı=Clarke Energy |tarih= |erişimtarihi=28 Eylül 2013 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20120430002358/http://www.clarke-energy.co.uk/gas_engines.html |arşivtarihi=30 Nisan 2012 |ölüurl=evet}}</ref> 2018 yılı itibarıyla, en iyi motorlar artık 50% civarında bir ısı verimine ulaşabilmektedirler (LHV bazında).<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.greencarcongress.com/2018/11/20181130-rr.html | başlık = Rolls-Royce introducing new B36:45 gas engines to US market; up to 50% efficiency | website = Green Car Congress | erişimtarihi = 25 Ocak 2019 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20181130212813/https://www.greencarcongress.com/2018/11/20181130-rr.html | arşivtarihi = 30 Kasım 2018 | ölüurl =evet}}</ref> Bu gaz motorları genellikle orta-hızlı motorlardır ([https://web.archive.org/web/20110909032523/http://www.rolls-royce.com/energy/energy_products/gas_engines/bergen_b-gas/index.jsp Bergen Engines]). Yakıt enerjisi çıkış bacasında yükselir, kalanı ise atık ısı olarak görünür.<ref name="claverton-energy.com" /> Büyük motorlar küçük versiyonlara göre daha verimlidirler. Diğer yandan, [[biyogaz]] ile çalışan gaz motorları ise genellikle biraz daha az verimlidirler (~%1-%2) ve [[singaz]] (İngilizce: [[:en:syngas|syngas]]) kullanımı ise verimliliği daha da düşürmektedir. INNIO Jenbacher firmasına ait ve hala aktif olarak üretimde olan J624 motoru, dünyanın ilk yüksek verimli metan-yakıtlı 24-silindirli gaz motorudur.<ref name="GE Jenbacher J624">{{Web kaynağı | url = http://www.ge-energy.com/prod_serv/products/recip_engines/en/j624_gs.htm | başlık = Products & Services | yayıncı = Ge-energy.com | tarih =  | erişimtarihi = 28 Eylül 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20070809051122/http://www.ge-energy.com/prod_serv/products/recip_engines/en/j624_gs.htm | arşivtarihi = 9 Ağustos 2007 | ölüurl =evet}}</ref>

Motor verimliliği konusunda, göz önününde bulundurulması gereken konu gazın hangi kriterinin/değerinin dikkate alınacağıdır: [[Yanma ısısı|Düşük Isıtma Değeri]] (İngilizce: [[:en:Heat of combustion#Lower heating value|lower heating value-LHV]])  veya [[Yanma ısısı|Yüksek Isıtma Değeri]] (İngilizce: [[:en:Heat of combustion#Higher heating value|higher heating value -HHV]]). Motor üreticileri genellikle verimlilik değerlerini bildirirken, bahsettikleri verimlilik gazın düşük Isıtma değerine dayanmaktadır. Bir başka deyişle, gazın içinde doğal olarak bulunan nemi buharlaştırmak için enerji alındıktan sonraki verimden bahsedilmektedir. Gaz dağıtım şebekeleri genellikle gazın yüksek ısıtma değeri (yani toplam enerji içeriği) üzerinden fiyatlandırma yapmaktadırlar. Düşük ısıtma değerine (LHV) dayanan verimlik değeri, örn., %44 iken aynı motorun, doğal gaz yakıtı için, yüksek ısıtma değerine dayanan verimliliği %39.6 civarı olabilmektedir.

Önemli olan, bu verimlilik karşılaştımalarının aynı özelliklere sahip motorlar arasında yapılmasıdır. Örneğin, motoru soğutan suyu çevirmek/hareket ettirmek için bazı üreticiler mekanik olarak işletilen pompalar kullanırken diğerleri elektrikle işletilen pompalar kullanmaktadır. Elektrik kullanımı ise göz ardı edildiğinde, bu motorlar hatalı bir şekilde yüksek görünen verimlilik değerlerine sahip olabilmektedirler.

=== Birlikte ısı ve güç üretimi ===
{{Ana|Kojenerasyon}}
Motordan çıkan ısı, bina ısıtılmasında ya da başka bir ısıtma işleminde kullanılabilir. Bir motorda; atık ısının yaklaşık yarısına yakın kısmı, motor ceketi/kaplamasından, yağ soğutucu ve soğutma-sonrası çevrimden, sıcak su olarak gelir ve yaklaşık 110&nbsp;°C'ye kadar ısınmış olabilmektedir. Geri kalanı ise yüksek-sıcaklıktaki ısı olarak ortaya çıkar ve, egzoz gazı [[Isı eşanjörü|ısı değiştirici]]si yardımıyla, basınçlı sıcak su ya da buhar üretiminde kullanılabilir.

=== Motorun soğutulması ===
En yaygın iki motor tür, [[Hava soğutmalı motor]] ile [[su ile soğutma|su soğutmalı]]  (İngilizce: [[:En:Water cooling#Automotive usage|water cooled]] motordur. Günümüzde su soğutmalı motorlarda, [[içten yanmalı motor]]un içinde [[antifriz]] kullanılmaktadır.

Bazı motorlar, ek olarak [[Yağ soğutucusu|yağ ile soğutan]] bir bileşen içerebilirler.

Soğutma süreci fazlalık ısıyı uzaklaştırma gerektirmektedir; çünkü aşırı ısınma, yıpranma, çatlama veya şekil bozulması/yamulma gibi sebeplerle birleşerek, motorun bozulmasına/durmasına sebebiyet verebilir.

=== Gaz tüketiminin hesaplanması ===
Aşağıdaki formülde, tam kapasite için gerekli normal koşullarda çalışan bir gaz motorunun, gaz akış gereksinimin hesaplanmasında kullanılmaktadır.

<math> Q = \frac{P}{\eta} \cdot \frac{1}{LHV_{gas}} </math>

formülde:
* <math> Q </math> normal koşullarda gaz akışı
* <math> {P} </math> motor gücü
* <math> {\eta} </math> mekanik verim
* LHV, gaza ait düşük ısıtma değeri (İngilizce: Low Heating Value)

== Tarihi gaz motorları galerisi ==
<gallery caption="Tarihi Gaz Motorları" perrow="5">
File:National gas engine (Rankin Kennedy, Modern Engines, Vol II).jpg|1905 '''National''' şirketinin, 36 [[Beygir gücü]]ndeki sıradan gaz motoru
File:Körting gas engine (Rankin Kennedy, Electrical Installations, Vol III, 1903).jpg|1903 Körting gaz motoru
File:Backus upright gas engine (New Catechism of the Steam Engine, 1904).jpg|Backus dikey gaz motor
File:Otto horizontal gas engine (New Catechism of the Steam Engine, 1904).jpg|Otto yatay gaz motoru
File:Otto vertical gas engine (New Catechism of the Steam Engine, 1904).jpg|Otto dikey gaz motoru
File:Westinghouse gas engine, section (Rankin Kennedy, Electrical Installations, Vol III, 1903).jpg|Westinghouse gaz motoru
File:Crossley gas engine and dynamo (Rankin Kennedy, Electrical Installations, Vol III, 1903).jpg|Crossley gaz motoru ve dinamosu
File:Premier twin gas engine electric generating plant (Rankin Kennedy, Modern Engines, Vol III).jpg|Premier ikiz gaz motoru, elektrik üreten tesis
File:125hp gas engine and dynamo (Rankin Kennedy, Electrical Installations, Vol III, 1903).jpg|125 [[Beygir gücü]]ndeki gaz motoru ve dinamo
File:Crossley engine.jpg|Crossley Brothers Ltd. şirketi, 1886 No. 1 Motoru, 4.5 [[Beygir gücü]]ndeki tek silindirli, 4-zamanlı gaz motoru, 160 rpm (dakikadaki dönüş sayısı).
File:Crossley Gas Engine - Kelham Island Industrial Museum.jpg|1915 Crossley Gaz Motoru (tip GE130 No75590), 150 [[Beygir gücü]]nde.
File:Gas Engine in the Gas Museum - geograph.org.uk - 2120293.jpg|National Gaz Motoru
File:Premier tandem scavenging high-power gas engine (Rankin Kennedy, Modern Engines, Vol II).jpg|Premier art arda bağlı yüksek-güç-çıkışlı gaz motoru
File:Blast furnace gas engine with blowing cylinder (Rankin Kennedy, Modern Engines, Vol II).jpg|Yüksek Isılı Fırın/Maden Eritme Ocağı için, hava üfleyen silindirli gaz motoru 
File:Stockport gas engine and belt-driven dynamo (Rankin Kennedy, Electrical Installations, Vol III, 1903).jpg|Stockport gaz motoru ve kayış/band-güdümlü dinamo
</gallery>
{{temiz}}

== Ayrıca bakınız ==
* [[Otogaz]]
* AB [[Birleşik ısı ve güç üretimi yönergesi]] (İngilizce: [[:en:CHP Directive|CHP Directive]])
* [[Kojenerasyon]]
* [[Türbin motoru]]
* [[İçten yanmalı motorun tarihçesi]] (İngilizce: [[:en:History of the internal combustion engine|History of the internal combustion engine]])
* [[Doğal gazla çalışan araçların listesi]] (İngilizce: [[:en:List of natural gas vehicles|List of natural gas vehicles]])
* [[Avrupa biyogaz kullanım tabloları]] (İngilizce: [[:en:Tables of European biogas utilisation|Tables of European biogas utilisation]])
* [[Anson Motor Müzesi]] (İngilizce: [[:en:Anson Engine Museum|Anson Engine Museum]])

== Kaynakça==
{{Kaynakça|group=note|liststyle=lower-roman}}
{{Kaynakça}}

== Dış bağlantılar ==
{{Commons kategori|Gas engines|Gaz motorları}}
* (İngilizce İçerik) [https://web.archive.org/web/20070207040937/http://www.simt.co.uk/collections/collections-2-4.html Crossley Gas Engine]
* (İngilizce İçerik) [https://web.archive.org/web/20070813120815/http://engines.rustyiron.com/ Antique Stationary Engines]
* (İngilizce İçerik) [http://www.old-engine.com/ Old Engines]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200117165149/https://www.old-engine.com/ |tarih=17 Ocak 2020 }}
* (İngilizce İçerik) [http://www.smokstak.com/articles/ Gas Engine Articles]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20190822013510/https://www.smokstak.com/articles/ |tarih=22 Ağustos 2019 }}
* (İngilizce İçerik) [http://www.gasenginemagazine.com Gas Engine Magazine]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200813170448/https://www.gasenginemagazine.com/ |tarih=13 Ağustos 2020 }}&nbsp;— İçten yanmalı tarihsel motorlar üzerine dergi.
{{Yakıt gazı}}{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Motor]]
[[Kategori:Yerleşik motor]]
[[Kategori:İçten yanmalı piston motoru]]