Henri Poincaré sayfasının kaynağını görüntüle

{{Bilim insanı bilgi kutusu
| ad                  = Henri Poincaré
| saygı_ön_eki        = 
| kendi_dilinde_adı   =
| kendi_dilinde_dili  =
| resim               = PSM V82 D416 Henri Poincare.png
| resim_boyutu        = 220pik
| alt                 =
| altyazı             = Henri Poincaré <br />(1913'te yayınlanan fotoğrafı)
| doğum_adı           = <!-- kullandığı adından farklıysa girin -->
| doğum_tarihi        = {{Doğum tarihi|df=yes|1854|4|29}}
| doğum_yeri          = [[Nancy]], [[Meurthe-et-Moselle]], [[Fransa]]
| ölüm_tarihi         = {{Ölüm tarihi ve yaşı|df=yes|1912|7|17|1854|4|29}}
| ölüm_yeri           = [[Paris]], [[Fransa]]
| ölüm_sebebi         = [[emboli]]
| yattığı_yer         = [[Montparnasse Mezarlığı]]
| yattığı_yerin_koordinatları = {{koordinat|48|50|12.613|N|2|19|32.250|E|type:landmark|display=inline}}
| memleket            =
| diğer_adları        = Jules Henri Poincaré
| siglum              =
| unvan               =
| vatandaşlık         = 
| milliyet            = [[Fransızlar|Fransız]]
| etnik_köken         =
| dalı                = [[Matematik]] ve [[fizik]]
| çalıştığı_yer       = {{yalın liste|
*[[Corps des Mines]]
*[[Caen University]]
*[[University of Paris|La Sorbonne]]
*[[Bureau des Longitudes]]}}
| patronlar           =
| eğitim              =  {{yalın liste|
*Lycée Nancy (now {{ill|Lycée Henri-Poincaré|fr}})
*[[École Polytechnique]]
*[[École des Mines]]
*[[Paris Üniversitesi|University of Paris]] ([[Doktora|Dr]], 1879)}}
| alma_mater          =
| tez_başlığı         = Sur les propriétés des fonctions définies par les équations différences
| tez_url             = https://web.archive.org/web/20160506152142/https://iris.univ-lille1.fr/handle/1908/458
| tez_yılı            = 1879
| doktora_danışmanı   = [[Charles Hermite]]
| akademik_danışmanları =
| doktora_öğrencileri = {{yalın liste|
*[[Louis Bachelier]]
*[[Jean Bosler]]
*[[Dimitrie Pompeiu]]
*[[Mihailo Petrović]]}}
| önemli_öğrencileri  =  {{yalın liste|
*[[Tobias Dantzig]]
*[[Théophile de Donder]]}}
| tanınma_nedeni      = {{Yalın liste|
*[[Poincaré hipotezi|Poincaré varsayımı]]
*[[Poincaré disk modeli]]
*[[Poincaré ikiliği]]
*[[Poincaré gauge]]
*[[Poincaré grubu]]
*[[Poincaré yarı-düzlem modeli]]
*[[Poincaré eşitsizliği]]
*[[Poincaré lemması]]
*[[Poincaré haritası]]
*[[Poincaré metriği]]
*[[Poincaré çizimi]]
*[[Poincaré yineleme teoremi]]
*[[Poincaré kalıntısı]]
*[[Poincaré ayırma teoremi]]
*[[Poincaré serisi (modüler form)|Poincaré serisi]]
*[[Poincaré serisi]]
*[[Poincaré uzayı]]
*[[Poincaré küresi]]
*[[Poincaré–Bendixson teoremi]]
*[[Poincaré–Birkhoff teoremi]]
*[[Poincaré–Birkhoff–Witt teoremi]]
*[[Poincaré–Bjerknes dolaşım teoremi]]
*[[Poincaré–Hopf teoremi]]
*[[Poincaré–Lelong denklemi]]
*[[Poincaré–Lindstedt yöntemi]]
*[[Poincaré–Miranda teoremi]]
*[[Poincaré–Steklov operatörü]]
*[[Öngörücülük]]
*[[Önsezgicilik]] / [[Gelenekçilik]]
*[[Rotasyon numarası]]
*[[Özel görelilik]]
*[[Sphere-world]]
*[[Üç cisim problemi]]
*[[Topoloji]]
*[[Betti sayısı]]
*[[Çatallanma teorisi]]
*[[Kaos teorisi]]
*[[Fransız felsefesi#Bilim felsefesi|Fransız tarihsel epistemolojisi]]
*[[Temel grup]]
*[[Hilbert–Poincaré serisi]]
*[[Bilim ve Hipotez|La Science et l'Hypothèse]]}}
| etkilendikleri      = {{yalın liste|
*[[Lazarus Fuchs]]
*[[Immanuel Kant]]<ref>{{Cite IEP|url-id=poi-math/#H3|title=Poincaré’s Philosophy of Mathematics}}</ref>
*[[Ernst Mach]]<ref>{{Cite SEP|url-id=poincare|title=Henri Poincaré|first=Gerhard|last=Heinzmann|first2=David|last2=Stump|date=22 Kasım 2021}}</ref>}}
| etkiledikleri       = {{yalın liste|
*[[Louis Rougier]]
*[[George David Birkhoff]]
[[Albert Einstein]]<ref>Einstein's letter to Michele Besso, Princeton, 6 Mart 1952</ref>}}
| ödüller             = {{yalın liste|
*{{kayma|[[Gold Medal of the Royal Astronomical Society|RAS Gold Medal]] (1900)}}
*[[Sylvester Madalyası]] (1901)
*[[Matteucci Madalyası]] (1905)
*[[Bolyai Ödülü]] (1905)
*[[Bruce Madalyası]] (1911)
*[[Poncelet Ödülü]] (1885)
*Commander of the Legion of Honour
*Royal Order of the Polar Star (1905)
*[[Concours général]]}}
| yazar_kısa_bot      =
| yazar_kısa_zoo      =
| evlilik             = Jeanne-Louise Poulain d'Andecy 
| partner             = <!--(veya  | partnerleri = )-->
| çocukları           = Jeanne (1887), Yvonne (1889), Henriette (1891) ve Léon (1893).
| imza                = Henri Poincaré Signature.svg
| website             = <!--{{URL|www.örnek.com}}-->
| dipnotlar           = [[Pierre Boutroux]]'nun amcasıydı.
}}
'''Jules Henri Poincare''' ({{IPA|fr|ɑ̃ʁi pwɛ̃kaʁe|medya=Fr-Henri Poincaré.ogg}};<ref name="forvo">{{Web kaynağı | url = http://www.forvo.com/word/poincar%C3%A9/ |başlık= Poincaré pronunciation: How to pronounce Poincaré in French | website = forvo.com | arşivurl = https://web.archive.org/web/20100216120731/http://www.forvo.com/word/poincar%C3%A9/ | arşivtarihi = 16 Şubat 2010}}</ref><ref name="pronouncekiwi">{{Web kaynağı | url = http://www.pronouncekiwi.com/Henri%20Poincaré | başlık = How To Pronounce Henri Poincaré | website = pronouncekiwi.com | arşivengelli = evet | erişimtarihi = 25 Mart 2022 |arşivurl= https://web.archive.org/web/20181106221825/http://www.pronouncekiwi.com/Henri%20Poincar%C3%A9 |arşivtarihi= 6 Kasım 2018 | ölüurl = hayır }}</ref> 29 Nisan 1854&nbsp;– 17 Temmuz 1912) [[Fransızlar|Fransız]] [[matematikçi]], [[teorik fizik]]çi, [[mühendis]] ve [[Bilim felsefesi|bilim felsefecisi]]ydi. Yaşamı boyunca var olduğu şekliyle disiplinin tüm alanlarında mükemmel olduğundan, genellikle bir [[Hezârfen|bilge]] ve matematikte "Son Evrenselci (The Last Universalist)" olarak tanımlanır.<ref>{{Kitap kaynağı | ad1=J. M. | soyadı1=Ginoux | ad2=C. | soyadı2=Gerini |başlık=Henri Poincaré: A Biography Through the Daily Papers |yayıncı=World Scientific |tarih=2013 | isbn=978-981-4556-61-3 |doi=10.1142/8956 }}</ref>

Bir matematikçi ve [[fizikçi]] olarak, [[Soyut matematik|soyut]] ve [[Matematik mühendisliği|uygulamalı matematiğe]], [[Matematiksel fizik|matematiksel fiziğe]] ve [[gök mekaniği]]ne birçok özgün temel katkı yaptı.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|yazar=Hadamard, Jacques|yazarbağı=Jacques Hadamard|başlık=The early scientific work of Henri Poincaré|dergi=The Rice Institute Pamphlet|ay=Temmuz|yıl=1922|cilt=9|sayı=3|sayfalar=111-183|url=http://catalog.hathitrust.org/Record/100592035|erişimtarihi=10 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150402172626/http://catalog.hathitrust.org/Record/100592035|arşivtarihi=2 Nisan 2015|ölüurl=hayır}}</ref> Poincaré, [[üç cisim problemi]] üzerine yaptığı araştırmada, modern [[kaos teorisi]]nin temellerini atan bir kaotik [[Deterministik sistem|determinist sistem]]i keşfeden ilk kişi oldu. Ayrıca [[topoloji]] alanının kurucularından biri olarak kabul edilir.

Poincaré, farklı dönüşümler altında fizik yasalarının [[değişmez]]liğine dikkat etmenin önemini açıkça ortaya koydu ve [[Lorentz dönüşümü|Lorentz dönüşümlerini]] modern simetrik formlarında sunan ilk kişi oldu. Poincare kalan göreli hız dönüşümlerini keşfetti ve bunları 1905'te [[Hendrik Lorentz]]'e yazdığı bir mektupta kaydetti. Böylece, [[özel görelilik]] teorisinin formülasyonunda önemli bir adım olan tüm [[Maxwell denklemleri]]nin mükemmel değişmezliğini elde etti. 1905 yılında Poincaré ilk olarak bir cisimden yayılan ve Lorentz dönüşümlerinin gerektirdiği şekilde ışık hızında yayılan [[Kütleçekimsel dalga|kütleçekim dalgaları]]nı (''ondes gravifiques'') önerdi.

Fizik ve matematikte kullanılan [[Poincaré grubu]]na onun adı verildi.

20. yüzyılın başlarında, 2002-2003 yıllarında [[Grigori Perelman]] tarafından çözülene kadar [[Çözülememiş matematik problemleri listesi|matematikteki ünlü çözülmemiş problemler]]den biri haline gelen [[Poincaré hipotezi|Poincaré varsayımını]] formüle etti.

== Hayatı ==
[[Dosya:Young_Poincare.jpg|sol|küçükresim|{{ortala|Genç Henri Poincare}}]]
Poincaré, 29 Nisan 1854'te [[Nancy]], Meurthe-et-Moselle'deki Cité Ducale semtinde etkili bir Fransız ailesinde doğdu.<ref>Belliver, 1956</ref> Babası Léon Poincaré (1828-1892) [[Nancy Üniversitesi]]'nde tıp profesörüydü.<ref>Sagaret, 1911</ref> Küçük kız kardeşi Aline, manevi filozof [[Émile Boutroux]] ile evlendi. Henri'nin ailesinin bir diğer önemli üyesi, 1913'ten 1920'ye kadar Fransa Cumhurbaşkanı olarak görev yapacak olan [[Académie française]]'nin bir üyesi olan kuzeni [[Raymond Poincaré]] idi.<ref name="IEP">{{Cite IEP|url-id=poincare|title=Jules Henri Poincaré (1854—1912)|last=Mauro Murzi|}}</ref>

=== Eğitimi ===
[[Dosya:Henri_Poincaré_maison_natale_Nancy_plaque.jpg|sağ|küçükresim|upright=0.91|{{ortala|Nancy şehrinde Grande Rue'de 117 numaralı evde Henri Poincaré'nin doğum yeri üzerine plaket}}]]
Çocukluğunda bir süre [[difteri]] hastalığına yakalandı ve annesi Eugenie Launois'den (1830-1897) özel eğitim aldı.

1862'de Henri, [[Nancy]]'deki Lycée'ye girdi.(şimdi onun onuruna yine Nancy'de olan [[Henri Poincaré Üniversitesi]] ile birlikte, {{Diller arası bağlantı|Lycée Henri-Poincaré|fr}} olarak yeniden adlandırıldı.). Lisede on bir yıl geçirdi ve bu süre zarfında okuduğu her konuda en iyi öğrencilerden biri olduğunu kanıtladı. Yazılı kompozisyonda mükemmeldi. Matematik öğretmeni onu bir "matematik canavarı" olarak tanımladı ve Fransa'daki tüm Liselerin en iyi öğrencileri arasında bir yarışma olan [[concours général]]'de birincilik ödülleri kazandı. En zayıf dersleri, "en iyi ihtimalle ortalama" olarak tanımlandığı müzik ve beden eğitimiydi.<ref>O'Connor et al., 2002</ref> Ancak, görme zayıflığı ve dalgınlığa eğilim bu zorlukları açıklayabilir.<ref>Carl, 1968</ref> 1871'de Lycée'den hem edebiyat hem de bilimde bir [[bakalorya]] ile mezun oldu.

1870 [[Fransa-Prusya Savaşı]] sırasında, [[Ambulance Corps|Ambulans Kolordusu]]'nda babasının yanında görev yaptı.

Poincaré, 1873'te [[École Polytechnique]]'e en iyi eleme derecesi ile girdi ve 1875'te mezun oldu. Orada [[Charles Hermite]]'in öğrencisi olarak matematik okudu, sivrilmeye devam etti ve 1874'te ilk makalesini (''Démonstration nouvelle des propriétés de l'indicatrice d'une Surface'') yayınladı. Kasım 1875'ten Haziran 1878'e kadar [[École des Mines]]'de okudu, [[maden mühendisliği]] müfredatına ek olarak matematik çalışmasına devam etti ve Mart 1879'da sıradan maden mühendisi derecesini aldı.<ref>F. Verhulst</ref>

Ecole des Mines mezunu olarak, kuzeydoğu Fransa'daki [[Vesoul]] bölgesi için müfettiş olarak [[Maden Kolordusu|Corps des Mines]]'e katıldı. Ağustos 1879'da [[Magny-lès-Jussey|Magny]]'de 18 madencinin öldüğü bir maden felaketi mahallindeydi. Kazayla ilgili resmi soruşturmayı karakteristik olarak kapsamlı ve insani bir şekilde yürütmüştür.

Aynı zamanda, Poincare, Charles Hermite'in gözetiminde matematik alanında [[Bilim doktoru|Bilim Doktorası]]na hazırlanıyordu. Doktora tezi, ''Sur les propriétés des fonctions définies par les équations aux différences partielles'' [[diferansiyel denklem]]ler alanındaydı. Poincare, bu denklemlerin özelliklerini incelemek için yeni bir yol tasarladı. Sadece bu tür denklemlerin integralini belirleme sorunuyla karşı karşıya kalmadı, aynı zamanda genel geometrik özelliklerini inceleyen ilk kişiydi. [[Güneş Sistemi]] içinde serbest hareket halindeki birden fazla cismin davranışını modellemek için kullanılabileceğini fark etti. Poincare, 1879'da [[Paris Üniversitesi]]'nden mezun oldu.

=== İlk bilimsel başarıları ===
Derecesini aldıktan sonra, Poincare, Normandiya'daki [[Caen Üniversitesi]]'nde (Aralık 1879'da) matematik alanında genç [[öğretim görevlisi]] olarak ders vermeye başladı. Aynı zamanda, bir sınıf [[otomorfik fonksiyon]]ların incelenmesine ilişkin ilk büyük makalesini yayınladı.

Orada, [[Caen]]'de müstakbel eşi Louise Poulain d'Andecy ile tanıştı ve 20 Nisan 1881'de evlendiler. Dört çocukları oldu: Jeanne (1887 doğumlu), Yvonne (1889 doğumlu), Henriette (1891 doğumlu) ve Léon (1893 doğumlu).

Poincaré hemen Avrupa'nın en büyük matematikçileri arasına yerini aldı ve birçok önde gelen matematikçinin dikkatini çekti. 1881'de Poincaré, [[Paris Üniversitesi]] Fen Fakültesi'nde öğretim görevlisi pozisyonuna davet edildi; daveti kabul etti. 1883-1897 yılları arasında [[École Polytechnique]]'de [[matematiksel analiz]] dersleri verdi.

1881-1882'de Poincare yeni bir matematik dalı yarattı: [[diferansiyel denklemlerin nitel teorisi]]. Denklemi çözmek zorunda kalmadan bir çözüm ailesinin davranışı hakkında en önemli bilgiyi elde etmenin nasıl mümkün olduğunu gösterdi (çünkü bu her zaman mümkün olmayabilir). Bu yaklaşımı [[gök mekaniği]] ve [[matematiksel fizik]]teki problemlere başarıyla kullandı.

=== Kariyeri ===
Madencilik kariyerini asla tamamen matematiğe bırakmadı. 1881'den 1885'e kadar Kuzey demir yolu gelişiminden sorumlu bir mühendis olarak [[Kamu Hizmetleri Bakanlığı]]'nda çalıştı. Sonunda 1893'te Corps de Mines'in baş mühendisi ve 1910'da genel müfettiş oldu.

1881'den başlayarak ve kariyerinin geri kalanında [[Paris Üniversitesi]]'nde ([[Paris Üniversitesi|Sorbonne]]) ders verdi. Başlangıçta ''maître de conférences d'analyse'' (analiz doçenti) olarak atandı.<ref>Sageret, 1911</ref> Sonunda, Fiziksel ve Deneysel Mekanik, Matematiksel Fizik ve [[Olasılık teorisi|Olasılık Teorisi]],<ref>{{Kitap kaynağı|ad= Laurent|soyadı= Mazliak|bölüm= Poincaré’s Odds|başlık= Poincaré 1912-2012 : Poincaré Seminar 2012|editör1-ad= B.|editör1-soyadı= Duplantier|editör2-ad= V.|editör2-soyadı= Rivasseau|cilt= 67|seri= Progress in Mathematical Physics|yayıncı= Springer|isbn= 9783034808347|yer= Basel|sayfa= 150|url= https://books.google.com/books?id=njNpBQAAQBAJ|tarih= 14 Kasım 2014|erişimtarihi= 10 Ağustos 2021|arşivurl= https://web.archive.org/web/20210810200901/https://books.google.com/books?id=njNpBQAAQBAJ|arşivtarihi= 10 Ağustos 2021|ölüurl= hayır}}</ref> ve Gök Mekaniği ve Astronomi kürsülerinde bulundu.

1887'de Poincaré, henüz 32 yaşındayken [[Fransız Bilimler Akademisi]]'ne seçildi. 1906'da başkanı oldu ve 5 Mart 1908'de [[Académie française]]'e seçildi.

1887'de, yörüngede dönen çoklu cisimlerin serbest hareketiyle ilgili [[üç cisim problemi]]nin çözümü için [[İsveç]] Kralı [[II. Oscar]]'ın matematik yarışmasını kazandı. (Aşağıdaki [[Henri Poincaré#Üç cisim problemi|üç cisim problemi]] bölümüne bakın.)

[[Dosya:Poincaré_gravestone.jpg|küçükresim|<center>[[Montparnasse Mezarlığı|Cimetière du Montparnasse]]'deki Poincare ailesi mezarı</center>]]

1893'te Poincaré, onu dünyanın her yerindeki [[Saat senkronizasyonu|zaman senkronizasyonu]] ile meşgul eden [[Büro des Boylamları|Fransız Bureau des Longitudes]]'a katıldı. 1897'de Poincare, [[Ondalık dereceler|dairesel ölçü]]nün ve dolayısıyla zaman ve [[boylam]]ın ondalıklaştırılması için başarısız bir öneriyi destekledi.<ref>see Galison 2003</ref> Onu uluslararası zaman dilimleri oluşturma ve göreceli hareket halindeki cisimler arasındaki zamanın senkronizasyonu sorununu düşünmeye iten bu yazıydı. (Aşağıdaki [[Henri Poincaré#Görelilik üzerine çalışma|görelilik üzerine çalışma]]ya bakın.)

1899'da ve yine daha başarılı bir şekilde 1904'te [[Alfred Dreyfus]]'un [[Dreyfus Olayı|davaları]]na müdahil oldu. Fransız ordusunda vatana ihanetle suçlanan bir Yahudi subayı olan Dreyfus'a karşı getirilen bazı delillerin sahte bilimsel iddialarını eleştirdi.

Poincaré, 1901'den 1903'e kadar Fransız astronomi topluluğu olan [[Société astronomique de France|Société Astronomique de France (SAF)]]'ın başkanlığını yaptı.<ref name="BSAF1911">{{kaynak|url=http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k9626551q/f616.item|başlık=''Bulletin de la Société astronomique de France''|yıl=1911|cilt=25|sayfalar=581-586|erişimtarihi=10 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210723110817/https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k9626551q/f616.item|arşivtarihi=23 Temmuz 2021|ölüurl=hayır}}</ref>

==== Öğrencileri ====
Poincaré'nin Paris Üniversitesi'nde iki önemli doktora öğrencisi vardı, [[Louis Bachelier]] (1900) ve [[Dimitrie Pompeiu]] (1905).<ref>{{MathGenealogy|id=34227|title=Henri Poincaré}}</ref>

=== Ölümü ===
1912'de Poincaré [[prostat]] sorunu nedeniyle ameliyat oldu ve ardından 17 Temmuz 1912'de Paris'te bir [[emboli]]den öldüğünde 58 yaşındaydı.<ref>{{Kaynak |url=http://www.ams.org/notices/200509/comm-mawhin.pdf |biçim=PDF |başlık=Henri Poincaré. A Life in the Service of Science |yazar=Jean Mawhin |dergi=Notices of the AMS |tarih=Ekim 2005 |cilt=52 |sayı=9 |sayfalar=1036-1044|erişimtarihi=27 Mart 2016 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160316150819/http://www.ams.org/notices/200509/comm-mawhin.pdf |arşivtarihi=16 Mart 2016 |ölüurl=hayır }}</ref> Paris'teki [[Montparnasse Mezarlığı]]'ndaki Poincaré aile mezarına gömüldü.

Fransa'nın eski Eğitim Bakanı [[Claude Allègre]], 2004'te Poincaré'nin en yüksek onurlu Fransız vatandaşlarına ayrılmış olan Paris'teki [[Panthéon]]'da yeniden gömülmesini önerdi.<ref>{{Web kaynağı|arşivurl=https://web.archive.org/web/20041127160356/http://www.lexpress.fr/idees/tribunes/dossier/allegre/dossier.asp?ida=430274|url=http://www.lexpress.fr/idees/tribunes/dossier/allegre/dossier.asp?ida=430274|arşivtarihi=27 Kasım 2004|başlık=Lorentz, Poincaré et Einstein}}</ref>

== Çalışmaları ==

=== Özet ===
Poincaré, [[gök mekaniği]], [[akışkanlar mekaniği]], [[optik]], [[elektrik]], [[telgraf]], [[kılcallık]], [[esneklik]], [[termodinamik]], [[potansiyel kuram]], [[Kuantum mekaniği|kuantum teorisi]], [[görelilik teorisi]] ve [[fiziksel kozmoloji]] gibi soyut ve uygulamalı matematiğin ayrı alanlarına birçok katkı yaptı.

Ayrıca matematik ve fiziğin popülerleştiricisiydi, sıradan halk için birkaç kitap yazdı.

Katkıda bulunduğu belirli konular arasında şunlar yer almaktadır:

* [[Cebirsel topoloji]]
* [[Birkaç karmaşık değişken|Birkaç karmaşık değişkenin analitik fonksiyonları teorisi]]
* [[Abelyen varyete|Değişmeli fonksiyonlar teorisi]]
* [[Cebirsel geometri]]
* [[Poincaré hipotezi|Poincaré varsayımı]], 2003 yılında [[Grigori Perelman]] tarafından kanıtlanmıştır.
* [[Poincaré yinelenme teoremi]]
* [[Hiperbolik geometri]]
* [[Sayılar teorisi|Sayı teorisi]]
* [[Üç Cisim Problemi]]
* [[Diyofantus denklemi|Diofant denklemleri teorisi]]
* [[Elektromanyetizma]]
* [[Özel görelilik]] kuramı
* [[Temel grup]]
* [[Diferansiyel denklem]]ler alanında Poincare, örneğin [[Poincare homoloji küresi|Poincare küresi]] ve [[Poincare haritası]] gibi, diferansiyel denklemlerin nitel teorisi için kritik olan birçok sonuç vermiştir.
* ''Yanlışların Olağan Yasası (Normal Law of Errors'') "herkesin inancı" üzerine Poincaré (bu "yasanın" açıklaması için [[normal dağılım]]a bakın)
* [[Kuantum mekaniği]]ni destekleyen yeni bir matematiksel argüman sağlayan etkili bir makale yayınladı.<ref name=McCormmach>{{Kaynak | soyadı = McCormmach | ad = Russell | başlık = Henri Poincaré and the Quantum Theory | dergi = Isis | cilt = 58 | sayı = 1 | sayfalar =37-55| tarih = Bahar 1967 |doi=10.1086/350182| s2cid = 120934561 }}</ref><ref name=Irons>{{Kaynak | soyadı = Irons | ad = F. E. | başlık = Poincaré's 1911–12 proof of quantum discontinuity interpreted as applying to atoms | dergi = American Journal of Physics | cilt = 69 | sayı = 8 | sayfalar =879-884| ay = Ağustos | yıl = 2001 |doi=10.1119/1.1356056 |bibcode= 2001AmJPh..69..879I }}</ref>

=== Üç cisim problemi ===
[[Güneş Sistemi]]nde yörüngede dönen ikiden fazla cismin hareketine genel bir çözüm bulma problemi, [[Isaac Newton|Newton]]'un zamanından beri matematikçilerin gözünden kaçmıştı. Bu, başlangıçta üç cisim problemi ve daha sonra ''n''’nin ikiden fazla yörüngedeki cisimlerin herhangi bir sayısı olduğu [[N-cisim problemi|''n''-cisim problemi]] olarak biliniyordu. ''n''-cisim çözümü, 19. yüzyılın sonunda çok önemli ve zorlu kabul edildi. Nitekim 1887'de 60. yaş günü şerefine [[Gösta Mittag-Leffler]]'in tavsiyesiyle İsveç Kralı [[II. Oscar]], soruna çözüm bulabilen herkese bir ödül verdi.

{{Alıntı|[[Newton'un evrensel kütleçekim yasası|Newton yasası]]na göre her birini çeken keyfi olarak çok sayıda kütle noktasından oluşan bir sistem verildiğinde, hiçbir iki noktanın asla çarpışmadığı varsayımı altında, zamanın bilinen bir fonksiyonu olan bir değişkende her noktanın koordinatlarının bir dizi olarak bir temsilini bulmaya çalışın. ve tüm değerleri için seri [[düzgün yakınsama|düzgün yakınsak]]tır.}}

Problemin çözülememesi durumunda, klasik mekaniğe herhangi bir başka önemli katkının ödüle değer olduğu düşünülürdü. Asıl problem çözmemiş olsa da ödül sonunda Poincaré'ye verildi. Hakemlerden biri, seçkin [[Karl Weierstrass]], ''"Bu çalışmanın, önerilen problemin tam çözümünü sağladığı düşünülemez, ancak yine de, yayınlanması göksel mekanik tarihte yeni bir çağı başlatacak kadar önemlidir."'' (Katkısının ilk versiyonu ciddi bir hata bile içeriyordu; ayrıntılar için Diacu'nun makalesine<ref name=diacu>{{Kaynak | soyadı=Diacu | ad=Florin | yıl=1996 | başlık=The solution of the ''n''-body Problem | dergi=The Mathematical Intelligencer | cilt=18 | sayfalar=66-70|doi=10.1007/BF03024313 | sayı=3 | s2cid=119728316 | url=https://dspace.library.uvic.ca/bitstream/handle/1828/1650/DMS-704.pdf |erişimtarihi=11 Ağustos 2021 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811103458/https://dspace.library.uvic.ca/bitstream/handle/1828/1650/DMS-704.pdf |arşivtarihi=11 Ağustos 2021 | ölüurl=hayır }}</ref> ve [[June Barrow-Green|Barrow-Green]]'in<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Poincaré and the three body problem|başlıkbağı= Poincaré and the Three-Body Problem |soyadı=Barrow-Green|ad=June|yayıncı=[[American Mathematical Society]]|yıl=1997|isbn=978-0821803677|yer=Providence, RI|seri=History of Mathematics|cilt=11|oclc=34357985}}</ref> kitabına bakın). Sonunda basılan versiyon,<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=The three-body problem and the equations of dynamics: Poincaré's foundational work on dynamical systems theory|url=https://archive.org/details/threebodyproblem0000unse_u2y5|soyadı=Poincaré|ad=J. Henri|yayıncı=Springer International Publishing|diğerleri=Popp, Bruce D. (Translator)|yıl=2017|isbn=9783319528984|yer=Cham, Switzerland|oclc=987302273}}</ref> [[kaos teorisi]]ne yol açan birçok önemli fikri içeriyordu. Başlangıçta belirtildiği gibi problem nihayet 1912'de [[Karl F. Sundman]] tarafından ''n = 3'' için çözüldü ve 1990'larda [[Qiudong Wang]] tarafından ''n > 3'' cisim durumuna genelleştirildi.

=== Görelilik üzerine çalışma ===
[[Dosya:Curie_and_Poincare_1911_Solvay.jpg|sağ|küçükresim|<center>[[Marie Curie]] ve Poincare, 1911 [[Solvay Konferansı]]'nda konuşuyor</center>]]

==== Yerel zaman ====
Poincaré'nin Bureau des Longitudes'deki uluslararası zaman dilimleri oluşturma konusundaki çalışması, onu, mutlak uzaya (veya "[[Esîr|ışıklı eter]]") göre farklı hızlarda hareket eden Dünya'da hareketsiz olan saatlerin nasıl senkronize edilebileceğini düşünmeye yöneltti. Aynı zamanda, Hollandalı teorisyen [[Hendrik Lorentz]], Maxwell'in teorisini, yüklü parçacıkların ("elektronlar" veya "iyonlar") hareketi ve bunların radyasyonla etkileşimi teorisine dönüştürüyordu. 1895'te Lorentz, "yerel saat" adı verilen (fiziksel yorumu olmayan) yardımcı bir niceliği tanıtmıştı. <math>t^\prime = t-v x/c^2 \,</math><ref>{{Kaynak|başlık=A broader view of relativity: general implications of Lorentz and Poincaré invariance|cilt=10|ad1=Jong-Ping|soyadı1=Hsu|ad2=Leonardo|soyadı2=Hsu|yayıncı=World Scientific|yıl=2006|isbn=978-981-256-651-5|sayfa=37|url=https://books.google.com/books?id=amLqckyrvUwC|erişimtarihi=10 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210810200900/https://books.google.com/books?id=amLqckyrvUwC|arşivtarihi=10 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}, [https://books.google.com/books?id=amLqckyrvUwC&pg=PA37 Section A5a, p 37] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20210810200903/https://books.google.com/books?id=amLqckyrvUwC&pg=PA37 |tarih=10 Ağustos 2021 }}</ref> ve etere göre hareketi algılamak için optik ve elektrik deneylerinin başarısızlığını açıklamak amacıyla [[uzunluk daralması]] hipotezini tanıttı (bkz. [[Michelson-Morley deneyi]]).<ref>{{Kaynak
| soyadı=Lorentz|ad= Hendrik A. | yazarbağı=Hendrik Lorentz| yıl=1895 | başlık=Versuch einer theorie der electrischen und optischen erscheinungen in bewegten Kõrpern | yer =Leiden| yayıncı=E.J. Brill| başlıkbağı=s:de:Versuch einer Theorie der electrischen und optischen Erscheinungen in bewegten Körpern }}</ref> Poincaré, Lorentz'in teorisinin sürekli bir yorumcusu (ve bazen dostça bir eleştirmeni) idi. Poincare, bir filozof olarak "daha derin anlam (deeper meaning)" ile ilgilendi. Böylece Lorentz'in teorisini yorumladı ve bunu yaparken şimdi özel görelilik ile ilişkilendirilen pek çok içgörü buldu. Poincare, [[wikisource:The Measure of Time|The Measure of Time]]'da (1898) şöyle demiştir: "Bütün bu olumlamaların kendi başlarına hiçbir anlamı olmadığını anlamak için biraz düşünmek yeterlidir. Sadece bir geleneğin sonucu olarak bir tane alabilirler." Ayrıca bilim insanlarının, fiziksel teorilere en basit biçimi vermek için bir [[Aksiyom|varsayım]] olarak ışık hızının sabitliğini belirlemeleri gerektiğini savundu.<ref>{{Kaynak
| soyadı=Poincaré|ad= Henri | yıl=1898 | başlık=The Measure of Time | dergi=Revue de Métaphysique et de Morale | cilt =6 | sayfalar =1-13| başlıkbağı=s:The Measure of Time }}</ref> Bu varsayımlara dayanarak 1900'de Lorentz'in yerel zamanın "harika icadı"nı tartıştı ve hareket halindeki saatlerin, hareketli bir çerçevede her iki yönde aynı hızda hareket ettiği varsayılan ışık sinyallerinin değiş tokuşuyla senkronize edildiğinde ortaya çıktığını belirtti.<ref name=action>{{Kaynak | soyadı=Poincaré | ad= Henri | yıl=1900 | başlık=La théorie de Lorentz et le principe de réaction | dergi=Archives Néerlandaises des Sciences Exactes et Naturelles | cilt =5 | sayfalar =252-278| başlıkbağı=s:fr:La théorie de Lorentz et le principe de réaction }}. See also the [http://www.physicsinsights.org/poincare-1900.pdf İngilizce çevirisi] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080626193037/http://www.physicsinsights.org/poincare-1900.pdf |tarih=26 Haziran 2008 }}</ref>

==== Görelilik ilkesi ve Lorentz dönüşümleri ====
1881'de Poincaré [[hiperbolik geometri]]yi [[hiperboloid modeli|hiperboloid model]] açısından tanımladı ve [[Uzayzaman|Lorentz aralığını]] değişmez bırakan dönüşümleri formüle etti. <math>x^2+y^2-z^2=-1</math>, bu da onları 2+1 boyutlarındaki Lorentz dönüşümlerine matematiksel olarak eşdeğer kılar.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|yazar=Poincaré, H.|yıl=1881|başlık=Sur les applications de la géométrie non-euclidienne à la théorie des formes quadratiques|dergi=Association Française Pour l'Avancement des Sciences|cilt=10|sayfalar=132-138|url=http://henripoincarepapers.univ-nantes.fr/chp/hp-pdf/hp1881af.pdf|erişimtarihi=10 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210516003811/https://henripoincarepapers.univ-nantes.fr/chp/hp-pdf/hp1881af.pdf|arşivtarihi=16 Mayıs 2021|ölüurl=evet}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|yazar=Reynolds, W. F.|yıl=1993|başlık=Hyperbolic geometry on a hyperboloid|url=https://archive.org/details/sim_american-mathematical-monthly_1993-05_100_5/page/442|dergi=The American Mathematical Monthly|cilt=100|sayı=5|sayfalar=442-455|jstor=2324297|doi=10.1080/00029890.1993.11990430}}</ref> Ek olarak, Poincaré'nin hiperbolik geometrinin diğer modelleri ([[Poincaré disk modeli]], [[Poincaré yarı-düzlem modeli]]) ve [[Klein-Beltrami modeli|Beltrami-Klein modeli]] göreli hız uzayıyla ilişkilendirilebilir (bkz. [[Jirovektör uzayı]]).

[[Dosya:Poincaré sphere.svg|küçükresim|{{Ortala|Poincaré küresinin bir temsili, küresel koordinatlar biçiminde polarize ışık için Stokes parametrelerinin parametreleştirilmesi. Bunun Poincaré homoloji küresi ile aynı olmadığına dikkat edin.}}]]

1892'de Poincare, [[polarizasyon]] da dahil olmak üzere bir [[Işık|ışığın]] [[matematiksel teori]]sini geliştirdi. Polarize durumları temsil eden bir küre üzerinde hareket eden polarizörlerin ve yavaşlatıcıların eylemi hakkındaki vizyonuna [[Polarizasyon|Poincaré küresi]] denir.<ref>{{Kitap kaynağı|yazar=Poincaré, H. |yıl=1892|başlık=Théorie mathématique de la lumière II|yer=Paris|yayıncı=Georges Carré|bölümurl=https://archive.org/details/thoriemathma00poin|bölüm=Chapitre XII: Polarisation rotatoire}}</ref> Poincaré küresinin, Lorentz dönüşümlerinin ve hız eklemelerinin geometrik bir temsili olarak kullanılabileceği, temel bir Lorentz simetrisine sahip olduğu gösterildi.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|yazar=Tudor, T.|yıl=2018|başlık=Lorentz Transformation, Poincaré Vectors and Poincaré Sphere in Various Branches of Physics|dergi=Symmetry|cilt=10|sayı=3|sayfalar=52|doi=10.3390/sym10030052|bibcode=2018Symm...10...52T<!--|doi-access=ücretsiz-->}}</ref>

1900'de<ref name=action /><ref>{{Kaynak | yazar=Poincaré, H. | yıl=1900 | başlık=Les relations entre la physique expérimentale et la physique mathématique | dergi=Revue Générale des Sciences Pures et Appliquées | cilt=11 | sayfalar=1163-1175| url=http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k17075r/f1167.table |erişimtarihi=10 Ağustos 2021 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20201203084909/https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k17075r/f1167.table |arşivtarihi=3 Aralık 2020 | ölüurl=hayır }}. Reprinted in "Science and Hypothesis", Ch. 9–10.</ref> iki makalede "göreceli hareket ilkesini" tartıştı ve 1904'te ona [[görelilik ilkesi]] adını verdi; buna göre hiçbir fiziksel deney, düzgün bir hareket durumu ile bir dinlenme durumu arasında ayrım yapamaz.<ref name=louis>{{Kaynak|yazar=Poincaré, Henri|yıl=1913|bölüm=[[s:The Principles of Mathematical Physics|The Principles of Mathematical Physics]]|başlık=The Foundations of Science (The Value of Science)|sayfalar=297-320|yayıncı=Science Press|yer=New York|alıntı=; article translated from 1904 original}} available in [https://books.google.com/books/about/The_Foundations_of_Science.html?id=mBvNabP35zoC&pg=PA297 online chapter from 1913 book] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20210810200903/https://books.google.com/books/about/The_Foundations_of_Science.html?id=mBvNabP35zoC&pg=PA297 |tarih=10 Ağustos 2021 }}</ref> 1905'te Poincare, Lorentz'e, Lorentz'in 1904 tarihli ve Poincaré'nin "son derece önemli bir makale" olarak tanımladığı makalesi hakkında yazdı. Bu mektupta Lorentz'in dönüşümünü Maxwell'in yük dolu uzay için olan denklemlerinden birine uyguladığında yaptığı bir hataya işaret etti ve ayrıca Lorentz tarafından verilen zaman genleşmesi faktörünü sorguladı.<ref name="univ-nantes">
{{Kaynak | yazar=Poincaré, H. | yıl=2007 | editör=Walter, S. A. | katkı= 38.3, Poincaré to H. A. Lorentz, May 1905 | başlık=La correspondance entre Henri Poincaré et les physiciens, chimistes, et ingénieurs |sayfalar=255-257| yer=Basel | yayıncı=Birkhäuser |bölümurl=http://henripoincarepapers.univ-nantes.fr/chp/text/lorentz3.html}}</ref> Lorentz'e yazdığı ikinci bir mektupta Poincaré, Lorentz'in zaman genişletme faktörünün gerçekten de neden doğru olduğunu kendi nedeniyle açıkladı - Lorentz dönüşümünü bir grup haline getirmek gerekliydi - ve şimdi göreli hız-toplama yasası olarak bilinen şeyi verdi.<ref name="univ-nantes2">{{Kaynak | yazar=Poincaré, H. | yıl=2007 | editör=Walter, S. A. | katkı= 38.4, Poincaré to H. A. Lorentz, May 1905 | başlık=La correspondance entre Henri Poincaré et les physiciens, chimistes, et ingénieurs |sayfalar=257-258|yer=Basel | yayıncı=Birkhäuser|bölümurl=http://henripoincarepapers.univ-nantes.fr/chp/text/lorentz4.html}}</ref> Poincaré daha sonra 5 Haziran 1905'te Paris'teki Bilimler Akademisi toplantısında bu konuların ele alındığı bir bildiri sundu. Bunun yayınlanan versiyonunda şunları yazdı:<ref name="1905 paper">[http://www.academie-sciences.fr/pdf/dossiers/Poincare/Poincare_pdf/Poincare_CR1905.pdf] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20210625055809/https://www.academie-sciences.fr/pdf/dossiers/Poincare/Poincare_pdf/Poincare_CR1905.pdf|tarih=25 Haziran 2021}} (PDF) Membres de l'Académie des sciences depuis sa création : Henri Poincare. Sur la dynamique de l' electron. Note de H. Poincaré. C.R. T.140 (1905) 1504–1508.</ref>

{{Alıntı|Lorentz tarafından ortaya konan temel nokta, elektromanyetik alan denklemlerinin şu biçimin belirli bir dönüşümüyle (ki buna Lorentz adını vereceğim) değişmediğidir:

:<math>x^\prime = k\ell\left(x + \varepsilon t\right)\!,\;t^\prime = k\ell\left(t + \varepsilon x\right)\!,\;y^\prime = \ell y,\;z^\prime = \ell z,\;k = 1/\sqrt{1-\varepsilon^2}.</math>}}

ve dönüşümlerin bir grup oluşturması için <math>\ell\left(\varepsilon\right)</math> keyfi fonksiyonunun tüm <math>\varepsilon</math> (Lorentz <math>\ell = 1</math>'i farklı bir argümanla ayarlamıştı) değerleri için tekil olması gerektiğini gösterdi. 1906'da yayınlanan makalenin genişletilmiş bir versiyonunda Poincare, <math>x^2+ y^2+ z^2- c^2t^2</math> kombinasyonunun [[değişmez]] olduğuna işaret etti. Bir Lorentz dönüşümünün <math>ct\sqrt{-1}</math>'i dördüncü sanal koordinat olarak tanıtarak yalnızca dört boyutlu uzayda orijin etrafında bir dönüşüm olduğunu kaydetti ve [[dört vektör]]ün erken bir biçimini kullandı.<ref name=long>{{Kaynak | yazar=Poincaré, H. | yıl=1906 | başlık=Sur la dynamique de l'électron (On the Dynamics of the Electron) | dergi=Rendiconti del Circolo Matematico Rendiconti del Circolo di Palermo | cilt=21 | sayfalar=129-176|doi=10.1007/BF03013466 |bibcode=1906RCMP...21..129P | hdl=2027/uiug.30112063899089 | s2cid=120211823 | url=https://zenodo.org/record/1428444<!--| hdl-access=free--> |erişimtarihi=10 Ağustos 2021 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210308215434/https://zenodo.org/record/1428444 |arşivtarihi=8 Mart 2021 | ölüurl=hayır }} (Wikisource translation)</ref> Poincaré, 1907'de yeni mekaniğinin dört boyutlu yeniden formüle edilmesine ilgi eksikliğini dile getirdi, çünkü onun görüşüne göre, fiziğin dört boyutlu geometri diline çevrilmesi, sınırlı fayda için çok fazla çaba gerektirecekti.<ref>Walter (2007), Secondary sources on relativity</ref> Bu düşüncenin sonuçlarını 1907'de çözen [[Hermann Minkowski]] oldu.{{Kaynak belirt|tarih=Eylül 2019}}

==== Kütle-enerji ilişkisi ====
Daha önce keşfeden [[Kütle-enerji eşdeğerliği|diğerleri]] gibi, Poincaré (1900) [[kütle]] ve [[Işınım enerjisi|elektromanyetik enerji]] arasında bir ilişki keşfetti. [[Newton'un hareket yasaları|Etki/tepki ilkesi]] ile [[Lorentz esir kuramı]] arasındaki çatışmayı incelerken, elektromanyetik alanlar işe karıştığınfa [[Kütle merkezi|ağırlık merkezi]]nin hala düzgün bir hızla devinip devinmediğini belirlemeye çalıştı.<ref name="action"/> Etki/tepki ilkesinin yalnızca madde için geçerli olmadığını, elektromanyetik alanın kendi momentumuna sahip olduğunu fark etti. Poincaré, bir elektromanyetik dalganın elektromanyetik alan enerjisinin, kütle yoğunluğu ''E''/''c''<sup>2</sup> olan imgesel bir [[Akışkan|sıvı]] (''"fluide fictif" ,"kurgusal akışkan"'') gibi davrandığı sonucuna varmıştır. Eğer [[kütle çerçevesinin merkezi]] hem maddenin kütlesi hem de kurgusal akışkanın kütlesi tarafından tanımlanıyorsa ve kurgusal akışkan yok edilemezse -[[Termodinamiğin birinci kanunu|ne yaratılır ne de yok edilir]]- o zaman kütle merkezi çerçevesinin devinimi tekdüze (üniform) kalır. Ancak elektromanyetik enerji, diğer enerji biçimlerine dönüştürülebilir. Böylece Poincaré, uzayın her noktasında elektromanyetik enerjinin dönüştürülebildiği ve aynı zamanda enerjiyle orantılı bir kütle taşıyan elektrik enerjisi olmayan bir akışkanın var olduğunu varsaymıştır. Bu biçimde kütle merkezinin devinimi düzgün kalır. Poincaré, bu varsayımlara çok şaşırmamak gerektiğini çünkü bunların yalnızca matematiksel kurgular olduğunu söyledi.

Bununla birlikte, Poincaré'nin kararı, çerçeveleri değiştirirken bir [[paradoks|çelişkiye]] yol açtı: Bir [[Hertz osilatörü]] belirli bir yönde ışıma yapıyorsa, kurgusal akışkanın eylemsizliğinden dolayı bir [[Geri Tepme|geri tepmeyle]] karşılacaktır. Poincaré, devinimli kaynağın çerçevesine bir [[Lorentz dönüşümü|Lorentz yükseltmesi]] ''(v''/''c'' dereceye) gerçekleştirdi. Enerji korunumunun her iki çerçevede de geçerli olduğunu, ancak [[momentumun korunumu yasası]]nın bozulduğunu kaydetti. Bu, onun nefret ettiği bir kavram olan [[Devridaim makinesi|sürekli devinim]] izin verecekti. Doğa yasaları, [[Konuşlanma sistemi|referans çerçeveleri]]nde farklı olmak zorunda kalacaktı ve görelilik ilkesi geçerli olmayacaktı. Bu nedenle, bu durumda da esirde başka bir dengeleyici mekanizmanın olması gerektiğini savundu.

Poincare, St. Louis dersinde (1904) bu konuya geri döndü.<ref name="louis"/> Bu kez (ve daha sonra 1908'de)<ref>Miller 1981, Secondary sources on relativity</ref> ve yukarıda bahsedilen sorunları gidermek için esir çözümünü eleştirdi:

{{Alıntı|Aygıt sanki bir top ve yansıtılan enerji bir topmuş gibi geri tepecek ve bu, mevcut mermimizin kütlesi olmadığı için Newton ilkesiyle çelişiyor; madde değil, enerjidir. [..] Osilatörü alıcıdan ayıran ve bozukluğun birinden diğerine geçerken geçmek zorunda olduğu uzayın boş olmadığını, sadece esirle değil, havayla, hatta bir miktar ince, ancak ölçülebilir akışkan ile gezegenler arası uzay; Bu maddenin, enerji kendisine ulaştığı anda alıcının yaptığı gibi şoku aldığını ve rahatsızlık onu terk ettiğinde geri teptiğini mi? Bu, Newton'un ilkesini kurtarırdı, ama bu doğru değil. Yayılması sırasında enerji her zaman bir maddi alt tabakaya bağlı kalsaydı, bu madde ışığı da beraberinde taşırdı ve Fizeau, en azından hava için, böyle bir şeyin olmadığını gösterdi. Michelson ve Morley o zamandan beri bunu doğruladı. Özgün maddenin hareketlerinin eterinkilerle tam olarak dengelendiğini de varsayabiliriz; ama bu bizi bir an önce yapılanlarla aynı düşüncelere götürecektir. İlke, bu şekilde yorumlanırsa, her şeyi açıklayabilir, çünkü görünür hareketler ne olursa olsun, onları telafi etmek için varsayımsal hareketler hayal edebiliriz. Ama herhangi bir şeyi açıklayabiliyorsa, hiçbir şeyi önceden bildirmemize izin vermeyecektir; her şeyi önceden açıkladığı için çeşitli olası hipotezler arasında seçim yapmamıza izin vermeyecektir. Bu nedenle işe yaramaz hale gelir.}}

Ayrıca açıklanamayan diğer iki etkiyi de tartıştı: (1) Lorentz'in değişken kütlesi <math>\gamma m</math>, Abraham'ın değişken kütle kuramı ve [[Walter Kaufmann (fizikçi)|Kaufmann]]'ın hızlı devinen elektronların kütlesi üzerindeki deneylerinden çıkan kütlenin korunmama durumu ve (2) [[Marie Curie]]'nin radyum deneylerinde enerjinin korunmama durumu.

Poincare çelişkisini, esir içinde herhangi bir dengeleme mekanizması kullanmadan çözen,<ref name="darrigol">Darrigol 2005, Secondary sources on relativity</ref> [[Albert Einstein]]'ın [[Kütle-enerji eşdeğerliği|kütle-enerji denkliği]] (1905) kavramıydı; ışınım veya ısı olarak enerji kaybeden bir cismin kütlesi ''m''&nbsp;=&nbsp;''E''/''c''<sup>2</sup> miktarında bir kütle kaybediyordu.<ref>{{Kaynak|yazar=Einstein, A. |yıl=1905b |başlık=Ist die Trägheit eines Körpers von dessen Energieinhalt abhängig? |dergi=Annalen der Physik |cilt=18 |sayı=13 |sayfalar=639-643|bibcode=1905AnP...323..639E |doi= 10.1002/andp.19053231314 <!--|doi-access=ücretsiz--> }}. See also [http://www.fourmilab.ch/etexts/einstein/specrel/www İngilizce çevirisi] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20210819190843/http://www.fourmilab.ch/etexts/einstein/specrel/www/ |tarih=19 Ağustos 2021 }}.</ref> Hertz osilatörü yayınım sürecinde kütle kaybeder ve momentum herhangi bir çerçevede korunur. Bununla birlikte, Poincaré'nin Ağırlık Merkezi probleminin çözümü ile ilgili olarak, Einstein, Poincare'nin formülasyonunun ve 1906'dan itibaren kendisininkinin matematiksel olarak eşdeğer olduğunu kaydetti.<ref>{{Kaynak|yazar=Einstein, A. |yıl=1906 |başlık=Das Prinzip von der Erhaltung der Schwerpunktsbewegung und die Trägheit der Energie |dergi=Annalen der Physik |cilt=20 |sayfalar=627-633|doi=10.1002/andp.19063250814 |sayı=8 |bibcode=1906AnP...325..627E |url= http://www.physik.uni-augsburg.de/annalen/history/papers/1906_20_627-633.pdf |arşivurl=https://web.archive.org/web/20060318060830/http://www.physik.uni-augsburg.de/annalen/history/papers/1906_20_627-633.pdf |ölüurl=evet |arşivtarihi=18 Mart 2006}}</ref>

==== Kütleçekim dalgaları ====
1905'te Poincaré ilk olarak bir nesneden çıkan ve ışık hızında yayılan [[kütleçekimsel dalga]]ları (''ondes gravifiques'') önerdi. Bu konuda aşağıdakileri yazdı:
{{Alıntı|Bu varsayımı daha yakından incelemek ve özellikle kütleçekim yasalarını değiştirmemizi hangi yollarla gerektireceğini sormak önemli hale geldi. Bunu belirlemeye çalıştım; ilk başta kütleçekim yayılımının anlık olmadığını, ışık hızıyla gerçekleştiğini varsaymaya yönlendirildim.<ref name="1905 paper" /><ref>Özgün metin: "''Il importait d'examiner cette hypothèse de plus près et en particulier de rechercher quelles modifications elle nous obligerait à apporter aux lois de la gravitation. C'est ce que j'ai cherché à déterminer; j'ai été d'abord conduit à supposer que la propagation de la gravitation n'est pas instantanée, mais se fait avec la vitesse de la lumière.''"</ref>}}

==== Poincare ve Einstein ====
Einstein'ın görelilik üzerine ilk makalesi, Poincaré'nin kısa makalesinden üç ay sonra,<ref name="1905 paper"/> ancak Poincaré'nin uzun versiyonundan önce yayınlandı.<ref name="long"/> Einstein, Lorentz dönüşümlerini türetmek için görelilik ilkesine dayandı ve Poincaré'nin (1900) tarif ettiğine benzer bir saat senkronizasyonu prosedürü ([[Einstein senkronizasyonu]]) kullandı, ancak Einstein'ın makalesi, hiçbir referans içermemesi bakımından dikkat çekiciydi. Poincare, Einstein'ın [[özel görelilik]] üzerine çalışmasını hiçbir zaman kabul etmedi. Ancak Einstein, 3 Mayıs 1919'da [[Hans Vaihinger]]'e yazdığı bir mektupta Poincaré'nin bakış açısına dolaylı olarak sempati duyduğunu ifade etti.<ref>{{Kitap kaynağı |seri=The Collected Papers of Albert Einstein |url=http://einsteinpapers.press.princeton.edu/vol9-trans/52 |yayıncı=Princeton U.P. |cilt=9 |başlık=The Berlin Years: Correspondence, January 1919-April 1920 (English translation supplement) |sayfa=30 |erişimtarihi=10 Ağustos 2021 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210420210342/https://einsteinpapers.press.princeton.edu/vol9-trans/52 |arşivtarihi=20 Nisan 2021 |ölüurl=hayır }} See also this letter, with commentary, in {{Akademik dergi kaynağı | soyadı=Sass | ad=Hans-Martin | yazarbağı=Hans-Martin Sass | yıl=1979 | başlık=Einstein über "wahre Kultur" und die Stellung der Geometrie im Wissenschaftssystem: Ein Brief Albert Einsteins an Hans Vaihinger vom Jahre 1919 | dergi=[[Zeitschrift für allgemeine Wissenschaftstheorie]] | cilt=10 | sayı=2  | sayfalar=316-319| jstor=25170513 | dil=Almanca |doi=10.1007/bf01802352 | s2cid=170178963 }}</ref> Einstein, Poincaré'nin ölümünden sonra 1921'de "''Geometri und Erfahrung'' ("Geometri ve Deneyim", "Geometry and Experience)" başlıklı bir konferans metninde, özel görelilik ile bağlantılı olarak değil ancak [[Öklit dışı geometri|Öklidyen olmayan geometri]] ile bağlantılı olarak kabul etti. Ölümünden birkaç yıl önce Einstein, Poincaré'i göreliliğin öncülerinden biri olarak yorumladı ve "Lorentz, kendisinden sonra adlandırılan dönüşümün Maxwell denklemlerinin analizi için gerekli olduğunu zaten kabul etmişti ve Poincare bu öngörüyü daha da derinleştirdi. . .<ref>Darrigol 2004, Secondary sources on relativity</ref>

==== Poincare ve görelilik üzerine değerlendirmeler ====
{{Further|Özel görelilik tarihi|Görelilik önceliği anlaşmazlığı}}

Poincaré'nin özel göreliliğin geliştirilmesindeki çalışması iyi bilinmektedir,<ref name="darrigol"/> çoğu tarihçi Einstein'ın çalışmasıyla birçok benzerliğe karşın, ikisinin çok ayrı araştırma gündemlerine ve çalışma yorumlarına sahip olduğunu vurgulamaktadır.<ref>Galison 2003 and Kragh 1999, Secondary sources on relativity</ref> Poincare, yerel zamanın benzer bir fiziksel yorumunu geliştirdi ve sinyal hızıyla olan bağlantıyı fark etti, ancak Einstein'ın tersine, esir kavramını makalelerinde kullanmayı sürdürdü ve esirde devinimsiz olan saatlerin "gerçek" zamanı gösterdiğini ve devinen saatlerin yerel saati gösterdiğini savundu. Böylece Poincare, görelilik ilkesini klasik fizikteki kavramlarına uygun tutmaya çalışırken, Einstein, uzay ve zamanın göreliliğinin yeni fiziksel kavramlarına dayanan matematiksel olarak eşdeğer bir kinematik geliştirdi.<ref>Holton (1988), 196–206</ref><ref>Hentschel (1990), 3–13{{Tam kaynak belirt|tarih=Eylül 2019}}</ref><ref>Miller (1981), 216–217</ref><ref>Darrigol (2005), 15–18</ref><ref>Katzir (2005), 286–288</ref>

Çoğu tarihçinin görüşü bu olsa da, Poincaré ve Lorentz'in göreliliğin gerçek kaşifleri olduğunu savunan [[E. T. Whittaker]] gibi bir azınlık çok daha ileri gider.<ref>Whittaker (1953), ''Secondary Sources On Relativity.''</ref>

=== Cebir ve sayı teorisi ===
Poincare, [[grup teorisi]]ni fiziğe tanıttı ve [[Lorentz dönüşümü|Lorentz dönüşümleri]] grubunu inceleyen ilk kişi oldu.<ref>Poincaré, Selected works in three volumes. page = 682{{Tam kaynak belirt|date=Eylül 2019}}</ref> Ayrık gruplar teorisine ve bunların temsillerine de büyük katkılarda bulundu.

[[Dosya:Mug_and_Torus_morph.gif|sağ|çerçeveli|240x240pik|{{Ortala|Bir kupanın torusa topolojik dönüşümü}}]]

=== Topoloji ===
Konu, [[Felix Klein]] tarafından "Erlangen Programı"nda (1872) gelişigüzel sürekli dönüşümün geometri değişmezleri, bir tür geometri olarak açıkça tanımlanmıştır. "Topoloji" terimi, daha önce kullanılan "Analiz durumu (Analysis situs)" yerine [[Johann Benedict Listing]] tarafından önerildiği gibi tanıtıldı. Bazı önemli kavramlar [[Enrico Betti]] ve [[Bernhard Riemann]] tarafından tanıtıldı. Ancak bu bilimin temeli, herhangi bir boyuttaki bir alan için Poincare tarafından yaratıldı. Bu konudaki ilk makalesi 1894'te yayınlandı.{{Kdn|Stillwell|2010|p=419-435}}

[[Geometri]] alanındaki araştırması, [[homotopi]] ve [[Homoloji (matematik)|homoloji]]nin soyut topolojik tanımına yol açtı. Ayrıca ilk olarak [[Betti sayıları]] ve [[temel grup]] gibi kombinatoryal topolojinin temel kavramlarını ve değişmezlerini tanıttı. Poincare, ''n''-boyutlu [[çokyüzlü]]lerin ([[Euler karakteristiği|Euler-Poincaré teoremi]]) kenarlarının, [[Üçgenlenmiş düzensiz ağ|köşelerinin]] ve yüzlerinin sayısıyla ilgili bir formülü kanıtladı ve sezgisel boyut kavramının ilk kesin formülasyonunu verdi.<ref>{{Kaynak|soyadı=Aleksandrov|ad=Pavel S. |yazarbağı=Pavel Alexandrov|başlık= Poincaré and topology| sayfalar =27-81}}{{Tam kaynak belirt|date=Ekim 2019}}</ref>

=== Astronomi ve gök mekaniği ===
[[Dosya:N-body_problem_(3).gif|sol|çerçeveli|182x182pik|{{Ortala|Üç cisim probleminde kaotik hareket (bilgisayar simülasyonu).}}]]

Poincaré, "''Gök Mekaniğinin Yeni Yöntemleri (New Methods of Celestial Mechanics)''" (1892-1899) ve "''Gök Mekaniği Üzerine Dersler (Lectures on Celestial Mechanics)''" (1905-1910) adlı iki klasik monografi yayınladı. Onlarda, araştırmalarının sonuçlarını üç cismin hareketi problemine başarıyla uyguladı ve çözümlerin davranışını (frekans, kararlılık, asimptotik vb.) Küçük parametre yöntemini, sabit noktaları, integral değişmezleri, varyasyon denklemlerini, asimptotik açılımların yakınsamasını tanıttı. Bruns'ın (1887) bir teorisini genelleştiren Poincaré, üç cisim probleminin tümlevlenemez olduğunu gösterdi. Başka bir deyişle, üç cisim probleminin genel çözümü, cisimlerin kesin koordinatları ve hızları aracılığıyla [[cebir]]sel ve [[aşkın fonksiyonlar]] açısından ifade edilemez. Bu alandaki çalışması, [[Isaac Newton]]'dan bu yana gök mekaniğindeki ilk büyük başarıydı.<ref>{{kaynak|yazar=J. Stillwell|başlık=Mathematics and its history|url=https://books.google.com/books?id=V7mxZqjs5yUC|sayfa=[https://books.google.com/books?id=V7mxZqjs5yUC&pg=PA254 254]|erişimtarihi=10 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210810200903/https://books.google.com/books?id=V7mxZqjs5yUC|arşivtarihi=10 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}</ref>

Bu monograflar, daha sonra matematiksel "[[kaos teorisi]]" (özellikle bkz. [[Poincaré yinelenme teoremi]]) ve [[dinamik sistem]]lerin genel teorisinin temeli haline gelen bir Poincare fikrini içerir. Poincare, [[Hidrostatik denge|yer çekimi ile dönen bir akışkanın denge figürleri]] için astronomi üzerine önemli eserler yazdı. [[Bifurkasyon|Çatallanma noktaları]]nın önemli kavramını tanıttı ve halka biçimli ve [[armut]] biçimli şekiller de dahil olmak üzere elipsoid olmayanlar gibi denge şekillerinin varlığını ve bunların stabilitesini kanıtladı. Bu keşif için Poincare, Kraliyet Astronomi Derneği'nin Altın Madalyasını aldı (1900).<ref>A. Kozenko, The theory of planetary figures, pages = 25–26{{Tam kaynak belirt|tarih=Eylül 2019}}</ref>
nın
=== Diferansiyel denklemler ve matematiksel fizik ===
Poincaré, [[diferansiyel denklem]]ler sisteminin tekil noktalarının incelenmesi üzerine doktora tezini savunduktan sonra, "''Diferansiyel denklemlerle tanımlanan eğriler üzerine (On curves defined by differential equations)''" (1881-1882)<ref>French: "Mémoire sur les courbes définies par une équation différentielle"</ref> başlığı altında bir dizi anı yazdı. Bu makalelerde, "[[diferansiyel denklemlerin nitel teorisi]]" adı verilen yeni bir matematik dalı oluşturdu. Poincaré, diferansiyel denklemin bilinen fonksiyonlar cinsinden çözülemese bile, denklemin formundan, çözümlerin özellikleri ve davranışları hakkında çok sayıda bilgi bulunabileceğini gösterdi. Özellikle, Poincaré düzlemdeki integral eğrilerin yörüngelerinin doğasını araştırdı, tekil noktaların ([[Eyer noktası|semer]], [[Odak (geometri)|odak]], [[Merkez (cebir)|merkez]], [[Düğüm (matematik)|düğüm]]) bir sınıflandırmasını verdi, bir [[limit çevrimi]] kavramını ve [[Kontrol akışı#Döngü sistemi çapraz referans tablosu|döngü indeksi]]ni tanıttı ve bazı özel durumlar dışında limit çevrim sayısı her zaman sonludur. Poincaré ayrıca genel bir integral değişmezler teorisi ve varyasyon denklemlerinin çözümlerini geliştirdi. [[Sonlu fark]] denklemleri için yeni bir yön yarattı -çözümlerin [[Sonuşmaz|asimptotik]] analizi. Tüm bu başarıları [[matematiksel fizik]] ve [[gök mekaniği]]nin pratik problemlerini incelemek için uyguladı ve kullanılan yöntemler topolojik çalışmalarının temeliydi.<ref>{{Kitap kaynağı|editör1-soyadı=Kolmogorov|editör1-ad = A.N.|editör2-ad = A.P.|editör2-soyadı= Yushkevich|başlık= Mathematics of the 19th century |cilt= 3|sayfalar=162-174, 283|isbn= 978-3764358457|tarih= 24 Mart 1998}}</ref>

{{galeri
| title        = İntegral eğrilerin tekil noktaları
| konum        = center
| height       = 180
| width        = 180
|Dosya:Phase Portrait Sadle.svg|{{ortala|Semer}}
|Dosya:Phase Portrait Stable Focus.svg|{{ortala|Odak}}
|Dosya:Phase portrait center.svg|{{ortala|Merkez}}
|Dosya:Phase Portrait Stable Node.svg|{{ortala|Düğüm}}
}}

== Karakteri ==
[[Dosya:Buste Poincaré - Ecole polytechnique.JPG|sağ|küçükresim|{{ortala|1909'da dul eşi tarafından École polytechnique'e sunulan Henri Poincaré'nin (Joseph Carlier tarafından) büstü - Palaiseau'daki l'X'in ana salonunda yer alır (BCX kütüphane koleksiyonları)}}]]

Poincaré'nin çalışma alışkanlıkları, çiçekten çiçeğe uçan bir [[arı]]ya benzetilmiştir. Poincare, [[Zihin|zihnin]]in nasıl çalıştığıyla ilgileniyordu; alışkanlıklarını inceledi ve 1908'de [[Paris]]'teki Genel Psikoloji Enstitüsü'nde gözlemleri hakkında bir konuşma yaptı. [[Düşünce|Düşünme]] tarzını nasıl birkaç keşif yaptığına bağladı.

Matematikçi [[Jean Gaston Darboux|Darboux]], onun ''un intuitif'' (bir [[sezgi]]sel) olduğunu iddia etti ve bunun görsel temsillerle çok sık çalıştığı gerçeğiyle kanıtlandığını savundu. Katı olmayı umursamaz ve [[mantık]]tan hoşlanmazdı.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Encounter|cilt=12|yazar=Congress for Cultural Freedom|url=https://books.google.com/books?id=4-QLAQAAIAAJ&q=Poincaré+disliked+logic|yıl=1959|yayıncı=Martin Secker & Warburg.|erişimtarihi=25 Mart 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210810200900/https://books.google.com/books?id=4-QLAQAAIAAJ&q=Poincar%C3%A9+disliked+logic|arşivtarihi=10 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}</ref> (Bu görüşe rağmen, [[Jacques Hadamard]], Poincaré'nin araştırmasının olağanüstü netlik gösterdiğini yazdı<ref>J. Hadamard. L'oeuvre de H. Poincaré. Acta Mathematica, 38 (1921), p. 208</ref> ve Poincaré'nin kendisi, mantığın bir fikir icat etmenin değil, fikirleri yapılandırmanın bir yolu olduğuna ve mantığın fikirleri sınırladığına inandığını yazdı.)

=== Toulouse'un tanımlaması ===
Poincaré'nin zihinsel organizasyonu sadece Poincaré'nin kendisi için değil, aynı zamanda Paris'teki Yüksek Araştırmalar Okulu'nun Psikoloji Laboratuvarı [[psikolog|psikoloğu]] [[Édouard Toulouse]] için de ilginçti. Toulouse, ''Henri Poincare'' (1910) adlı bir kitap yazdı.<ref>[http://name.umdl.umich.edu/AAS9989.0001.001 Toulouse, Édouard, 1910. ''Henri Poincaré'', E. Flammarion, Paris]</ref><ref name="google">{{Kitap kaynağı | başlık=Henri Poincare | yazar=Toulouse, E. | yıl=2013 | yayıncı=MPublishing | isbn=9781418165062 | url=https://books.google.com/books?id=mpjWPQAACAAJ | erişimtarihi=10 Ekim 2014 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160424081925/https://books.google.com/books?id=mpjWPQAACAAJ |arşivtarihi=24 Nisan 2016 | ölüurl=hayır }}</ref> İçinde Poincaré'nin düzenli programını tartıştı:

* Her gün aynı saatlerde kısa süreler içinde çalıştı. Günde dört saat, sabah 10:00 ile öğlen arasında, ardından tekrar 17:00'den itibaren akşam 7'ye kadar matematiksel araştırma yaptı. Akşamın ilerleyen saatlerinde dergilerdeki makaleleri okurdu..
* Normal çalışma alışkanlığı, bir problemi tamamen kafasında çözmek, ardından tamamlanan problemi kağıda geçirmekti.
* [[Çok yönlü]] ve [[Miyopi|miyop]]tu.
* Duyduklarını görselleştirme yeteneği özellikle derslere katıldığında faydalı oldu, çünkü görme yeteneği o kadar zayıftı ki öğretim görevlisinin tahtaya ne yazdığını tam olarak göremiyordu.

Bu yetenekler bir dereceye kadar eksiklikleri ile dengelendi:

* Fiziksel olarak sakar ve [[sanat]]sal olarak beceriksizdi.
* Her zaman acelesi vardı ve değişiklikler veya düzeltmeler için geri dönmekten hoşlanmazdı.
* [[Human multitasking|Bilinçli olarak başka bir problem üzerinde çalışırken]], [[bilinçaltı]]nın problem üzerinde çalışmaya devam edeceğine inandığı için hiçbir zaman bir problem üzerinde uzun zaman harcamamıştı.

Ayrıca Toulouse, çoğu matematikçinin önceden belirlenmiş ilkelerden çalıştığını, Poincaré'nin ise her seferinde temel ilkelerden yola çıktığını belirtmiştir (O'Connor ve diğerleri, 2002).

Düşünme yöntemi şu şekilde iyi özetlenmiştir:
{{Alıntı|''Habitué à négliger les détails et à ne regarder que les cimes, il passait de l'une à l'autre avec une promptitude surprenante et les faits qu'il découvrait se groupant d'eux-mêmes autour de leur centre étaient instantanément et automatiquement classés dans sa mémoire.'' (Accustomed to neglecting details and to looking only at mountain tops, he went from one peak to another with surprising rapidity, and the facts he discovered, clustering around their center, were instantly and automatically pigeonholed in his memory.)[Ayrıntıları ihmal etmeye ve sadece dağların tepelerine bakmaya alışkın olduğundan, bir zirveden diğerine şaşırtıcı bir hızla gitti ve keşfettiği gerçekler, merkezlerinin etrafında toplanarak, anında ve otomatik olarak hafızasında sınıflandı.]|Belliver (1956)}}

=== Sonlu ötesi sayılara karşı tutumu ===
Poincaré, [[Georg Cantor]]'un [[sonlu-ötesi sayı]]lar teorisi karşısında dehşete düştü ve bundan matematiğin sonunda tedavi edileceği bir "hastalık" olarak bahsetti.<ref name="daub266">Dauben 1979, p. 266.</ref> Poincare, "Gerçek bir sonsuz yoktur; Cantorcular bunu unuttular ve bu yüzden çelişkiye düştüler" dedi.<ref>{{Kaynak | başlık=From Frege to Gödel: a source book in mathematical logic, 1879–1931 | ad1=Jean | soyadı1=Van Heijenoort | yayıncı=Harvard University Press | yıl=1967 | isbn=978-0-674-32449-7 | url=https://books.google.com/books?id=v4tBTBlU05sC&pg=PA190 | sayfa=[https://books.google.com/books?id=v4tBTBlU05sC&pg=PA190 190] |erişimtarihi=10 Ağustos 2021 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210810200900/https://books.google.com/books?id=v4tBTBlU05sC&pg=PA190 |arşivtarihi=10 Ağustos 2021 | ölüurl=hayır }}</ref>

== Başarılar ==
'''Ödüller'''

* İsveç Kralı II. Oscar'ın matematik yarışması (1887)
* [[Hollanda Kraliyet Sanat ve Bilim Akademisi]]'nin yabancı üyesi (1897)<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.dwc.knaw.nl/biografie/pmknaw/?pagetype=authorDetail&aId=PE00002358 | başlık=Jules Henri Poincaré (1854–1912) | yayıncı=Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences |erişimtarihi=4 Ağustos 2015 | arşivurl=https://web.archive.org/web/20150905152142/http://www.dwc.knaw.nl/biografie/pmknaw/?pagetype=authorDetail&aId=PE00002358 |arşivtarihi=5 Eylül 2015 | ölüurl=evet}}</ref>
* [[Amerikan Felsefe Topluluğu]] (1899)
* Londra [[Kraliyet Astronomi Derneği Altın Madalyası]] (1900)
* 1905 yılında [[Bolyai Ödülü]]
* [[Matteucci Madalyası]] (1905)
* [[Fransız Bilimler Akademisi]] (1906)
* [[Académie française]] (1909)
* [[Bruce Madalyası]] (1911)

'''Onun ardından isimlendirilenler'''

* [[Institut Henri Poincare]] (Matematik ve teorik fizik merkezi)
* [[Poincare Ödülü]] (Matematiksel Fizik Uluslararası Ödülü)
* [[Annales Henri Poincare]] (Bilim Dergisi)
* Poincare Semineri ("[[Bourbaphy]]" lakaplı)
* Ay'daki [[Poincare (krater)|Poincare]] krateri<ref>{{WGPSN|4775|Poincaré Krateri}}</ref>
* [[Asteroit]] [[2021 Poincare]]<ref>{{JPL|2021|2021 Poincare (1936 MA)}}</ref>
* [[Henri Poincaré'nin adını taşıyan şeylerin listesi]]

Henri Poincaré [[Nobel Fizik Ödülü]]'nü almadı, ancak [[Henri Becquerel]] veya komite üyesi [[Gösta Mittag-Leffler]] gibi etkili savunucuları vardı.<ref name="gray-biography">{{Kitap kaynağı|soyadı1=Gray|ad1=Jeremy|başlık=Henri Poincaré: A Scientific Biography|tarih=2013|yayıncı=Princeton University Press|sayfalar=194-196|bölüm=The Campaign for Poincaré}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|soyadı1=Crawford|ad1=Elizabeth|başlık=The Beginnings of the Nobel Institution: The Science Prizes, 1901–1915|url=https://archive.org/details/beginningsofnob00craw_0|tarih=25 Kasım 1987|yayıncı=Cambridge University Press|sayfalar=[https://archive.org/details/beginningsofnob00craw_0/page/141 141]-142}}</ref> Adaylık arşivi, Poincaré'nin ölüm yılı olan 1904 ile 1912 arasında toplam 51 adaylık aldığını ortaya koyuyor.<ref name="nomination database">{{Web kaynağı | başlık= Nomination database | url = https://www.nobelprize.org/nomination/archive/list.php | website = Nobelprize.org | yayıncı= Nobel Media AB | erişimtarihi= 24 Eylül 2015 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20141006033800/https://www.nobelprize.org/nomination/archive/list.php | arşivtarihi = 6 Ekim 2014}}</ref> 1910 Nobel Ödülü için verilen 58 adaylıktan 34'ü Poincaré'e idi.<ref name="nomination database" /> Adaylar arasında Nobel ödüllü [[Hendrik Lorentz]] ve [[Pieter Zeeman]] (her ikisi de 1902), [[Marie Curie]] (1903), [[Albert Michelson]] (1907), [[Gabriel Lippmann]] (1908) ve [[Guglielmo Marconi]] (1909) vardı.<ref name="nomination database" />

Poincaré, [[Ludwig Boltzmann|Boltzmann]] veya [[J. Willard Gibbs|Gibbs]] gibi ünlü [[teorik fizik]]çilerin [[Nobel Fizik Ödülü|Nobel Ödülü]]'nü almamış olmaları, Nobel komitesinin teoriden çok deneye önem verdiğini gösteren bir kanıt olarak görülüyor.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|soyadı1=Crawford |ad1= Elizabeth |başlık=Nobel: Always the Winners, Never the Losers|url=https://archive.org/details/sim_science_1998-11-13_282_5392/page/1256 |dergi=[[Science (dergi)|Science]]|tarih=13 Kasım 1998|cilt=282|sayı=5392|sayfalar=1256-1257|doi=10.1126/science.282.5392.1256|bibcode= 1998Sci...282.1256C |s2cid= 153619456 }}{{ölü bağlantı|date=Temmuz 2016}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|soyadı1=Nastasi|ad1=Pietro|başlık=A Nobel Prize for Poincaré? |dergi=Lettera Matematica|tarih=16 Mayıs 2013|cilt=1|sayı=1–2|sayfalar=79-82|doi=10.1007/s40329-013-0005-1 <!--|doi-access=ücretsiz-->}}</ref> Poincaré'nin durumunda, onu aday gösterenlerden birkaçı, en büyük problemin belirli bir keşif, buluş ya da tekniğe isim vermek olduğuna dikkat çekti.<ref name="gray-biography"/>

== Felsefe ==
Poincaré, matematiğin [[Mantık|mantığın]] bir dalı olduğuna inanan [[Bertrand Russell]] ve [[Gottlob Frege]]'nin [[Felsefe|felsefi]] görüşlerine zıttı. Poincare şiddetle karşı çıktı ve [[sezgi]]nin matematiğin hayatı olduğunu iddia etti. Poincare, ''[[Bilim ve Hipotez]]'' (''Science and Hypothesis'') adlı kitabında ilginç bir bakış açısı sunar:

{{Alıntı|Yüzeysel bir gözlemci için bilimsel gerçek şüphenin ötesindedir; bilimin mantığı yanılmazdır ve bilim insanları bazen yanılıyorlarsa, bu sadece onların kuralını yanlış anlamalarındandır.}}

Poincare, [[Aritmetik|aritmetiğin]] [[Analitik-sentetik ayrımı|sentetik]] olduğuna inanıyordu. [[Peano aksiyomları]]nın [[tümevarım]] ilkesiyle döngüsel olmayan bir şekilde kanıtlanamayacağını savundu (Murzi, 1998), bu nedenle aritmetiğin ''[[A priori ve a posteriori|a priori]]'' [[Analitik-sentetik ayrımı|sentetik olduğu ve analitik olmadığı]] sonucuna vardı. Poincaré daha sonra matematiğin analitik olmadığı için mantıktan çıkarılamayacağını söylemeye devam etti. Görüşleri [[Immanuel Kant]]'ın görüşlerine benziyordu (Kolak, 2001, Folina 1992). [[Georg Cantor|Cantor]] [[Kümeler teorisi|küme teorisi]]ne şiddetle karşı çıktı ve [[Tahmin edilemezlik|tahmin edici]] tanımların kullanımına itiraz etti.

Ancak Poincaré, felsefe ve matematiğin tüm dallarında [[Kantçılık|Kantçı]] görüşleri paylaşmadı. Örneğin, geometride Poincaré, [[Öklit dışı geometri|Öklidyen olmayan uzay]]ın yapısının analitik olarak bilinebileceğine inanıyordu. Poincare, uzlaşmanın fizikte önemli bir rol oynadığını savundu. Görüşü (ve daha sonra, daha aşırı versiyonları) "[[Geleneksellik|uzlaşımcılık]]" olarak bilinmeye başladı.<ref>Yemima Ben-Menahem, ''Conventionalism: From Poincare to Quine'', Cambridge University Press, 2006, p. 39.</ref> Poincare, [[Newton'un hareket yasaları|Newton'un birinci yasası]]nın ampirik olmadığına, [[mekanik]] için geleneksel bir çerçeve varsayımı olduğuna inanıyordu (Gargani, 2012).<ref>{{Kaynak|yazar=Gargani Julien|başlık=Poincaré, le hasard et l'étude des systèmes complexes | yayıncı=L'Harmattan | yıl=2012 |sayfa=124 | url=http://www.editions-harmattan.fr/index.asp?navig=catalogue&obj=livre&no=38754 | erişimtarihi=5 Haziran 2015 | arşivurl=https://web.archive.org/web/20160304140554/http://www.editions-harmattan.fr/index.asp?navig=catalogue&obj=livre&no=38754 | arşivtarihi=4 Mart 2016 | ölüurl=evet}}</ref> Ayrıca fiziksel [[Uzay (geometri)|uzay]]ın geometrisinin geleneksel olduğuna inanıyordu. Fiziksel alanların geometrisinin veya sıcaklık [[gradyan]]larının değiştirilebildiği örnekleri, ya katı cetveller tarafından ölçülen bir alanı Öklidyen olmayan olarak tanımlayarak ya da cetvellerin [[Değişken (matematik)|değişken]] bir ısı dağılımı ile genişletildiği veya küçültüldüğü bir [[Öklid uzayı]] olarak tanımladı. Ancak Poincaré, Öklidyen olmayan bir fiziksel geometriye geçmek yerine Öklid geometrisini kurtarmak için fiziksel yasaları değiştirmeyi tercih edeceğimiz kadar [[Öklid geometrisi]]ne alıştığımızı düşündü.<ref>{{Kaynak | başlık=Science and Hypothesis | ad1=Henri | soyadı1=Poincaré | yayıncı=Cosimo, Inc. Press | yıl=2007 | isbn=978-1-60206-505-5 | sayfa=50 | url=https://books.google.com/books?id=2QXqHaVbkgoC&pg=PA50 |erişimtarihi=10 Ağustos 2021 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210810200902/https://books.google.com/books?id=2QXqHaVbkgoC&pg=PA50 |arşivtarihi=10 Ağustos 2021 | ölüurl=hayır }}</ref>

=== Özgür irade ===
Poincaré'nin Paris'teki Société de Psychologie'den önceki ünlü dersleri (''[[Bilim ve Hipotez]]'' (''Science and Hypothesis''), ''[[Bilimin Değeri]]'' (''The Value of Science'') ve ''Bilim ve Yöntem'' (''Science and Method'') olarak yayınlandı) [[Jacques Hadamard]] tarafından [[yaratıcılık]] ve [[İnovasyon|buluş]]un iki zihinsel aşamadan oluştuğu fikrinin kaynağı olarak gösterildi, ilki bir probleme olası çözümlerin rastgele kombinasyonları, ardından bir [[Eleştirel düşünme|eleştirel değerlendirme]].<ref>Hadamard, Jacques. ''An Essay on the Psychology of Invention in the Mathematical Field''. Princeton Univ Press (1945)</ref>

Poincare, çoğunlukla [[Determinizm|deterministik]] bir [[evren]]den söz etmesine rağmen, [[bilinçaltı]]nda yeni olasılıklar meydana getirmenin [[Rastgelelik|şans]] içerdiğini söyledi.

{{Alıntı|Uzun bir bilinçsiz çalışma döneminden sonra bir nevi ani aydınlanmayla zihne kendini sunan kombinasyonların genellikle faydalı ve verimli kombinasyonlar olduğu kesindir... ego, ama sadece ilginç olanlar bilinç alanına girerler. . . Yalnızca birkaçı uyumlu ve dolayısıyla aynı anda hem yararlı hem de güzeldir ve sözünü ettiğim geometrikçinin özel duyarlılığını etkilemeye muktedir olacaklardır; Bu, bir kez uyandığında dikkatimizi onlara yöneltecek ve böylece onlara bilinçlenme fırsatı verecektir. . . Bilinçaltı egoda ise tam tersine, disiplinin yokluğuna ve tesadüften doğan düzensizliğe bu isim verilebilirse, özgürlük diyeceğim şey hüküm sürer.<ref>{{Kitap kaynağı | başlık=Science and Method | bölüm=3: Mathematical Creation | yıl=1914 | bölümurl=https://ebooks.adelaide.edu.au/p/poincare/henri/science-and-method/book1.3.html | ad=Henri|soyadı=Poincaré }}</ref>}}

Poincaré'nin iki aşaması-seçimin takip ettiği rastgele kombinasyonlar- [[Daniel Dennett]]'in iki aşamalı [[özgür irade]] modelinin temeli oldu.<ref>{{Kaynak|yazar=Dennett, Daniel C.|yıl=1978|başlık=Brainstorms: Philosophical Essays on Mind and Psychology|yayıncı=The MIT Press|sayfa=293|isbn=9780262540377}}</ref>

== Bibliyografya ==

=== Poincaré'nin İngilizce çeviri yazıları ===
;[[Bilim felsefesi]] üzerine popüler yazılar:
*{{Kaynak | yazar=Poincaré, Henri | yıl=1902–1908 | başlık=The Foundations of Science | yer=New York | yayıncı=Science Press | url=https://archive.org/details/foundationsscie01poingoog}}; reprinted in 1921; This book includes the English translations of Science and Hypothesis (1902), The Value of Science (1905), Science and Method (1908).
* 1904: {{Web kaynağı | url = https://www.gutenberg.org/files/37157/37157-pdf.pdf | başlık = ''Science and Hypothesis'' | yayıncı = The Walter Scott Publishing Co. | arşivurl = https://web.archive.org/web/20111129192219/https://www.gutenberg.org/files/37157/37157-pdf.pdf | arşivtarihi = 29 Kasım 2011}}
* 1913: [[wikisource:The New Mechanics|"The New Mechanics"]], The Monist, Vol. XXIII.
* 1913: {{Web kaynağı | url = https://www.jstor.org/stable/pdf/27900432.pdf | başlık = The Relativity of Space | dergi = The Monist | cilt = XXIII |doi= 10.5840/monist191323220 | arşivengelli = evet}}
* 1913: {{Kaynak | başlık=Last Essays. |yer=New York |yayıncı=Dover reprint, 1963 | url=https://archive.org/details/mathematicsandsc001861mbp}}
* 1956: ''Chance.'' In James R. Newman, ed., The World of Mathematics (4 Vols).
* 1958: [[iarchive:valueofscience0000poin|''The Value of Science'']], New York: Dover. ([[s:fr:La Valeur de la Science|Fransızca orijinal versiyon]])

;[[Cebirsel topoloji]] üzerine:
* 1895: {{Kaynak |başlık=Analysis Situs |url=http://www.maths.ed.ac.uk/~aar/papers/poincare2009.pdf |erişimtarihi=10 Ağustos 2021 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20171215025422/http://www.maths.ed.ac.uk/~aar/papers/poincare2009.pdf |arşivtarihi=15 Aralık 2017 |ölüurl=hayır }}. [[Topoloji]]nin ilk sistematik çalışması.

;[[Gök mekaniği]] üzerine:
* 1890: {{Kitap kaynağı |soyadı1=Poincaré |ad1=Henri |çevirmen1-soyadı=Popp |çevirmen1-ad=Bruce D. |başlık=The three-body problem and the equations of dynamics : Poincaré's foundational work on dynamical systems theory |url=https://archive.org/details/threebodyproblem0000unse_u2y5 |yıl=2017 |yayıncı=Springer International Publishing |yer=Cham, Switzerland |isbn=978-3-319-52898-4}}
* 1892–99: ''New Methods of Celestial Mechanics'', 3 vols. English trans., 1967. {{ISBN|1-56396-117-2}}.
* 1905: [[iarchive:jstor-27900388|"The Capture Hypothesis of J. J. See"]], The Monist, Vol. XV.
* 1905–10: ''Lessons of Celestial Mechanics''. (''Leçons de mécanique céleste professées a la Sorbonne'': [[iarchive:in.ernet.dli.2015.153592|Tome I]], [[iarchive:in.ernet.dli.2015.153615|Tome II-I<sup>re</sup> Partie]], [[iarchive:in.ernet.dli.2015.153618|Tome II-II<sup>e</sup> Partie]], [[iarchive:in.ernet.dli.2015.153622|Tome III]])

;[[Matematik felsefesi]] üzerine:
* Ewald, William B., ed., 1996. ''From Kant to Hilbert: A Source Book in the Foundations of Mathematics'', 2 vols. Oxford Univ. Press. Contains the following works by Poincaré:
** 1894: "On the Nature of Mathematical Reasoning", 972–81. ({{URL|https://ia903101.us.archive.org/26/items/scienceandhypoth37157gut/37157-pdf.pdf|"Science and Hypothesis", Bölüm 1, s.25}})
** 1898: "On the Foundations of Geometry", 982–1011.
** 1900: "Intuition and Logic in Mathematics", 1012–20.
** 1905–06: "Mathematics and Logic, I–III", 1021–70.
** 1910: "On Transfinite Numbers", 1071–74.
* 1903: {{URL|https://projecteuclid.org/download/pdf_1/euclid.bams/1183417670|Poincaré's Review of Hilbert's "Foundations of Geometry"}}, ''Bulletin of The American Mathematical Society''
* 1905: [[iarchive:jstor-27899559|"The Principles of Mathematical Physics"]], The Monist, Vol. XV.
* 1910: [[iarchive:jstor-27900234|"The Future of Mathematics"]], The Monist, Vol. XX. ({{URL|https://web.archive.org/web/20160304070157/http://ricardoheras.com/wp-content/uploads/2013/11/Poincare-the-future-of-mathematics.pdf|Tekrar basım}})
* 1910: [[iarchive:jstor-27900262|"Mathematical Creation"]], The Monist, Vol. XX. ({{URL|http://vigeland.caltech.edu/ist4/lectures/Poincare%20Reflections.pdf|Tekrar basım}})

;Diğer:
* 1904: [[iarchive:maxwellstheorya01poingoog|''Maxwell's Theory and Wireless Telegraphy'']], New York, McGraw Publishing Company.
* 1905: [[iarchive:jstor-27900371|"The New Logics"]], The Monist, Vol. XV.
* 1905: [[iarchive:jstor-27900395|"The Latest Efforts of the Logisticians"]], The Monist, Vol. XV.

;İngilizce çevirilerin kapsamlı bibliyografyası:
* 1892–2017: {{Kaynak |başlık=Henri Poincaré Papers |url=http://henripoincarepapers.univ-nantes.fr/bibliohp/index.php?a=on&lang=en&action=Chercher |erişimtarihi=10 Ağustos 2021 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210810200912/http://henripoincarepapers.univ-nantes.fr/bibliohp/index.php?a=on&lang=en&action=Chercher |arşivtarihi=10 Ağustos 2021 |ölüurl=hayır }}.

== Ayrıca bakınız ==

=== Kavramlar ===
{{Columns-list|2|
* [[Poincare kompleksi]] - kapalı, yönlendirilebilir bir manifoldun tekil zincir kompleksinin bir soyutlaması
* [[Poincaré grubu]]
* Poincaré [[homoloji küresi]]
* [[Bifurkasyon]]
}}

=== Teoremler ===
Poincaré tarafından kanıtlanan teoremlerin bir listesi:

* [[Poincaré yinelenme teoremi]]: belirli sistemler, yeterince uzun fakat sınırlı bir süre sonra, başlangıç durumuna çok yakın bir duruma geri dönecektir.
* [[Poincare–Bendixson teoremi]]: Sürekli dinamik sistemlerin yörüngelerinin düzlem, silindir veya iki küre üzerindeki uzun vadeli davranışları hakkında bir ifade.
* [[Poincaré–Hopf teoremi]]: Kaynakları veya yutakları (sink) olmayan bir küre üzerinde düzgün vektör alanı olmadığını belirten tüylü top teoreminin bir genellemesi.
* [[Poincaré-Lefschetz dualite teoremi]]: geometrik topolojide Poincaré dualitesinin bir versiyonu, sınırı olan bir manifolda uygulanıyor
* [[Poincaré ayırma teoremi]]: Daha büyük bir gerçek simetrik matris A'nın B'nin sütunları tarafından yayılan doğrusal bir alt uzay üzerine dik izdüşümü olarak kabul edilebilecek gerçek bir simetrik matris B'AB'nin özdeğerlerinin üst ve alt sınırlarını verir.
* [[Poincaré–Birkhoff teoremi]]: Her alan-korur, oryantasyon-korur iki sınırı zıt yönlerde döndüren bir halkanın homeomorfizminin en az iki sabit noktası vardır.
* [[Poincaré–Birkhoff–Witt teoremi]]: Bir Lie cebrinin evrensel zarflama cebrinin net bir açıklaması.
* [[Poincaré hipotezi|Poincare varsayımı]] (şimdi bir teorem): Her basit bağlantılı, kapalı 3-manifold, 3-küreye homeomorfiktir.
* [[Poincare–Miranda teoremi]]: [[ara değer teoremi]]nin ''n''-boyuta genelleştirilmesi.

=== Diğer ===
{{Columns-list|2|
*[[Özel görelilik tarihi]]
*[[Institut Henri Poincaré]], Paris
*[[Yapısalcılık (bilim felsefesi)#Epistemik yapısal gerçekçilik|Epistemik yapısal gerçekçilik]]<ref name="sep">{{Cite SEP|url-id=structural-realism/#Rel|title=Structural Realism|first=James|last=Ladyman|date=10 Ocak 2014}}</ref>
}}

== Kaynakça ==

=== Dipnotlar ===
{{Kaynakça|3}}

=== Kaynakça ===
* [[Eric Temple Bell|Bell, Eric Temple]], 1986. ''Men of Mathematics'' (reissue edition). Touchstone Books. {{ISBN|0-671-62818-6}}.
* Belliver, André, 1956. ''Henri Poincaré ou la vocation souveraine''. Paris: Gallimard.
*[[Peter L. Bernstein|Bernstein, Peter L]], 1996. "Against the Gods: A Remarkable Story of Risk". (p.&nbsp;199–200). John Wiley & Sons.
* [[Carl Benjamin Boyer|Boyer, B. Carl]], 1968. ''A History of Mathematics: Henri Poincaré'', John Wiley & Sons.
* [[Ivor Grattan-Guinness|Grattan-Guinness, Ivor]], 2000. ''The Search for Mathematical Roots 1870–1940.'' Princeton Uni. Press.
* {{Kaynak | soyadı=Dauben | ad=Joseph | yazarbağı=Joseph Dauben | özgünyıl=1993 | yıl=2004 | bölüm=Georg Cantor and the Battle for Transfinite Set Theory | bölümurl=http://www.acmsonline.org/journal/2004/Dauben-Cantor.pdf|başlık=Proceedings of the 9th ACMS Conference (Westmont College, Santa Barbara, CA) | sayfalar=1-22| ölüurl=evet | arşivurl=https://web.archive.org/web/20100713115605/http://www.acmsonline.org/journal/2004/Dauben-Cantor.pdf | arşivtarihi=13 Temmuz 2010}}. Internet version published in Journal of the ACMS 2004.
* Folina, Janet, 1992. ''Poincaré and the Philosophy of Mathematics.'' Macmillan, New York.
* [[Jeremy Gray|Gray, Jeremy]], 1986. ''Linear differential equations and group theory from Riemann to Poincaré'', Birkhauser {{ISBN|0-8176-3318-9}}
* Gray, Jeremy, 2013. ''Henri Poincaré: A scientific biography''. Princeton University Press {{ISBN|978-0-691-15271-4}} 
*{{Kaynak | url=https://www.ams.org/notices/200509/comm-mawhin.pdf | başlık=Henri Poincaré. A Life in the Service of Science | yazar=Jean Mawhin | yazarbağı=Jean Mawhin | dergi=Notices of the AMS | ay=Ekim | yıl=2005 | cilt=52 | sayı=9 | sayfalar=1036-1044|erişimtarihi=10 Ağustos 2021 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210211000608/http://www.ams.org/notices/200509/comm-mawhin.pdf |arşivtarihi=11 Şubat 2021 | ölüurl=hayır }}
* Kolak, Daniel, 2001. ''Lovers of Wisdom'', 2nd ed. Wadsworth.
* Gargani, Julien, 2012. ''Poincaré, le hasard et l'étude des systèmes complexes'', L'Harmattan.
* Murzi, 1998. "Henri Poincaré".
* O'Connor, J. John, and Robertson, F. Edmund, 2002, "Jules Henri Poincaré". University of St. Andrews, Scotland.
* [[Ivars Peterson|Peterson, Ivars]], 1995. ''Newton's Clock: Chaos in the Solar System'' (reissue edition). W H Freeman & Co. {{ISBN|0-7167-2724-2}}.
* Sageret, Jules, 1911. ''Henri Poincaré''. Paris: Mercure de France.
* Toulouse, E.,1910. ''Henri Poincaré''.-(Source biography in French) at University of Michigan Historic Math Collection.
* {{Kitap kaynağı |başlık=Mathematics and Its History |basım=3., illustrated|ad1=John |soyadı1=Stillwell |yayıncı=Springer Science & Business Media |yıl=2010 |isbn=978-1-4419-6052-8 |url=https://books.google.com/books?id=V7mxZqjs5yUC |erişimtarihi=10 Ağustos 2021 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210810200903/https://books.google.com/books?id=V7mxZqjs5yUC |arşivtarihi=10 Ağustos 2021 |ölüurl=hayır }}
* [[F. Verhulst|Verhulst, Ferdinand]], 2012 ''Henri Poincaré. Impatient Genius''. N.Y.: Springer.
* ''Henri Poincaré, l'œuvre scientifique, l'œuvre philosophique'', by Vito Volterra, Jacques Hadamard, Paul Langevin and Pierre Boutroux, Felix Alcan, 1914. 
** ''Henri Poincaré, l'œuvre mathématique'', by [[Vito Volterra]].
** ''Henri Poincaré, le problème des trois corps'', by [[Jacques Hadamard]].
** ''Henri Poincaré, le physicien'', by [[Paul Langevin]].
** ''Henri Poincaré, l'œuvre philosophique'', by [[Pierre Boutroux]].
* {{PlanetMath attribution|id=3793|title=Jules Henri Poincaré}}

== Konuyla ilgili yayınlar ==

=== Görelilik üzerine çalışmak için ikincil kaynaklar ===
* {{Kaynak | yazar=Cuvaj, Camillo | yıl=1969 | başlık= Henri Poincaré's Mathematical Contributions to Relativity and the Poincaré Stresses | dergi=American Journal of Physics |sayfalar=1102-1113|cilt=36 | sayı=12|doi=10.1119/1.1974373|bibcode= 1968AmJPh..36.1102C }}
* {{Kaynak|yazar=Darrigol, O. |başlık=Henri Poincaré's criticism of Fin De Siècle electrodynamics |yıl=1995 |dergi=Studies in History and Philosophy of Science |cilt=26|sayı=1|sayfalar=1-44|doi=10.1016/1355-2198(95)00003-C|bibcode=1995SHPMP..26....1D}}
* {{Kaynak | yazar=Darrigol, O. | yıl=2000 | başlık=Electrodynamics from Ampére to Einstein |yer=Oxford | yayıncı=Clarendon Press | isbn=978-0-19-850594-5 | urlerişimi=kayıtlı | url=https://archive.org/details/electrodynamicsf0000darr }}
* {{Kaynak|yazar=Darrigol, O. |başlık=The Mystery of the Einstein–Poincaré Connection| sayfalar=614-626|doi=10.1086/430652|pmid=16011297 |yıl=2004 |dergi=Isis|cilt=95| sayı=4|bibcode=2004Isis...95..614D|s2cid=26997100}}
* {{Kaynak |yazar=Darrigol, O. |başlık=The Genesis of the theory of relativity |yıl=2005 |dergi=Séminaire Poincaré |cilt=1 |sayfalar=1-22|url=http://www.bourbaphy.fr/darrigol2.pdf |doi=10.1007/3-7643-7436-5_1 |isbn=978-3-7643-7435-8 |bibcode=2006eins.book....1D |erişimtarihi=10 Ağustos 2021 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20181108205041/http://www.bourbaphy.fr/darrigol2.pdf |arşivtarihi=8 Kasım 2018 |ölüurl=hayır }}
* {{Kaynak | yazar=Galison, P. | yıl=2003 | başlık= Einstein's Clocks, Poincaré's Maps: Empires of Time |yer=New York |yayıncı=W.W. Norton|isbn=978-0-393-32604-8}}
* {{Kaynak|yazar=Giannetto, E. |başlık=The Rise of Special Relativity: Henri Poincaré's Works Before Einstein |yıl=1998 |dergi=Atti del XVIII Congresso di Storia della Fisica e dell'astronomia |sayfalar=171-207}}
* {{Kaynak | yazar=Giedymin, J. | yıl=1982 | başlık= Science and Convention: Essays on Henri Poincaré's Philosophy of Science and the Conventionalist Tradition |yer=Oxford |yayıncı=[[Pergamon Press]]|isbn=978-0-08-025790-7| yazarbağı=Jerzy Giedymin }}
* {{Kaynak | yazar=Goldberg, S. | yıl=1967 | başlık= Henri Poincaré and Einstein's Theory of Relativity | dergi=American Journal of Physics |sayfalar=934-944|cilt=35 | sayı=10|doi=10.1119/1.1973643|bibcode= 1967AmJPh..35..934G }}
* {{Kaynak | yazar=Goldberg, S. | yıl=1970 | başlık= Poincaré's silence and Einstein's relativity | dergi=British Journal for the History of Science |sayfalar=73-84|cilt=5 |doi=10.1017/S0007087400010633}}
*{{Kaynak | yazar=Holton, G. | özgünyıl=1973| yıl=1988 |bölüm=Poincaré and Relativity| başlık= [[Thematic Origins of Scientific Thought: Kepler to Einstein]] | yayıncı=Harvard University Press|isbn=978-0-674-87747-4}}
* {{Kaynak | yazar=Katzir, S. | yıl=2005 | dergi=Phys. Perspect. | başlık= Poincaré's Relativistic Physics: Its Origins and Nature |sayfalar=268-292|cilt=7 |doi=10.1007/s00016-004-0234-y | sayı=3 |bibcode= 2005PhP.....7..268K | s2cid=14751280 }}
* {{Kaynak|yazar=Keswani, G.H., Kilmister, C.W. |yıl=1983 |dergi=Br. J. Philos. Sci. |başlık=Intimations of Relativity: Relativity Before Einstein |sayfalar=343-354|cilt=34 |doi=10.1093/bjps/34.4.343 |sayı=4 |s2cid=65257414 |url=http://osiris.sunderland.ac.uk/webedit/allweb/news/Philosophy_of_Science/PIRT2002/Intimations%20of%20Relativity.doc |ölüurl=evet |arşivurl=https://web.archive.org/web/20090326084436/http://osiris.sunderland.ac.uk/webedit/allweb/news/Philosophy_of_Science/PIRT2002/Intimations%20of%20Relativity.doc |arşivtarihi=26 Mart 2009}}
* {{Kaynak | yazar=Keswani, G.H. | yıl=1965| dergi=Br. J. Philos. Sci. | başlık= Origin and Concept of Relativity, Part I |cilt=15| sayı=60|sayfalar=286-306|doi=10.1093/bjps/XV.60.286| s2cid=229320737}}
* {{Kaynak | yazar=Keswani, G.H. | yıl=1965 | dergi=Br. J. Philos. Sci. | başlık= Origin and Concept of Relativity, Part II|cilt=16| sayfalar=19-32| sayı=61|doi=10.1093/bjps/XVI.61.19| s2cid=229320603 }}
* {{Kaynak | yazar=Keswani, G.H. | yıl=1966 | dergi=Br. J. Philos. Sci. | başlık= Origin and Concept of Relativity, Part III |cilt=16|sayı=64| sayfalar=273-294|doi=10.1093/bjps/XVI.64.273 | s2cid=122596290 }}
* {{Kaynak | yazar=Kragh, H. | yıl=1999 | başlık= Quantum Generations: A History of Physics in the Twentieth Century |yayıncı= Princeton University Press|isbn=978-0-691-09552-3}}
* {{Kaynak | yazar=Langevin, P. | yıl=1913 | dergi=Revue de Métaphysique et de Morale | başlık=L'œuvre d'Henri Poincaré: le physicien | sayfa=703 | cilt=21 | url=http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k111418/f93.chemindefer |erişimtarihi=10 Ağustos 2021 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210816014258/https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k111418/f93.chemindefer |arşivtarihi=16 Ağustos 2021 | ölüurl=hayır }}
* {{Kaynak | yazar=Macrossan, M. N. | yıl=1986 | dergi=Br. J. Philos. Sci. | başlık=A Note on Relativity Before Einstein | sayfalar=232-234| cilt=37 | sayı=2 | url=http://espace.library.uq.edu.au/view.php?pid=UQ:9560 |doi=10.1093/bjps/37.2.232 | citeseerx=10.1.1.679.5898 | s2cid=121973100 | erişimtarihi=27 Mart 2007 | arşivurl=https://web.archive.org/web/20131029203003/http://espace.library.uq.edu.au/view.php?pid=UQ:9560 | arşivtarihi=29 Ekim 2013 | ölüurl=evet }}
*{{Kaynak|yazar=Miller, A.I. |başlık=A study of Henri Poincaré's "Sur la Dynamique de l'Electron |yıl=1973 |dergi=Arch. Hist. Exact Sci.|cilt=10|sayfalar=207-328|doi=10.1007/BF00412332|sayı=3–5|s2cid=189790975 }}
* {{Kaynak | yazar=Miller, A.I. | yıl=1981 | başlık=Albert Einstein's special theory of relativity. Emergence (1905) and early interpretation (1905–1911) |yer=Reading | yayıncı=Addison–Wesley | isbn=978-0-201-04679-3 | urlerişimi=kayıtlı | url=https://archive.org/details/alberteinsteinss0000mill }}
*{{Kaynak| yazar=Miller, A.I. |bölüm= Why did Poincaré not formulate special relativity in 1905? |yıl=1996 |editör1=Jean-Louis Greffe |editör2=Gerhard Heinzmann |editör3=Kuno Lorenz | başlık=Henri Poincaré : science et philosophie| sayfalar=69-100|yer=Berlin}}
* {{Kaynak | yazar=Popp, B.D. | yıl=2020 | başlık= Henri Poincaré: Electrons to Special Relativity  |yer=Cham |yayıncı=Springer Nature |isbn=978-3-030-48038-7}}
* {{Kaynak | yazar=Schwartz, H. M. | yıl=1971 | başlık= Poincaré's Rendiconti Paper on Relativity. Part I | dergi=American Journal of Physics |sayfalar=1287-1294|cilt=39 | sayı=7|doi=10.1119/1.1976641|bibcode= 1971AmJPh..39.1287S }}
* {{Kaynak | yazar=Schwartz, H. M. | yıl=1972 | başlık= Poincaré's Rendiconti Paper on Relativity. Part II | dergi=American Journal of Physics |sayfalar=862-872|cilt=40 | sayı=6|doi=10.1119/1.1986684|bibcode= 1972AmJPh..40..862S }}
* {{Kaynak | yazar=Schwartz, H. M. | yıl=1972 | başlık= Poincaré's Rendiconti Paper on Relativity. Part III | dergi=American Journal of Physics |sayfalar=1282-1287|cilt=40 | sayı=9|doi=10.1119/1.1986815|bibcode= 1972AmJPh..40.1282S }}
* {{Kaynak | yazar=Scribner, C. | yıl=1964 | başlık= Henri Poincaré and the principle of relativity | dergi=American Journal of Physics |sayfalar=672-678|cilt=32 | sayı=9|doi=10.1119/1.1970936|bibcode=1964AmJPh..32..672S }}
* {{Kaynak | yazar=Walter, S. | yıl=2005 |editör=Renn, J. |bölüm= Henri Poincaré and the theory of relativity | başlık=Albert Einstein, Chief Engineer of the Universe: 100 yazars for Einstein |sayfalar=162-165|yer=Berlin | yayıncı=Wiley-VCH|bölümurl=http://scottwalter.free.fr/papers/2005-100yazars-poincare-einstein-walter.html}}
* {{Kaynak | yazar=Walter, S. | yıl=2007 |editör=Renn, J. |bölüm= Breaking in the 4-vectors: the four-dimensional movement in gravitation, 1905–1910 | başlık=The Genesis of General Relativity |sayfalar=193-252|cilt=3 |yer=Berlin | yayıncı=Springer|bölümurl=http://scottwalter.free.fr/papers/2007-genesis-walter.html}}
* {{Kaynak | yazar=Whittaker, E.T.|yazarbağı=E. T. Whittaker | yıl=1953 | başlık= [[A History of the Theories of Aether and Electricity|A History of the Theories of Aether and Electricity: The Modern Theories 1900–1926]]|bölüm= The Relativity Theory of Poincaré and Lorentz |yer=Londra|yayıncı=Nelson}}
* {{Kaynak| yazar=Zahar, E. |yıl=2001 |başlık=Poincaré's Philosophy: From Conventionalism to Phenomenology |yayıncı=Open Court Pub Co|yer=Chicago|isbn=978-0-8126-9435-2}}

=== Ana akım olmayan kaynaklar ===
* {{Kaynak | yazar=Leveugle, J. | yıl=2004 |başlık= La Relativité et Einstein, Planck, Hilbert—Histoire véridique de la Théorie de la Relativitén | yayıncı=L'Harmattan|yer=Pars}}
* {{Kaynak | yazar=Logunov, A.A. | yıl=2004 | başlık= Henri Poincaré and relativity theory | arxiv=physics/0408077 |bibcode= 2004physics...8077L |isbn=978-5-02-033964-4}}

=== Diğer ===
* {{kaynak|başlık=A Biography of Henri Poincaré – 2012 Centenary of the Death of Poincaré|yazar=Galina Weinstein}}
* {{kaynak|başlık=Henri Poincaré’s life, science, and life in science|yazar=Scott Walter|dergi=Historia Mathematica|yayıncı=Elsevier|yıl=2017|doi=10.1016/j.hm.2017.05.001|url=https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-01614367/document|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102111/https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-01614367/document|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık=Poincaré, Jules Henri French mathematician and scientist|yazar=Scott Walter|url=https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-00266511/document|editör=Noretta Koertge|çalışma=New Dictionary of Scientific Biography|cilt=6|yayıncı=Charles Scribner’s Sons|sayfalar=121-125|yıl=2007|yer=New York|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102112/https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-00266511/document|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık=the Strange Case of Poincaré|çalışma=Physics and Philosophy Meet|yazar=Howard Stein|yayıncı=The University of Chicago|url=http://philsci-archive.pitt.edu/10634/1/Stein4-Strange-Case-of-Poincare.pdf|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102109/http://philsci-archive.pitt.edu/10634/1/Stein4-Strange-Case-of-Poincare.pdf|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık=Poincaré’s Light|yazar=Olivier Darrigol|url=http://www.bourbaphy.fr/darrigolpoin.pdf|çalışma=Poincaré, 1912-2012, Séminaire Poincaré XVI|yıl=2012|sayfalar=1-43|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20201124113225/http://www.bourbaphy.fr/darrigolpoin.pdf|arşivtarihi=24 Kasım 2020|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|yazar=Koray Akçagüner|başlık=Intuition in Poincaré's Philosophy of Mathematics|çeviribaşlık=Poincaré'nin Matematik Felsefesinde Sezgi|dergi=Beytulhikme Int J. Phil.|cilt=9|sayı=4|yıl=2019|doi=10.18491/beytulhikme.1540|sayfalar=925-940|url=http://www.beytulhikme.org/Makaleler/1069027393_04_Akcaguner_(925-940).pdf|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210301104446/http://www.beytulhikme.org/Makaleler/1069027393_04_Akcaguner_(925-940).pdf|arşivtarihi=1 Mart 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık=The Poincaré Conjecture|çalışma=Clay Mathematics Proceedings|cilt=19|yayıncı=Institut Henri Poincaré|yer=Paris, France|tarih=8-9 Haziran 2010|editör=James Carlson|url=http://www.claymath.org/library/proceedings/cmip19.pdf|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102118/http://www.claymath.org/library/proceedings/cmip19.pdf|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|yazar=Gerhard Heinzmann|başlık=Poincaré on understanding mathematics|dergi=Philosophia Scientiæ|cilt=3|sayı=2|yıl=1998-1999|sayfalar=43-60|url=http://www.numdam.org/article/PHSC_1998-1999__3_2_43_0.pdf|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102109/http://www.numdam.org/article/PHSC_1998-1999__3_2_43_0.pdf|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|yazar=Koray Akçagüner|başlık=Poincaré’s Philosophy of Mathematics and The Impossibility Of Building a New Arithmetic|ay=Eylül|yıl=2019|yayıncı=[[Orta Doğu Teknik Üniversitesi]]|alıntı=Master Tezi|url=https://etd.lib.metu.edu.tr/upload/12623997/index.pdf|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102110/https://etd.lib.metu.edu.tr/upload/12623997/index.pdf|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|url=https://e-dergi.tubitak.gov.tr/edergi/yazi.pdf;jsessionid=ovxf8lPH7h1Hp3xPlY2qR96J?dergiKodu=4&cilt=44&sayi=719&sayfa=104&yaziid=31076|başlık=Matematiğin Bütün Temel Alanlarıyla İlgilenen Son Evrenselci: Henri Poincaré|yazar=Abdurrahman Coşkun|dergi=Bilim ve Teknik|ay=Aralık|yıl=2010|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102112/https://e-dergi.tubitak.gov.tr/edergi/yazi.pdf;jsessionid=ovxf8lPH7h1Hp3xPlY2qR96J?dergiKodu=4&cilt=44&sayi=719&sayfa=104&yaziid=31076|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{Kaynak|url=https://watermark.silverchair.com/002409401750184681.pdf|yazar=Gerald Holton|dergi=LEONARDO|cilt=34|sayı=2|sayfalar=127-134|yıl=2001|başlık=Henri Poincaré, Marcel Duchamp and Innovation in Science and Art}}{{Ölü bağlantı|date=Mart 2022 }}
* {{Kaynak|url=https://acikders.tuba.gov.tr/pluginfile.php/382/mod_resource/content/0/odevler/tmd2009.pdf|başlık=20.Yüzyılda Bilimi Sarsan Düşünceler ve Henri Poincaré|yayıncı=Başkent Üniversitesi|yazar=Timur Karaçay|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102111/https://acikders.tuba.gov.tr/pluginfile.php/382/mod_resource/content/0/odevler/tmd2009.pdf|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{Kaynak|url=https://www.pnas.org/content/pnas/90/20/9393.full.pdf|başlık=Poincare resonances and the limits of trajectory dynamics|yazarlar=T. Petrosky & I. Prigogine|dergi=Proc. Natl. Acad. Sci.|yer=ABD|cilt=90|sayfalar=9393-9397|ay=Ekim|yıl=1993|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102118/https://www.pnas.org/content/pnas/90/20/9393.full.pdf|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık=The Nosé-Poincaré Method for Constant Temperature Molecular Dynamics|yazarlar=Stephen D. Bond, Benedict J. Leimkuhler & Brian B. Laird|url=https://old-www.sandia.gov/~sdbond/preprints/1999_J_Comput_Phys_151_114.pdf|tarih=15 Kasım 1998|dergi=Journal of Computational Physics|cilt=151|sayfalar=114-134|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102111/https://old-www.sandia.gov/~sdbond/preprints/1999_J_Comput_Phys_151_114.pdf|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=evet}}
* {{kaynak|yazar=John Milnor|başlık=Towards the Poincaré Conjecture and the Classification of 3-Manifolds|url=https://www.ams.org/notices/200310/fea-milnor.pdf|yayıncı=AMS|dergi=Notices of the AMS|cilt=50|sayı=10|sayfalar=1226-1233|ay=Kasım|yıl=2003|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210609135813/http://www.ams.org/notices/200310/fea-milnor.pdf|arşivtarihi=9 Haziran 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|url=https://projecteuclid.org/download/pdf_1/euclid.bams/1183548681|başlık=Poincaré and Algebraic Geometry|yazar=Phillip A. Griffiths|dergi=Bulletin (new series) of the American Mathematical Society|cilt=6|sayı=2|ay=Mart|yıl=1982}}
* {{kaynak|url=https://core.ac.uk/download/pdf/82282561.pdf|yazar=L. Brillouin|dergi=Information and Control|cilt=5|sayfalar=223-245|yıl=1962|başlık=Poincare's Theorem and Uncertainty in Classical Mechanics|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102108/https://core.ac.uk/download/pdf/82282561.pdf|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|url=https://histsci.fas.harvard.edu/files/hos/files/doran_poincares_path_to_uniformization_2018.pdf|başlık=Poincaré’s Path to Uniformization|yazar=Connemara Doran|çalışma=Uniformization, Riemann-Hilbert Correspondence, Calabi-Yau Manifolds and Picard-Fuchs Equations|yayıncı=ALM|cilt=42|sayfalar=55-79|editörler=Lizhen Ji & Shing-Tung Yau|alıntı=Proceedings of a workshop at the Institut Mittag-Leffler, The Royal Swedish Academy of Sciences, Advanced Lectures in Mathematics 42 (Boston: International Press, 2018)|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20191104234851/https://histsci.fas.harvard.edu/files/hos/files/doran_poincares_path_to_uniformization_2018.pdf|arşivtarihi=4 Kasım 2019|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık=Second order Poincaré inequalities and CLTs on Wiener space|yazarlar=Ivan Nourdin, Giovanni Peccati & Gesine Reinert|dergi=Journal of Functional Analysis|cilt=257|yıl=2009|sayfalar=593-609|yayıncı=Elsevier, ScienceDirect|url=https://pdf.sciencedirectassets.com/272601/1-s2.0-S0022123609X00121/1-s2.0-S0022123608005387/main.pdf}}
* {{kaynak|başlık=The Poincaré Series|yazar=Jörg Leis|url=https://www2.math.ethz.ch/education/bachelor/seminars/ws0607/modular-forms/THE_POINCARE_SERIES.pdf|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102110/https://www2.math.ethz.ch/education/bachelor/seminars/ws0607/modular-forms/THE_POINCARE_SERIES.pdf|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık=Poincaré Embeddings for Learning Hierarchical Representations|yazarlar=Maximilian Nickel & Douwe Kiela|url=https://research.fb.com/wp-content/uploads/2017/11/camera-ready.pdf|çalışma=31st Conference on Neural Information Processing Systems (NIPS)|yıl=2017|yer=Long Beach, CA, USA|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102109/https://research.fb.com/wp-content/uploads/2017/11/camera-ready.pdf|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık=Poincaré Plots in Analysis of Selected Biomedical Signals|yazar=Agnieszka Kitlas Golińska|dergi=Studies in Logic, Grammar and Rhetoric|cilt=35|sayı=48|yıl=2013|doi=10.2478/slgr-2013-0031|isbn=978-83-7431-392-6|issn=0860-150X|sayfalar=117-127|url=https://sciendo.com/pdf/10.2478/slgr-2013-0031|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102108/https://sciendo.com/pdf/10.2478/slgr-2013-0031|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|url=https://papers.nips.cc/paper/2019/file/f8b932c70d0b2e6bf071729a4fa68dfc-Paper.pdf|başlık=Multi-relational Poincaré Graph Embeddings|yazarlar=Ivana Balaževic, Carl Allen & Timothy Hospedales|çalışma=33rd Conference on Neural Information Processing Systems (NeurIPS)|yıl=2019|yer=Vancouver, Canada|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102109/https://papers.nips.cc/paper/2019/file/f8b932c70d0b2e6bf071729a4fa68dfc-Paper.pdf|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık= Poincaré complexes: I|yazar= C. T. C. Wall|url= https://www.maths.ed.ac.uk/~v1ranick/papers/wallpoincare.pdf|erişimtarihi= 11 Ağustos 2021|arşivurl= https://web.archive.org/web/20210811102119/https://www.maths.ed.ac.uk/~v1ranick/papers/wallpoincare.pdf|arşivtarihi= 11 Ağustos 2021|ölüurl= hayır}}
* {{kaynak|url=https://cpb-us-e2.wpmucdn.com/faculty.sites.uci.edu/dist/b/398/files/2019/07/Heis-20-Geometry-in-Poincares-Conventionalism.pdf|başlık=The Geometry Behind Poincaré’s Conventionalism|yazar=Jeremy Heis|yayıncı=University of California|yer=Irvine|ay=Temmuz|yıl=2019|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102110/https://cpb-us-e2.wpmucdn.com/faculty.sites.uci.edu/dist/b/398/files/2019/07/Heis-20-Geometry-in-Poincares-Conventionalism.pdf|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|url=https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Strick/poincare.pdf|başlık=HENRI POINCARÉ (April 29, 1854 – July 17, 1912)|yazar=Heinz Klaus Strick|yer=Almanya|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210718045216/https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Strick/poincare.pdf|arşivtarihi=18 Temmuz 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık=Poincaré, Einstein and the Relativity: the Surprising Secret|yazar=C. Marchal|url=http://web.ihep.su/library/pubs/tconf05/ps/c5-1.pdf|çalışma=Proceedings of The XXVIII Workshop on The Fundamental Problems of High Energy Physics and Field Theory|yıl=2005|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20201112004352/http://web.ihep.su/library/pubs/tconf05/ps/c5-1.pdf|arşivtarihi=12 Kasım 2020|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|dergi=Bull. Austral. Math. Soc|cilt=17|yıl=1977|sayfalar=375-389|başlık=Generalizations of the Poincare Birkhoff fixed point theorem|yazar=Walter D. Neumann|url=https://www.cambridge.org/core/services/aop-cambridge-core/content/view/A22AEC34E43D7A14DD4DE8E7E88008CC/S0004972700010650a.pdf/generalizations_of_the_poincare_birkhoff_fixed_point_theorem.pdf|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811112420/https://www.cambridge.org/core/services/aop-cambridge-core/content/view/A22AEC34E43D7A14DD4DE8E7E88008CC/S0004972700010650a.pdf/generalizations_of_the_poincare_birkhoff_fixed_point_theorem.pdf|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|dergi=Asian J. Math.|yıl=2006|yayıncı=International Press|cilt=10|sayı=2|sayfalar=165-492|ay=Haziran|başlık=A Complete Proof of the Poincaré and Geometrization Conjectures – Application of the Hamilton-Perelman Theory of the Ricci Flow|yazarlar=Huai-Dong Cao & Xi-Ping Zhu|url=http://www.ims.cuhk.edu.hk/~ajm/vol10/10_2.pdf|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210802143721/http://www.ims.cuhk.edu.hk/~ajm/vol10/10_2.pdf|arşivtarihi=2 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|url=https://maths.dur.ac.uk/users/mark.a.powell/[Siebenmann]%20Poincare%20conjecture%20in%20dimension%204.pdf|başlık=Topological Poincaré conjecture in dimension 4 (the work of M. H. Freedman)|yazar=Laurent Siebenmann|çevirmen=Min Hoon Kim & Mark Powell|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102110/https://maths.dur.ac.uk/users/mark.a.powell/%5BSiebenmann%5D%20Poincare%20conjecture%20in%20dimension%204.pdf|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|url=https://www.acadsci.fi/mathematica/Vol23/buckley.pdf|başlık=New Poincaré Inequalities From Old|yazarlar=Stephen M. Buckley & Pekka Koskela|dergi=Annales Academiæ Scientiarum Fennicæ Mathematica|cilt=23|yıl=1998|sayfalar=251-260|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102110/https://www.acadsci.fi/mathematica/Vol23/buckley.pdf|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|url=https://www.ejournals.eu/pliki/art/17658/|başlık=The Cabinet de mathématiques of the Henri Poincaré Institute in Paris|yazar=François Apéry|doi=10.4467/0023589XKHNT.20.021.12604|dergi=KWARTALNIK HISTORII NAUKI I TECHNIKI|cilt=65|yıl=2020|sayı=3|sayfalar=97-108|dil=Fransızca|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210116022546/https://www.ejournals.eu/pliki/art/17658/|arşivtarihi=16 Ocak 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık=Poincare Çizimi Ölçümlerinden Topluluk Öğrenmesi Yöntemleri Kullanılarak Proses Kontrol Sistemlerinde Arıza Tespit ve Teşhisi|yazarlar=Emre Çancıoğlu, Savaş Şahin & Yalçın İşler|dergi=Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi|sayı=26|sayfalar=30-34|ay=Temmuz|yıl=2021|url=https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1825483|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102117/https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1825483|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|url=https://digitalcommons.chapman.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1009&context=surf|başlık=The Poincaré Duality Theorem and its Applications|yazarlar=Natanael Alpay, Melissa Sugimoto & Mihaela Vajiac|tarih=8 Mayıs 2020|alıntı=(Poster sunumu)|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102109/https://digitalcommons.chapman.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1009&context=surf|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık=Poincaré Koniklerinin Denklemleri ve Sınıflandırılması|yazar=Nilgün Sönmez|url=https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/18618|dergi=Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi|cilt=8|sayı=1|sayfalar=63-78|yıl=2008|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102111/https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/18618|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık=Bilim Dünyasından Bir Portre: Henri Poincaré|yazar=Necip Çakır|url=https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/5605|dergi=İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi|5=|sayı=11-12-13|sayfalar=255-266|ay=Nisan-Temmuz-Ekim|yıl=1995|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102108/https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/5605|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık=Kestirimden teoreme fırtınalı yolculuk: Poincaré Kestirimi Nihayet Kanıtlandı|url=http://www.biyolojiegitim.yyu.edu.tr/matpdf/kestirimden.pdf|dergi=Bilim ve Teknik|ay=Şubat|yıl=2007|yazar=Muammer Abalı|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102110/http://www.biyolojiegitim.yyu.edu.tr/matpdf/kestirimden.pdf|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık=Kuvvetli Nonlineer Sistemler için Çok Ölçekli Lindstedt Poincare Tekniği|yazarlar=Mehmet Pakdemirli, M. M. Fatih Karahan & Hakan Boyacı|çalışma=XVIII. ULUSAL MEKANİK KONGRESİ|tarih=26-30 Ağustos 2013|yayıncı=Celal Bayar Üniversitesi|yer=Manisa}}
* {{kaynak|başlık=Poincare Grup ve Cebirleri|yazar=Özge Hıdırlar|yayıncı=Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü|yıl=2014|yer=İstanbul|alıntı=(Yüksek Lisans Tezi)|url=http://dspace.yildiz.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/1/9421/0152820.pdf|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102110/http://dspace.yildiz.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/1/9421/0152820.pdf|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{Kaynak|başlık=Yüz Yıldır Çözülemeyen Problem: Poincaré Sanısı|url=http://www.nadidem.net/matpdf/poincare.PDF|dergi=Bilim ve Teknik|ay=Mayıs|yıl=2001|yazar=Turgut Önder|erişimtarihi=11 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210811102110/http://www.nadidem.net/matpdf/poincare.PDF|arşivtarihi=11 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{Kaynak|yazar=Bekir S. Gür|yıl=2006|url=http://cc.usu.edu/~bekir/articles/poincare.pdf|başlık=Poincaré'nin matematik felsefesi üzerine|ölüurl=evet|dergi=Matematik Dünyası|sayı=2|sayfalar=78-82}}
* {{Web kaynağı | başlık = Henri Poincare ve Çığır Açan Poincare Varsayımı | yazar = Sibel Çağlar | url = https://www.matematiksel.org/henri-poincare-ve-cigir-acan-poincare-varsayimi/ | tarih = 9 Mart 2021 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170402215530/https://www.matematiksel.org/henri-poincare-ve-cigir-acan-poincare-varsayimi/ | arşivtarihi = 2 Nisan 2017}}

== Dış bağlantılar ==
{{Commons kategori|Henri Poincaré}}
{{Vikisöz}}
* {{Vikikaynak yazar-ufak}}
* {{Gutenberg yazarı |id=Poincaré,+Henri | name=Henri Poincaré}}
* {{Internet Archive'da yazar |sname=Henri Poincaré |sopt=w}} 
* {{Librivox yazarı |id=4281}}
* {{Cite IEP|url-id=poincare|title=Jules Henri Poincaré (1854—1912)|last=Mauro Murzi|}}
* {{Cite IEP|url-id=poi-math|title=Poincaré’s Philosophy of Mathematics|last=Janet Folina}}
* {{MathGenealogy|id=34227}}
* {{Web kaynağı|arşivurl=https://web.archive.org/web/20090930005045/https://www.informationphilosopher.com/solutions/scientists/poincare/|url=https://www.informationphilosopher.com/solutions/scientists/poincare/|arşivtarihi=30 Eylül 2009|başlık=Henri Poincaré on Information Philosopher}}
* {{MacTutor Biography|id=Poincare}}
* {{Web kaynağı | url = http://henripoincarepapers.univ-nantes.fr/chronos.php | başlık = A timeline of Poincaré's life | yayıncı = University of Nantes | dil = Fransızca | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160819111648/http://henripoincarepapers.univ-nantes.fr/chronos.php | arşivtarihi = 19 Ağustos 2016}}
* {{Web kaynağı | url = http://henripoincarepapers.univ-nantes.fr | başlık = Henri Poincaré Papers | yayıncı = University of Nantes | dil = Fransızca | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160807222808/http://henripoincarepapers.univ-nantes.fr | arşivtarihi = 7 Ağustos 2016}}
* {{Web kaynağı|arşivurl=https://web.archive.org/web/20060627062431/https://www.phys-astro.sonoma.edu/BruceMedalists/Poincare/index.html|url=https://www.phys-astro.sonoma.edu/BruceMedalists/Poincare/index.html|arşivtarihi=27 Haziran 2006|başlık=Bruce Medal page}}
* {{Akademik dergi kaynağı|yazar=Collins, Graham P.|arşivurl=https://web.archive.org/web/20071017055831/http://www.sciam.com/print_version.cfm?articleID=0003848D-1C61-10C7-9C6183414B7F0000|url=http://www.sciam.com/print_version.cfm?articleID=0003848D-1C61-10C7-9C6183414B7F0000|arşivtarihi=17 Ekim 2007|başlık=Henri Poincaré, His Conjecture, Copacabana and Higher Dimensions|dergi=''[[Scientific American]]''|tarih=9 Haziran 2004}}
* {{Kaynak|çalışma=BBC in Our Time|arşivurl=https://web.archive.org/web/20090424054425/http://www.bbc.co.uk/radio4/history/inourtime/inourtime.shtml|url=http://www.bbc.co.uk/radio4/history/inourtime/inourtime.shtml|arşivtarihi=24 Nisan 2004|başlık=Discussion of the Poincaré conjecture|tarih=2 Kasım 2006|alıntı=hosted by [[Melvynn Bragg]]}} 
* {{Web kaynağı|arşivurl=https://web.archive.org/web/20070927190224/http://www.mathpages.com/home/kmath305/kmath305.htm|url=http://www.mathpages.com/home/kmath305/kmath305.htm|arşivtarihi=27 Eylül 2007|başlık=Poincare Contemplates Copernicus|website=Mathpages}}
* {{Web kaynağı | url = https://www.youtube.com/user/thedebtgeneration/videos | başlık = High Anxieties&nbsp;– The Mathematics of Chaos | yıl = 2008 | alıntı = BBC documentary directed by [[David Malone (bağımsız film yapımcısı)|David Malone]] looking at the influence of Poincaré's discoveries on 20th Century mathematics | arşivurl = https://web.archive.org/web/20140619080541/https://www.youtube.com/user/thedebtgeneration/videos | arşivtarihi = 19 Haziran 2014}}

{{s-start}}
{{s-culture}}
{{s-bef|before=[[Sully Prudhomme]]}}
{{s-ttl|title=[[Fransız Akademisi üyeleri#Koltuk 24|Koltuk 24]]<br>[[Académie française]]<br>1908–1912|years=}}
{{s-aft|after=[[Alfred Capus]]}}
{{s-end}}

{{Bilim felsefesi}}
<!--{{chaos theory}}-->
{{Görelilik}}
{{Matteucci Madalyası}}
{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:1854 doğumlular]]
[[Kategori:1912 yılında ölenler]]
[[Kategori:19. yüzyıl deneme yazarları]]
[[Kategori:19. yüzyıl Fransız filozofları]]
[[Kategori:20. yüzyıl deneme yazarları]]
[[Kategori:20. yüzyıl Fransız filozofları]]
[[Kategori:Fransız Akademisi üyeleri]]
[[Kategori:Akışkanlar dinamiği araştırmacıları]]
[[Kategori:Bilim felsefecileri]]
[[Kategori:Deterministler]]
[[Kategori:École Polytechnique'te öğrenim görenler]]
[[Kategori:Emboliden ölenler]]
[[Kategori:Fransız Bilimler Akademisi üyeleri]]
[[Kategori:Fransız fizikçiler]]
[[Kategori:Fransız matematikçiler]]
[[Kategori:Geometriciler]]
[[Kategori:Kaos teorisyenleri]]
[[Kategori:Kıta filozofları]]
[[Kategori:Kraliyet Astronomi Derneği Altın Madalyası sahipleri]]
[[Kategori:Kraliyet Hollanda Bilimler Akademisi üyeleri]]
[[Kategori:Mantık felsefecileri]]
[[Kategori:Analizciler]]
[[Kategori:Montparnasse Mezarlığı'na defnedilenler]]
[[Kategori:Paris Üniversitesi öğretim üyeleri]]
[[Kategori:St Petersburg Bilimler Akademisi'nin muhabir üyeleri]]
[[Kategori:Termodinamikçiler]]
[[Kategori:Matteucci Madalyası sahipleri]]
[[Kategori:Royal Society üyesi Fransızlar]]