Hipparkos sayfasının kaynağını görüntüle

{{Hakkında|Yunan astronom ve matematikçi|diğer kullanımlar|}}
{{Kişi bilgi kutusu
| ad                 = Hipparkhos
| resim              = Head of Hipparchus (cropped).jpg
| başlık             = 
| doğum_tarihi       = {{c.|lk=no|MÖ&nbsp;190}}
| doğum_yeri         = [[Nicaea]], [[Bitinya]] Krallığı
| ölüm_tarihi        = {{c.|lk=no|MÖ &nbsp;120}} (70 yaş civarında)
| ölüm_yeri          = [[Rodos]], [[Roma Cumhuriyeti]]
| eğitim             = 
| meslek             = {{Yatay liste |[[Astronom]] |[[Matematikçi]] |[[Coğrafyacı]]}}
}}
'''İznikli Hipparkhos''' veya '''Nikaialı Hipparkhos''' ({{Dil|el|Ἵππαρχος}}, ''Hipparkhos''; {{Yaklaşık|MÖ 190|120}}) bir [[Antik Yunan astronomisi|Yunan astronom]], [[coğrafyacı]] ve [[matematikçi]]ydi.

[[Anadolu]]'daki [[İznik|Nikea]] (bugünkü İznik) kentinde doğdu. Yaşamının büyük bölümünü [[Rodos]]'ta geçiren ve orada ölen Hipparkhos,<ref name="McCluskey"/> daha çok [[yıldız]]lara ilişkin gözlemleriyle tanındı. Çıplak gözle görülebilen yıldızları parlaklıklarına göre sınıflandırdı. [[Ay]]ın ve [[Güneş]]'in uzaklıklarını bulmaya yönelik çalışmalar da yapan Hipparkhos, [[matematik|matematiğin]] bir dalı olan [[trigonometri]]yi bulmasının yanında yeryüzündeki her noktanın yerini [[enlem]]-[[boylam]] dereceleriyle belirtme yöntemini ilk uygulayan kişi oldu.

[[Trigonometri]]nin<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=From Eudoxus to Einstein: a history of mathematical astronomy|url=https://archive.org/details/fromeudoxustoein00lint_648|yıl=2004|sayfa=[https://archive.org/details/fromeudoxustoein00lint_648/page/n64 52]|yayıncı=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-82750-8|yazar=C. M. Linton}}</ref> kurucusu olarak kabul edilir, ancak en çok [[Yörüngesel salınım|ekinoksların devinimi]]ni tesadüfen keşfetmesiyle ünlüdür.<ref>G. J. Toomer's chapter "Ptolemy and his Greek Predecessors" in "Astronomy before the Telescope", British Museum Press, 1996, p.&nbsp;81.</ref> Hipparkhos [[İznik|Nikaea]], [[Bitinya]]'da doğdu ve muhtemelen [[Yunanistan]]'ın [[Rodos]] adasında öldü. MÖ 162 ile 127 yılları arasında çalışan bir astronom olduğu bilinmektedir.<ref name="McCluskey">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=PsLArVtOsPYC|başlık=Astronomies and cultures in early medieval Europe|yıl=2000|sayfa=22|yayıncı=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-77852-7|yazar=Stephen C. McCluskey|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200803081634/https://books.google.com/books?id=PsLArVtOsPYC|arşivtarihi=3 Ağustos 2020|ölüurl=hayır}}</ref>

Hipparkhos, antik çağın en büyük astronomik gözlemcisi ve bazıları tarafından [[Klasik Antik Çağ|antik çağ]]ın en büyük genel astronomu olarak kabul edilir.<ref>Emma Willard, Astronography, Or, Astronomical Geography, with the Use of Globes: Arranged Either for Simultaneous Reading and Study in Classes, Or for Study in the Common Method, pp 246</ref><ref>Denison Olmsted, Outlines of a Course of Lectures on Meteorology and Astronomy, pp 22</ref> [[Güneş]] ve [[Ay]]'ın hareketi için nicel ve doğru modelleri hayatta kalan ilk kişiydi. Bunun için kesinlikle [[Babil]]liler ve [[Atinalı Meton]] (MÖ beşinci yüzyıl), [[Timoharis|Timokharis]], [[Aristillus|Aristillos]], [[Sisamlı Aristarkus|Samoslu Aristarkhos]] ve [[Eratosthenes]] tarafından yüzyıllar boyunca biriken gözlemlerden ve belki de matematiksel tekniklerden yararlandı.<ref name="jones">{{Kitap kaynağı|url=https://www.britannica.com/biography/Hipparchus-Greek-astronomer|başlık=Hipparchus|erişimtarihi=25 Ağustos 2017|arşivtarihi=6 Ağustos 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170806143034/https://www.britannica.com/biography/Hipparchus-Greek-astronomer|tarih=2017|yayıncı=Encyclopedia Britannica, Inc.|ad=Jones |soyadı=Alexander Raymond}}</ref>

Trigonometri geliştirdi ve [[trigonometrik tablolar]] oluşturdu ve [[Küresel üçgen|küresel trigonometri]]nin çeşitli problemlerini çözdü. Güneş ve ay teorileri ile trigonometrisiyle, [[Güneş tutulması|güneş tutulmaları]]nı tahmin etmek için güvenilir bir yöntem geliştiren ilk kişi olabilir.

Diğer tanınmış başarıları arasında, Dünya'nın hareketinin keşfi ve ölçümü, batı dünyasının ilk kapsamlı [[yıldız kataloğu]]nun derlenmesi ve muhtemelen [[Usturlap|usturlab]]ın icadı ve ayrıca yıldız kataloglarının çoğunun yaratılması sırasında kullandığı [[çemberli küre]]nin (ekinoksları ve gün dönümü tarihlerini gösteren bir astronomik alet) icadı yer alıyor. Bazen Hipparkhos "astronominin babası" olarak anılır,<ref>Popular Astronomy, Simon Newcomb, pp 5</ref><ref>University of Toronto Quarterly, Volumes 1-3, pp 50</ref> ona ilk olarak [[Jean-Baptiste Joseph Delambre]] tarafından verilen bir unvandır.<ref>Histoire de l'astronomie ancienne, Jean Baptiste Joseph Delambre, Volume 1, p lxi; "Hipparque, le vrai père de l'Astronomie"/"Hipparchus, the true father of Astronomy"</ref>

== Yaşamı ve çalışmaları ==
Hipparkhos, Nicaea'da ({{Dil|grc|Νίκαια}}), [[Bitinya|Bithynia]]'da doğdu. Hayatının kesin tarihleri bilinmemekle birlikte, [[Batlamyus]] MÖ 147-127 arasındaki dönemde astronomik gözlemleri ona atfediyor ve bunların bir kısmının [[Rodos]]'ta yapıldığı belirtilmektedir; MÖ 162'den beri daha önceki gözlemler de onun tarafından yapılmış olabilir. Doğum tarihi ({{Yaklaşık|MÖ&nbsp;190|lk=no}}), [[Jean-Baptiste Joseph Delambre|Delambre]] tarafından çalışmasındaki ipuçlarına dayalı olarak hesaplanmıştır. Hipparkhos MÖ 127'den sonra bir süre yaşamış olmalı, çünkü o yıla ait gözlemlerini analiz etmiş ve yayınlamıştır. Hipparkhos, [[İskenderiye]]'den ve [[Babil (antik kent)|Babil]]'den bilgi aldı, ancak bu yerleri ne zaman ziyaret ettiği veya ziyaret edip etmediği bilinmemektedir. Daha sonraki yaşamının çoğunu geçirdiği anlaşılan Rodos adasında öldüğüne inanılmaktadır.

İkinci ve üçüncü yüzyıllarda Bithynia'da onuruna, adını taşıyan ve onu bir [[küre]] ile gösteren [[Madenî para|sikke]]ler yapılmıştır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://snible.org/coins/hn/bithynia.html | başlık = Ancient coinage of Bithynia | erişimtarihi = 26 Nisan 2021 | çalışma = snible.org | arşivurl = https://web.archive.org/web/20030326084040/http://snible.org/coins/hn/bithynia.html | arşivtarihi = 26 Mart 2003}}</ref>

Hipparkhos'un doğrudan çalışmasının nispeten küçük bir kısmı modern zamanlara kadar hayatta kaldı. En az on dört kitap yazmış olmasına rağmen, yalnızca [[Aratos]]'un popüler astronomik şiiri hakkındaki yorumu sonraki kopyacılar tarafından korunmuştur. Hipparkhos hakkında bilinenlerin çoğu [[Strabon]]'un [[Coğrafya (Strabon)|''Coğrafya'']]sı ve [[Gaius Plinius Secundus|Plinius]]'un birinci yüzyıldaki ''[[Naturalis Historia|Doğa Tarihi]]''’nden gelmektedir; Batlamyus'un ikinci yüzyıl ''[[Almagest]]''’i; ve ''Almagest'' hakkındaki yorumlarında [[İskenderiyeli Pappus|Pappos]] ve [[İskenderiyeli Theon]] tarafından dördüncü yüzyılda ona yapılan ek referanslardan gelmektedir.<ref>[[G. J. Toomer]], "Hipparchus" (1978); and A. Jones, "Hipparchus."</ref>

Hipparkhos, [[Günmerkezlilik|güneş merkezli]] bir sistemi hesaplayan ilk kişiler arasındaydı<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.worldhistory.org/Hipparchus_of_Nicea/|başlık=Hipparchus of Nicea|erişimtarihi=5 Haziran 2016|arşivtarihi=5 Haziran 2016|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160605021909/http://www.ancient.eu/Hipparchus_of_Nicea/|çalışma=[[World History Encyclopedia]]}}</ref> ancak hesaplamalar yörüngelerin zamanın bilimi tarafından zorunlu olduğuna inanıldığı gibi mükemmel dairesel olmadığını gösterdiği için çalışmalarını bıraktı. Hipparkhos'un çağdaşı Seleucia'lı Seleukos, güneş merkezli modelin bir savunucusu olarak kalmasına rağmen, Hipparkhos'un günmerkezliliği reddetmesi Aristoteles'in fikirleri tarafından desteklendi ve [[Kopernik günmerkezliliği|Kopernik günmerkezciliği]] tartışmanın gidişatını değiştirene kadar yaklaşık 2000 yıl boyunca baskın kaldı.

Hipparkhos'un korunmuş tek eseri ''Τῶν Ἀράτου καὶ Εὐδόξου φαινομένων ἐξήγησις''<nowiki/>'dir (İngilizce: ''Commentary on the Phaenomena of Eudoxus and Aratus''; Türkçe: ''Eudoksos ve Aratos Fenomeni Üzerine Yorum''). Bu, [[Knidoslu Eudoxus|Eudoksos]]'un çalışmasına dayanan [[Aratos]]'un popüler bir [[şiir]]i üzerine iki kitap şeklinde oldukça eleştirel bir yorumdur.<ref>Modern edition: [[Karl Manitius]] (''In Arati et Eudoxi Phaenomena'', Leipzig, 1894).</ref> Hipparkhos ayrıca, görünüşe göre on dört kitaptan bahseden, ancak yalnızca daha sonraki yazarların referanslarından bilinen başlıca eserlerinin bir listesini yaptı. Ünlü yıldız kataloğu, Batlamyus tarafından bir araya getirildi ve Batlamyus'un yıldızlarının boylamlarından iki ve üçte iki derecenin çıkarılmasıyla neredeyse mükemmel bir şekilde yeniden oluşturulabilir. İlk trigonometrik tablo, görünüşe göre, günümüzde "trigonometrinin babası" olarak bilinen Hipparkhos tarafından derlenmiştir.

Yukarıda bahsi geçen ve günümüze ulaşan eser haricinde aşağıdaki eserler de Hipparkhos'a atfedilir:
* Εἰς τοὺς Ἀρίστους (En iyisi için)
* Παραλλακτικά (Paralakslar, 2 kitap)
* Περὶ ἀστερισμῶν (Takımyıldızlar)
* Περὶ ἐκλειψέων Ἡλίου κατὰ τὰ ἑπτὰ κλίματα (7 iklime göre Güneşin tutulması)
* Περὶ ἐμβολίμων μηνῶν τε καὶ ἡμερῶν (Ara aylar ve günler)
* Περὶ μεγεθῶν και ἀποστημάτων Ἡλίου και Σελήνης (Güneş ve Ay'ın büyüklükleri ve uzaklıkları, 2 bölüm)
* Περὶ μηνιαίου χρόνου (Ayın süresi hakkında)
* Περὶ τὴς κατὰ πλάτος μηνιαίας τὴς Σελήνης κινήσεως (Ayın enlemindeki aylık hareketten)
* Περὶ τὴς πραγματείας τῶν ἐν κύκλῳ εὐθειῶν (Çember içindeki doğrular çalışması, 12 kitap)
* Περὶ τὴς τῶν ἀπλανῶν συντάξεως (Enlemlerin düzenlenmesi)
* Περὶ τὴς τῶν συναναστολῶν πραγματείας (Eşzamanlı tutulmaların çalışması)
* Περὶ τὴς τῶν δώδεκα ζωδίων ἀναφοράς (On iki burç işaretinin yükselişi)
* Περὶ τὴς μεταπτώσεως τῶν τροπικῶν καὶ ἐαρινῶν ἰσημερίων (Bahar gün dönümlerinin ve ekinoksların değişimi)
* Περὶ τοῦ ἐνιαυσίου μεγέθους (Yıl boyunca)
* Περὶ τῶν διὰ βάρους κάτω φερομένων (Ağırlıklarından dolayı aşağı hareket eden cisimler)
* Πρὸς τὸν Ἐρατοσθένη καὶ τὰ ἐν τῇ γεωγραφίᾳ αὐτού λεχθέντα (Eratosthenes'e ve coğrafyasında söylenenlere karşı. Genellikle Eratosthene'nin "coğrafyanın Eleştirisi" olarak yeniden adlandırılır.

== Babil kaynakları ==
{{Further|Babil astronomisi}}
Daha önceki Yunan astronomları ve matematikçiler bir dereceye kadar Babil astronomisinden etkilenmişlerdir, örneğin [[Meton döngüsü|Metonik döngü]] ve [[Saros döngüsü]]nün periyot ilişkileri Babil kaynaklarından gelmiş olabilir (bkz. "[[Babil astronomik günlükleri]]"). Hipparkhos, Babil'in astronomik bilgi ve tekniklerini sistematik olarak kullanan ilk kişi gibi görünmektedir.<ref>For more information see [[G. J. Toomer]], "Hipparchus and Babylonian astronomy."</ref> [[Timocharis|Timokharis]] ve [[Aristillus|Aristillos]] dışında, daireyi 360 [[Derece (birim)|derece]]lik 60 [[Yay-dakikası|yay dakikası]]na böldüğü bilinen ilk Yunan idi (kendisinden önceki [[Eratosthenes]] daireyi 60 parçaya bölen daha basit bir [[Altmışlık sayı sistemi|altmışlık sistem]] kullanıyordu). Ayrıca 2° veya 2.5°'ye ('büyük arşın', "large cubit") eşdeğer olan Babil astronomik ''[[Cubit|arşın]]'' birimini ([[Akadca]] ''ammatu'', Grekçe πῆχυς, ''pēchys'') benimsedi.

Hipparkhos muhtemelen Babil astronomik gözlemlerinin bir listesini derledi; Bir astronomi tarihçisi olan [[Gerald J. Toomer|G. J. Toomer]]'','' Batlamyus'un ''Almagest'teki'' tutulma kayıtları ve diğer Babil gözlemleriyle ilgili bilgisinin Hipparkhos tarafından yapılan bir listeden geldiğini öne sürdü. Hipparkhos'un Babil kaynaklarını kullanması, Batlamyus'un açıklamaları nedeniyle her zaman genel bir şekilde bilinmektedir. Ancak [[Franz Xaver Kugler]], Batlamyus'un Hipparkhos'a atfettiği sinodik ve anormal periyotların Babil [[Efemeris|efemeridler]]inde, özellikle günümüzde "Sistem B" olarak adlandırılan (bazen [[Kidinnu]]'ya atfedilen) metinlerin derlemesinde zaten kullanıldığını gösterdi.<ref>Franz Xaver Kugler, ''Die Babylonische Mondrechnung'' ("The Babylonian lunar computation"), Freiburg im Breisgau, 1900.</ref>

Hipparkhos'un uzun [[Yörünge periyodu|draconitic]] ay periyotu (5.458 ay = 5.923 ay düğüm periyotu) de [[Babil astronomisi|Babil kayıtları]]nda birkaç kez görülür.<ref>{{Kaynak|ad=Asger|soyadı=Aaboe|yazarbağı=Asger Aaboebaşlık=On the Babylonian origin of some Hipparchian parameters|ansiklopedi=Centaurus|sayı=2|sayfalar=122-125|yıl=1955|cilt=4|doi=10.1111/j.1600-0498.1955.tb00619.x}}. On p. 124, Aaboe identifies the Hipparchian equation 5458 syn. mo. = 5923 drac. mo. with the equation of 1,30,58 syn. mo. = 1,38,43 drac. mo. (written in [[Altmışlık sayı sistemi|sexagesimal]]) which he cites to p. 73 of Neugebauer's ''Astronomical Cuneiform Texts'', London 1955.</ref> Ancak açıkça tarihlendirilen bu tür tek tablet Hipparkhos sonrasıdır, bu nedenle bilginin nereden nereye iletildiği tabletler tarafından belirlenmemiştir.

Hipparkhos'un [[Yörünge periyodu|draconitic]] (ejder) ay hareketi, bazen anormal hareketini açıklamak için önerilen lunar-four argümanıyla çözülemez. Kesin {{frac|5,458|5,923}} oranını üreten bir çözüm, bu tür oranları belirlemek için eski zamanlarda onaylanmış tek yöntemi kullanmasına ve oranın dört basamaklı pay ve paydasını otomatik olarak vermesine rağmen çoğu tarihçi tarafından reddedilir. Hipparkhos başlangıçta (''Almagest'' 6.9) MÖ 141'deki Babil tutulmasını MÖ 720'deki Babil tutulmasıyla kullandı ve daha az doğru oranı bulmak için 7,160 sinodik ay = 7,770 draconitic ay, onun tarafından 10'a bölünerek 716 = 777'ye basitleştirildi. (Benzer şekilde 345 yıllık döngüden 4267 sinodik ay = 4573 anomalistik ay oranını buldu ve 251 sinodik ay = 269 anomalistik ay standart oranını elde etmek için 17'ye bölündü.) Bu draconitic araştırma için daha uzun bir zaman temeli ararsa, aynı MÖ 141 tutulmasını Babil'den bir ay tutulmasını MÖ 1245 tutulması ile kullanabilir, 13,645 sinodik ay aralığı = {{frac|14,8807|1|2}} draconitic ay ≈ {{frac|14,623|1|2}} anomalistik ay. {{frac|5|2}}'ye bölme tam olarak 5458 sinodik ay = 5923 üretir.<ref>Pro & con arguments are given at [http://www.dioi.org/vols/wb1.pdf ''DIO'' volume 11 number 1] {{webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20150426141646/http://www.dioi.org/vols/wb1.pdf|tarih=26 Nisan 2015}} article 3 sections C & D.</ref> Açıkça görülen ana itiraz, kendi içinde şaşırtıcı olmasa da erken tutulmanın kanıtlanmamış olmasıdır ve Babil gözlemlerinin bu kadar uzaktan kaydedilip kaydedilmediği konusunda bir fikir birliği yoktur. Hipparkhos'un tabloları, resmi olarak sadece MÖ 747'ye, yani kendi döneminden 600 yıl öncesine kadar geri gitse de, tablolar söz konusu tutulma öncesine kadar iyiydi, çünkü daha yakın zamanda belirtildiği gibi,<ref>See [http://www.dioi.org/thr.htm#bvmr demonstration] {{webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20150402105220/http://www.dioi.org/thr.htm|tarih=2 Nisan 2015}} of reverse use of Hipparchus's table for the 1245 BCE eclipse.</ref> tersine kullanımları ileriye doğru kullanmaktan daha zor değildir.

== Geometri, trigonometri ve diğer matematiksel teknikler ==
Hipparkhos, Ay ve Güneş'in [[yörünge]]lerinin [[Dış merkezlik (astronomi)|eksantrikliğini]] hesaplarken ihtiyaç duyduğu bir [[trigonometrik tablo]]ya sahip olduğu bilinen ilk matematikçi olarak kabul edildi. Bir çemberdeki merkez açı için, açının çemberi kestiği noktalar arasındaki düz doğru parçasının uzunluğunu veren [[Kiriş (geometri)|kiriş]] fonksiyonu için değerleri tablolaştırdı. Bunu, çevresi 21.600 birim ve yarıçapı (yuvarlanmış) 3438 birim olan bir çember için hesapladı; bu çemberin çevresi boyunca birim uzunluğu 1 yay dakikadır. 7,5°'lik artışlarla açılar için kirişleri tablo haline getirdi. Modern terimlerle, belirli bir yarıçapa sahip bir çember içinde bir merkezi açı tarafından görülen kiriş, yarıçap çarpı açının [[Trigonometrik fonksiyonlar|sinüs]]ünün iki katına eşittir, yani:

: <math>\operatorname{chord}(\theta) = 2r\cdot \sin\left(\frac{\theta}{2}\right)</math>

Hipparkhos'un kiriş tablosunu geliştirdiği söylenen şu anda kayıp olan eser, [[İskenderiyeli Theon]]'un ''Almagest''’in I.10. bölümündeki dördüncü yüzyıl yorumunda ''Tōn en kuklōi eutheiōn (Of Lines Inside a Circle, Çember İçindeki Doğrular)'' olarak adlandırılır. Bazıları, Hipparkhos tablosunun ''[[Surya Siddhanta]]'' gibi Hindistan'daki astronomik incelemelerde hayatta kalmış olabileceğini iddia etmektedir. Trigonometri önemli bir yenilikti, çünkü Yunan astronomlarının herhangi bir üçgeni çözmesine izin verdi ve tercih ettikleri geometrik teknikleri kullanarak nicel astronomik modeller ve tahminler yapmayı mümkün kıldı.<ref>Toomer, "The Chord Table of Hipparchus" (1973).</ref>

Hipparkhos, [[Pi sayısı|π]] için {{Kesir|3|10|71}} (3,14085) ve {{Kesir|3|1|7}} (3,14286) arasında [[Arşimet]]'ten daha iyi bir yaklaşım kullanmış olmalıdır. Belki daha sonra Batlamyus tarafından kullanılan 3;8,30 (seksagesimal yani [[Altmışlık sayı sistemi|altmış tabanlı]]) (3,1417) (''Almagest'' VI.7) değerine sahipti, ancak daha da geliştirilmiş bir değer hesaplayıp hesaplamadığı bilinmemektedir.

Bazı bilim insanları, [[Āryabhaṭa sinüs tablosu]]nun Hipparkhos'un kiriş tablosu ile ilgisi olduğuna inanmazlar. Diğerleri, Hipparkhos'un bir kiriş tablosu oluşturduğunu bile kabul etmiyorlar. Bo C. Klintberg, "Matematiksel yeniden yapılandırmalar ve felsefi argümanlarla, Toomer'in 1973 tarihli makalesinin, Hipparkhos'un 3438' tabanlı bir kiriş tablosuna sahip olduğu ve Hintlerin bu tabloyu sinüs tablolarını hesaplamak için kullandığı iddiaları için hiçbir zaman kesin bir kanıt içermediğini gösteriyorum. Toomer'in 3600' yarıçaplı rekonstrüksiyonlarını yeniden hesaplamak - yani Batlamyus'un ''Almagest''’indeki kiriş tablosunun yarıçapı, 'derece' yerine 'dakika' olarak ifade edilir - 3438' yarıçap tarafından üretilenlere benzer Hipparkhos'inkine benzer oranlar üretir. Bu nedenle, Hipparkhos'un kiriş tablosunun yarıçapının 3600' olması ve Hintlerden bağımsız olarak 3438' tabanlı sinüs tablosunu oluşturması mümkündür." der.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Hipparchus's 3600′-Based Chord Table and Its Place in the History of Ancient Greek and Indian Trigonometry|soyadı=Klintberg|ad=Bo C.|yıl=2005|sayı=2|sayfalar=169-203|çalışma=Indian Journal of History of Science|cilt=40|url=https://insa.nic.in/writereaddata/UpLoadedFiles/IJHS/Vol2_2005_03_HIPPARCHUS'S%203600%20BASED%20CHORD%20TABLE%20AND%20ITS%20PLACE%20IN%20THE%20HISTORY%20OF%20ANCIENT%20GREEK%20AN.pdf|erişimtarihi=19 Mayıs 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210805190516/https://insa.nic.in/writereaddata/UpLoadedFiles/IJHS/Vol2_2005_03_HIPPARCHUS%27S%203600%20BASED%20CHORD%20TABLE%20AND%20ITS%20PLACE%20IN%20THE%20HISTORY%20OF%20ANCIENT%20GREEK%20AN.pdf|arşivtarihi=5 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}</ref>

Hipparkhos, kiriş tablosunu [[Pisagor teoremi]]ni ve Arşimet tarafından bilinen bir teoremi kullanarak oluşturabilirdi. Ayrıca [[Batlamyus teoremi]] denen teoremi geliştirmiş ve kullanmış olabilir; bu, Batlamyus tarafından ''Almagest'' adlı eserinde (I.10) kanıtlandı (ve daha sonra [[Lazare Carnot|Carnot]] tarafından genişletildi).

Hipparkhos, [[stereografik izdüşümün]] [[Açıkorur gönderim|açıkorur]] olduğunu ve [[küre]] üzerindeki çemberleri, izdüşüm merkezinden geçmeyen çemberleri [[düzlem]]deki çemberlere dönüştürdüğünü gösteren ilk kişiydi. Bu, [[Usturlap|usturlab]]ın temeliydi.

Hipparkhos, geometrinin yanı sıra [[Kaldea|Keldaniler]] tarafından geliştirilen [[aritmetik]] teknikleri de kullandı. Bunu yapan ilk Yunan matematikçilerinden biriydi ve bu şekilde astronomlar ve coğrafyacılar için mevcut teknikleri genişletti.

Hipparkhos'un küresel trigonometriyi bildiğine dair birkaç gösterge vardır, ancak bunu tartışan hayatta kalan ilk metin, birinci yüzyılda [[İskenderiyeli Menelaus]]'a aittir ve şimdi, bu temelde, genellikle onun keşfiyle anılır. (Bir asır önce Menelaus'un kanıtlarının bulunmasından önce, Batlamyus küresel trigonometrinin icadıyla itibar kazanmıştı.) Batlamyus daha sonra küresel trigonometriyi [[Tutulum|ekliptiğin]] yükselme ve ayar noktaları gibi şeyleri hesaplamak veya ay [[Iraklık açısı|paralaksını]] hesaba katmak için kullandı . Küresel trigonometri kullanmadıysa, Hipparkhos bu görevler için bir küre kullanmış olabilir, üzerine çizilen koordinat ızgaralarından değerleri okuyabilir veya düzlemsel geometriden yaklaşımlar yapmış olabilir veya belki de Keldaniler tarafından geliştirilen aritmetik yaklaşımları kullanmış olabilir.

Aubrey Diller, [[Strabon]]'nun Hipparkhos'tan korunmuş iklim hesaplamalarının, eski astronomlar tarafından kullanıldığı bilinen tek doğru eğiklik olan 23°40′ kullanılarak küresel trigonometri ile yapılabileceğini göstermiştir. On üç iklim rakamının tamamı Diller'in önerisine katılmaktadır.<ref>Dennis Rawlins, [http://www.dioi.org/vols/w50.pdf "Aubrey Diller Legacies"] {{webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20100509041132/http://www.dioi.org/vols/w50.pdf|tarih=9 Mayıs 2010}}, ''DIO'' 5 (2009); Shcheglov D.A. (2002-2007): [https://nw.academia.edu/DmitryShcheglov/Papers/142876/Hipparchus_Table_of_Climata_and_Ptolemys_Geography "Hipparchus’ Table of Climata and Ptolemy’s Geography"], Orbis Terrarum 9 (2003-2007), 177-180.</ref> Hipparkhos'un [[Regulus (yıldız)|Regulus]] boylamı ve [[Spica]]'nın her iki boylamındaki büyük hataların, üç örnekte de birkaç dakikayı kabul ettiği ve yıldızların konumlarını belirlemek için tutulmaları kullanırken paralaks düzeltmesi için yanlış işareti aldığına dair bir teori ile uyuşması, onun iddiasını daha da doğrulamaktadır.<ref>Dennis Rawlins, [http://www.dioi.org/vols/wg0.pdf "Hipparchos' Eclipse-Based Longitudes: Spica & Regulus"] {{webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110726000734/http://www.dioi.org/vols/wg0.pdf |tarih=26 Temmuz 2011 }}, ''DIO'' 16 (2009).</ref>

== Ay ve güneş teorisi ==
[[Dosya:HipparchusConstruction.svg|küçükresim|upright=1.82|{{ortala|Hipparkhos'un Güneş ve Ay'a olan uzaklıklarını belirlemede kullandığı geometrik yapı}}]]

=== Ayın Hareketi ===
{{Further|Ay teorisi|Ayın hareketi}}
Hipparkhos ayrıca [[Ay]]'ın hareketini inceledi ve [[Sisamlı Aristarkus|nihai kökenleri]] ne olursa olsun,<ref>Detailed dissents on both values are presented in [http://www.dioi.org/vols/wb1.pdf ''DIO'' volume 11 number 1] {{webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20150426141646/http://www.dioi.org/vols/wb1.pdf |tarih=26 Nisan 2015 }} articles 1 & 3 and [http://www.dioi.org/vols/wb1.pdf ''DIO'' volume 20] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20150426141646/http://www.dioi.org/vols/wb1.pdf |tarih=26 Nisan 2015 }} article 3 section L. See also these analyses' [http://www.dioi.org/thr.htm summary] {{webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20150402105220/http://www.dioi.org/thr.htm |tarih=2 Nisan 2015 }}.</ref> Keldani astronomlarının ondan önce sahip olduklarına inanılan hareketinin iki periyodu için doğru değerleri farz etti. Ortalama [[sinodik ay]] için geleneksel değer (Babil Sistemi B'den) 29 gündür; 31,50,8,20 (seksagesimal) = 29.5305941 ... gün. 29 gün + 12&nbsp;saat +{{Sfrac|793|1080}}&nbsp;saat olarak ifade edilen bu değer, [[İbrani takvimi]]nde daha sonra kullanılmıştır. Keldaniler de 251 sinodik ay ≈ 269 anomalistik ay olduğunu biliyorlardı. Hipparkhos, bu dönemin katlarını 17 faktörüyle kullandı, çünkü bu aralık aynı zamanda bir tutulma periyodudur ve aynı zamanda tam bir yıl sayısına yakındır (4267 ay: 4573 anormalistik periyot: 4630.53 düğüm periyotu: 4611.98 ay yörüngesi: 344.996 yıl: 344.982 güneş yörüngesi: 126,007.003 gün: 126,351.985 dönüş).{{NoteTag|Bu rakamlar, Hipparkus döneminin güneş zamanını değil, modern [[dinamik zaman]] kullanır. Örneğin, gerçek 4267 aylık aralık 126,007 gün ve yarım saatten biraz fazlaydı.}} Döngü hakkında bu kadar istisnai ve faydalı olan şey, 345 yıllık aralıklı tutulma çiftlerinin tümünün 126,007 günden biraz daha uzun aralıklarla, yalnızca yaklaşık ±{{frac|1|2}} saatlik dar bir aralıkta meydana gelmesiydi, bu da (4267'ye bölündükten sonra) bir sinodik ay tahmininin 10 milyon büyüklük mertebesine göre bir parça doğruluğun garanti edilmesini sağlıyordu. 345 yıllık periyodiklik,<ref>[http://www.dioi.org/vols/w60.pdf Footnote 18] {{webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20150426141452/http://www.dioi.org/vols/w60.pdf|tarih=26 Nisan 2015}} of ''DIO'' 6 (1996).</ref> eskilerin ''ortalama'' bir ayı tasavvur edebilmelerinin ve o kadar doğru bir şekilde nicelleştirebilmelerinin nedenidir ki, bugün bile, bir saniyenin çok küçük bir kısmı kadar doğrudur.

Hipparkhos, kendi zamanındaki tutulmaları karşılaştırarak hesaplamalarını doğrulayabilirdi (muhtemelen [Toomer 1980]'e göre MÖ 27 Ocak 141 ve MÖ. 26 Kasım 139), 345 yıl önceki Babil kayıtlarındaki tutulmalarla birlikte (''Almagest'' IV.2; [A.Jones, 2001]). Zaten [[Birûni|el-Biruni]] (''Kanun'' VII.2. II) ve [[Nicolaus Copernicus|Copernicus]] (''de Revolutionibus'' IV.4), 4.267 aylık dönemin, Batlamyus'un Hipparkhos'a atfettiği tutulma süresi değerinden yaklaşık beş dakika daha uzun olduğunu kaydetti. Ancak Babillilerin zamanlama yöntemleri sekiz dakikadan az olmayan bir hataya sahipti.<ref>Stephenson & Fatoohi 1993; Steele ''et al.'' 1997</ref> Modern bilim insanları, Hipparkhos'un tutulma süresini en yakın saate yuvarladığı ve kendi gözlemlerinden gelişmiş bir değer elde etmeye çalışmak yerine geleneksel değerlerin geçerliliğini doğrulamak için kullandığı konusunda hemfikirdir. Modern efemeridlerden<ref>Chapront ''et al.'' 2002</ref> ve günün uzunluğundaki değişimi hesaba katarak (bkz. [[ΔT]]), sinodik ayın varsayılan uzunluğundaki hatanın MÖ dördüncü yüzyılda 0,2 saniyeden az ve Hipparkhos zamanında 0,1 saniyeden az olduğu tahmin edilmektedir.

=== Ay'ın yörüngesi ===
{{Ana|Ayın düzensizliği}}
Ay'ın hareketinin tekdüze olmadığı, hızının değiştiği, uzun zamandır biliniyordu. Buna ''anomali'' denir ve kendi periyotu, [[anomalistik ay]] ile tekrar eder. Keldaniler bunu aritmetik olarak dikkate almışlar ve Ay'ın uzun bir zaman dilimindeki tarihe göre günlük hareketini veren bir tablo kullanmışlardır. Ancak Yunanlar gökyüzünün geometrik modellerinde düşünmeyi tercih ettiler. MÖ üçüncü yüzyılın sonunda [[Apollonios (Pergeli matematikçi)|Pergalı Apollonius]], ay ve gezegen hareketi için iki model önermişti:

# İlkinde, Ay bir çember boyunca düzgün bir şekilde hareket edecekti, ancak Dünya eksantrik, yani çemberin merkezinden biraz uzakta olacaktı. Böylece Ay'ın görünen açısal hızı (ve mesafesi) değişecektir.
# Ay, Dünya etrafındaki ana dairesel yörünge üzerinde, ''deferent'' olarak adlandırılan (bkz. [[deferent ve epicycle]]), tekdüze bir şekilde (boylamda bir ortalama hareketle) hareket edecek olan bir episikl adı verilen ikincil bir dairesel yörüngede (anomalide bir ortalama hareketle) düzgün bir şekilde hareket eder. Apollonius, bu iki modelin aslında matematiksel olarak eşdeğer olduğunu gösterdi. Ancak bunların hepsi teoriydi ve uygulamaya konmamıştı. Hipparkhos, bu yörüngelerin göreceli oranlarını ve gerçek boyutlarını belirlemeye çalıştığı bilinen ilk astronomdur.

Hipparkhos, Ay'ın anomalisinin belirli evrelerinde Ay'ın üç konumundan parametreleri bulmak için geometrik bir yöntem geliştirdi. Aslında bunu eksantrik ve epicycle modeli için ayrı ayrı yaptı. Batlamyus, ''Almagest'' IV.11'de ayrıntıları açıklar. Hipparkhos, gereksinimleri karşılamak için dikkatlice seçtiği iki küme üçer adet ay tutulması gözlemi kullandı. Babil tutulma listesinden bu tutulmalara oturttuğu eksantrik model: MÖ 22/23 Aralık 383, MÖ 18/19 Haziran 382 ve MÖ 12/13 Aralık 382. Episikl modeline, İskenderiye'de MÖ 22 Eylül 201, MÖ 19 Mart 200 ve MÖ 11 Eylül 200'de yaptığı ay tutulması gözlemlerini yerleştirdi.

* Eksantrik model için Hipparkhos, eksantrik yarıçapı ile eksantrik arasındaki oran için [[eksantrik]] merkezi ile ekliptik merkezi arasındaki mesafede bulundu. (yani, Dünya'daki gözlemci): 3144 :{{Kesir|327|2|3}} ;
* ve episikl modeli için, deferentin yarıçapı ile episikl arasındaki oran:{{Kesir|3122|1|2}} :{{Kesir|247|1|2}} 'dir.

Bir grup tarihçiye göre, biraz tuhaf sayılar, kiriş tablosunda kullandığı hantal birimden kaynaklanmaktadır; bu durum, yeniden yapılandırmanın bu dört sayı ile anlaşamamasını, kısmen Hipparkhos'un bazı özensiz yuvarlama ve hesaplama hataları nedeniyle açıklamaktadır. Batlamyus yuvarlama hataları yaparken Hipparkhos'u eleştirmiştir. Daha basit bir alternatif yeniden yapılandırma,<ref>
Summarized in Hugh Thurston (2002): ''Isis'' '''93''', 58-69.</ref> dört sayının tümü ile uyumludur. Nedeni her neyse, Hipparkhos tutarsız sonuçlar buldu; daha sonra çok küçük olan (60:4;45 seksagesimal) episikl modelinin ({{Kesir|3122|1|2}} :{{Kesir|247|1|2}}) oranını kullandı. Batlamyus 60 : {{frac|5|1|4}}.<ref>Toomer, 1967</ref> oranını belirledi. (Bu [[geometri]] tarafından üretilebilen maksimum açısal sapma, {{frac|5|1|4}} bölü 60 veya yaklaşık olarak 5° 1' olan yaydır, bu nedenle bazen Hipparkhos modelinde Ay'ın [[merkezin denklemi|merkez denklemi]]nin eşdeğeri olarak alıntılanan bir rakamdır.)

=== Güneşin görünür hareketi ===
Hipparkhos, [[Atinalı Meton|Meton]], [[Euctemon]] ve [[Atina]]'daki öğrencileri MÖ 27 Haziran 432'de ([[Proleptik Jülyen Takvimi]]) bir gün dönümü gözlemi (yani, yaz [[Gündönümü|gün dönümü]] anının zamanlaması) yapmadan önce [[Sisamlı Aristarkus|Samoslu Aristarkhos]]'un bunu MÖ 280'de yaptığı söylenir ve Hipparkhos'un da [[Arşimet]] tarafından bir gözlemi vardı. 1991 tarihli bir [http://www.dioi.org/cot.htm#nthq makalede] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20190519060401/http://www.dioi.org/cot.htm#nthq |tarih=19 Mayıs 2019 }} gösterildiği gibi, MÖ 158'de Hipparkhos, [[Kallippos]]'un takviminden çok hatalı bir yaz gün dönümü hesapladı. MÖ 146 ve 135 yıllarında yaz gün dönümünü gözlemledi. Her ikisi de birkaç saate kadar [http://www.dioi.org/cot.htm#htqp doğruydu] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20190519060401/http://www.dioi.org/cot.htm#htqp |tarih=19 Mayıs 2019 }}, ancak [[ekinoks]] anının gözlemleri daha basitti ve yaşamı boyunca yirmi kere yaptı. Batlamyus'', Almagest'' III.1'de Hipparkhos'un yılın uzunluğuna ilişkin çalışmasının kapsamlı bir tartışmasını verir ve Hipparkhos'un MÖ 162-128'i kapsayan, yaptığı veya kullandığı birçok gözlemden alıntı yapar. Hipparkhos'un Rodos'ta yaptığı on yedi ekinoks gözleminin [http://www.dioi.org/cot.htm#qxhr analizi] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20190519060401/http://www.dioi.org/cot.htm#qxhr |tarih=19 Mayıs 2019 }}, sapmadaki ortalama hatanın pozitif yedi yay dakikası olduğunu, havanın kırılması ve Swerdlow'un paralaksının toplamı ile neredeyse aynı fikirde olduğunu göstermektedir. Rastgele gürültü, gözün keskinliği ile yaklaşık olarak aynı fikirde olan yuvarlama hesaba katılırsa, iki yay dakikası veya daha fazla yaklaşık bir yay dakikasıdır. Batlamyus, Hipparkhos tarafından bir ekinoks zamanlamasını aktarır (MÖ 24 Mart 146'da şafakta) aynı gün [[İskenderiye]]'nin halka açık büyük [[ekvator halkası]]nda yapılan gözlemden 5 saat farklı olan (öğleden 1 saat önce): Hipparkhos İskenderiye'yi ziyaret etmiş olabilir, ancak ekinoks gözlemlerini orada yapmamıştır; muhtemelen Rodos'taydı (neredeyse aynı coğrafi boylamda).{{Kaynak belirt|date=Mart 2021}} Batlamyus, güneş gözlemlerinin meridyene yerleştirilmiş bir geçiş aracı (meridyen dürbünü) üzerinde olduğunu iddia ediyor.

[[Anne Tihon]] tarafından papirüs P. Fouad 267 A'nın son uzman [http://springer.com/us/book/9789048127870 çevirisi ve analizi] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20210805152401/https://www.springer.com/us/book/9789048127870 |tarih=5 Ağustos 2021 }}, Hipparkhos'un MÖ 158'de bir yaz gün dönümü elde ettiğine dair yukarıda belirtilen 1991 bulgusunu doğrulamıştır. Ama papirüs tarihi, 1991 tarihli makalenin 28 Haziran tarihli yorumunndan bir gün önceyi 26 Haziran'ı göstermektedir. Daha önceki [http://www.dioi.org/vols/w13.pdf çalışmanın] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20210805165955/http://www.dioi.org/vols/w13.pdf |tarih=5 Ağustos 2021 }} §M'si, Hipparkhos'un 26 Haziran gün dönümlerini MÖ 146'ya kadar kabul etmediğini ve daha sonra Batlamyus'un benimsediği Güneş'in yörüngesini kurduğunda buldu. Bu verileri bir araya getirmek, Hipparkhos'un MÖ 158 26 Haziran gün dönümünü 12 yıl sonraki 145 gün dönümünden tahmin ettiğini ve bu işlemin yalnızca küçük bir hataya neden olacağını gösteriyor. Papirüs ayrıca Hipparkhos'un MÖ 158'de Kalliptik güneş hareketini kullandığını doğruladı, 1991'de yeni bir bulguydu, ancak P. Fouad 267 A'ya kadar açıkça doğrulanmadı. Papirüs üzerindeki bir başka tablo belki yıldız hareketi içindir ve üçüncü bir tablo Metonik tropikal hareket içindir, önceden bilinmeyen bir yıl kullanılarak {{Kesir|365|1|4}} –{{Kesir|1|309}} gün. Bu tahminen, MÖ 432'den 158'e kadar olan 274 yılı, Meton'un gün doğumu ile Hipparkhos'un gün batımı gün dönümleri arasındaki 100077 gün ve {{Kesir|14|3|4}} saate karşılık gelen aralığa bölerek bulundu.<ref>Explained at equation 25 of a recent [http://www.dioi.org/vols/wk0.pdf investigation] {{webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20150206015239/http://dioi.org/vols/wk0.pdf|tarih=6 Şubat 2015}}, paper #2.</ref>

Kariyerinin sonunda, Hipparkhos'','' sonuçları hakkında ''Peri eniausíou megéthous'' ("On the Length of the Year", "Yılın Uzunluğu Üzerine") adlı bir kitap yazdı. MÖ 330 yılında veya öncesinde [[Callippus]] tarafından tanıtılan [[Güneş yılı|tropikal yıl]] için belirlenmiş değer {{Kesir|365|1|4}} gündü.<ref>{{Kaynak|url=https://books.google.com/books?id=6Hpi202ybn8C&pg=PA30|başlık=Babylon to Voyager and Beyond: A History of Planetary Astronomy|sayfa=30|yayıncı=Cambridge University Press|yıl=2003|isbn=9780521808408|ad=David|soyadı=Leverington|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210805152355/https://books.google.com/books?id=6Hpi202ybn8C&pg=PA30|arşivtarihi=5 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}.</ref> Kallippik yıl için Babil kökenli bir spekülasyon savunmak zordur, çünkü Babil gün dönümlerini gözlemlemedi, bu nedenle mevcut tek Sistem B yılı uzunluğu Yunan gün dönümlerine dayanıyordu (aşağıya bakınız) Hipparkhos'un ekinoks gözlemleri değişen sonuçlar verdi, ancak kendisi (''Almagest'' III.1'de (H195) alıntılanmıştır), kendisinin ve seleflerinin gözlem hatalarının en fazla {{Kesir|1|4}} gün kadar büyük olabileceğine işaret etmektedir. Eski gün dönümü gözlemlerini kullandı ve yaklaşık 300 yılda yaklaşık bir günlük bir fark belirledi. Bu nedenle tropikal yılın uzunluğunu {{Kesir|365|1|4}} -{{Kesir|1|300}} gün (= 365,24666 ... gün = 365 gün 5 saat 55 dakika, bu da gerçek değerden farklı olarak belirledi (dünya dönüş ivmesi dahil modern tahmin) yaklaşık 365,2425 günlük zamanında, yılda yaklaşık 6 dakikalık, on yılda bir saat, yüzyılda 10 saatlik bir hataya denk gelir.

Meton'un gün dönümü gözlemi ile kendisininki arasında, 108.478 güne yayılan 297 yıl vardı. D. Rawlins bunun 365,24579 ... gün = 365 gün; 14,44,51 (seksagesimal; = 365 gün + {{Sfrac|14|60}} + {{Sfrac|44|60{{sup|2}}}} + {{Sfrac|51|60{{sup|3}}}}) tropik bir yıl anlamına geldiğini ve bu tam yıl uzunluğunun Sistem B ayını açıkça belirten birkaç Babil kil tabletinden birinde bulunmuştur. Bu, Hipparkhos'un çalışmalarının Keldaniler tarafından bilindiğinin bir göstergesidir.<ref>[http://www.dioi.org/vols/w11.pdf ''DIO''] {{webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080229121446/http://www.dioi.org/vols/w11.pdf|tarih=29 Şubat 2008}}, volume 1, number 1, pages 49-66; A.Jones, 2001; Thurston, ''op. cit.'', page 62</ref>

Hipparkhos'a atfedilen yıl için bir başka değer (1. yüzyılda astrolog [[Vettius Valens]] tarafından) 365 +{{Sfrac|1|4}} +{{Sfrac|1|288}} gün (= 365,25347 ... gün = 365&nbsp;gün 6&nbsp;saat 5&nbsp;dakika), ancak bu, bir Babil kaynağına atfedilen başka bir değerin bozulması kaynaklı olabilir: 365 +{{Sfrac|1|4}} +{{Sfrac|1|144}} gün (= 365.25694... gün = 365&nbsp;gün 6&nbsp;saat 10&nbsp;dakika). Bunun [[yıldız yılı]] için bir değer olup olmayacağı açık değildir (onun zamanındaki gerçek değer (modern tahmin) yaklaşık 365.2565 gün), ancak Hipparkhos'un tropikal yıl için değeriyle arasındaki fark, onun [[Devinme|devinim]] oranıyla tutarlıdır (aşağıya bakınız) .

=== Güneşin yörüngesi ===
Hipparkhos'tan önce, gök bilimciler [[mevsim]]lerin uzunluklarının eşit olmadığını biliyorlardı. Hipparkhosekinoks ve gün dönümü gözlemleri yaptı ve Batlamyus'a göre (''Almagest'' III.4) ilkbaharın (ilkbahar ekinoksundan yaz gün dönümüne kadar) {{Kesir|94|1|2}} gün ve yazın (yaz gün dönümünden sonbahar ekinoksuna kadar) sürdüğünü belirledi.{{Kesir|92|1|2}} gün. Bu, Güneş'in Dünya'nın etrafında bir daire içinde düzgün bir hızla hareket ettiği öncülüyle tutarsızdır. Hipparkhos'un çözümü, Dünya'yı Güneş'in hareketinin merkezine değil, merkezden biraz uzağa yerleştirmekti. Bu model, Güneş'in görünen hareketini oldukça iyi tanımladı. Bugün Dünya da dahil olmak üzere [[gezegen]]lerin Güneş etrafında yaklaşık [[elips]]ler halinde hareket ettikleri biliniyor, ancak [[Johannes Kepler]] 1609'da ilk iki gezegensel hareket yasasını yayınlayana kadar bu keşfedilmedi. Batlamyus tarafından Hipparkhos'a atfedilen [[Dış merkezlik (astronomi)|eksantriklik]] değeri, ofsetin {{Kesir|1|24}} (biraz fazla büyük) ve [[Apsis (astronomi)|apojenin]] yönü [[Mart ekinoksu|ilkbahar ekinoksu]]ndan 65,5° boylamda olacaktır. Hipparkhos, farklı değerlere yol açacak başka gözlem kümeleri de kullanmış olabilir. İki tutulma üçlüsünün güneş boylamlarından biri, ilkbahar ve yaz için başlangıçta {{Kesir|95|3|4}} ve {{Kesir|91|1|4}} gün olarak yanlış uzunlukları benimsemesiyle tutarlıdır.<ref>Thurston, ''op. cit.'', page 67, note 16. R. Newton proposed that Hipparchus made an error of a degree in one of the trios' eclipses. D.Rawlins's theory (Thurston ''op. cit.'') that Hipparchus analysed the two trios in pairs not threesomes provides a possible explanation for the one degree slip. It was a [http://www.dioi.org/cot.htm#qtpt fudge] {{webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20180124070852/http://www.dioi.org/cot.htm|tarih=24 Ocak 2018}} necessitated by inadequacies of analysing by pairs instead of using the better method Ptolemy applies at ''[[Almagest]]'' Book 4 Parts 6 and 11.</ref> Güneş pozisyonlarının diğer üçlüsü {{Kesir|94|1|4}} ve {{Kesir|92|1|2}} gün ile tutarlıdır,<ref>''Ibid'', note 14; Jones 2001</ref> sonuçlarda iyileşme ({{Kesir|94|1|2}} ve {{Kesir|92|1|2}} gün) birkaç bilim insanının halen yazarlığını sorguladığı Batlamyus tarafından Hipparkhos'a atfedilir. Batlamyus üç yüzyıl sonra hiçbir değişiklik yapmadı ve zaten dahil olan sonbahar ve kış mevsimlerinin uzunluklarını ifade etti (örneğin [[Asger Aaboe|A. Aaboe]] tarafından gösterildiği gibi).

=== Uzaklık, paralaks, Ay ve Güneş'in boyutu ===
{{Ana|Büyüklükler ve Uzaklıklar Üzerine (Hipparkhos)}}
[[Dosya:HipparchusEclipse.png|küçükresim|upright=1.82|{{ortala|Hipparkhos'un Ay'a olan uzaklığı belirleme yöntemlerinden birinin yeniden yapılandırılmasında kullanılan diyagram. Bu, A'da ([[İskenderiye]]) kısmi bir güneş tutulması ve H'de ([[Çanakkale Boğazı|Hellespont]]) bir tam güneş tutulması sırasında Dünya-Ay sistemini temsil eder.}}]]
Hipparkhos ayrıca Güneş ve Ay'ın uzaklıklarını ve boyutlarını bulmayı da üstlendi. Sonuçları iki eserde yer almaktadır: Pappus'un ''Perí megethōn kaí apostēmátōn'' ("On Sizes and Distances", "Boyutlar ve Mesafeler Üzerine") ve Pappus'un ''Almagest'' V.11 hakkındaki yorumu; [[Smirnili Theon|Smyrnalı Theon]] (2. yy) eserden "Güneş ve Ay" ilavesiyle bahseder.

Hipparkhos, ''[[diyoptri]]'' ile Güneş ve Ay'ın görünen çaplarını ölçtü. Kendinden önceki ve sonrakiler gibi, Ay'ın boyutunun (eksantrik) yörüngesinde hareket ettikçe değiştiğini buldu, ancak Güneş'in görünür çapında algılanabilir bir değişiklik bulamadı. Ay'ın ''[[ortalama]]'' mesafesinde, Güneş ve Ay'ın aynı görünür çapa sahip olduğunu buldu; bu mesafede, Ay'ın çapı daireye 650 kez sığar, yani ortalama görünen çaplar {{Kesir|360|650}} = 0°33′14″dir.

Kendinden önceki ve sonrakiler gibi, o da Ay'ın gözle görülür bir [[Iraklık açısı|paralaks]] olduğunu, yani hesaplanan konumundan (Güneş veya [[yıldız]]lara kıyasla) yer değiştirmiş göründüğünü ve farkın ufka yaklaştıkça daha büyük olduğunu fark etti. Bunun nedeninin o sırada geçerli olan modellerde Ay'ın Dünya'nın merkezini çevrelemesi, ancak gözlemcinin yüzeyde olması olduğunu biliyordu - Ay, Dünya ve gözlemci keskin açıları sürekli değişen bir üçgen oluşturuyor. Bu paralaksın boyutundan, Dünya [[yarıçap]]ında ölçülen Ay'ın mesafesi belirlenebilir. Ancak Güneş için gözlemlenebilir bir paralaks yoktu (şimdi bunun yaklaşık 8.8" olduğunu biliyoruz, çıplak gözün çözünürlüğünden birkaç kat daha küçük).

İlk kitapta Hipparkhos, sanki sonsuz uzaklıktaymış gibi Güneş'in paralaksının 0 olduğunu varsayar. Daha sonra, Toomer'in (astronomların yüzyılı aşkın görüşlerine karşı) MÖ 14 Mart 190 tutulması olduğunu varsaydığı bir güneş tutulmasını analiz etti.<ref>{{Web kaynağı|url=http://eclipse.gsfc.nasa.gov/SEcat5/SE-0199--0100.html|başlık=Five Millennium Catalog of Solar Eclipses|erişimtarihi=11 Ağustos 2009|arşivtarihi=25 Nisan 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150425070114/http://eclipse.gsfc.nasa.gov/SEcat5/SE-0199--0100.html}}, #04310, Fred Espenak, NASA/GSFC</ref> [[Çanakkale Boğazı|Hellespont]] bölgesinde (ve doğduğu yer olan İznik'te) tam tutulmaydı; Toomer, Romalıların bölgede [[III. Antiohos|Antiochus III]] ile savaşa hazırlandıklarını önerdiği sırada ve [[Titus Livius|Livy]] tarafından ''[[Ab Urbe Condita (kitap)|Ab Urbe Condita Libri]]'' VIII.2'de tutulmadan bahsedilmiştir. Aynı zamanda, Güneş'in Ay tarafından 4/5 oranında gizlendiği bildirilen İskenderiye'de de gözlendi. İskenderiye ve İznik aynı meridyen üzerindedir. İskenderiye yaklaşık 31° Kuzey'de ve Hellespont bölgesi yaklaşık 40° Kuzey'de. (Strabo ve Batlamyus gibi yazarların bu coğrafi konumlar için oldukça makul değerlere sahip oldukları iddia edildi, bu yüzden Hipparkhos da onları biliyor olmalıdır. Bununla birlikte, Strabon'un Hipparkhos'a bağlı bu bölge için enlemleri en az 1° daha yüksektir ve Batlamyus, Bizans'ı enlemde 2° yükseğe yerleştirerek onları kopyalıyor görünmektedir.) Hipparkhos, iki yer ve Ay'dan oluşan bir üçgen çizebilir ve basit geometriden Ay'ın Dünya yarıçaplarında ifade edilen bir mesafesini belirleyebilir. Tutulma sabah meydana geldiği için Ay [[Meridyen (astronomi)|meridyen]]de değildi ve sonuç olarak Hipparkhos'un bulduğu mesafenin daha düşük bir sınır olduğu öne sürüldü. Her durumda, Pappus'a göre, Hipparkhos (bu tutulmadan) en küçük mesafenin 71 ve en büyük mesafenin 81 Dünya yarıçapının olduğunu buldu.

İkinci kitapta, Hipparkhos karşı uç varsayımdan yola çıkar: Güneş'e (minimum) 490 Dünya yarıçapı bir mesafe atar. Bu, görünüşe göre Hipparkhos'un fark edilmeyeceğini düşündüğü en büyük paralaks olan 7''lık bir paralaksa karşılık gelir (karşılaştırma için: insan gözünün tipik çözünürlüğü yaklaşık 2''dır; [[Tycho Brahe]] 1′'ya kadar hassasiyetle çıplak gözle gözlem yaptı). Bu durumda, Dünya'nın gölgesi, birinci varsayımdaki gibi bir [[silindir]]den ziyade bir [[konik yüzey|koni]]dir. Hipparkhos (ay tutulmalarında) Ay'ın ortalama uzaklığında gölge konisinin çapının {{Kesir|2|1|2}} ay çapı olduğunu gözlemledi. Bu görünen çap, gözlemlediği gibi,{{Kesir|360|650}} derecedir. Bu değerler ve basit geometri ile Hipparkhos ortalama mesafeyi belirleyebilir; Güneş'in minimum mesafesi için hesaplandığından, Ay için mümkün olan maksimum ortalama mesafedir. Yörüngenin eksantrikliğine verdiği değerle, Ay'ın en küçük ve en büyük mesafelerini de hesaplayabilirdi.

Pappus'a göre, en küçük uzaklığı 62, ortalama&nbsp;uzaklığı {{Kesir|67|1|3}} ve sonuç olarak en büyük uzaklığı {{Kesir|72|2|3}} Dünya yarıçapı buldu. Bu yöntemle, Güneş'in paralaksı azaldıkça (yani mesafesi arttıkça), ortalama mesafe için minimum sınır 59 Dünya yarıçapıdır - tam olarak Batlamyus'un daha sonra elde ettiği ortalama mesafe.

Böylece Hipparkhos, minimum mesafesinin (1. kitaptan) maksimum ortalama mesafesinden (2. kitaptan) daha büyük olduğu sorunlu bir sonuca sahipti. Bu tutarsızlık konusunda entelektüel olarak dürüsttü ve muhtemelen özellikle ilk yöntemin gözlemlerin ve parametrelerin doğruluğuna çok duyarlı olduğunu fark etti. (Aslında, modern hesaplamalar, İskenderiye'deki MÖ 189 güneş tutulmasının boyutunun, MÖ 310'da ve MÖ 129'da meydana gelen, Hellespont'ta neredeyse tam tutulma olarak gözlemlenen ve birçok kişi tarafından Hipparkhos'un hesaplamaları için kullandığı tutulma için daha muhtemel olasılıklar olduğu düşünülen tutulmaların İskenderiye'deki bütünlük derecesi ile daha yakından eşleşen bir kesir olarak bildirilen {{Kesir|4|5}}'e değil, {{Kesir|9|10}}'a daha yakın olması gerektiğini göstermektedir.)

Batlamyus daha sonra ay paralaksını doğrudan ölçtü (''Almagest'' V.13) ve Güneş'in mesafesini hesaplamak için Hipparkhos'un ay tutulmalarıyla ikinci yöntemini kullandı (''Almagest'' V.15). Hipparkhos'u çelişkili varsayımlar yapmak ve çelişkili sonuçlar elde etmekle eleştirir (''Almagest'' V.11): ama görünüşe göre Hipparkhosun uzaklık için tek bir değer yerine gözlemlerle tutarlı sınırlar koyma stratejisini anlamada başarısız olmuştur. Sonuçları şimdiye kadarkilerin en iyisiydi: Ay'ın gerçek ortalama mesafesi, Hipparkhos'un ikinci kitabından kendi sınırları dahilinde, 60.3 Dünya yarıçapıdır.

[[Smirnili Theon|Smyrna'lı Theon]], Hipparkhos'a göre Güneş'in Dünya'nın 1.880 katı, Dünya'nın ise Ay'ın yirmi yedi katı büyüklüğünde olduğunu yazdı; Görünüşe göre bu, [[çap]]ları değil, [[hacim]]leri ifade ediyor. 2. kitabın geometrisinden, Güneş'in 2.550 Dünya yarıçapında olduğu ve Ay'ın ortalama mesafesinin {{Kesir|60|1|2}} yarıçap olduğu sonucu çıkar. Benzer şekilde [[Cleomedes]], Hipparkhos'tan Güneş ve Dünya'nın boyutları için 1050:1 olarak alıntı yapar; bu, 61 yarıçaplık bir ortalama ay mesafesine yol açar. Görünüşe göre Hipparkhos daha sonra hesaplamalarını iyileştirdi ve güneş tutulması tahminleri için kullanabileceği doğru tekil değerler elde etti.

Daha ayrıntılı bir tartışma için [Toomer 1974]'e bakın.

=== Tutulmalar ===
[[Gaius Plinius Secundus|Pliny]] (''Naturalis Historia'' II. X) bize Hipparkhos'un ay tutulmalarının beş ay arayla ve güneş tutulmalarının yedi ay (her zamanki altı ay yerine) olabileceğini gösterdiğini söyler; ve Güneş ancak farklı uluslar tarafından görüldüğü gibi otuz günde iki kez gizlenebilir. Batlamyus bunu bir yüzyıl sonra ''Almagest'' VI.6'da uzun uzadıya tartıştı. Güneş veya Ay tutulmasının mümkün olduğu durumlarda Güneş ve Ay'ın geometrisi ve konumlarının sınırları ''Almagest'' VI.5'te açıklanmıştır. Hipparkhos görünüşe göre benzer hesaplamalar yaptı. İki güneş tutulmasının bir ay arayla meydana gelebileceği sonucu önemlidir, çünkü bu gözlemlere dayandırılamaz: Plinius'nin belirttiği gibi biri kuzeyde, diğeri güney yarım kürede görülebilir ve ikincisine Yunanlar erişemezdi.

Bir güneş tutulmasının tahmini, yani tam olarak ne zaman ve nerede görüleceği, sağlam bir ay teorisi ve ay paralaksının uygun şekilde ele alınmasını gerektirir. Hipparkhos bunu yapabilen ilk kişi olmalıdır. Titiz bir inceleme [[Küresel üçgen|küresel trigonometri]]yi gerektirir, bu nedenle Hipparkhos'un sonuçlarının eksik olduğundan emin olanlar, onun düzlemsel yaklaşımlarla yetinmiş olabileceğini tahmin etmelidir. Bu konuları, ''[[Suda]]''’da bahsedilen bir eser olan ''Perí tēs katá plátos mēniaías tēs selēnēs kinēseōs'' ("On the monthly motion of the Moon in latitude", "Ay'ın Enlemdeki Aylık Hareketi Üzerine")'de tartışmış olabilir.

Pliny ayrıca "tam olarak tutulmaya neden olan gölgenin gün doğumundan itibaren dünyanın altında olması gerekmesine rağmen, geçmişte bir keresinde Ay batıda tutuldu ve her iki ışık da dünyanın üzerinde görülmesi nedeniyle keşfettiğini" belirtmektedir. (çeviri H. Rackham (1938), [[Loeb Classical Library]] 330 s.&nbsp;207). Toomer (1980), bunun, Rodos'tan görüldüğü gibi temiz bir deniz ufku üzerinde, Güneş güneydoğuda doğduktan hemen sonra kuzeybatıda Ay'ın tutulduğu MÖ 26 Kasım 139'daki büyük tam ay tutulmasına atıfta bulunması gerektiğini savundu. Bu, Hipparkhos'un geleneksel Babil dönemlerini doğrulamak için kullandığı 345 yıllık aralığın ikinci tutulması olacaktır: bu, Hipparkhos'un ay teorisinin gelişimine geç bir tarih koyar. Hipparkhos'un Ay'ın Güneş'le [[Karşı konum|tam karşıtlık]] içinde olmamasına rağmen tutulduğunu görmek için hangi "kesin nedeni" bulduğunu bilmiyoruz. Paralaks ışık saçan cisimlerin yüksekliğini düşürür; kırılma onları yükseltir ve yüksek bir bakış açısından ufuk alçalır.

== Astronomik aletler ve astrometri ==
[[Dosya:EB1711 Armillary Sphere.png|küçükresim|sağ|{{ortala|Çemberli küre (Armillary sphere) diyagramı}}]]
Hipparkhos ve onun öncülleri, astronomik hesaplamalar ve gözlemler için [[gnomon]], [[usturlap]] ve [[çemberli küre]] gibi çeşitli araçlar kullandılar.

Hipparkhos, uzun süre çıplak gözle yapılan gözlemler için kullanılan birkaç astronomik aletin icadı veya geliştirilmesiyle tanınır. [[Kireneli Synesios|Ptolemais'li Synesius]]'a (4. yüzyıl) göre ilk ''astrolabion''’u yaptı: bu bir [[çemberli küre]] olabilirdi (ancak Batlamyus, ''Almagest'' V.1'de inşa ettiğini söylüyor); veya usturlab denilen düzlemsel aletin öncülü ([[İskenderiyeli Theon]] tarafından da bahsedilmiştir). Bir usturlab ile Hipparkhos, sabit yıldızları gözlemleyerek coğrafi [[enlem]] ve [[zaman]]ı ölçebilen ilk kişiydi. Daha önce bu, bir cücenin gölgesi ölçülerek, yılın en uzun gününün uzunluğu kaydedilerek veya [[scaphe]] olarak bilinen portatif aletle gündüz vakti yapılırdı.
[[Dosya:Equatorial_ring.png|sağ|küçükresim|{{ortala|Hipparkhos zamanının [[ekvator halkası]].}}]]
Batlamyus, Güneş ve Ay'ın görünen çapını ölçmek için ''[[diyoptri|Dioptra]]'' adı verilen Hipparkhos'unkine benzer bir alet kullandığını söyler (''Almagest'' V.14). [[İskenderiyeli Pappus]] bunu (o bölümün ''Almagest'' hakkındaki yorumunda) [[Proklos|Proclus]]'un (''Hypotyposis'' IV) yaptığı gibi tanımladı. Ölçekli 4 metrelik bir çubuktu, bir ucunda bir nişan deliği ve Güneş veya Ay diskini tam olarak gizlemek için çubuk boyunca hareket ettirilebilen bir kamaydı.

Hipparkhos ayrıca bir [[ekvator halkası]] ile yapılabilecek güneş [[ekinoks]]larını da gözlemledi: Güneş [[ekvator]]dayken (yani [[Tutulum|ekliptik]] üzerindeki ekvatorsal noktalarından birinde) gölgesi kendi üzerine düşer, ancak Güneş ekvatorun güneyinde veya kuzeyinde olduğunda gölge halkanın karşı tarafının üstüne veya altına düşer. Batlamyus (''Almagest'' III.1'de (H195)) İskenderiye'deki bir ekvator halkasının Hipparkhos tarafından yapılan bir tanımını aktarır; biraz daha ileride İskenderiye'de kendi zamanında bulunan bu tür iki enstrümanı anlatır.

Hipparkhos, küresel açılarla ilgili bilgisini, Dünya yüzeyindeki konumları belirtme sorununa uyguladı. Ondan önce, [[Messina|Messana]]'lı [[Dicaearchus]] tarafından bir ızgara (grid) sistemi kullanılıyordu, ancak Hipparkhos, Dünya üzerindeki yerlerin [[enlem]] ve [[boylam]]larının belirlenmesine matematiksel kesinliği uygulayan ilk kişiydi. Hipparkhos, [[Kirene|Cyrene]]'li coğrafyacı [[Eratosthenes]]'in (MÖ 3. yüzyıl) eseri üzerine üç kitapta bir eleştiri yazdı, ''Pròs tèn Eratosthénous geographían'' ("Against the Geography of Eratosthenes", "Eratosthenes Coğrafyasına Karşı") olarak adlandırılır. Bunu, ''kendi Geographia'''sında Hipparkhos'u eleştiren Amaseialı [[Strabon]]'dan biliyoruz. Görünüşe göre Hipparkhos, Eratosthenes'in bahsettiği yer ve mesafelerde birçok ayrıntılı düzeltme yaptı. Görünüşe göre yöntemlerde pek fazla iyileştirme getirmedi, ancak [[Ay tutulması|ay tutulmaları]]nda farklı [[şehir]]lerin [[Coğrafi koordinat sistemi|coğrafi boylamlarını]] belirlemek için bir araç önerdi (Strabo ''Geographia'' 1 Ocak 2012). Ay tutulması dünyanın yarısında aynı anda görülebilir ve yerler arasındaki boylam farkı, tutulmanın gözlemlendiği yerel saat farkından hesaplanabilir. Yaklaşımı, doğru bir şekilde gerçekleştirilirse doğru sonuçlar verirdi, ancak kendi döneminde zaman işleyişinin doğruluğunun sınırlamaları bu yöntemi kullanışsız hale getirdi.

== Yıldız kataloğu ==
Kariyerinin sonlarında (muhtemelen yaklaşık MÖ 135) Hipparkhos, orijinali günümüze ulaşmayan yıldız kataloğunu derledi. Ayrıca gözlemlerine dayanarak takımyıldızları tasvir eden bir gök küresi inşa etti. [[Sabit yıldız]]lara olan ilgisi, bir [[süpernova]] gözleminden (Plinius'a göre) veya Hipparkhos'un verilerini [[Timocharis|Timokharis]] ve [[Aristillus|Aristillos]] tarafından yapılan daha önceki gözlemlerle bağdaştıramadığını söyleyen Batlamyus'a göre devinim keşfinden ilham almış olabilir. Daha fazla bilgi için bkz. [[Devinme|Presesyon]]un keşfi. [[Raffaello Sanzio|Raphael]]'in ''[[Atina Okulu]]'' adlı resminde Hipparkhos, astronominin temsili figürü olarak göksel küresini tutarken tasvir edilmiştir.<ref>{{kaynak | soyadı = Swerdlow | ad = N. M. |bibcode= 1992JHA....23..173S | ay = Ağustos | yıl = 1992 |doi= 10.1177/002182869202300303 | dergi = Journal for the History of Astronomy | sayfalar =173-183| başlık = The Enigma of Ptolemy's Catalogue of Stars | cilt = 23| sayı = 3 | s2cid = 116612700}}</ref>

Daha önce, MÖ 4. yüzyılda [[Knidoslu Eudoxus|Knidoslu Eudoksos]], yıldızları ve takımyıldızları ''Phaenomena'' ve ''Entropon'' adlı iki kitapta tanımlamıştı. [[Aratos]], Eudoksos'un eserine dayanarak ''Phaenomena'' veya Arateia adlı bir şiir yazdı. Hipparkhos, takımyıldızların yükselişi, doruk noktası ve ayarı için birçok yıldız pozisyonunu ve zamanını içeren ''Arateia'' -tek korunmuş eseri- üzerine bir yorum yazdı ve bunlar muhtemelen kendi ölçümlerine dayanıyordu.

Hipparkhos ölçümlerini [[çemberli küre]] ile yaptı ve en az 850 yıldızın konumunu elde etti. Hangi koordinat sistemini/sistemlerini kullandığı tartışmalıdır. Hipparkhos'un kataloğundan türetilen ''[[Almagest]]'''teki Batlamyus kataloğu [[Tutulum koordinat sistemi|ekliptik koordinatlar]]da verilmiştir. Ancak Delambre, ''Histoire de l'Astronomie Ancienne'' (1817) adlı eserinde, Hipparkhos'un [[ekvatoral koordinat sistemi]]ni bildiği ve kullandığı sonucuna varmıştır; bu, [[Otto E. Neugebauer|Otto Neugebauer]]'in ''A History of Ancient Mathematical Astronomy'' (1975) adlı eserinde itiraz ettiği bir sonuçtur. Hipparkhos, [[Tutulum koordinat sistemi|ekliptik koordinatlar]] ve [[ekvator koordinat sistemi|ekvatoral koordinatlar]]ın bir karışımını kullanmış görünüyor: Eudoksos hakkındaki yorumunda yıldızların kutupsal mesafesini (ekvator sistemindeki [[Dik açıklık|sapma]]ya eşdeğer), doğru yükselişini (ekvatoral), boylamını (ekliptik), kutup boylamını (hibrid) sağlar, ancak göksel enlemi vermez.

Çalışmalarının çoğunda olduğu gibi, Hipparkhos'un yıldız kataloğu kabul edildi ve belki de Batlamyus tarafından genişletildi. Delambre, 1817'de Batlamyus'un çalışmaları hakkında şüphe uyandırdı. ''Almagest'''teki yıldız kataloğunun Hipparkhos'tan kaynaklanıp kaynaklanmadığı tartışıldı, ancak 1976-2002 istatistiksel ve mekansal analizler ([[Robert Russell Newton|R. R. Newton]], [[Dennis Rawlins]], Gerd Grasshoff,<ref>Gerd Grasshoff: The history of Ptolemy's star catalogue, Springer, New York, 1990, {{ISBN|3-540-97181-5}} (Analyse des im "Almagest" überlieferten Sternenkatalogs)</ref> Keith Pickering<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.dioi.org/vols/wc0.pdf|başlık=Keith Pickering|erişimtarihi=6 Ağustos 2012|arşivtarihi=5 Haziran 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20120605011421/http://www.dioi.org/vols/wc0.pdf}}</ref> ve Dennis Duke<ref>[http://people.sc.fsu.edu/~dduke/model2.pdf "The Measurement Method of the Almagest Stars"] {{webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20100612231300/http://people.sc.fsu.edu/~dduke/model2.pdf|tarih=12 Haziran 2010}}, by [http://people.scs.fsu.edu/~dduke Dennis Duke] {{webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20070607200920/http://people.scs.fsu.edu/~dduke/|tarih=7 Haziran 2007}}, DIO: the International Journal of Scientific History,12 (2002).</ref> tarafından) ''Almagest'' yıldız kataloğunun neredeyse tamamen Hipparkhos'a özgü olduğu kesin olarak gösterildi. Batlamyus bile (Brahe, 1598'den beri) astronomlar tarafından 1025 yıldızın hepsini gözlemlediğini belirttiği için (''Syntaxis'', kitap 7, bölüm 4) dolandırıcılıkla suçlandı: hemen hemen her yıldız için Hipparkhos'un verilerini kullandı ve {{Kesir|2|2|3}} yüzyıl sonra, boylama 2°40' ekleyerek, yüzyılda 1°'lik hatalı şekilde küçük bir devinim sabiti kullanarak kendi çağına getirdi.

Her durumda, Hipparkhos tarafından başlatılan çalışma kalıcı bir mirasa sahipti ve çok daha sonra [[Abdurrahman es-Sufî|El Sufi]] (964) ve Kopernik (1543) tarafından güncellendi. [[Uluğ Bey]], 1437'de Semerkant'tan görebildiği tüm Hipparkhos yıldızlarını Hipparkhos'unkiyle aşağı yukarı aynı doğrulukta yeniden gözlemledi. Kataloğun yerini ancak 16. yüzyılın sonlarında Kassel'den Brahe ve Wilhelm IV, üstün yönetilen aletler ve teleskobun icadından önce bile bir büyüklük sırasına göre doğruluğu artıran küresel trigonometri aracılığıyla aldı. Hipparkhos, klasik antik çağlardan Brahe'ye kadar en büyük gözlemci astronom olarak kabul edilir.<ref>Benson Bobrick, ''The Fated Sky'', Simon & Schuster, 2005, p 151</ref>

=== Yıldız büyüklüğü ===
Hipparkhos'un yıldızların [[Kadir (astronomi)|görünen büyüklükler]]ini en parlak 1'den en sönük 6'ya kadar sayısal bir ölçekte sıraladığı tahmin ediliyor.<ref name="Ptolemy">{{Kaynak|yazar=[[Batlamyus|Ptolemy]]|başlık=Ptolemy's Almagest|sayfalar=16, 341-399|yayıncı=Princeton University Press|alıntı=The magnitudes range (according to a system which certainly precedes Ptolemy, but is only conjecturally attributed to Hipparchus) from 1 to 6.|yıl=1998|isbn=0-691-00260-6}} Quote by Toomer, not Ptolemy.</ref> Bununla birlikte, bu sistem, MS 150 civarında onu yoğun bir şekilde kullanan [[Batlamyus]]'dan önce gelir.<ref name="Ptolemy" /> Bu sistem, büyüklükleri (kadirleri) logaritmik bir ölçeğe yerleştiren ve kadir 1 yıldızını kadir 6 yıldızdan 100 kat daha parlak yapan [[N. R. Pogson]] tarafından 1856'da daha kesin hale getirildi ve genişletildi, böylece her kadir bir sonraki en sönük büyüklükten {{Radic|100|5}} veya 2,512 kat daha parlak oldu.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=http://articles.adsabs.harvard.edu//full/seri/MNRAS/0017//0000012.000.html|başlık=Magnitudes of Thirty-six of the Minor Planets for the first day of each month of the year 1857|yazarbağı=Norman Robert Pogson|ad=N. R.|soyadı=Pogson|yıl=1856|sayfa=12|çalışma=[[Monthly Notices of the Royal Astronomical Society|MNRAS]]|cilt=17|doi=10.1093/mnras/17.1.12|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20070703095432/http://articles.adsabs.harvard.edu//full/seri/MNRAS/0017//0000012.000.html|arşivtarihi=3 Temmuz 2007|ölüurl=hayır}}</ref>

== Ekinoksların devinimi (MÖ 146-127) ==
{{Ayrıca bakınız|Devinme}}
Hipparkhos genellikle MÖ 127'de [[ekinoks]]ların [[Devinme|devinim]]inin kaşifi olarak tanınır.<ref>Alexander Jones "Ptolemy in Perspective: Use and Criticism of his Work from Antiquity to the Nineteenth Century, Springer, 2010, p.36.</ref> Presesyon (devinme) üzerine iki kitabı, ''On the Displacement of the Solsticial and Equinoctial Points (Gündönümü ve Gündönümü Noktalarının Yer Değiştirmesi)'' ve ''On the Length of the Year'' (''Yılın Uzunluğu Üzerine)'', her ikisi de Claudius [[Batlamyus]]'un ''[[Almagest]]''’inde bahsedilmiştir. Batlamyus'a göre Hipparkhos, [[Spica]] ve [[Regulus (yıldız)|Regulus]]'un ve diğer parlak yıldızların boylamını ölçtü. Ölçümlerini selefleri [[Timocharis|Timokharis]] ve [[Aristillus|Aristillos]]'tan gelen verilerle karşılaştırarak, Spica'nın [[eylül ekinoksu|sonbahar ekinoksu]]na göre 2° hareket ettiği sonucuna vardı. Ayrıca [[Güneş yılı|tropik yıl]]ın (Güneş'in bir ekinoksa dönmesi için geçen süre) ve [[yıldız yılı]] (Güneş'in sabit bir yıldıza dönmesi için geçen süre) uzunluklarını karşılaştırdı ve küçük bir tutarsızlık buldu. Hipparkhos, ekinoksların zodyak boyunca hareket ettiği ("devinme", "precessing") ve devinim oranının bir yüzyılda 1°'den az olmadığı sonucuna vardı.

== Coğrafya ==
Hipparkhos'un üç kitaptaki ''Against the Geography of Eratosthenes'' (''Eratosthenes Coğrafyasına Karşı'') incelemesi korunmamıştır.<ref>Editions of fragments: Berger H. [[iarchive:diegeographisch01hippgoog|''Die geographischen Fragmente des Hipparch'']]. Leipzig: B. G. Teubner, 1869.; Dicks D.R. ''The Geographical Fragments of Hipparchus''. London: Athlon Press, 1960.</ref> Bu konudaki bilgimizin çoğu, Hipparkhos'un [[Eratosthenes]]'i kapsamlı ve çoğu zaman haksız bir şekilde, esas olarak coğrafi bölgelerin konumlarını belirlemedeki iç çelişkiler ve yanlışlıklar için eleştirdiği [[Strabon]]'dan geliyor. Hipparkhos, bir coğrafi haritanın yalnızca [[Coğrafi koordinat sistemi|enlem ve boylamların]] astronomik ölçümlerine ve bilinmeyen mesafeleri bulmak için [[Nirengi|üçgenleme]]ye dayanması gerektiğinde ısrar ediyor. Coğrafi teori ve yöntemlerde Hipparkhos üç ana yenilik getirdi.<ref>On Hipparchus's geography see: Berger H. [[iarchive:diegeographisch01hippgoog|''Die geographischen Fragmente des Hipparch'']]. Leipzig: B. G. Teubner, 1869.; Dicks D.R. ''The Geographical Fragments of Hipparchus''. London: Athlon Press, 1960; Neugebauer O. ''A History of Ancient Mathematical Astronomy''. Pt. 1-3. Berlin, Heidelberg, New York: Springer Verlag, 1975: 332-338; ''Shcheglov D.A.'' [https://nw.academia.edu/DmitryShcheglov/Papers/142876/Hipparchus_Table_of_Climata_and_Ptolemys_Geography Hipparchus’ "Table of Climata and Ptolemy’s Geography"]. ''Orbis Terrarum'' 9. 2003-2007: 159-192.</ref>

[[Coğrafi koordinat sistemi|Yer seviyesi ızgarası]]nı ilk kullanan, yıldız gözlemlerinden coğrafi [[enlem]]i belirleyen ve sadece Güneş'in yüksekliğinden değil, kendisinden çok önce bilinen bir yöntem olan ve coğrafi [[boylam]]ın ay tutulmalarının uzak yerlerde eş zamanlı gözlemler yoluyla belirlenebileceğini öne süren ilk kişiydi. Çalışmasının pratik bölümünde, "[[iklim]] tablosu" olarak adlandırılan Hipparkhos, onlarca bölge için enlemleri listeledi. Özellikle, [[Eratosthenes]]'in [[Atina]], [[Sicilya]] enlemleri ve [[komorin|Hindistan'ın güney ucu]] için değerlerini iyileştirdi.<ref>Shcheglov D.A. [https://nw.academia.edu/DmitryShcheglov/Papers/110297/Hipparchus_on_the_Latitude_of_Southern_India "Hipparchus on the Latitude of Southern India"]. ''Greek, Roman, and Byzantine Studies'' 45. 2005: 359-380; idem. "[https://www.academia.edu/191065 Eratosthenes' Parallel of Rhodes and the History of the System of Climata] {{webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170716111755/http://www.academia.edu/191065/Eratosthenes_Parallel_of_Rhodes_and_the_History_of_the_System_of_Climata|tarih=16 Temmuz 2017}}". ''Klio'' 88. 2006: 351-359.; idem. [https://nw.academia.edu/DmitryShcheglov/Papers/142876/Hipparchus_Table_of_Climata_and_Ptolemys_Geography "Hipparchus’ Table of Climata and Ptolemy’s Geography"]. ''Orbis Terrarum'' 9. 2003-2007: 159-192.</ref> [[İklim]] enlemlerini hesaplarken (enlemler en uzun gün dönümü gününün uzunluğuyla bağıntılıdır), Hipparkhos, [[Eksen eğikliği|ekliptiğin]] eğimi için beklenmedik bir şekilde doğru bir değer kullandı, 23°40' (MÖ 2. yüzyılın ikinci yarısındaki gerçek değer yaklaşık olarak 23°43' idi), oysa diğer tüm antik yazarlar sadece kabaca yuvarlatılmış bir değer olan 24°'yi biliyorlardı ve [[Batlamyus]] bile 23°51' gibi daha az doğru bir değer kullandı.<ref>Diller A. (1934). "Geographical Latitudes in Eratosthenes, Hipparchus and Posidonius". ''Klio'' 27.3: 258-269; cf. Shcheglov D.A. [https://nw.academia.edu/DmitryShcheglov/Papers/142876 "Hipparchus’ Table of Climata and Ptolemy’s Geography"], 177-180.</ref>

Hipparkhos, [[Helenistik Dönem]]de genel olarak kabul edilen [[Atlas Okyanusu|Atlantik]] ve [[Hint Okyanusu|Hint Okyanusları]] ile [[Hazar Denizi]]'nin tek bir okyanusun parçaları olduğu görüşüne karşı çıktı. Aynı zamanda [[Ekümen|oikoumene]]'nin, yani karanın yerleşim bölgesinin sınırlarını [[ekvator]]a ve [[Kuzey Kutup Dairesi]]'ne kadar genişletir.<ref>Shcheglov D.A. [https://nw.academia.edu/DmitryShcheglov/Papers/141379/Ptolemys_Latitude_of_Thule_and_the_Map_Projection_in_the_Pre-Ptolemaic_Geography "Ptolemy’s Latitude of Thule and the Map Projection in the Pre-Ptolemaic Geography"]. ''Antike Naturwissenschaft und ihre Rezeption (AKAN)'' 17. 2007: 132-139.</ref> Hipparkhos'un fikirleri [[Batlamyus]]'un ''[[Coğrafya El Kitabı|Coğrafyası]]'''nda yansımasını buldu. Özünde, Batlamyus'un çalışması, Hipparkhos'un coğrafyanın ne olması gerektiğine dair vizyonunu gerçekleştirmeye yönelik genişletilmiş bir girişimdir.

== Modern spekülasyon ==
[[Dosya:Atlante.JPG|küçükresim|sağ|{{ortala|[[Farnese Atlas]], Helenistik bir orijinalin Roma kopyası ([[Napoli Arkeoloji Müzesi]]).}}]]

Hipparkhos, 2005 yılında uluslararası haberlerde yer aldı, yine (1898'de olduğu gibi) Hipparkhos'un [[gök küresi|göksel küresi]] hakkındaki verilerin veya onun yıldız kataloğundaki verilerin, takımyıldızlarını betimleyen hayatta kalan tek büyük antik gök küresinde ([[Farnese Atlas]] tarafından taşınan ve orta düzeyde doğrulukla takımyıldızlarını gösteren) korunmuş olabileceği ortaya çıktı. Daha iddialı 2005 raporunda çeşitli yanlış adımlar<ref>[http://www.dioi.org/ggg.htm D.Rawlins] {{webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20060521202120/http://www.dioi.org/ggg.htm|tarih=21 Mayıs 2006}}, "Farnese Atlas Celestial Globe, Proposed Astronomical Origins", 2005.</ref> yer alır, bu nedenle alandaki hiçbir uzman, geniş çapta duyurulan spekülasyonları kabul etmiyor.<ref>[http://www.phys.lsu.edu/farnese/ B. E. Schaefer] {{webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20050114015015/http://www.phys.lsu.edu/farnese/|tarih=14 Ocak 2005}}, "Epoch of the Constellations on the Farnese Atlas and their Origin in Hipparchus's Lost Catalog", ''[[Journal for the History of Astronomy]]'', Mayıs 2005 versus [http://www.people.scs.fsu.edu/~dduke/farnese Dennis Duke] {{webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20070814033601/http://people.scs.fsu.edu/~dduke/farnese|tarih=14 Ağustos 2007}} ''[[Journal for the History of Astronomy]]'', Şubat 2006.</ref>

[[Lucio Russo]], [[Plütark|Plutarkhos]]'ın ''On the Face in the Moon'' adlı çalışmasında [[Klasik mekanik|Newtoncu]] olduğunu düşündüğümüz bazı fiziksel teorileri rapor ettiğini ve bunların aslen Hipparkhos'tan gelmiş olabileceğini söyledi;<ref>[[Lucio Russo]], ''The Forgotten Revolution: How Science Was Born in 300&nbsp;BCE and Why It Had To Be Reborn'', (Berlin: Springer, 2004). {{ISBN|3-540-20396-6}}, pp.&nbsp;286-293.</ref> Newton'un onlardan etkilenmiş olabileceğini söylemeye devam etti.<ref>[[Lucio Russo]], ''The Forgotten Revolution: How Science Was Born in 300&nbsp;BCE and Why It Had To Be Reborn'', (Berlin: Springer, 2004). {{ISBN|3-540-20396-6}}, pp.&nbsp;365-379.</ref> Bir kitap incelemesine göre, bu iddiaların her ikisi de diğer bilim adamları tarafından reddedildi.<ref>Mott Greene, "The birth of modern science?" Review of ''The Forgotten Revolution'', ''Nature'' '''430''' (5 Ağustos 2004): 614.</ref>

Plutarkhos'un ''Table'' ''Talk'''undaki bir satır, Hipparkhos'u on basit önermeden oluşturulabilecek 103.049 bileşik önerme saydığını belirtir. 103.049, on sembolden oluşan herhangi bir dizideki iki veya daha fazla ögenin ardışık alt dizilerinin etrafına bir veya daha fazla parantez çifti eklemenin yollarını sayan onuncu [[Schröder-Hiparkus sayısı]]dır. Bu, Hipparkhos'un modern matematikte bağımsız olarak gelişen bir matematik alanı olan sayısal [[Sayısal kombinatorik|kombinatorik]] hakkında bilgi sahibi olduğuna dair spekülasyonlara yol açtı.<ref>{{Kaynak|url=http://www-math.mit.edu/~rstan/papers/hip.pdf|başlık=Hipparchus, Plutarch, Schröder, and Hough|arşivtarihi=14 Mayıs 2011|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110514153759/http://www-math.mit.edu/~rstan/papers/hip.pdf|ansiklopedi=The American Mathematical Monthly|sayı=4|sayfalar=344-350|yıl=1997|cilt=104|doi=10.2307/2974582|soyadı=Stanley|ad=Richard P.|yazarbağı= Richard P. Stanley}}</ref><ref>{{Kaynak|url=http://stl.recherche.univ-lille3.fr/sitespersonnels/acerbi/acerbipub5.pdf|başlık=On the shoulders of Hipparchus: A reappraisal of ancient Greek combinatorics|arşivtarihi=21 Temmuz 2011|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110721023220/http://stl.recherche.univ-lille3.fr/sitespersonnels/acerbi/acerbipub5.pdf|ansiklopedi=Archive for History of Exact Sciences|sayı=6|sayfalar=465-502|yıl=2003|cilt=57|doi=10.1007/s00407-003-0067-0|soyadı=Acerbi|ad= F.}}</ref>

== Mirası ==
[[Dosya:Hipparcos-testing-estec.jpg|küçükresim|{{ortala|Büyük Güneş Simülatöründeki Hipparcos uydusu, ESTEC, Şubat 1988.}}]]
[[Raffaello Sanzio|Raphael]]'in 1509-1511 tarihli ''[[Atina Okulu|The School of Athens]]'' adlı tablosunda [[Batlamyus]]'un karşısında tasvir edilebilir, ancak bu figür genellikle [[Zerdüşt]] olarak tanımlanır.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The Enigma of Ptolemy's Catalogue of Stars|yazarlar=Swerdlow|sayı=3|sayfalar=173-183|çalışma=Journal for the History of Astronomy|yıl=1992|cilt=23|doi=10.1177/002182869202300303}}</ref>

[[Avrupa Uzay Ajansı|ESA]]'nın [[Hipparcos|Hipparcos Uzay Astrometri Misyonu]]'nun resmi adı Yüksek Hassasiyetli Paralaks Toplama Uydusu idi; Hipparkhos'un adını hatırlatan ve anan bir [[arka ad|backronym]] HiPParCoS yapmaktadır.

Ay krateri [[Hipparchus (ay krateri)|Hipparkhos]]<ref>{{kaynak|url=https://e-dergi.tubitak.gov.tr/edergi/yazi.pdf?dergiKodu=4&cilt=33&sayi=389&sayfa=18&yaziid=12050|başlık=Ay'da gezinti|yazarlar=Alp Akoğlu|dergi=Bilim ve Teknik|ay=Mart|yıl=2000|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210805152400/https://e-dergi.tubitak.gov.tr/edergi/yazi.pdf?dergiKodu=4&cilt=33&sayi=389&sayfa=18&yaziid=12050|arşivtarihi=5 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{WGPSN|2516|Hipparchus Krateri}}</ref> ve [[asteroit]] [[4000 Hipparchus|4000 Hipparkhos]]<ref>{{JPL|i2004000|4000 Hipparchus (1989 AV)}}</ref> onun adını almıştır.

2004 yılında [[Uluslararası Uzay Onur Listesi]]'ne girdi.<ref name="ep4">{{Haber kaynağı|url=https://www.newspapers.com/clip/29988299/el_paso_times/|başlık=X-Prize Group Founder to Speak at Induction|tarih=17 Ekim 2004|sayfa=59|çalışma=El Paso Times|yer=El Paso, Texas|ile=Newspapers.com|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20191223114639/https://www.newspapers.com/clip/29988299/el_paso_times/|arşivtarihi=23 Aralık 2019|ölüurl=hayır}}</ref>

Astronomi tarihçisi, matematik astronomu ve [[Paris Gözlemevi]] müdürü [[Jean-Baptiste Joseph Delambre]], 18. yüzyılda (1821) astronomi tarihinde, Hipparkhos'u [[Johannes Kepler]] ve [[James Bradley]] ile birlikte tüm zamanların en büyük astronomları olarak kabul etti.<ref name="mathieu">[https://books.google.com/books?id=ps1WS1-5_dYC&pg=PA413 ''Histoire de l'astronomie au dix-huitième siècle'', p.&nbsp;413] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20210522172422/https://books.google.com/books?id=ps1WS1-5_dYC&pg=PA413 |tarih=22 Mayıs 2021 }} (edited by [[Claude-Louis Mathieu]], and published by Bachelier, Paris, 1827). See also pp. xvii and 420.</ref> Los Angeles, California, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki [[Griffith Gözlemevi]]'ndeki ''[[Gökbilimciler Anıtı]]'', tüm zamanların en büyük altı gök bilimcisinden biri ve Antik Çağ'dan tek olan Hipparkhos'un bir kabartmasına sahiptir.<ref>{{Ansiklopedi kaynağı|başlık=Astronomers Monument & Sundial|ansiklopedi=Griffith Observatory|url=https://griffithobservatory.org/exhibits/astronomers-monument-sundial/|erişim-tarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210814082736/https://griffithobservatory.org/exhibits/astronomers-monument-sundial/|arşivtarihi=14 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}</ref>[[Johannes Kepler]], [[Tycho Brahe|Tycho Brahe'nin]] yöntemlerine ve gözlemlerinin doğruluğuna büyük saygı duyuyordu ve onu astronomi biliminin restorasyonu için temel sağlayacak yeni Hipparkhos olarak görüyordu.<ref>Christianson, J. R. (2000). On Tycho's Island: Tycho Brahe and His Assistants, 1570-1601. Cambridge: [[Cambridge University Press]], p 304.</ref>

== Sürümler ve çeviriler ==
* Berger H. [[iarchive:diegeographisch03hippgoog|''Die geographischen Fragmente des Hipparch'']]. Leipzig: B. G. Teubner, 1869.
* Dicks D.R. ''The Geographical Fragments of Hipparchus''. Edited with an Introduction and Commentary. London: Athlon Press, 1960. Pp. xi + 215.
* {{kaynak|yazar=Manitius K.|başlık=''In Arati et Eudoxi Phaenomena commentariorum libri tres''|url=https://www.wilbourhall.org/pdfs/hipparchus/Hipparch-Aratos.pdf|yayıncı=Leipzig: B. G. Teubner|yıl=1894|sayfa=376|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200617080444/https://www.wilbourhall.org/pdfs/hipparchus/Hipparch-Aratos.pdf|arşivtarihi=17 Haziran 2020|ölüurl=hayır}}.

== Ayrıca bakınız ==
* [[Sisamlı Aristarkus|Samoslu Aristarkhos]] ({{Yaklaşık|MÖ&nbsp;310|230|lk=on}}), Dünya'dan Güneş'e olan mesafeyi hesaplayan bir Yunan matematikçi.
* [[Eratosthenes]] ({{Yaklaşık|MÖ&nbsp;276|194/195|lk=on}}), Dünya'nın çevresini ve ayrıca Dünya'dan Güneş'e olan mesafeyi hesaplayan bir Yunan matematikçi.
* [[Yunan matematiği]]
* [[Poseidonius|Posidonios]] ({{Yaklaşık|MÖ&nbsp;135|51|lk=on}}), Dünya'nın çevresini hesaplayan bir Yunan astronom ve matematikçi.

== Notlar ==
{{Kaynakça|group=note}}

== Kaynakça ==

=== Alıntılar ===
{{kaynakça}}

=== Kaynakça ===
;Atıfta bulunulan eserler
{{kaynak başı|2}}
* {{kaynak|yazar=Acerbi F.|yıl=2003|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110721023220/http://stl.recherche.univ-lille3.fr/sitespersonnels/acerbi/acerbipub5.pdf|url=http://stl.recherche.univ-lille3.fr/sitespersonnels/acerbi/acerbipub5.pdf|arşivtarihi=21 Temmuz 2011|başlık="On the shoulders of Hipparchus: A reappraisal of ancient Greek combinatorics"|dergi=''Archive for History of Exact Sciences''|cilt=57|sayfalar=465-502}}
* Bianchetti S. (2001). "Dall’astronomia alla cartografia: Ipparco di Nicea". ''ПОΙΚΙΛΜΑ. Studi in onore di Michelle R. Cataudella in occasione del 60° compleanno''. La Spezia: Agorà Edizioni: 145-156.
* Bowen AC, Goldstein B.R. (1991). "Hipparchus' Treatment of Early Greek Astronomy: The Case of Eudoxus and the Length of Daytime Author(s)". ''Proceedings of the American Philosophical Society'' '''135(2)''': 233-254.
* {{kaynak|yazarlar=Chapront J., Touze M. Chapront & Francou G.|yıl=2002|url=http://adsabs.harvard.edu/abs/2002A%26A...387..700C|başlık="A new determination of lunar orbital parameters, precession constant, and tidal acceleration from LLR measurements"|dergi=''Astronomy and Astrophysics''|cilt=387|sayfalar=700-709|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20190408170254/http://adsabs.harvard.edu/abs/2002A%26A...387..700C|arşivtarihi=8 Nisan 2019|ölüurl=hayır}}
* Dicks D.R. (1960). ''The Geographical Fragments of Hipparchus''. London: Athlon Press. Pp. xi, 215. 
* Diller A. (1934). "Geographical Latitudes in Eratosthenes, Hipparchus and Posidonius". ''Klio'' 27(3): 258-269. 
* Duke D.W. (2002). "Associations between the ancient star catalogs". ''Archive for History of Exact Sciences'' 56(5):435-450. [http://people.sc.fsu.edu/~dduke/assocs.pdf (Author's draft here.)] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20210202053908/http://people.sc.fsu.edu/~dduke/assocs.pdf |tarih=2 Şubat 2021 }}
* Honigmann E. (1929). ''Die sieben Klimata und die πολεις επισημοι''. Eine Untersuchung zur Geschichte der Geographie und Astrologie in Altertum und Mittelalter. Heidelberg: Carl Winter's Universitätsbuchhandlung. 247 S. 
* Jones A. (2001). "Hipparchus." In ''Encyclopedia of Astronomy and Astrophysics''. Nature Publishing Group.
* Moore P. (1994). ''Atlas of the Universe'', Octopus Publishing Group LTD (Slovene translation and completion by Tomaž Zwitter and Savina Zwitter (1999): ''Atlas vesolja''): 225.
* Nadal R., Brunet J.P. (1984). "Le "Commentaire" d'Hipparque. I. La sphère mobile. ''Archive for History of Exact Sciences'' '''29''': 201-236.
* Neugebauer O. (1975). ''A History of Ancient Mathematical Astronomy''. [[iarchive:ahistoryofancientmathematicalastronomypt1oneugebauer1975 932 G|Vol. 1]]–3. Berlin, Heidelberg, New York: Springer Verlag.
* Newton R.R. (1977). ''The Crime of Claudius Ptolemy.'' Baltimore: Johns Hopkins University Press.
* Rawlins D. (1982). An Investigation of the Ancient Star Catalog. ''Proceedings of the Astronomical Society of the Pacific'' 94, 359-373. Has been updated several times: [https://web.archive.org/web/20070926224335/http://www.dioi.org/vols/w82.pdf ''DIO''], volume 8, number 1 (1998), page 2, note 3, and [http://www.dioi.org/vols/wa0.pdf ''DIO'']{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20120214012122/http://www.dioi.org/vols/wa0.pdf |tarih=14 Şubat 2012 }}, volume 10 (2000), page 79, note 177.
* Russo L. (1994). "The astronomy of Hipparchus and his time: A study based on pre-ptolemaic sources". ''Vistas in Astronomy'' '''38.2''': 207-248
* {{kaynak|yazar=Schaefer B.E.|yıl=2005|url=http://articles.adsabs.harvard.edu/full/2005JHA....36..167S|başlık="The Epoch of the Constellations on the Farnese Atlas and their Origin in Hipparchus's Lost Catalogue"|dergi=''Journal for the History of Astronomy''|cilt=36.2|sayfalar=167-196|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20181105215031/http://articles.adsabs.harvard.edu/full/2005JHA....36..167S|arşivtarihi=5 Kasım 2018|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|yazar=Shcheglov D.A.|yıl=2005|url=https://nw.academia.edu/DmitryShcheglov/Papers/110297/Hipparchus_on_the_Latitude_of_Southern_India|başlık="Hipparchus on the Latitude of Southern India"|dergi=''Greek, Roman, and Byzantine Studies''|cilt=45|sayfalar=359-380}} 
* {{kaynak|yazar=Shcheglov D.A.|yıl=2006|url=https://www.academia.edu/191065|başlık=Eratosthenes’ Parallel of Rhodes and the History of the System of Climata|dergi=''Klio''|cilt=88|sayfalar=351-359|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170716111755/https://www.academia.edu/191065|arşivtarihi=16 Temmuz 2017|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|yazar=Shcheglov D.A.|yıl=2007|url=https://nw.academia.edu/DmitryShcheglov/Papers/141379/Ptolemys_Latitude_of_Thule_and_the_Map_Projection_in_the_Pre-Ptolemaic_Geography|başlık="Ptolemy’s Latitude of Thule and the Map Projection in the Pre-Ptolemaic Geography"|dergi=''Antike Naturwissenschaft und ihre Rezeption'' (AKAN)|cilt=17|sayfalar=121-151}}
* {{kaynak|yazar=Shcheglov D.A.|yıl=2003-2007|url=https://nw.academia.edu/DmitryShcheglov/Papers/142876/Hipparchus_Table_of_Climata_and_Ptolemys_Geography|başlık="Hipparchus’ Table of Climata and Ptolemy’s Geography"|dergi=''Orbis Terrarum''|cilt=9|sayfalar=159-192}}
* {{kaynak|başlık=Hipparchus and the Ancient Metrical Methods on the Sphere|yazar=Sidoli, Nathan|yayıncı=University of Toronto|url=http://individual.utoronto.ca/acephalous/Sidoli_2004b.pdf|yıl=2004|dergi=''Journal for the History of Astronomy''|cilt=35|sayfalar=71-84|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210805201625/http://individual.utoronto.ca/acephalous/Sidoli_2004b.pdf|arşivtarihi=5 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|yazarlar=Steele J.M., Stephenson F.R. & Morrison L.V.|yıl=1997|url=http://articles.adsabs.harvard.edu/full/1997JHA....28..337S|başlık="The accuracy of eclipse times measured by the Babylonians"|dergi=''Journal for the History of Astronomy''|cilt=28|sayfalar=337-345|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210128073041/http://articles.adsabs.harvard.edu/full/1997JHA....28..337S|arşivtarihi=28 Ocak 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|yazarlar=Stephenson F.R. & Fatoohi L.J.|yıl=1993|url=http://articles.adsabs.harvard.edu/full/1993JHA....24..255S|başlık="Lunar Eclipse Times Recorded in Babylonian History"|dergi=''Journal for the History of Astronomy''|cilt=24|sayfalar=255-267|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210128043835/http://articles.adsabs.harvard.edu/full/1993JHA....24..255S|arşivtarihi=28 Ocak 2021|ölüurl=hayır}}
* Strabo, [[iarchive:geographie0011stra y8l2|''Géographie'']].
* Swerdlow N.M. (1969). "Hipparchus on the distance of the sun." ''Centaurus'' '''14''': 287-305.
* Toomer G.J. (1967). "The Size of the Lunar Epicycle According to Hipparchus." ''Centaurus'' '''12''': 145-150.
* Toomer G.J. (1973). "The Chord Table of Hipparchus and the Early History of Greek Trigonometry." ''Centaurus'' '''18''': 6-28.
* Toomer G.J. (1974). "Hipparchus on the Distances of the Sun and Moon." ''Archives for the History of the Exact Sciences'' '''14''': 126-142.
* Toomer G.J. (1978). "Hipparchus." In ''Dictionary of Scientific Biography'' '''15''': 207-224.
* Toomer G.J. (1980). "Hipparchus' Empirical Basis for his Lunar Mean Motions," ''Centaurus'' '''24''': 97-109.
* Toomer G.J. (1988). "Hipparchus and Babylonian Astronomy." In ''A Scientific Humanist: Studies in Memory of Abraham Sachs'', ed. Erle Leichty, Maria deJ. Ellis, and Pamel Gerardi. Philadelphia: Occasional Publications of the Samuel Noah Kramer Fund, 9.
* Wolff M. (1989). "Hipparchus and the Stoic Theory of Motion". In ''Matter and Metaphysics''. Ed. J. Barnes & M. Mignucci. Napoli: Bibliopolis: 346-419.
{{kaynak sonu}}

== Konuyla ilgili yayınlar ==
* {{Kitap kaynağı|soyadı=Dreyer|ad=John L.E|başlık=A History of Astronomy from Thales to Kepler|url=https://archive.org/details/bwb_P9-BJI-822|yıl=1953|yayıncı=Dover Publications|yer=New York}}
* {{Kitap kaynağı|soyadı=Heath|ad=Thomas|yazarbağı=Thomas L. Heath|başlık=A History of Greek Mathematics|url=https://archive.org/details/ahistorygreekma00heatgoog|yıl=1921|yayıncı=Clarendon Press|yer=Oxford}}
* {{Kitap kaynağı|soyadı=Lloyd|ad=G.E.R.|başlık=Greek science after Aristotle|yıl=1973|yayıncı=Norton|yer=New York|isbn=978-0-393-04371-6|urlerişimi=kayıtlı|url=https://archive.org/details/greekscienceafte00lloy}}
* {{Kitap kaynağı|soyadı=Neugebauer|ad=Otto|yazarbağı=Otto E. Neugebauer|başlık=The Aegean and the Near East: Studies Presented to Hetty Goldman|yıl=1956|yayıncı=J. J. Augustin|yer=Locust Valley, NY|editör-soyadı=Weinberg|editör-ad=Saul S|bölüm=Notes on Hipparchus}}
* {{Kitap kaynağı|soyadı=Ptolemy|yazarbağı=Batlamyus|başlık=Ptolemy's Almagest|url=https://archive.org/details/ptolemysalmagest0000ptol|yıl=1984|yayıncı=Springer-Verlag|yer=New York|isbn=978-0-387-91220-2|çevirmen=[[G. J. Toomer]]}}
* {{Kitap kaynağı|soyadı=Thomson|ad=J. Oliver|başlık=History of Ancient Geography|url=https://archive.org/details/bwb_W7-CTR-233|yıl=1948|yayıncı=Cambridge University Press|yer=Cambridge}}
* {{Kaynak|yazar=Bourtembourg Rene|başlık=Was Uranus Observed by Hipparchus?|dergi=Journal for the History of Astronomy|yıl=2013|cilt=44|sayı=4|sayfalar=377-387|doi=10.1177/002182861304400401}}
* {{kaynak|url=https://e-dergi.tubitak.gov.tr/edergi/yazi.pdf;jsessionid=ovxf8lPH7h1Hp3xPlY2qR96J?dergiKodu=4&cilt=44&sayi=743&sayfa=88&yaziid=32101|yazar=Hüseyin Gazi Topdemir|başlık=Hipparkhos ve Trigonometrinin Doğuşu|dergi=Bilim ve Teknik|ay=Ağustos|yıl=2011|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210805201628/https://e-dergi.tubitak.gov.tr/edergi/yazi.pdf;jsessionid=ovxf8lPH7h1Hp3xPlY2qR96J?dergiKodu=4&cilt=44&sayi=743&sayfa=88&yaziid=32101|arşivtarihi=5 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}} 
* {{kaynak|url=https://link.springer.com/content/pdf/bbm%3A978-1-4612-4322-9%2F1.pdf|başlık=Hipparchus's Table of Chords|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210805201624/https://link.springer.com/content/pdf/bbm:978-1-4612-4322-9%2F1.pdf|arşivtarihi=5 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık=Hipparchus on the Latitude of Southern India|yazar=Dmitriy A. Shcheglov|url=https://www.researchgate.net/publication/238708723_Hipparchus_on_the_Latitude_of_Southern_India/fulltext/02728f5f0cf27a800730cd08/Hipparchus-on-the-Latitude-of-Southern-India.pdf|dergi=Greek, Roman, and Byzantine Studies|cilt=45|yıl=2005|sayfalar=359-380|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210805201624/https://www.researchgate.net/publication/238708723_Hipparchus_on_the_Latitude_of_Southern_India/fulltext/02728f5f0cf27a800730cd08/Hipparchus-on-the-Latitude-of-Southern-India.pdf|arşivtarihi=5 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık=A Genetic Context for Understanding the Trigonometric Functions: Hipparchus’ Table of Chords|yazar=Daniel E. Otero|tarih=20 Temmuz 2020|url=https://www.maa.org/sites/default/files/images/upload_library/46/Otero_TrigPSP_Series/Otero_Hipparchus_Chord_Table_TrigPSPSeries_Unit2_2020_07_20.pdf|yayıncı=MAA Convergence|çalışma=Teaching and Learning the Trigonometric Functions through Their Origins|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200928025816/https://www.maa.org/sites/default/files/images/upload_library/46/Otero_TrigPSP_Series/Otero_Hipparchus_Chord_Table_TrigPSPSeries_Unit2_2020_07_20.pdf|arşivtarihi=28 Eylül 2020|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|yazar=Christián C. Carman|başlık=On the distances of the sun and moon according to Hipparchus|url=https://archive.nyu.edu/bitstream/2451/61288/56/11.%20Carman.pdf|dergi=Instruments – Observations – Theories: Studies in the History of Astronomy in Honor of James Evans|editörler=Alexander Jones & Christián Carman|yıl=2020|doi=10.5281/zenodo.3928498|sayfalar=177-203|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210805201626/https://archive.nyu.edu/bitstream/2451/61288/56/11.%20Carman.pdf|arşivtarihi=5 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık=Chord Tables of Hipparchus and Ptolemy|yazar=Bryan Dorner|url=https://community.plu.edu/~dornerbc/teaching/math203/chordtable.pdf|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210506202013/https://community.plu.edu/~dornerbc/teaching/math203/chordtable.pdf|arşivtarihi=6 Mayıs 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık=From Hipparchus to a Helix Ruler|yazar=Jerold Mathews|url=https://www.ias.ac.in/article/fulltext/reso/017/01/0044-0052|dergi=RESONANCE|ay=Ocak|yıl=2012|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210805201627/https://www.ias.ac.in/article/fulltext/reso/017/01/0044-0052|arşivtarihi=5 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|url=http://maajournal.com/Issues/2018/Vol18-4/35_Hoffmann%2018(4).pdf|başlık=THE GENESIS OF HIPPARCHUS’ CELESTIAL GLOBE|yazar=Susanne M. Hoffmann|doi=10.5281/zenodo.1477980|yayıncı=MAA|dergi=Mediterranean Archaeology and Archaeometry|cilt=18|sayı=4|yıl=2018|sayfalar=281-287|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210805201626/http://maajournal.com/Issues/2018/Vol18-4/35_Hoffmann%2018(4).pdf|arşivtarihi=5 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık=Analysis of the latitudinal data of Eratosthenes and Hipparchus|url=https://web.ma.utexas.edu/mp_arc/c/14/14-76.pdf|yazar=Christian Marx|yıl=2014|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210716203748/https://web.ma.utexas.edu/mp_arc/c/14/14-76.pdf|arşivtarihi=16 Temmuz 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|url=http://math.fau.edu/yiu/PSRM2015/yiu/New%20Folder%20(4)/Downloaded%20Papers/HNN7LUE5LQ3PKN2R.pdf|yazar=F. Acerbi|başlık=On the Shoulders of Hipparchus|dergi=Arch. Hist. Exact Sci.|cilt=57|yıl=2003|sayfalar=465-502|doi=10.1007/s00407-003-0067-0|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210805201626/http://math.fau.edu/yiu/PSRM2015/yiu/New%20Folder%20(4)/Downloaded%20Papers/HNN7LUE5LQ3PKN2R.pdf|arşivtarihi=5 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık=De twee getallen van Hipparchus|yazar=Hans Meijer|dil=Felemenkçe|url=http://www.svpromotie.nl/Senioren/uploads/Hans19sept2015.pdf|tarih=19 Eylül 2015|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210805201626/http://www.svpromotie.nl/Senioren/uploads/Hans19sept2015.pdf|arşivtarihi=5 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık=Hipparchus and Spherical Trigonometry|yazar=Curtis Wilson|url=http://www.dioi.org/j712.pdf|ay=Şubat|yıl=1997|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200711130024/http://www.dioi.org/j712.pdf|arşivtarihi=11 Temmuz 2020|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık=HIPPARCHUS MEASURES THE DISTANCE TO THE MOON|url=http://www.michaelbeeson.com/interests/GreatMoments/Hipparchus.pdf|erişimtarihi=5 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20181222173912/http://www.michaelbeeson.com/interests/GreatMoments/Hipparchus.pdf|arşivtarihi=22 Aralık 2018|ölüurl=hayır}}

== Dış bağlantılar ==
{{Commons kategori}}
;Genel
* {{MacTutor Biography|id=Hipparchus}}
* {{Web kaynağı | url = http://www.hps.cam.ac.uk/starry/hipparchus.html | başlık = Biographical page | yayıncı = [[Cambridge Üniversitesi]] | arşivurl = https://web.archive.org/web/20010417133740/http://www.hps.cam.ac.uk/starry/hipparchus.html | arşivtarihi = 17 Nisan 2001}}
* {{Web kaynağı|url=http://www.hps.cam.ac.uk/starry/hipppoem.html|başlık=University of Cambridge's Page about Hipparchus' sole surviving work |arşivurl=https://web.archive.org/web/20120523213241/http://www.hps.cam.ac.uk/starry/hipppoem.html |arşivtarihi=23 Mayıs 2012 }}
* {{Web kaynağı|url=http://www.giovannipastore.it/ARCHIMEDE.htm|başlık=Pastore, Giovanni - ''THE RECOVERED ARCHIMEDES' PLANETARIUM''|yer=Roma|yıl= 2010|arşivurl=https://web.archive.org/web/20120518005344/http://www.giovannipastore.it/ARCHIMEDE.htm |arşivtarihi=18 Mayıs 2012|isbn=978-88-904715-2-0}}
* {{web kaynağı|arşivurl=https://web.archive.org/web/20020819014320/http://zebu.uoregon.edu/~js/glossary/hipparchus.html|url=http://zebu.uoregon.edu/~js/glossary/hipparchus.html|arşivtarihi=19 Ağustos 2002|başlık=Biographical page|yayıncı=[[Oregon Üniversitesi]]}}
* {{Web kaynağı | url = http://fermatslasttheorem.blogspot.com/2006/04/hipparchus-of-rhodes.html | başlık = Biography of Hipparchus on Fermat's Last Theorem Blog | arşivurl = https://web.archive.org/web/20060510090257/http://fermatslasttheorem.blogspot.com/2006/04/hipparchus-of-rhodes.html | arşivtarihi = 10 Mayıs 2006}}
* {{Web kaynağı | url = http://messier.seds.org/xtra/Bios/hipparchus.html | başlık = Hipparchus (c. 190 – c. 120 B.C.) | yayıncı = SEDS | arşivurl = https://web.archive.org/web/20111117032000/http://messier.seds.org/xtra/Bios/hipparchus.html | arşivtarihi = 17 Kasım 2011}}
* {{web kaynağı|arşivurl=https://web.archive.org/web/20090211062754/http://www.asterdomus.com.br/Artigo_os_eclipses.htm|url=http://www.asterdomus.com.br/Artigo_os_eclipses.htm|başlık=Os Eclipses|yayıncı=AsterDomus website|dil=Portekizce|arşivtarihi=11 Şubat 2009}}
* {{Web kaynağı | url = http://jqjacobs.net/astro/aristarchus.html | başlık = Ancient Astronomy, Integers, Great Ratios, and Aristarchus | arşivurl = https://web.archive.org/web/20100612032334/http://jqjacobs.net/astro/aristarchus.html | arşivtarihi = 12 Haziran 2010}}
* {{Web kaynağı | url = https://www.britannica.com/biography/Hipparchus-Greek-astronomer | başlık = Hipparchus | yazar = Alexander Raymond Jones | yayıncı = britannica.com | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150615005443/https://www.britannica.com/biography/Hipparchus-Greek-astronomer | arşivtarihi = 15 Haziran 2015}}
* {{kaynak|başlık=Hipparkos (Hipparkhos) Kimdir? İznikli Hipparkos|yazar=Emre Kuvan|tarih=27 Mart 2021|url=http://bilimintarihi.org/bilim-insanlari/hipparkos-hipparkhos-kimdir-iznikli-hipparkos/|erişimtarihi=6 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210806051921/http://bilimintarihi.org/bilim-insanlari/hipparkos-hipparkhos-kimdir-iznikli-hipparkos/|arşivtarihi=6 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık=Hipparkos Kimdir? Hipparkhos|yazar=Ömer Yıldırım|tarih=27 Şubat 2021|url=https://www.felsefe.gen.tr/hipparkos-kimdir-hipparkhos/|erişimtarihi=6 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210806051922/https://www.felsefe.gen.tr/hipparkos-kimdir-hipparkhos/|arşivtarihi=6 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}
* {{kaynak|başlık=İznikli Hipparkhos ve Trigonometrinin Doğuşu|yazar=Sibel Çağlar|tarih=4 Temmuz 2021|url=https://www.matematiksel.org/hipparchus-trigonometrinin-dogusu/|erişimtarihi=6 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210806051921/https://www.matematiksel.org/hipparchus-trigonometrinin-dogusu/|arşivtarihi=6 Ağustos 2021|ölüurl=hayır}}

;Presesyon (Devinim)
* {{Web kaynağı | url = http://www.well.com/user/davidu/appendix4.html | başlık = David Ulansey about Hipparchus's understanding of the precession | çeviribaşlık = David Ulansey, Hipparchus'un devinim anlayışı hakkında | arşivurl = https://web.archive.org/web/19990202113920/http://www.well.com/user/davidu/appendix4.html | arşivtarihi = 2 Şubat 1999}}

;Gök cisimleri
* {{Web kaynağı | url = http://messier.seds.org/m/m044.html | başlık = M44 Praesepe at SEDS | yayıncı = [[Arizona Üniversitesi]] | arşivurl = https://web.archive.org/web/20111116045224/http://messier.seds.org/m/m044.html | arşivtarihi = 16 Kasım 2011}}

;Yıldız kataloğu
* {{web kaynağı|arşivurl=https://web.archive.org/web/20020619164317/http://www.ottawa.rasc.ca/astronomy/astro_facts/hipparcus.html|url=http://www.ottawa.rasc.ca/astronomy/astro_facts/hipparcus.html|arşivtarihi=19 Haziran 2002|başlık=A brief view by Carmen Rush on Hipparchus' stellar catalog|çeviribaşlık=Hipparchus'un yıldız kataloğuna Carmen Rush tarafından kısa bir bakış}}

{{Yunan matematiği}}
{{Antik Yunan astronomisi}}
{{Antik Yunanistan konuları}}

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:MÖ 2. yüzyılda Yunanlar]]
[[Kategori:MÖ 2. yüzyıl yazarları]]
[[Kategori:MÖ 190'larda doğanlar]]
[[Kategori:MÖ 190 doğumlular]]
[[Kategori:MÖ 120 yılında ölenler]]
[[Kategori:Bilimsel alet yapımcıları]]
[[Kategori:Antik Yunan mucitler]]
[[Kategori:Antik Yunan matematikçiler]]
[[Kategori:Antik Yunan coğrafyacılar]]
[[Kategori:Antik Yunan astronomlar]]