HMAC sayfasının kaynağını görüntüle

[[Kriptografi]]de, '''HMAC''' (bazen ''keyed-hash message authentication code'' (anahtarlı karma mesaj doğrulama kodu) veya ''hash-based message authentication code'' (karma tabanlı mesaj doğrulama kodu) olarak genişletilir), [[kriptografik özet fonksiyonu]] ve gizli bir [[Simetrik anahtar algoritmaları|kriptografik anahtar]] içeren bir mesaj doğrulama kodu ([[Mesaj Doğrulama Kodu|MDK]] veya [[Mesaj Doğrulama Kodu|MAC]]) türüdür. Diğer [[Mesaj Doğrulama Kodu|MAC]] türleri gibi, HMAC de hem [[veri bütünlüğü]]nü kontrol etmek hem de mesaj içeriğini onaylamakta kullanılabilir. HMAC in hesaplanmasında herhangi bir [[kriptografik özet fonksiyonu]] kullanılabilir. Örneğin, HMAC in hesaplanmasında [[MD5]] veya [[SHA-1]] özet fonksiyonu kullanılması durumunda, ilgili MAC algoritması da buna uygun olarak HMAC-MD5 veya HMAC-SHA1 olarak isimlendirilebilir. HMAC'in kriptografik saldırılara karşı dayanıklılığı, kullanılan özet fonksiyonunun dayanıklılığına, elde edilen özetin boyutuna, kullanılan kriptografik anahtarın boyutuna ve kalitesine bağlıdır.
[[Dosya:SHAhmacTR.svg|küçükresim|upright=1.82|SHA-1 HMAC Generation.]]
Ötelemeli bir özet fonksiyonu, iletilmek istenen mesajı belirli bir boyuttaki bloklara bölerek sırasıyla bu bloklar üzerinde bir [[Kriptografik özet fonksiyonu|sıkıştırma fonksiyonu]] uygular. Örneğin, [[MD5]] ve [[SHA-1]] özet fonksiyonları 512 bitlik bloklar kullanır. Üretilen HMAC'in boyutu, gerektiğinde kesilerek azaltılabilse de, genelde bu işlem için kullanılan özet fonksiyonun boyutuyla aynıdır (MD5 ve SHA-1 özetleri için sırasıyla 128 ve 160 bit).

HMAC iletilmek istenen mesajı şifrelemez. Bunun yerine mesaj (şifreli veya değil) ve HMAC özeti beraber iletilir. Gizli anahtara sahip taraf, mesajın yeniden özetini alıp, bunu mesajla birlikte gönderilen özetle karşılaştırır. Eğer elde edilen yeni özet mesajla birlikte gönderilen özetle eşleşirse mesaj doğrulanmış olur.

HMAC yapısı ve ilgili analizler ilk defa 1996'da [Https://en.wikipedia.org/wiki/Mihir Bellare|Mihir Bellare], Ran Canetti ve Hugo Krawczyk <ref name=BCK96/> (aynı zamanda <nowiki>RFC 2014</nowiki> ün yazarıdır) tarafından yayınlanmıştır. İlgili makalede, nadiren de olsa kullanılan bir MAC çeşidi olan NMAC de tanımlanmıştır. FIPS PUB 198 ise HMAC'leri standartlaştırmıştır. HMAC-SHA1 ve HMAC-MD5, [[IPsec]] ve [[Transport Layer Security|TLS]] protokolleri ile beraber kullanılmaktadır.

==Tanım==

Aşağıdaki tanımlar&nbsp;RFC 2104 protokolünden alınmıştır:

<math>
\textit{HMAC}(K, m) = H \Bigl( (K' \oplus opad) \;||\; H \bigl( (K' \oplus ipad) \;||\; m \bigr) \Bigr)
</math>

burada,
:''H'' herhangi bir kriptografik özet fonksiyonu,
:''K'' gizli anahtar,
:''m'' doğrulanması istenen mesaj,
:''K''' orijinal anahtar ''K'' dan türetilen yeni bir gizli anahtar,
:|| birleştirme işlemi,
:⊕ [[ÖZELVEYA kapısı|özel veya]], [[exclusive or]] ([[XOR kapısı|XOR]]) işlemi,
:''opad'' dış tamamlama (padding),
:''ve ipad'' iç tamamlama (padding) olarak verilmiştir.

== Uygulama ==
Aşağıda verilen [[sözde kod]] ([[pseudocode|pseudocode)]] HMAC'in yazılımsal olarak nasıl uygulanabileceğini göstermektedir. Blok boyutu, SHA-1, MD5, RIPEMD-128/16064 özet fonksiyonlarından birisi kullanılıyorsa 64 byte olarak alınır.<ref>RFC 2104, section 2, "Definition of HMAC", page 3.</ref>
  '''function''' hmac (key, message) '''{'''
     '''if''' (length(key) > blocksize) '''{'''
         key = hash(key) <span style="color: green;">''// keys longer than blocksize are shortened''</span>
     '''}'''
     '''if''' (length(key) < blocksize) '''{'''
         <span style="color:green;">''// keys shorter than blocksize are zero-padded (where ''∥'' is concatenation)''</span>
         key = key ∥ [0x00 * (blocksize - length(key))]<span style="color:green;">'' // Where * is repetition.''</span>
     '''}'''
    
     o_key_pad = [0x5c * blocksize] ⊕ key <span style="color: green;">''// Where blocksize is that of the underlying hash function''</span>
     i_key_pad = [0x36 * blocksize] ⊕ key <span style="color: green;">''// Where ⊕ is exclusive or (XOR)''</span>
    
     '''return''' hash(o_key_pad ∥ hash(i_key_pad ∥ message)) <span style="color: green;">''// Where ''∥'' is concatenation''</span>
 '''}'''

==Dizayn Temelleri==
HMAC'in tasarımında, anahtar ve özet fonksiyonu kullanan daha basit mesaj doğrulama kodu (MAC) mekanizmalarındaki güvenlik açıkları etkili olmuştur. Örneğin, HMAC'in sağladığı güvenliğe denk seviyedeki bir güvenliğin, MAC = '''H'''(''key'' ∥ ''message'') özet fonksiyonu kullanılarak oluşturulan daha basit bir mekanizmayla da elde edilebileceği varsayılabilir. Fakat, bu varsayım ciddi bir güvenlik açığı barındırmaktadır: çoğu özet fonksiyonun tasarımı, kullanılan kriptografik anahtar bilinmese dahi, orijinal mesaja ekleme yaparak yeni bir mesaj oluşturmaya ve bu oluşturulan yeni mesaj için gerçekte var olmayan geçerli bir MAC değeri elde edilmesine izin vermektedir ("[[Length extension attack|uzunluk-genişletme-saldırısı]]"). Diğer bir HMAC alternatifi olan, MAC = '''H'''(''message'' ∥ ''key'') mekanizmasındaki sorun ise, kullanılan özet fonksiyonda oluşabilecek bir çakışmanın MAC teki bir çakışmaya neden olmasıdır (aynı özete sahip olan m1 ve m² mesajları, eklenen anahtarın özeti alınmadan önceki özet fonksiyonuna aynı başlangıç şartlarını verecektir, böylece son hash değerleri aynı olacaktır). Son olarak, başka bir HMAC alternatifi olan MAC = '''H'''(''key'' ∥ ''message'' ∥ ''key'') mekanizmasını kullanmak daha makul görünse de, güvenlik alanında yazılmış bazı makaleler, iki farklı anahtar kullanılsa dahi bu yaklaşımın da çeşitli güvenlik açıkları barındırdığından bahsetmektedir.<ref name="BCK96">{{Web kaynağı | başlık = Keying Hash Functions for Message Authentication | ad1 = Mihir | soyadı1 = Bellare | yazarbağı1 = Mihir Bellare | ad2 = Ran | soyadı2 = Canetti | ad3 = Hugo | soyadı3 = Krawczyk | url = http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/summary?doi=10.1.1.134.8430 | yıl = 1996 |postscript= . | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160304192437/http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/summary?doi=10.1.1.134.8430 | arşivtarihi = 4 Mart 2016 | erişimtarihi = 20 Nisan 2017 | ölüurl =hayır}}</ref><ref>{{Web kaynağı |başlık=MDx-MAC and Building Fast MACs from Hash Functions |yıl=1995 |ad1=Bart |soyadı1=Preneel |yazarbağı1=Bart Preneel |ad2=Paul C. |soyadı2=van Oorschot |yazarbağı2=Paul van Oorschot |url=http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/summary?doi=10.1.1.34.3855 |erişimtarihi=28 Ağustos 2009 |postscript=. |ölüurl=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20100604234324/http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/summary?doi=10.1.1.34.3855 |arşivtarihi=4 Haziran 2010 }}</ref><ref>{{Web kaynağı |başlık=On the Security of Two MAC Algorithms |yıl=1995 |ad1=Bart |soyadı1=Preneel |yazarbağı1=Bart Preneel |ad2=Paul C. |soyadı2=van Oorschot |yazarbağı2=Paul van Oorschot |url=http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/summary?doi=10.1.1.42.8908 |erişimtarihi=28 Ağustos 2009 |postscript=. |ölüurl=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20090223134840/http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/summary?doi=10.1.1.42.8908 |arşivtarihi=23 Şubat 2009 }}</ref>

Şu an kullanılmakta olan HMAC mekanizması, HMAC = '''H'''(''key'' ∥ '''H'''(''key'' ∥ ''message'')) biçiminde tasarlanmış olup, bu mekanizma için var olan herhangi bir[[Length extension attack|uzunluk-genişletme-saldırısı]] bilinmemektedir. Bunun nedeni, çift özet fonksiyonu kullanımı sonucu içerideki özet fonksiyonunun ürettiği ara çıktının dışarıdaki özet fonksiyonu tarafından maskelenmesidir. Yukarıda tarifi verilen algoritmanın güvenliği için kullanılan ''ipad'' ve ''opad'' değerleri kritik bir öneme sahip olmasa da, bu değerler, iç ve dış anahtarların az sayıda ortak bit değeri içermesi için aralarındaki [[Hamming uzaklığı]] fazla olacak şekilde tanımlanmalıdır. Güvenlikle ilgili yapılan [[:en:Provable security|tümden gelim]] çalışmalarında, HMAC'in güvenliği için gizli anahtarlar arası en az bir bitlik bir fark olması gerektiği vurgulanmıştır.{{Kaynak belirt|tarih=June 2015}}

[[Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü|NIST]] tarafından SHA-3 yarışmasının birincisi olarak seçilen Keccack özet fonksiyonu, “uzunluk-genişletme-saldırılarına" karşı güvenli olmasından dolayı, yukarıda tanımlanan iç içe geçmiş özet fonksiyon yapısına gerek kalmadan sadece gizli anahtarın mesajın önüne eklenmesi ve elde edilen ifadenin özetinin alınmasıyla MAC elde etmek için kullanılabilir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://keccak.noekeon.org | başlık = Strengths of Keccak - Design and security | alıntı = ''Unlike SHA-1 and SHA-2, Keccak does not have the length-extension weakness, hence does not need the HMAC nested construction. Instead, MAC computation can be performed by simply prepending the message with the key.'' | yazar = Keccak team | erişimtarihi = 30 Ocak 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170606112204/http://keccak.noekeon.org/ | arşivtarihi = 6 Haziran 2017 | ölüurl =evet}}</ref>

==Güvenlik==
HMAC'in kriptografik direnci kullanılan gizli anahtarın boyutuna bağlıdır. HMAC'e karşı yapılan en yaygın saldırı gizli anahtarı ele geçirmeyi hedefleyen kaba kuvvet atağıdır. HMAC'ler çakışmalardan, yapılarındaki özet algoritmalarına oranla çok daha az etkilenirler.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.schneier.com/blog/archives/2005/02/sha1_broken.html | başlık = SHA-1 Broken | alıntı = ''although it doesn't affect applications such as HMAC where collisions aren't important'' | yazar = Bruce Schneier | tarih = Ağustos 2005 | erişimtarihi = 9 Ocak 2009 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170626082558/https://www.schneier.com/blog/archives/2005/02/sha1_broken.html | arşivtarihi = 26 Haziran 2017 | ölüurl =hayır}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.ietf.org/rfc/rfc2104.txt | başlık = RFC 2104 | alıntı = ''The strongest attack known against HMAC is based on the frequency of collisions for the hash function H ("birthday attack") [PV,BCK2], and is totally impractical for minimally reasonable hash functions.'' | yazar = IETF | tarih = Şubat 1997 | erişimtarihi = 3 Aralık 2009 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20161129005207/http://www.ietf.org/rfc/rfc2104.txt | arşivtarihi = 29 Kasım 2016 | ölüurl =hayır}}</ref><ref>{{Konferans kaynağı|ad=Mihir|soyadı=Bellare|başlık=New Proofs for NMAC and HMAC: Security without Collision-Resistance|kitapbaşlığı=Advances in Cryptology – Crypto 2006 Proceedings|url=http://cseweb.ucsd.edu/~mihir/papers/hmac-new.html|alıntı=''This paper proves that HMAC is a [[Pseudo-random function|PRF]] under the sole assumption that the compression function is a PRF. This recovers a proof based guarantee since no known attacks compromise the pseudorandomness of the compression function, and it also helps explain the resistance-to-attack that HMAC has shown even when implemented with hash functions whose (weak) collision resistance is compromised.''|editör-soyadı=Dwork|editör-ad=Cynthia|seri=Lecture Notes in Computer Science 4117|yayıncı=Springer-Verlag|tarih=Haziran 2006|erişimtarihi=25 Mayıs 2010|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110716092107/http://cseweb.ucsd.edu/~mihir/papers/hmac-new.html|arşivtarihi=16 Temmuz 2011|ölüurl=evet}}</ref> Bu nedenle, HMAC-MD5 mesaj doğrulama kodu, MD5 özetleme algoritmasındaki zayıflıklardan etkilenmez.

2006'da, [[Jongsung Kim]], [[Alex Biryukov]], [[Bart Preneel]] ve [[Seokhie Hong]] basitleştirilmiş MD5 veya SHA-1 ya da tam [Https://en.wikipedia.org/wiki/HAVAL|HAVAL], [Https://en.wikipedia.org/wiki/MD4|MD4] ve SHA-0 özet fonksiyonlarını kullanan HMAC'lerin, rastgele bir fonksiyondan veya rastgele bir fonksiyon kullanan HMAC'ten nasıl ayırt edilebileceğini gösterdi. [[:en:Differential cryptanalysis|Diferansiyel kripto analizde]] bir konsept olan diferansiyel ayırt ediciler bir saldırganın HMAC üzerinde [[:en:Digital signature forgery|varoluşsal sahtecilik]] saldırıları gerçekleştirmesine izin vermektedir. Ayrıca, diferansiyel ayırt ediciler ikinci-öngörüntü saldırılarına neden olabilir. MD4'ün tam sürümünü kullanan HMAC bu bilgi sayesinde saldırıya uğrayabilir. Bu tip saldırılar HMAC'in güvenliğine dair ispata ters düşmeyip, aynı zamanda var olan [[Kriptografik özet fonksiyonu|kriptografik özet fonksiyonlarını]] baz alarak HMAC hakkında öngörüler sunmaktadır.<ref>{{Dergi kaynağı
 |soyadı        = Jongsung
 |ad             = Kim
 |yazar2         = Biryukov, Alex
 |yazar3         = Preneel, Bart
 |yazar4         = Hong, Seokhie
 |yıl           = 2006
 |başlık       = On the Security of HMAC and NMAC Based on HAVAL, MD4, MD5, SHA-0 and SHA-1
 |url            = http://eprint.iacr.org/2006/187.pdf
 |postscript= .
 |erişimtarihi= 20 Nisan 2017
 |arşivurl= https://web.archive.org/web/20130512144347/http://eprint.iacr.org/2006/187.pdf
 |arşivtarihi= 12 Mayıs 2013
 |ölüurl       =evet}}</ref>

2009'da, Xiaoyun Wang ve diğerleri ilgili gizli anahtarları kullanmadan HMAC-MD5 için bir ayırt etme saldırısı ortaya koydular. Bu saldırı, MD5 tabanlı bir HMAC örneğini rastgele bir fonksiyon tabanlı HMAC örneğinden 2<sup>97</sup> sorguyla ve 0.87 olasılıkla ayırt edebilmektedir.<ref>{{Dergi kaynağı|soyadı=Wang|ad=Xiaoyun|yazar2=Yu, Hongbo|yazar3=Wang, Wei|yazar4=Zhang, Haina|yazar5=Zhan, Tao|yıl=2009|başlık=Cryptanalysis on HMAC/NMAC-MD5 and MD5-MAC|url=https://www.iacr.org/archive/eurocrypt2009/54790122/54790122.pdf|erişimtarihi=15 Haziran 2015|postscript=.|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150430113347/http://www.iacr.org/archive/eurocrypt2009/54790122/54790122.pdf|arşivtarihi=30 Nisan 2015|ölüurl=hayır}}</ref>

2011'de, MD5'teki ve HMAC-MD5'teki güvenlik hususlarını güncellemek amacıyla RFC 6151<ref>{{Web kaynağı | url = https://tools.ietf.org/html/rfc6151 | başlık = RFC 6151 – Updated Security Considerations for the MD5 Message-Digest and the HMAC-MD5 Algorithms | yayıncı = Internet Engineering Task Force | tarih = Mart 2011 | erişimtarihi = 15 Haziran 2015 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170615213134/https://tools.ietf.org/html///rfc6151 | arşivtarihi = 15 Haziran 2017 | ölüurl =hayır}}</ref> onaylandı. RFC'de HMAC-MD5 için, &nbsp;– MD5 özet fonksiyonunun kendisinin güvenliği ciddi bir biçimde zafiyete uğrasa da – şu anda HMAC-MD5 mesaj doğrulama koduna yönelik bilinen güncel saldırılar pratikte bir güvenlik açığı teşkil etmemektedir.

==Örnek==
Bazı boş HMAC değerleri:
 HMAC_MD5("", "")    = 0x74e6f7298a9c2d168935f58c001bad88
 HMAC_SHA1("", "")   = 0xfbdb1d1b18aa6c08324b7d64b71fb76370690e1d
 HMAC_SHA256("", "") = 0xb613679a0814d9ec772f95d778c35fc5ff1697c493715653c6c712144292c5ad
<!--HMAC_SHA512("", "") = 0xb936cee86c9f87aa5d3c6f2e84cb5a4239a5fe50480a6ec66b70ab5b1f4ac6730c6c515421b327ec1d69402e53dfb49ad7381eb067b338fd7b0cb22247225d47 -->

Bazı dolu HMAC değerleri, 8-bit [[ASCII]] veya [[UTF-8]] kodlama:
 HMAC_MD5("key", "The quick brown fox jumps over the lazy dog")    = 0x80070713463e7749b90c2dc24911e275
 HMAC_SHA1("key", "The quick brown fox jumps over the lazy dog")   = 0xde7c9b85b8b78aa6bc8a7a36f70a90701c9db4d9
 HMAC_SHA256("key", "The quick brown fox jumps over the lazy dog") = 0xf7bc83f430538424b13298e6aa6fb143ef4d59a14946175997479dbc2d1a3cd8
<!-- HMAC_SHA512("key", "The quick brown fox jumps over the lazy dog") = 0xb42af09057bac1e2d41708e48a902e09b5ff7f12ab428a4fe86653c73dd248fb82f948a549f7b791a5b41915ee4d1ec3935357e4e2317250d0372afa2ebeeb3a -->

==Kaynakça==
{{kaynakça}}
;Notlar
{{Kaynak başı}}
* Mihir Bellare, Ran Canetti and Hugo Krawczyk, Keying Hash Functions for Message Authentication, [[CRYPTO]] 1996, pp1&ndash;15 [http://www-cse.ucsd.edu/users/mihir/papers/hmac.html#kmd5-paper (PS or PDF)] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20090509205612/http://www-cse.ucsd.edu/users/mihir/papers/hmac.html#kmd5-paper |tarih=9 Mayıs 2009 }}.
* Mihir Bellare, Ran Canetti and Hugo Krawczyk, Message authentication using hash functions: The HMAC construction, ''CryptoBytes'' 2(1), Spring 1996 [http://www-cse.ucsd.edu/users/mihir/papers/hmac.html#hmac-cryptobytes (PS or PDF)] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20090509205612/http://www-cse.ucsd.edu/users/mihir/papers/hmac.html#hmac-cryptobytes |tarih=9 Mayıs 2009 }}.
{{Kaynak sonu}}

==Dış bağlantılar==
* [http://www.ietf.org/rfc/rfc2104.txt RFC2104]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20161129005207/http://www.ietf.org/rfc/rfc2104.txt |tarih=29 Kasım 2016 }}
* [http://quickhash.com/hmac Online HMAC Calculator for dozens of underlying hashing algorithms] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170711094749/https://quickhash.com/hmac |tarih=11 Temmuz 2017 }}
* [http://www.freeformatter.com/hmac-generator.html Online HMAC Generator / Tester Tool] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170502005705/http://www.freeformatter.com/hmac-generator.html |tarih=2 Mayıs 2017 }}
* [http://csrc.nist.gov/publications/fips/fips198-1/FIPS-198-1_final.pdf FIPS PUB 198-1, ''The Keyed-Hash Message Authentication Code (HMAC)'']{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20130217190252/http://csrc.nist.gov/publications/fips/fips198-1/FIPS-198-1_final.pdf |tarih=17 Şubat 2013 }}
* [http://php.net/manual/en/function.hash-hmac.php PHP HMAC implementation] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170423001029/http://php.net/manual/en/function.hash-hmac.php |tarih=23 Nisan 2017 }}
* [https://docs.python.org/library/hmac.html Python HMAC implementation] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20121022065456/http://docs.python.org/library/hmac.html |tarih=22 Ekim 2012 }}
* [https://metacpan.org/pod/Digest::HMAC Perl HMAC implementation] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170629024033/https://metacpan.org/pod/Digest::HMAC |tarih=29 Haziran 2017 }}
* [https://web.archive.org/web/20120220125500/http://ruby-hmac.rubyforge.org/ Ruby HMAC implementation]
* [http://www.ouah.org/ogay/hmac/ C HMAC implementation] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170502230455/http://www.ouah.org/ogay/hmac/ |tarih=2 Mayıs 2017 }}
* [http://www.cryptopp.com C++ HMAC implementation (part of Crypto++)] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20210224021854/https://www.cryptopp.com/ |tarih=24 Şubat 2021 }} 
* [http://docs.oracle.com/javase/1.5.0/docs/guide/security/jce/JCERefGuide.html#HmacEx Java implementation] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170623233945/http://docs.oracle.com/javase/1.5.0/docs/guide/security/jce/JCERefGuide.html#HmacEx |tarih=23 Haziran 2017 }}
* [http://pajhome.org.uk/crypt/md5/instructions.html JavaScript MD5 and SHA HMAC implementation] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170507180146/http://pajhome.org.uk/crypt/md5/instructions.html |tarih=7 Mayıs 2017 }}
* [http://caligatio.github.com/jsSHA/ JavaScript SHA-only HMAC implementation]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20120725033554/http://caligatio.github.com/jsSHA/ |tarih=25 Temmuz 2012 }}
* [http://msdn.microsoft.com/en-us/library/system.security.cryptography.hmac.aspx .NET's System.Security.Cryptography.HMAC] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170714080447/https://msdn.microsoft.com/en-us/library/system.security.cryptography.hmac.aspx |tarih=14 Temmuz 2017 }}
* [http://keit.co/p/dcpcrypt-hmac-rfc2104/ Delphi/Free Pascal implementation] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170628234636/http://keit.co/p/dcpcrypt-hmac-rfc2104/ |tarih=28 Haziran 2017 }}
{{Otorite kontrolü}}

{{DEFAULTSORT:Hmac}}
[[Kategori:Mesaj doğrulama kodu]]
[[Kategori:Kriptografik karma işlevleri]]