Georg Ohm sayfasının kaynağını görüntüle

{{Bilim insanı bilgi kutusu
| isim                = Georg Simon Ohm
| resim_adı           = Ohm3.gif
| resim_boyutu        = 
| resim_başlığı       = 
| doğum_adı           = 
| doğum_tarihi        = {{Doğum tarihi|df=yes|1789|3|16}}
| doğum_yeri          = [[Erlangen]], [[Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu|Almanya]]
| ölüm_tarihi         = {{ölüm tarihi ve yaşı|1854|7|6|1789|3|16}}
| ölüm_yeri           = [[Münih]], [[Alman Konfederasyonu|Almanya]]
| ölüm_sebebi         = 
| vatandaşlığı        = 
| milliyeti           = {{bayraksimge|Almanya}} [[Almanya]]
| dini                = 
| dalı                = [[Fizik]]
| çalıştığı_yerler    = [[Münih Üniversitesi]]
| alma_mater          = Erlangen Üniversitesi
| doktora_hocası      = Karl Christian von Langsdorf
| doktora_öğrencileri = 
| etkilendikleri      = 
| etkiledikleri       = 
| önemli_başarıları   = [[Ohm Kanunu]]
[[Ohm'un Akustik Kanunu]]
| ödüller             = Copley Madalyası (1841)
| imza                = 
| ek_bilgi            = 
}}
'''Georg Simon Ohm''' (16 Mart 1789;<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.corrosion-doctors.org/Biographies/OhmBio.htm |başlık=www.corrosion-doctors.org |erişimtarihi=12 Kasım 2010 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20101121085104/http://corrosion-doctors.org/Biographies/OhmBio.htm |arşivtarihi=21 Kasım 2010 |ölüurl=evet}}</ref> [[Erlangen]], [[Bavyera]] - 6 Temmuz 1854, [[Münih]]), [[Almanlar|Alman]] fizikçi.

[[Ohm Kanunu]] olarak bilinen, bir telden geçen akımın, geçtiği alanla doğru orantılı ve uzunluğuyla ters orantılı olduğunu tespit ederek gerilim, akım ve direnç arasındaki bağlantıyı buldu.

==Biyografi==

===Çocukluk Yılları===
Georg Simon Ohm [[Erlangen]], Brandenburg-Bayreuth'da (o zamanlar [[Kutsal Roma İmparatorluğu]]'na bağlıydı) [[Protestanlık|Protestan]] bir ailede doğdu. Babası çilingir Johann Wolfgang Ohm'un annesi Erlangen'de bir terzinin kızı olan Maria Elizabeth Beck'dir. Ebeveynleri resmi olarak eğitim almamış olsa da Ohm'un babası, kendisini iyi eğitmiş ve öğretileriyle oğullarına iyi bir eğitim verebilen saygın bir adamdı.<ref>Keithley, Joseph F. (1999). ''The Story of Electrical and Magnetic Measurements: From 500 BC to the 1940s''. John Wiley & Sons</ref> Ailenin yedi çocuğundan sadece Georg Simon, matematikçi Martin Ohm ve Elizabeth Barbara yetişkinliğe kadar yaşadı. Georg Simon Ohm on yaşındayken annesi öldü.

Georg ve Martin'e babaları tarafından [[matematik]], [[fizik]], [[kimya]] ve [[felsefe]] öğretildi. Georg Simon, on bir yaşından on beş yaşına kadar Erlangen Gymnasium'da okudu ama pek iyi bir bilimsel eğitim almadı. [[Erlangen-Nürnberg Üniversitesi|Erlangen Üniversitesi]]'nin profesörü Karl Christian von Langsdorf'un belirttiği gibi bu bakımdan Ohm'lar [[Bernoulli ailesi]]ne benziyordu.

===Üniversitedeki yaşamı===
Georg Ohm'un babası, oğlunun eğitim fırsatını boşa harcadığından endişe ederek Ohm'u İsviçre'ye gönderdi. Orada, Eylül 1806'da Ohm, Gottstadt bei Nidau'daki bir okulda matematik öğretmeni olarak çalışmaya başladı.

Karl Christian von Langsdorf, [[Heidelberg Üniversitesi]]'nde bir göreve başlamak için 1809'un başlarında Erlangen Üniversitesi'nden ayrıldı. Ohm, [[Heidelberg]]'de Langsdorf ile matematik çalışmalarına yeniden başlamak istedi. Ancak Langsdorf, Ohm'a matematik çalışmalarını kendi başına sürdürmesini tavsiye etti ve Ohm'un [[Leonhard Euler|Euler]], [[Pierre-Simon Laplace|Laplace]] ve Sylvestre François Lacroix eserlerini okumasını önerdi. Ohm isteksizce onun tavsiyesini aldı ama Gottstatt Manastırındaki öğretmenlik görevinden Mart 1809'da [[Neuchâtel]]'de özel öğretmen olmak için ayrıldı. Langsdorf'un tavsiyesine uyup özel matematik çalışmasına devam ederken iki yıl boyunca öğretmen olarak görev yaptı. Sonra Nisan 1811'de Erlangen Üniversitesi'ne döndü.

===Öğretmenlik kariyeri===

Ohm'un kendi çalışmaları onu 25 Ekim 1811'de Erlangen Üniversitesi'nden aldığı [[doktora]] için hazırladı. Oradaki fakülteye hemen matematik okutmanı olarak katıldı ancak ümitsiz beklentiler nedeniyle üç yarıyıl sonra ayrıldı. Öğretim görevlisi olarak aldığı maaşla hayatını devam ettiremiyordu.

[[Bavyera]]n hükûmeti ona [[Bamberg]]'deki kalitesiz bir okulda matematik ve fizik öğretmenliği görevi teklif etti ve 1813 ocak ayında Ohm bu görevi kabul etti. İşinden memnun olmayan Georg, yeteneklerini kanıtlamak için [[geometri]] üzerine bir temel ders kitabı yazmaya başladı. Bu okul Şubat 1816'da kapatıldı. Daha sonra Bavyera hükûmeti, matematik öğretimine yardımcı olması için Ohm'u Bamberg'deki aşırı kalabalık bir okula gönderdi.

[[Dosya:Denkmal Ohm TU München.jpg|küçükresim|Wilhelm von Rümann tarafından yapılmış Ohm Anıtı [[Münih Teknik Üniversitesi]], Kampüs Theresienstrasse'dedir.]]

Bamberg'deki görevinden sonra Ohm, tamamlanmış taslağını [[III. Friedrich Wilhelm]]'e gönderdi. Kral, Ohm'un kitabından memnun kaldı ve 11 Eylül 1817'de Ohm'a [[Köln]] Cizvit Spor salonunda görev teklif etti. Fizik laboratuvarı iyi donanımlıydı ve Ohm'un fizik deneylerine başlamasına imkan veriyordu. Çilingirin oğlu Ohm'un mekanik cihazlarla ilgili bazı pratik deneyimleri vardı.

Ohm, 1827'de Die galvanische Kette, mathematisch bearbeitet'i (''Matematiksel Olarak İncelenen Galvanik Devre'') yayınladı. Ohm'un koleji onun çalışmalarını takdir etmedi ve Ohm görevinden istifa etti. Daha sonra Nürnberg Politeknik Okulu'na başvurdu ve orada işe alındı. Ohm, 1833'te Nürnberg Politeknik Okulu'na geldi ve 1852'de [[Münih Ludwig Maximilian Üniversitesi|Münih Üniversitesi]]'nde deneysel fizik profesörü oldu.<ref name=EB1911/>{{sfn|Chisholm|1911|p=34}}

1849'da Ohm, Beiträge zur Molecular-Physik'i (''Moleküler Fizik'') yayınladı. Bu çalışmanın önsözünde ikinci ve üçüncü cildi yazmayı umduğunu "ve Tanrı bunun için bana uzun günler verirse dördüncüsünü" yazacağını belirtti. Ancak, içinde kaydedilen asıl keşfin İsveçli bir bilim adamı tarafından tahmin edildiğini anlayınca bunu yayınlamadı ve şunları söyledi: "Bu olay, 'Adam teklif eder ve Tanrı yapar' sözü zihnimde taze ve derin bir anlam kazandı. Araştırmama ilk itici gücü veren proje siste dağıldı ve onun yerine benim tasarlamadığım yeni bir proje tamamlandı."<ref>Kneller, Karl Alois; Kettle, Thomas Michael (1911). ''[https://archive.org/details/christianitylead00kneluoft Christianity and the leaders of modern science; a contribution to the history of culture in the nineteenth century]''. Freiburg im Breisgau, pp.&nbsp;17–18</ref>

Ohm, 1854'te Münih'te öldü{{sfn|Chisholm|1911|p=34}} ve Alter Südfriedhof'a gömüldü. Aile mektuplarının derlemesi Almanca bir kitapta derlenecekti, bu da bazı mektuplarını "Tanrı'ya Mahsustur" anlamına gelen ''"Gott befohlen, G S Ohm,"''<ref>Georg Simon Ohm (2002), ''Georg Simon Ohm: nachgelassene Schriften und Dokumente aus seinem Leben : mit Schriftstücken seiner Vorfahren und Briefen seines Bruders Martin''. Palm und Enke. p.&nbsp;216; 219</ref> ifadesiyle imzaladığını gösterir.<ref>{{Kitap kaynağı |ad=Leopold |soyadı=von Ranke |yıl=1966 |başlık=History of the Reformation in Germany, Volume 2 |yayıncı=F. Unger Publishing Company |sayfa=467 |translator-first=Sarah |translator-last=Austin |oclc=386451}}</ref>

==Ohm yasasının keşfi==
[[Dosya:La Loi d'Ohm (timbre RFA).jpg|küçükresim|U = R.I formülü, Ohm Kanunu'nun temel eşitliğidir ve bir devredeki gerilimi hesaplamak için kullanılır.]]
Ohm, yasasını ilk olarak{{efn|Ohm yasası, yani elektrik akımının potansiyel farkla orantılı olduğu ilk kez [[Henry Cavendish]] tarafından keşfedildi, ancak Cavendish yaşamı boyunca elektrik keşiflerini yayınlamadı ve Ohm bağımsız olarak keşfi yapıp kendisi yayınladıktan sonraya, 1879'a kadar bilinmedi. Böylece yasa Ohm adını taşımaya başladı.}} ünlü kitabı {{dil|de|Die galvanische Kette, mathematisch bearbeitet}} (''The Galvanic Circuit Investigated Mathematically'')'te (1827) elektriğin tam teorisi olarak ortaya koydu.{{sfn|Chisholm|1911|p=34}} Bu çalışmada, bir devrenin herhangi bir parçasının uçları arasında hareket eden [[elektromotor kuvvet]]in yasasının [[Elektrik akımı|akımın]] gücü ve [[Elektrik devresi|devrenin]] o bölümünün [[Elektriksel özdirenç ve iletkenlik|direnci]]'nin bir ürünü olduğunu belirtti.<ref>Die galvanische kette: mathematisch By Georg Simon Ohm [https://archive.org/details/bub_gb_tTVQAAAAcAAJ/page/n188 Pg. 181]</ref><ref>The galvanic circuit investigated mathematically By Georg Simon Ohm [https://books.google.com/books?id=Qkh8AAAAIAAJ&pg=PA202 Pg. 202]</ref>

Kitap, çalışmanın geri kalanını anlamak için gerekli matematiksel arka planla başlar. Çalışmaları, mevcut elektrik teorisini ve uygulamalarını büyük ölçüde etkilese de,<ref name=EB1911/> o zamanlar soğuk karşılandı. Ohm, teorisini, uzaktan eylem kavramına karşı çıkan bir bitişik eylem teorisi olarak sunar. Ohm, elektrik iletişiminin kendi ifadesiyle "bitişik parçacıklar" arasında gerçekleştiğine inanıyordu. Makale, bu fikirle ve özellikle Ohm'un bu bilimsel yaklaşımı ile [[Jean-Baptiste Joseph Fourier|Joseph Fourier]] ve [[Claude-Louis Navier]]'in yaklaşımlarındaki farklılıkları göstermekle ilgilidir.<ref>{{Akademik dergi kaynağı |ad=B. |soyadı=Pourprix |başlık=G. S. Ohm théoricien de l'action contiguë |dergi=Archives internationales d'histoire des sciences |cilt=45 |sayı=134 |yıl=1995 |sayfalar=30-56|dil=fr}}</ref>

Ohm'un Ohm yasasını oluştururken kullandığı kavramsal çerçeveye ilişkin bir çalışma Thomas Archibald tarafından sunulmuştur.<ref>{{Akademik dergi kaynağı |soyadı1=Archibald |ad1=Thomas |başlık=Tension and potential from Ohm to Kirchhoff |dergi=Centaurus |tarih=1988 |cilt=31 |sayı=2 |sayfalar=141-163|doi=10.1111/j.1600-0498.1988.tb00684.x|bibcode=1988Cent...31..141A }}</ref> Ohm'un çalışması, yüzyılın sonuna kadar önemli bir alan haline gelmemesine rağmen, [[Devre analizi|devre teorisi]] konusunun erken başlangıcına işaret ediyordu.<ref>{{Akademik dergi kaynağı |soyadı1=Belevitch |ad1=V. |yazarbağı=Vitold Belevitch |başlık=Summary of the history of circuit theory |dergi=Proceedings of the IRE |tarih=May 1962 |cilt=50 |sayı=5 |sayfalar=848-855|doi=10.1109/JRPROC.1962.288301 |doi-access=ücretsiz}}</ref>

==Ohm'un akustik yasası==

Ohm'un akustik yasası, bazen akustik faz yasası veya kısaca Ohm yasası olarak adlandırılır, bir müzik sesinin kulak tarafından bir dizi kurucu saf armonik ton olarak algılandığını belirtir. Tam olarak doğru olmadığı iyi bilinmektedir.<ref>
{{Kitap kaynağı
 |başlık= Annual Review of Psychology, Vol. 25
 |bölüm= Spatial Vision
 | author = Robert Sekuler
 |editör= Mark R. Rosenzweig
 |yayıncı= Annual Reviews Inc
 |sayfa= 215
 |yıl= 1974
 |bölümurl= https://books.google.com/books?id=xjKMgA94MdoC&q=%22ohm%27s+acoustic+law%22+%22quarter+truth%22&pg=PA215
 | isbn = 978-0-8243-0225-2
 }}</ref>

==Çalışma ve yayınlar==

1825'teki ilk makalesi, telin uzunluğu arttıkça telin ürettiği elektromanyetik kuvvetteki azalmayı inceledi. 1826'da, Fourier'nin ısı iletimi çalışmasına dayanan devrelerdeki iletimi tanımladı. Bu makale, Ohm'un deneysel kanıtlardan sonuçlar çıkarmasına devam etti ve özellikle ikincisinde, galvanik elektrik üzerinde çalışan diğerlerinin sonuçlarını açıklamak için yasalar önerebildi.<ref>{{Web kaynağı | url = https://phys.libretexts.org/Bookshelves/Electricity_and_Magnetism/Book%3A_Electricity_and_Magnetism_(Tatum)/04%3A_Batteries%2C_Resistors_and_Ohm%27s_Law/4.02%3A_Resistance_and_Ohm%27s_Lawl | başlık = Resistance and Ohm's Law | tarih = 11 Ağustos 2020 | yayıncı = Physics – Libre texts | ad = Jeremy | soyadı = Tatum | erişimtarihi = 13 Nisan 2021 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20210413120151/https://phys.libretexts.org/Bookshelves/Electricity_and_Magnetism/Book%3A_Electricity_and_Magnetism_(Tatum)/04%3A_Batteries%2C_Resistors_and_Ohm%27s_Law/4.02%3A_Resistance_and_Ohm%27s_Lawl | arşivtarihi = 13 Nisan 2021}}</ref> En önemlisi, 1827'de [[Berlin]]'de yayınlanan "''Die galvanische Kette mathematisch bearbeitet"'' başlıklı makalesiydi. Tohumu önceki iki yılda Schweigger ve Poggendorff'un dergilerinde çıkan bu çalışma, [[elektrik akımı]] teorisinin ve uygulamaların gelişiminde önemli etkisi oldu. Ohm'un adı, Ohm Kanunu'nda (ilk olarak ''Die galvanische Kette''...),<ref name=EB1911>{{EB1911|wstitle=Ohm, Georg Simon |volume=20 |page=34|inline=1}}</ref>'de [[Direnç (devre elemanı)|direnç]]teki akım ve voltajın [[orantı]]lılığı  elektrik bilimi terminolojisine dahil edildi ve [[Uluslararası Birimler Sistemi|SI]] [[Elektriksel özdirenç ve iletkenlik|direnç]] birimi olarak [[Ohm]] (Ω sembolü)  kabul edildi.

Ohm'un çalışması teoriyi güçlü bir şekilde etkilese de, ilk başta çok az coşkuyla karşılandı. Ancak, çalışmaları sonunda [[Royal Society]] tarafından 1841'de [[Copley Madalyası]] ile tanındı.<ref>{{Kitap kaynağı |soyadı1=Bray |ad1=John |başlık=The communications miracle : the telecommunication pioneers from Morse to the information superhighway |tarih=1995 |yayıncı=Springer Science |yer=New York |isbn=978-1-4899-6038-2 |sayfalar=8-10|bölümurl=https://books.google.com/books?id=RDQBCAAAQBAJ&pg=PA8 |bölüm=Georg Simon Ohm (1789–1854)}}</ref> 1842'de Royal Society'nin yabancı üyesi oldu ve 1845'te Bavyera Bilimler ve Beşeri Bilimler Akademisi'nin tam üyesi oldu. [[Charles Wheatstone]], Ohm'un fizik alanına getirdiği tanımlara bir ölçüde dikkat çekmiştir.<ref>Merz, John Theodore (1903). ''[https://archive.org/stream/historyofeuropea01merziala#page/364/mode/2up "A history of European thought in the nineteenth century"]'', pp.&nbsp;365–366</ref>

===Deneyleri===
Daha önceden [[Alessandro Volta]] tarafından bulunan elektro kimyasal hücreler üzerine çalışmaya ve araştırma yapmaya başladı. Kendi donanımını kullanarak yaptığı araştırmalar sırasında, bir telden geçen akımın geçtiği alanla doğru orantılı ve uzunluğuyla ters orantılı olduğunu buldu. Bu deney sonuçlarını kullanarak, gerilim akım ve direnç arasındaki bağlantıyı çözdü. Bu denklem oldukça büyük bir gelişmeydi çünkü elektrik [[devre analizi|devrelerin analizlerinin]] yapılmasının başlangıcını ve temelini oluşturuyordu. Fakat 1827'de bu buluşunu yayınlayınca, kolejde hoş karşılanmadı ve lise öğretmenliğinden istifa etmeye zorlandı. Bu onu yoksulluğa itti. 1833'te [[Nürnberg]]'de profesörlük pozisyonuna kabul edilinceye kadar bu yoksul hayatı devam etti. Üniversitedeki pozisyonu onun için çok iyi bir gelişme oldu.
 
[[Elektrik akımı]]nı bir sıvının debisi, potansiyel farkını da bir seviye farkı gibi kabul ederek ve elektrik miktarını, şiddetini, [[elektromotor kuvvet]]i kesin bir şekilde tanımlayarak, [[elektrokinetik]] olaylar için bilimsel terimler ortaya koydu. Belirli kesit ve uzunluktaki, belirli bir madenden yapılmış bir teli standart seçerek, öbür teller için bugün ‘direnç’ denilen özelliği “indirgenmiş uzunluk” adıyla tanımladı ve ünlü yasasını, “akım şiddeti = elektroskopik kuvvet / indirgenmiş uzunluk” biçiminde açıkladı. 1826'da yayımladığı makalelerde, Ohm'un bu yasaya tümüyle deneysel yoldan vardığı görülür.

Ohm'un bulduğu ve bugün [[Ohm Kanunu]] olarak bilinen, 
 
:<math>I = \dfrac{U}{R}</math>
 
üç değişkenli formül, tüm elektrik devrelerinin temelini oluşturmaktadır. Bu buluşundan sonra bir elektrik devresinde elektromotor gücünün dağılımını keşfetti. Direnç, elektromotor kuvveti ve akım şiddeti arasındaki bağlantıyı buldu.

1830'da A.C. Becquerel'in çalışmalarından habersiz olarak pillerdeki [[kutuplama]] olayını açıkladı. 1843'te insan kulağının çeşitli titreşimler arasında, sinüsoidal titreşimleri ayırt ederek algılayabileceğini ispatladı. Ayrıca canavar düdüklerinin teorisini kurdu.

1854 yılında ölen fizikçinin yaşamı sırasında bilime yaptığı katkılarından dolayı, yaşarken takdir görmese de, ölümünden yaklaşık otuz yıl sonra adı direnç birimine verilerek onurlandırıldı.

== Not listesi ==
{{not listesi}}

== Kaynakça ==
{{kaynakça}}

{{Elektromanyetik Birimler (bilim adamları)}}
{{Copley Madalyası sahipleri 1801-1850}}

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:1789 doğumlular]]
[[Kategori:1854 yılında ölenler]]
[[Kategori:Alman fizikçiler]]
[[Kategori:Alman mucitler]]
[[Kategori:Elektrikçi bilim insanları]]
[[Kategori:Erlangen-Nuremberg Üniversitesinde öğrenim görenler]]
[[Kategori:Royal Society üyesi Almanlar]]