John D. Rockefeller sayfasının kaynağını görüntüle

{{ilknot|"John Davison Rockefeller" ve "JDR" buraya yönlendirilmektedir.}}
{{ilknot|Genel anlamı için [[Rockefeller]] sayfasına bakınız.}}
{{Kişi bilgi kutusu
| isim               = John D. Rockefeller Sr.
| resim              = Portrait of J. D. Rockefeller.jpg
| resim_başlığı      = J. D. Rockefeller, 1895
| doğum_ismi         = John Davison Rockefeller
| diğer_isimleri     = ''The Oil Tycoon'' ("Petrol Kralı")
| doğum_tarihi       = 8 Temmuz 1839
| doğum_yeri         = [[Richford, New York|Richford]], [[New York]], Birleşik Devletler
| ölüm_tarihi        = {{ölüm tarihi ve yaşı|1937|5|23|1839|7|8}}
| ölüm_yeri          = Rockefeller Köşkü, [[Ormond Beach, Florida|Ormond Beach]], [[Florida]], Birleşik Devletler
| yattığı_yer        = [[:en:Lake View Cemetery|Lake View Asiller Mezarlığı]], [[Cleveland, Ohio|Cleveland]], Ohio
| yattığı_yerin_koordinatları = {{koordinat|41.511|-81.591}}
| anıtlar            = 
| meslek             = {{düzl|
*İşletmeci 
*sanayici
*hayırsever
}}
| etkin_yılları      = 1855-1937
| tanınma_nedeni     = *İnsanlık tarihinin en zenginlerinden
*{{kayma|Rockefeller ailesinin kurucusu}}
*[[Petrol endüstrisi]]nin babası
| milliyet           = [[Amerikalılar|Amerikalı]]
| özvarlık           = US$418&nbsp;milyar{{sup| ''[[Forbes]]'':}}<ref>{{Web kaynağı | başlık = The All-Time Richest Americans | url = https://www.forbes.com/2007/09/14/richest-americans-alltime-biz_cx_pw_as_0914ialltime_slide_2.html | eser = All the Money in the World | yayıncı = Forbes | erişimtarihi = 4 Mayıs 2014 | tarih = 14 Eylül 2007 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20071015072726/https://www.forbes.com/2007/09/14/richest-americans-alltime-biz_cx_pw_as_0914ialltime_slide_2.html | arşivtarihi = 15 Ekim 2007 | ölüurl = hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = The 20 Richest People Of All Time | url = http://www.businessinsider.com/richest-people-in-history-2010-8?tru=HV6w6#1-john-d-rockefeller-20 | eser = Business Insider | erişimtarihi = 4 Mayıs 2014 | tarih = 2 Eylül 2010 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20140504034630/http://www.businessinsider.com/richest-people-in-history-2010-8?tru=HV6w6#1-john-d-rockefeller-20 | arşivtarihi = 4 Mayıs 2014 | ölüurl = hayır }}</ref>{{#tag:ref|Bu değer, 2019 [[USD]] [[enflasyon]]una göre hesaplanmıştır ve en yüksek net değeridir. Farklı tahminler de vardır, ancak birçoğu 300 ila 450 milyar USD arasında değişiklik göstermektedir. Bazı kaynaklar 200 milyar gibi aşırı düşük veya 660 milyar gibi aşırı yüksek değerler belirtebiliyor. Ancak en güvebilir kaynaklar (örneğin ''Forbes'', [[Bloomberg L.P.|Bloomberg]]) 300-400 milyar arası tahminler veriyor. Bu tahminler TÜFE oranlarına değil, kontrol ettiği ve mevcut [[Amerika Birleşik Devletleri|B.D.]] [[GSYİH]]'sına göre ayarlanmış GSYİH'nın oranına dayanmaktadır.|group="not"}}
| din                = [[Baptistler|Baptist Kilisesi]]
| eş                 = {{evlilik|[[Laura Spelman Rockefeller]]|1864|1915|son=ölüm}}
| partner            = 
| çocuklar           = {{işaretsizl|Elizabeth Rockefeller Strong <small>(kızı)</small>|Alice Rockefeller <small>(kızı)</small>|Alta Rockefeller Prentice <small>(kızı)</small>|Edith Rockefeller McCormick <small>(kızı)</small>|[[John D. Rockefeller Jr.|John Rockefeller Jr.]] <small>(oğlu)</small>}}
| ebeveynler         = [[William A. Rockefeller]] <small>(babası)</small><br />Eliza Davison Rockefeller <small>(annesi)</small>
| akrabalar          = 
| aile               = [[Rockefeller ailesi]]
| boy                = {{boy|m=1.79}}
| parti              = [[Cumhuriyetçi Parti (Amerika Birleşik Devletleri)|Cumhuriyetçi]]
| imza               = 
| diğer              = <span style="float:left;">'''Kardeşleri'''</span><br />
<span style="float:left;">
#Lucy Rockefeller (abla)
#Clorinda Rockefeller (üvey abla)
#{{nbsp|2}}''John D. Rockefeller''
#[[William A. Rockefeller Jr.|William Rockefeller Jr.]] (erkek kardeş)
#Mary Rockefeller (kız kardeş)
#Cornelia Rockefeller (üvey kız kardeş)
#[[Franklin Rockefeller]] (Frances'in ikizi)
#Frances Rockefeller (Franklin'in ikizi)
</span>
}}

'''John Davison Rockefeller, Senior''' (8 Temmuz 1839 - 23 Mayıs 1937), [[Amerika Birleşik Devletleri|Birleşik Devletler]]'in ilk [[milyarder]]i<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.pbs.org/wgbh/amex/rockefellers/filmmore/pt.html | başlık = The Rockefellers | erişimtarihi = 29 Mayıs 2007 | yayıncı = [[Public Broadcasting Service|PBS]] | arşivurl = https://web.archive.org/web/20001027051727/https://www.pbs.org/wgbh/amex/rockefellers/filmmore/pt.html | arşivtarihi = 27 Ekim 2000 | ölüurl = hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.askmen.com/toys/top_10/11b_top_10_list.html | başlık = Top 10 Richest Men of All Time | erişimtarihi = 29 Mayıs 2007 | yayıncı = [[AskMen.com]] | arşivurl = https://web.archive.org/web/20010301083853/http://www.askmen.com/toys/top_10/11b_top_10_list.html | arşivtarihi = 1 Mart 2001 | ölüurl = hayır }}</ref> ve [[En zengin tarihî figürlerin listesi|tüm zamanların en zengin]] insanlarından biri<ref name="Fortune">{{haber kaynağı|url=https://money.cnn.com/gallery/luxury/2014/06/01/richest-americans-in-history|başlık=The Richest Americans|çalışma=[[Fortune (dergi)|Fortune]]|erişimtarihi=25 Mart 2016|yayıncı=CNN|arşivurl=https://web.archive.org/web/20151231062709/http://money.cnn.com/gallery/luxury/2014/06/01/richest-americans-in-history/|arşivtarihi=31 Aralık 2015|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{haber kaynağı|url=https://www.nytimes.com/ref/business/20070715_GILDED_GRAPHIC.html|başlık=The Wealthiest Americans Ever|erişimtarihi=17 Temmuz 2007|gazete=The New York Times|tarih=15 Temmuz 2007|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170815184905/http://www.nytimes.com/ref/business/20070715_GILDED_GRAPHIC.html|arşivtarihi=15 Ağustos 2017|ölüurl=hayır}}</ref> olan Amerikalı [[iş adamı|işletmeci]], [[Büyük işadamı|sanayici]] ve [[hayırsever]]di. Kardeşi [[William A. Rockefeller Jr.|William Jr.]] ile [[Rockefeller ailesi]]ni kurmuş ve ölene kadar hanedan reisliği yapmış; aynı zamanda [[Rockefeller Vakfı]]'nı kurmuş ve ölene kadar vakıf başkanlığı yapmıştır.

Rockefeller, 1839'da [[New York (eyalet)|New York]]'a bağlı [[Richford, New York|Richford]] köyünde, kalabalık ve [[yoksul]] bir [[çiftçi]] ailede 8 kardeşin üçüncüsü olarak dünyaya geldi. Babası ve annesinin ayrılmaları sebebiyle ailecek zor günler geçirdiler. Annesiyle birlikte yaşamaya devam eden John ve diğer kardeşleri, tarlada [[patates]] ve [[mısır]] ekip bunları satan annelerine yardım ederek bir süre yaşama tutundular, lakin ilerleyen zamanlarda ailede iyice büyüyen ekonomik geçimsizlik sebebiyle John, ailenin en büyük erkek çocuğu olarak lise eğitimini sonlandırıp erken yaşta iş hayatına atılmak zorunda kaldı. Kariyerine ilk defa 16 yaşında, ürün komisyonculuğu yapan bir şirkette muhasebeci çırağı olarak başladı. Gençliğinden beri çevresi ve yakınları tarafından hep "yüksek [[vizyon]]lu" bir insan olarak tanımlanmış John, 20 yaşından sonra [[petrol]]ün büyük bir kaynak olacağını öngördü ve dönemin dünyasında damıtılması zor, [[çamur]]la eşit değere sahip, lakin geleceğin dünyasında "kara altın" denilecek kadar kıymetli bir enerji kaynağı olacak olan petrol işine girişti. 1870'te [[Standard Oil Company|Standard Oil]]'i kurdu, 1897'ye kadar işletti ve en büyük hissedarı olarak kaldı. Kurduğu üniversitelerden olan [[Chicago Üniversitesi]] ve [[Rockefeller Üniversitesi]]'nde, [[petrokimya]] üzerine araştırmalar yaptırttı ve günümüz dünyasında neredeyse hayatın her yerinde olan [[plastik]] ve [[Petrokimyasallar|türevlerini]] buldurttu.

Petrol'ün kullanım sınırı dünya genelinde [[Elektrik|elektriğin]] girişine kadar bir ışık kaynağı olarak kullanılan [[gazyağı]] ve [[otomobil]]in icadından sonra yakıt olarak kullanılan [[benzin]] ile yetiniyordu. Rockefeller'ın serveti ise gazyağı ve benzin önem kazandıkça yükseldi ve sonunda ABD'deki tüm petrolün %90'ını en üst düzeyde kontrol ederek ülkedeki en zengin kişi oldu.{{efn|''[[Fortune (dergi)|Fortune Magazine]]'', en zengin Amerikalıları doların değişen değerine göre değil, [[GSYİH]] yüzdesine göre listeliyor. Rockefeller, <small><math>\frac{1}{65}</math></small> servet/GSYİH ile kredilendirilmiştir.<ref name="Fortune"/>}} Dahası Rockefeller, kendi petrollerini başka bir taşımacı şirketi aracı yapmadan, doğrudan kendi döşettiği ana boru hatları ile taşıttırdı. Böylece hem onu düşman gören demiryolu şirketlerini hem de sektöründeki diğer petrol rafinericilerini hızla iflasa sürükletti.

Zamanla Rockefeller [[petrol endüstrisi]]nde bir devrim yarattı; yaptığı sermaye ile dünyaya petrolün nasıl bir değer olduğunu gösterdi. Büyüyen teknolojik yeniliklerle birlikte petrol daha çok çıkarılmaya başladı ve Rockefeller, bu petrolü işleten tek kişi haline geldi; bu yüzden ülkede, kendisine karşı büyük bir muhtaçlık hissi duyulurdu. Rockefeller'ın bu şekilde [[finans|malî]] ve [[ruh|manevî]] büyümesi, {{Diller arası bağlantı|Ida Tarbell|en}} gibi yorumcu yazarlarıda endişeye sokmuştu. Tarbell, yazılarında Rockefeller'ı çokça eleştirdi ve Rockefeller'ın, sahip olduğu bu gücü kötü kullanacağından endişe duyduğunu belitti. Büyüme süreci içerisinde gerek rakipleri, gerekse de yüksek sınıf halk tarafından pek sevilmeyen John'a, sırasıyla 1884 ve 1896'da iki defa [[silah]]lı [[suikast]] girişiminde bulunuldu, ancak her ikisindende ufak yaralanmalar alarak kurtuldu. [[Kamuoyu]]ndaki kötü imajını tam tersine çevirmek için dönemin [[halkla ilişkiler]] babası sayılan {{Diller arası bağlantı|Ivy Lee|en}}'den yardım aldı.

1911'de [[ABD Yüksek Mahkemesi|Birleşik Devletler Yüksek Mahkemesi]], [[:en:Standard Oil Co. of New Jersey v. United States|federalleşmiş petrol şirketi Standart Oil'in]], [[Tröst hukuku|federal tekel yasalarını]] ihlal ettiği gerekçesi ile şirketin dağıtılması gerektiği kararını verdi. Bu davadan sonra Rockefeller'ın şirketi: [[ExxonMobil]], [[Chevron Corporation]], [[BP]] gibi günümüzde hâlâ dünyada en yüksek gelire sahip olan şirketleri içeren 34 ayrı petrol şirketine bölündü. Rockefeller, bu şirketler üzerinde de kontrol kurdu ve şirketin 34 parçaya bölünmesi, piyasada hareketlilik yarattı; böylece satışlar anormal bir şekilde artmaya başladı. Bu 34 şirketin toplam değeri, önceki şirket Standart Oil'in toplam değerinin önce iki, sonra üç katı kadar arttı. Sonuç olarak John Davison Rockefeller Sr., ülkenin ilk milyarderi, dönemin yaşayan en zengini ve kaydedilmiş tarihin en zengini oldu; öyle ki kişisel serveti günümüze kadar geçen süre içerisinde (107 yıl) hâlâ geçilemedi. Eğer günümüzde yaşasaydı 418 milyar [[Amerikan doları|dolarlık]] bireysel servetiyle tüm [[Amerika Birleşik Devletleri ekonomisi|ABD ekonomisinin]] %2'sini tek başına kontrol edebilirdi.<ref>[http://www.history.com/news/10-things-you-may-not-know-about-john-d-rockefeller "10 Things You May Not Know About John D. Rockefeller",] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20210430071702/https://www.history.com/news/10-things-you-may-not-know-about-john-d-rockefeller |tarih=30 Nisan 2021 }} [[History (TV kanalı)|history.com]]; accessed Ekim 21, 2016.</ref><ref>United States Department of Labor: Bureau of Labor Statistics; the family fortune is estimated at 11 billion in 2016 Fox Business Report September 1, 2016</ref><ref>Hanson, Elizabeth (January 2000). The ''Rockefeller University Achievements: A Century of Science for the Benefit of Humankind, 1901-2001''. The Rockefeller University Press. ISBN&nbsp;9780874700312.</ref><ref>US Gross Domestic Product 1913-1939 Stuck on Stupid Us Economy</ref><ref>[http://www.fbacs.com/?p=2063&lang=en 10 richest people in the entire history] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170925230029/http://www.fbacs.com/?p=2063&lang=en |tarih=25 Eylül 2017 }}, fbacs.com; accessed October 21, 2016.</ref>{{#tag:ref|Standart Oil'in dağılışından iki yıl sonra (1913) hesaplanmış değerinin 2019 enflasyonu ile çarpılması sonucu bu değer elde edilmiştir.|group="not"}}

==İlk yılları==
[[Dosya:John D. Rockefeller's birthplace at Richford, New York.jpg|küçükresim|Rockefeller'ın doğduğu ve bir süre ailesiyle beraber yaşadıkları çiftlik evi, [[Richford, New York]]]]
Rockefeller, 1839'da [[Richford, New York]]'ta, [[Almanlar|Alman]] ve [[İngilizler|İngiliz]] kökenli [[William A. Rockefeller|William A. "Şeytan Bill" Rockefeller]] ve [[İskoçlar|İskoç]]&#45;[[İrlandalılar|İrlandalı]] kökenli Eliza Davison'un ilk oğlu olarak kalabalık, yoksul ve çiftçi bir ailede doğdu.<ref name="archive.org">{{Kitap kaynağı |url=https://archive.org/details/titan00ronc_0/page/7 |başlık=Titan: The Life of John D. Rockefeller, Sr. |sayfa=[https://archive.org/details/titan00ronc_0/page/7 7] |yayıncı=[[Vintage Books]] |alıntı=A prudent, straitlaced Baptist of Scotch-Irish descent, deeply attached to his daughter, John Davison must have sensed the world of trouble that awaited Eliza... |yıl=1998 |ad=Ron |soyadı=Chernow |isbn=978-1-4000-7730-4}}</ref> Kendinden büyük bir ablası, Lucy Rockefeller ve kendinden küçük dört kardeşi vardı, [[William A. Rockefeller Jr.|William A. Jr.]], Mary ve ikiz kardeşler [[Franklin Rockefeller|Franklin]] ve Frances. Babası Bill, çiftçilik dışında serbest mesleklede uğraşıyordu; bir dönem çiftçilik ve [[kereste]]cilik, bir dönem seyyar bitkisel ilaç satıcılığı yaptı. Bill, çok karanlık ve sinsi bir adamdı; bu yüzden olsa gerek yerli halk ona "Şeytan Bill" anlamına gelen ''Devil Bill'' lakabını takmıştı.{{Sfn|Chernow|1998|p=11}} Bill, geleneksel katı ahlâkın aksine özgürlükçülüğü tercih eden bir babaydı. Bill, yaşamı boyunca hep içine kapanık, değişik planlar çeviren bir adam olarak görüldü.{{Sfn|Chernow|1998|p=6}} Ayrıca Bill, metrisi olan Nancy Brown isimli bir kadından, yaşça Lucy ve John'un arasında olan ancak genç yaşta ölen Clorinda adında bir kız evlada sahipti. Daha sonra ikilinin Cornelia adında bir kızları oldu.<ref name="Titan">{{Haber kaynağı |url=https://www.nytimes.com/books/first/c/chernow-titan.html |başlık=The Flimflam Man |çalışma=New York Times |yıl=1998 |ad=Ron |soyadı=Chernow |erişimtarihi=6 Ağustos 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20180121063712/http://www.nytimes.com/books/first/c/chernow-titan.html |arşivtarihi=21 Ocak 2018 |ölüurl=hayır }}</ref>

Annesi Eliza, Bill'in yola çıkıp uzun süreler dönmemesi nedeniyle, çocuklarına hem analık hem babalık yapan dindar bir [[Baptistler|Baptistti]].{{Sfn|Chernow|1998|p=43}} Aile içi ekonomik durumun kötü olması nedeniyle anne Eliza, çok tutumlu davranıyordu ve çocuklarına da bunu aşılıyordu. John, annesinin tutumluluğunu: "Annem çok tasarruflu bir kadındı, hiçbir zaman israf etmedi ve israf etmeyen bireyler yetiştirmek için bize de bunu öğretti." diyerek özetledi.{{Sfn|Segall|2001|p=14}} John, diğer kardeşleri gibi ev işlerinden payına düşeni yaptı. [[Hindi]], [[tavuk]] yetiştirmesinde ve [[patates]], [[Mısır (bitki)|mısır]] ekimlerinde ailesine yardım etti ve bunları satarak geçindiler. John, babasının 'yemek için ticaret' sözünü çok benimsemişti. Bu sözün etkisiyle küçük yaşlarında, komşuları ile ufak alım-satımlar gerçekleştirmişti. Baba Bill, değişik planlar çeviren bir adamdı ve çocukları için: "Çocuklarımı, işlerimi yapmaları için bir an önce büyütmek istiyorum." düşüncesiydi. Annesi, Bill'in tam tersi, John'un ve kardeşlerinin yetişmesinde daha olumlu etki yaratmıştı; onların, her birinin eğitimini almış, hoşgörülü, tasarruflu, saygılı ve uyanık bireyler olmaları için uğraşıyordu. Bu büyük farkdan dolayı John, büyüdükçe babasından uzaklaştı ve zaman içerisinde babasından nefret etmeye başladı.{{kdn|Segall|2001|p=15-16}}

Rockefeller henüz çocukken, ailesi 1851'de önce {{diller arası bağlantı|lt=Moravia, New York|Moravia (kasaba), New York|en|Moravia (village), New York}}'ya, sonra ise işlerin ters gitmesi nedeniyle 6 ay sonra  {{diller arası bağlantı|lt=Owego, New York|Owego (kasaba), New York|en|Owego (village), New York}}'ya taşındı ve John bu şehirde, Owego Academy'de eğitim aldı. 1853'te ise ailesi [[Strongsville, Ohio]]'ya taşındı ve burada Cleveland's Central Lisesine eğitim gördü. Daha sonra, muhasebe eğitimi aldığı Folsom'sp Commercial College'da on haftalık kurs aldı.<ref>{{Kaynak|ad1=Ellen Greenman|soyadı1=Coffey|ad2=Nancy|soyadı2=Shuker|başlık=John D. Rockefeller, empire builder|yayıncı=Silver Burdett|yıl=1989|sayfalar=18-30}}</ref> Babasının yokluğuna ve ailesinin sık sık yer değiştirmesine rağmen iyi huylu, ciddi ve çalışkan bir çocuktu. Yaşıtları onu çekingen, ciddi, [[dindar]], [[Metodizm|metodik]] ve [[sağduyu]]lu olarak tanımlıyorlardı. Girdiği her ikili münazarada, tartışma yeteneğini gösteriyordu ve kendini her zaman doğru ifade edebiliyordu. Ayrıca Rockefeller'ın derin bir müzik aşkı vardı; hatta bunu kariyer olarak düşündüğü zamanlar dahi oldu.{{Sfn|Chernow|1998|p=40}}

==Standard Oil öncesi kariyeri==
===Muhasebecilik zamanları===
[[Dosya:John D. Rockefeller aged 18 - Project Gutenberg eText 17090.jpg|küçükresim|Muhasebecilik zamanlarında John D. Rockefeller (17-18 yaşlarında)]] 
Eylül 1855'te 16 yaşındaki Rockefeller, ilk işi olan [[Cleveland]]'daki ürün komisyonculuğu şirketi Hewitt & Tuttle'a [[muhasebeci]] çırağı olarak girdi.<ref>{{Haber kaynağı |url=https://www.britannica.com/biography/John-D-Rockefeller |başlık=John D. Rockefeller {{!}} Biography, Facts, & Death |erişimtarihi=24 Ağustos 2017 |dil=İngilizce |çalışma=Encyclopedia Britannica |arşivurl=https://web.archive.org/web/20201114000744/https://www.britannica.com/biography/John-D-Rockefeller |arşivtarihi=14 Kasım 2020 |ölüurl=hayır }}</ref> Zamanla kendini ofisinin her işini yapabilecek kadar geliştirdi; öyle ki, şirketin nakliye masraflarını hesaplamada ustalaştı. Gelecekte, "kariyerimdeki en önemli noktalar arasında" olarak işaret edeceği bu şirkette Rockefeller, hesaplama dışında mavna kanalı sahipleri, gemi kaptanları ve nakliye acenteleri ile müzakere ediyordu.{{Sfn|Chernow|1998|p=46}} Bu görüşmeler sayesinde, sabit olduğunu düşündüğü nakledilen nakliye oranlarının navlun koşullarına, zamanlamasına ve tercih edilen nakliyecilerin indirim kullanmasına bağlı olarak değiştirilebileceğini öğrendi. Rockefeller'in işini severek ve kusursuz yapmasını gören Hewitt & Tuttle şirketi yöneticileri, Rockefeller'a bir görev daha verdi: Şirkete borçlu olanlardan borçları toplamak. Bu görev ile Rockefeller, gelecekte işine çok yarayacak olan [[Psikolojik manipülasyon|psikolojik konuşma]] yeteneğini geliştirdi.{{kdn|Hawke|1980|ss=22-24}}

Üç ay yardımcı çırağı olarak çalıştığı Hewitt & Tuttle şirketinden ilk ay, dönemin parasıyla $16 aldı. İkinci ay $31, üçüncü ay ise $58 aldı ve yıl sonlarına kadar $58 alarak devam etti.{{kdn|Hawke|1980|s=22}} Rockefeller, aynı dönem yanında çalışan muhasebeci arkadaşına iki büyük hedefinin olduğu söylemişti; $100.000'a sahip olmak{{adn|2019 enflasyonuna göre $2,74 milyona denk gelmektedir.<ref>Federal Reserve Bank of Minneapolis. [https://www.minneapolisfed.org/about-us/monetary-policy/inflation-calculator/consumer-price-index-1800- "Consumer Price Index (estimate) 1800–".] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200619221534/https://www.minneapolisfed.org/about-us/monetary-policy/inflation-calculator/consumer-price-index-1800- |tarih=19 Haziran 2020 }} Retrieved January 1, 2020.</ref>}} (1), 100 yaşına kadar yaşamak (2).<ref>{{Kitap kaynağı |başlık=Rich is a Religion: Breaking the Timeless Code to Wealth |url=https://archive.org/details/richisreligionbr00stev |sayfa=[https://archive.org/details/richisreligionbr00stev/page/n151 135] |yayıncı=John Wiley & Sons |yıl=2008 |ad=Mark |soyadı=Stevens |isbn=978-0-470-25287-1 |yazarbağı=Mark Stevens (yazar)}}</ref>

===İlk iş ortaklıkları ve Amerikan İç Savaşı'ndaki hizmetleri===
{{Ayrıca bakınız|Amerikan İç Savaşı}}
1859'da Rockefeller, ortağı Maurice B. Clark ile birlikte $4.000{{efn|2019 enflasyonuna göre $113.822'a denk gelmektedir.}} sermaye toplayıp üretim komisyonculuğu işine girdi. Clark, ilk adımı atmak için kendi parasının yanında, John'dan da $2.000 istedi. Ancak John'un o zamanlar güçlüklerle biriktirdiği sadece $800'ı vardı, bu yüzden babası Bill Rockefeller'den %10 faizle $2.000 borç aldı.{{Sfn|Hawke|1980|p=26}} Daha sonra Rockefeller, bu dertten istikrarlı bir şekilde sıyrıldı, ilerledi ve geçmiş kariyerinde hiç kazanamadığı kadar büyük paralar kazanmaya başladı.{{Sfn|Segall|2001|p=25}} Zamanla ülke içinde [[Amerikan İç Savaşı]] patlak verdi. John ve Clark, gıda sektöründe komisyonculuğa girdi ve [[Birlik Ordusu]]'na muazzam miktarda yiyecek ve malzeme tedarik ettiler. Öyle ki; Clark & Rockefeller ikilisi, birinci yıllarında $4.400, ikinci yıllarında ise $17.000 kâr elde ettiler. Kardeşi [[Franklin Rockefeller|Frank Rockefeller]] savaşırken, John işi ile uğraştı ve yedek askerler tuttu. Savaştan kaçmak için tomarca para ödeyen birçok zengin Kuzeylinin aksine John D. Rockefeller: "Orduya girmek ve üzerine düşeni yapmak isterim." dedi. Ancak gelecekte Rockefeller, bir kitabında: "Ama bu söz konusu bile olamazdı çünkü yerimi alacak kimse yoktu. Yeni bir işin içindeydik ve eğer ölecek olsaydım, tüm işler duracaktı ve bu ülke için daha kötü sonuçlar doğururdu." dedi.

Rockefeller, [[ABD başkanı|Başkan]] [[Abraham Lincoln]]'e oy veren ve o zamanki yeni [[Cumhuriyetçi Parti]]'yi destekleyen [[Kölelik karşıtlığı|kölelik karşıtı]] biriydi.{{Sfn|Segall|2001|pp=24-28}} 1862'de Federal hükûmet, petrol fiyatlarını sübvanse ederek fiyatı önce $0,35/varil, sonra ise $13,75/varil olacak şekilde  yükseltti.<ref name=myth>Burton W. Folsom, The Myth of the Robber Barons, Chapter 5, ''John D. Rockefeller and the Oil Industry''</ref> Bu, binlerce spekülatörün servet kazanmaya çalışacağı bir 'petrol sondajı furyası' başlattı. Birçoğu başarısız oldu, fakat başarılı olanların verimli olmasına dahi gerek yoktu; petrolün verimsiz işlemesi bile değerli idi. Toprağa sondajlar açıp ellerinden geldiğince petrolü çektiler ve bunu yaparkende [[doğa]]ya oldukça zarar verdiler; [[dere]] ve [[nehir]]lerin, su yerine petrol ile akmalarına sebebiyet verdiler.<ref>Williamson and Daum, ''American Petroleum Industry'', pp. 82-194</ref>

Gazyağı formundaki rafine petrol için büyük miktarda talep vardı. [[Kömür]], daha önceki yıllar [[kerosen]] çıkarmak için kullanılmıştı, ancak zahmetli ekstraksiyon süreci ve yüksek fiyatı geniş kullanım alanını darattı. İç Savaş yıllarında taşımacılığının yüksek maliyetleri ve yüksek devlet vergileri olsa dahi{{efn|Dönemin hükûmeti, savaş sebebiyle zor elde edilen millî geliri arttırmak için rafine petrole, ¢20/[[galon]] vergi biçmişti.}} alış-verişten elde edilen ciro, dolayısıyla kârlar büyüktü. Rafine petrolün 1863'teki fiyatı yaklaşık $13/varil, kâr marjı ise varil başına $5-$8 civarındaydı. O dönemlerde rafineri kurmak için ufak sermaye harcamaları yeterliydi; yaklaşık $1.000 ila $1.500 ve faaliyet göstermesi için sadece birkaç adam gerektiriyordu.{{Sfn|Hawke|1980|pp=31-32}} Bu riskli ve tehlikeli dönemde ortaklar, gıda sektöründen tekrar petrole geçtiler ve 1863'te, gelişen [[petrol sanayi]]si bölgesi olan [[Cleveland, Ohio|Cleveland]] şehrine "The Flats" isminde bir petrol rafinerisi inşa ettiler.{{Sfn|Hawke|1980|pp=29&ndash;36}} Rafineri, doğrudan Clark & Rockefeller, kimyager [[Samuel Andrews (kimyager)|Samuel Andrews]] ve M.B. Clark'ın iki erkek kardeşinden oluşan Andrews-Clark & Company'ye aitti. O zamanlar ticarî petrol piyasası, henüz yeni doğmuş bir bebekti ve aydınlatma için çok iyi bir araçtı; önceden kullanılan balina yağı, kitleler için daha pahalı ve masraflıydı.{{Sfn|Chernow|1998|pp=73&ndash;74}}

Dönemin birçok rafineri şirketi, petrolden %60'lık gazyağını alıp, geri kalan %40'lık kısmı ise 'atık' olarak nitelendirip nehirlere veya büyük çamur yığınlarına atıyordu.<ref name=nevins>Nevins, ''Rockefeller'', 1.183-85, 197-8</ref> Ancak John D. Rockefeller, fakirlikten geldiği ve annesinin ona israfın kötü bir şey olduğunu empoze ederek büyütmesi sebebiyle [[petrol]]ün %40'lık kısmının atılmasını ziyan olarak görüyordu ve onu değerlendirmek istiyordu.<ref name=myth/> Zamanla, kimyasal çalışmalara ayrıdığı büyük paraların karşılığını aldı ve 'atık' olarak görülen %40'lık petrol kısmını yağlama yağı, [[vazelin]] ve [[parafin mumu]] gibi ürünlerin [[hammadde]]si olarak kullandı. 
Yine petrolden elde edilen ve atık olarak nitelendirilen [[kaftan]]ı [[asfalt]]lamada kullandı. 
Aynı şekilde Rockefeller, tesisatçılarını petrolü taşıyacak boruları döşemek için rakip şirketlere kiralattı; karşılığında $2,50/varil kadar maal edilecek petrolü, $0,96/varil kadardan satın aldı. Şubat 1865'te ise, gelecekte petrol endüstrisi tarihçisi [[Daniel Yergin]]'in "Rockefeller'in kritik hamlesi" olarak tanımlayacağı satın alımı gerçekleşti; John D. Rockefeller, Clark kardeşlerin şirketini $72.500'a{{efn|2019 enflasyonuna göre $1 milyona denk gelmektedir.}} satın aldı ve Rockefeller'in büyüme yolundaki sıçrayışlarından biri oldu, öyle ki Rockefeller bu satın alımı için gelecekte: "Şirketimin dönüm noktası oldu." dedi.{{Sfn|Segall|2001|p=32}} Zamanla Rockefeller, iç savaş sonrası başlıyan ekonomik büyümeden, demiryollarının gelişmesinden ve petrol yakıtlı bir ekonominin hazırlanmasında sorumluluk sahibi bir konuma geldi. Şirket gittikçe büyük paraları döndürdü, değişen pazarlara hızla adapte oldu ve hızla büyüyen endüstriyi takip etmek için gözlemciler görevlendirdi.{{Sfn|Segall|2001|pp=32&ndash;35}}

===Petrol işinde büyüme===
1866'da, kardeşi William Rockefeller Jr., Cleveland'da başka bir rafineri kurdu ve ağabeyi John'u da dahil etti. 1867'de ise finansör [[Henry Morrison Flagler]], şirkete ortak oldu ve Rockefeller, Andrews & Flagler firması kuruldu. 1868'e gelindiğinde Rockefeller, kârlarını yatırıma dönüştürmüş veya farklı firmaları kendine borçlandırtmıştı. Rafinerilerden çıkan atıkların uygulama alanlarına göre değerlendirilmesini isteyen John, kimyager [[Samuel Andrews (kimyager)|Samuel Andrews]]'den yardım alıyordu. Şirket zamanla, Cleveland'daki rafinerilere sahip oldu ve New York'ta, büyük bir pazarlama kuruluşu kurdu; dönemin dünyasında en büyük petrol şirketi haline geldi.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.pbs.org/wgbh/amex/rockefellers/peopleevents/p_rock_jsr.html | başlık = People & Events: John D. Rockefeller Senior, 1839-1937 | erişimtarihi = 10 Haziran 2008 | yayıncı = PBS | arşivurl = https://web.archive.org/web/20001216230400/https://www.pbs.org/wgbh/amex/rockefellers/peopleevents/p_rock_jsr.html | arşivtarihi = 16 Aralık 2000 | ölüurl = hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.exxonmobil.com/Corporate/history/about_who_history.aspx | başlık = Our History | erişimtarihi = 10 Haziran 2008 | yayıncı = ExxonMobil | arşivurl = https://web.archive.org/web/20071011201849/http://www.exxonmobil.com/Corporate/history/about_who_history.aspx | arşivtarihi = 11 Ekim 2007 | ölüurl = hayır }}</ref>

==Standard Oil Company==
{{Ana|Standard Oil Company}}
===Kuruluş öncesi, kuruluş ve erken büyüme===
[[Dosya:John-D-Rockefeller-sen.jpg|küçükresim|Kendi şirketi Standard Oil'de, patronluk zamanlarında Rockefeller (34 yaşında)]]
[[Amerikan İç Savaşı]]'ndan sonra [[Cleveland]] şehri, [[Amerika Birleşik Devletleri|Birleşik Devletler]]'deki beş büyük petrol arıtma merkezinden biriydi. 1869'a gelindiğinde, piyasaya üretim oranından üç kat daha fazla [[kerosen]] talebi vardı ve talep yıllarca zirvede kaldı.<ref name="Yergin">{{Kitap kaynağı |başlık=The Prize: The Epic Quest for Oil, Money & Power |yıl=1992 |ad=Daniel |soyadı=Yergin |isbn=978-1-4391-1012-6}}</ref>

10 Ocak 1870'te John D. Rockefeller, Andrews & Flagler ortaklığından çıkarak "Ohio'nun Standard Oil'i" ismiyle şirketi kurdu. Kısa zamanda büyük kâr elde eden Rockefeller, önce [[Ohio]]'un en kârlı rafinericisi, sonra ise ülkenin en büyük [[petrol]] ve [[gazyağı]] nakliyecilerinden biri haline geldi.{{Sfn|Chernow|1998|p=132}} Ülkedeki petrol taşımacılığının çok masraflı olması, hızla büyüyen şirketinin mutluluğunu yaşayan John'un canını çok sıkıyordu. Büyük çabalarının ardından John, büyük meblalar ödeyerek demiryollarını kontrol altına almayı başardı ve rakip şirketlerin petrollerini, kendi demiryollarından taşıtmadı.

[[Navlun]] oranlarını kontrol etmek için [[kartel]] oluşturmaya girişti ve [[South Improvement Company]]'yi kurdu. Kartel, büyük hacimli petrol tedarik edenlere karşı ayrıcalık sağladı. John, pazarlama bilgisini kullanarak, büyük hacimli petrol alan müşterilerine karşı %50'ye varan büyük indirimler yaptı; böylece, rakip petrol şirketlerinin müşterilerini de kendine çekti ve o şirketleri iflasa sürükletti.{{Sfn|Segall|2001|p=42}}

Önümüzdeki on yıl boyunca, gazyağı 
Bu stratejisinin bir diğer amacı, hızla artan navlun fiyatlarının yavaşlatılması veya daha iyisi olan durdurulmasıydı. Bu sabotajları, bağımsız petrol kuyusu işletmecilerinin protestolarını ateş pahasına yükseltti ve bu da onları Standard Oil ile antlaşma yapmaya mecbur bıraktı. [[Charles Pratt]] ve [[Henry Huttleston Rogers|Henry H. Rogers]] başkanlığındaki, [[New York (eyalet)|New York]]'un en büyük rafinerisi olan [[Charles Pratt & Company]], Standard Oil'in bu strajisini diğer şirketler gibi fark edip buna muhalefet oldu. Standard Oil ise, Pennsylvania kartelin sözleşmesini iptal etti piyasa standartlarını uygulamaya aldı. Rakipler her ne kadar mutsuz olsa da Rockefeller'ın girişimi, Amerikalı tüketicilere daha ucuz gazyağı ve diğer petrol yan ürünlerini getirdi.{{Sfn|Segall|2001|p=43}} 1870'ten önce, ışık kaynağı olarak balina yağı yakıtı kullanılıyordu ve bu yalnızca zenginler içindi. Önlerindeki on yıl boyunca gazyağı, işçi sınıfı ve orta sınıf için yaygın olarak kullanımda kaldı.<ref name=nevins/>

Rockefeller, basının ilk kez onu kötülemesine rağmen yılmadan rakip rafinerileri satın alma döngüsüne devam etti, operasyonlarının verimliliğini artırdı, petrol sevkiyatlarında indirim için baskı yaptı, gizli anlaşmalar yaptı ve yatırım havuzlarını yükseltti. 1872 yılında, dört aydan kısa bir süre içinde Standard Oil, [[Cleveland]] şehrindeki 26 büyük rakip şirketinden 22'sini satın alıp bünyesine kattı (bu olay gelecek yıllarda kimisi tarafından "Cleveland fethi", kimisi tarafındansa "Cleveland katliamı" olarak anıldı).{{Sfn|Segall|2001|p=43}} En sonunda John D.'nin ve şirketi Standard Oil'in muhalifleri, John D. ve şirketiyle rekabet etmenin çözüm olmadığını gördü. 1874'te John D. ile yazılı antlaşma yapmak zorunda kaldılar ve John'un yükselen patronluğunu kabul ettiler.

===Petrol İmparatorluğu ve tekelden yönetim===
{{Ayrıca bakınız|Tekel}}
[[Dosya:PuckCartoon-TeddyRoosevelt-05-23-1906.jpg|küçükresim|upright=1.05|''Puck dergisinin'' 23 Mayıs 1906 sayılı karikatürü: ''Bebek Herkül ve Standart Oil yılanı'', [[ABD Başkanı]] [[Theodore Roosevelt]] (orta) [[Nelson W. Aldrich]] (sol) ve John D. Rockefeller (sağ yukarı)]]
Rockefeller, yüzlerce rakibi olmasına rağmen şirketi Standard Oil'i, [[yatay entegrasyon]] yolu ile Amerika Birleşik Devletleri'nin pazar payı içerisinde, petrol rafinajında ve satışlarında hakimiyet kazanmasını sağladı. Zamanla ABD pazarının %90'ını kontrol edebilecek kadar güçlendi.<ref name=myth/> Gazyağı endüstrisindeki eski dağıtım sistemini şirket, kendi dikey sistemiyle değiştirdi. Standard Oil'in ticari uygulamaları yoğun tartışmalara yol açtı. Aynı zamanda gazyağı ürünlerinin kalitesini ve bulunabilirliğini artırırken, kamuya olan maliyetlerini de büyük ölçüde düşürdü (gazyağı fiyatı şirketin ömrü boyunca toplam yaklaşık %80 düştü). Standard Oil Co.'nın rakiplerine karşı en güçlü silahları düşük satış, farklı fiyatlandırma ve gizli nakliye indirimleri oldu.{{Sfn|Chernow|1998|p=258}}

==Ayrıca bakınız==
*[[Rockefeller ailesi]]
*[[Standard Oil Company]]
*[[Petrol endüstrisi]]

==Notlar==
;Dipnotlar
{{not listesi}}

;Kaynak notları
{{kaynakça|group="not"}}

==Kaynakça==
{{kaynakça}}

==Bibliyografya==
*{{Kitap kaynağı|soyadı=Bringhurst|ad=Bruce|başlık=Antitrust and the Oil Monopoly: The Standard Oil Cases, 1890-1911 (Contributions in Legal Studies)|url=https://archive.org/details/antitrustoilmono0000brin|yayıncı=Praeger|tarih=10 Mayıs 1979|isbn=978-0-313-20642-9}}
*{{Kitap kaynağı|soyadı=Chernow|ad=Ron|yazarbağı=Ron Chernow|başlık=Titan: The Life of John D. Rockefeller, Sr.|url=https://archive.org/details/titanlifeofjohnd0000cher|yayıncı=Random House|yıl=1998|isbn=978-0-679-43808-3}} [https://archive.org/details/titan00ronc_0 online free]
*{{Kitap kaynağı|soyadı=Chernow|ad=Ron|yazarmaskesi=3|başlık=Titan: The Life of John D. Rockefeller, Sr|yayıncı=Warner|yıl=1998|isbn=0-679-75703-1|url=http://www.h-net.msu.edu/reviews/showrev.cgi?path=25644997210593|kaynak=harv|erişimtarihi=6 Eylül 2006|arşivurl=https://web.archive.org/web/20070310135733/http://www.h-net.msu.edu/reviews/showrev.cgi?path=25644997210593|arşivtarihi=10 Mart 2007|ölüurl=evet|df=mdy-all}}
*{{Kitap kaynağı|soyadı=Collier|ad=Peter|ad2=David|soyadı2=Horowitz|başlık=The Rockefellers: An American Dynasty|url=https://archive.org/details/rockefellersamer00collrich|urlerişimi=kayıtlı|yer=New York|yayıncı=Holt, Rinehart & Winston|yıl=1976}}
*Ernst, Joseph W., editor. ''"Dear Father"/"Dear Son: Correspondence of John D. Rockefeller and John D. Rockefeller, Jr.'' New York: Fordham University Press, with the Rockefeller Archive Center, 1994.
*Folsom, Jr., Burton W. ''The Myth of the Robber Barons''. New York: Young America, 2003.
*Fosdick, Raymond B. ''The Story of the Rockefeller Foundation''. New York: Transaction, reprint, 1989.
*Gates, Frederick Taylor. ''Chapters in My Life''. New York: The Free Press, 1977.
*Giddens, Paul H. ''Standard Oil Company (Companies and men)''. New York: Ayer Co. Publishing, 1976.
*Goulder, Grace. ''John D. Rockefeller: The Cleveland Years''. Western Reserve Historical Society, 1972.
*Harr, John Ensor, and Peter J. Johnson. ''The Rockefeller Century: Three Generations of America's Greatest Family.'' New York: Charles Scribner's Sons, 1988.
* {{Kitap kaynağı|soyadı1=Harr|ad1=John Ensor|yazarmaskesi=3|ad2=Peter J.|soyadı2=Johnson|başlık=The Rockefeller Conscience: An American Family in Public and in Private|yer=New York|yayıncı=Charles Scribner's Sons|yıl=1992}}
*Hawke, David Freeman. ''John D: The Founding Father of the Rockefellers''. New York: Harper and Row, 1980.
*Hidy, Ralph W. and Muriel E. Hidy. ''History of Standard Oil Company (New Jersey: Pioneering in Big Business)''. New York: Ayer Co., reprint, 1987.
* {{Kitap kaynağı|soyadı=Hofstadter|ad=Richard|url=https://books.google.com/books?id=Ty8aEmWc_ekC&printsec=frontcover|başlık=Social Darwinism in American Thought, 1860-1915|yer=Philadelphia|yayıncı=University of Pennsylvania Press|özgünyıl=1944|yıl=1992|isbn=978-0-8070-5503-8|kaynak=harv|erişimtarihi=14 Ağustos 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200803210134/https://books.google.com/books?id=Ty8aEmWc_ekC&printsec=frontcover|arşivtarihi=3 Ağustos 2020|ölüurl=hayır}}
*Jonas, Gerald. ''The Circuit Riders: Rockefeller Money and the Rise of Modern Science''. New York: W.W. Norton & Co., 1989.
*Josephson, Matthew. ''The Robber Barons''. London: Harcourt, 1962.
*Kert, Bernice. ''Abby Aldrich Rockefeller: The Woman in the Family''. New York: Random House, 1993.
*Klein, Henry H. ''Dynastic America and Those Who Own It''. New York: Kessinger, [1921] 2003.
*Knowlton, Evelyn H. and George S. Gibb. ''History of Standard Oil Company: Resurgent Years'' 1956.
* {{Kitap kaynağı|editör-soyadı=Latham|editör-ad=Earl|başlık=John D. Rockefeller: Robber Baron or Industrial Statesman?|yıl=1949|kaynak=harv}}
*Manchester, William. ''A Rockefeller Family Portrait: From John D. to Nelson''. New York: Little, Brown, 1958.
*Morris, Charles R. ''The Tycoons: How Andrew Carnegie, John D. Rockefeller, [[:en:Jay Gould|Jay Gould]], and [[J. P. Morgan]] Invented the American Supereconomy''. New York: Owl Books, reprint, 2006.
* [[:en:Allan Nevins|Nevins, Allan]]. ''John D. Rockefeller: The Heroic Age of American Enterprise'' (1940); 710pp; favorable scholarly biography; [https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.74195 online]
* {{Kitap kaynağı|soyadı=Nevins|ad=Allan|başlık=Study in Power: John D. Rockefeller, Industrialist and Philanthropist|url=https://archive.org/details/studyinpower0000unse|yer=New York|yayıncı=Charles Scribner's Sons|yıl=1953|diğerleri=2 vols}}
*Pyle, Tom, as told to Beth Day. ''Pocantico: Fifty Years on the Rockefeller Domain''. New York: Duell, Sloan and Pierce, 1964.
*Roberts, Ann Rockefeller. ''The Rockefeller Family Home: [[Kykuit]]''. New York: Abbeville Publishing Group, 1998.
* {{Kitap kaynağı|soyadı=Rockefeller|ad=John D.|başlık=Random Reminiscences of Men and Events|yer=New York|yayıncı=Sleepy Hollow Press and Rockefeller Archive Center|yıl=1984|özgünyıl=1909|kaynak=harv}}
* {{Akademik dergi kaynağı|soyadı=Rose|ad=Kenneth W.|soyadı2=Stapleton|ad2=Darwin H.|başlık=Toward a 'Universal Heritage': Education and the Development of Rockefeller Philanthropy, 1884-1913|dergi=Teachers College Record|yıl=1992|cilt=93|sayı=3|sayfalar=536-55|issn=0161-4681|url=http://www.tcrecord.org/Content.asp?ContentID=260|erişimtarihi=14 Ağustos 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200802174813/http://www.tcrecord.org/Content.asp?ContentID=260|arşivtarihi=2 Ağustos 2020|ölüurl=hayır}}
* {{Kitap kaynağı|soyadı=Sampson|ad=Anthony|başlık=The Seven Sisters: The Great Oil Companies and the World They Made|url=https://archive.org/details/sevensistersgrea0000samp|yayıncı=Hodder & Stoughton|yıl=1975}}
* {{Kitap kaynağı|soyadı=Segall|ad=Grant|başlık=John D. Rockefeller: Anointed With Oil|yayıncı=Oxford University Press|url=https://books.google.com/books?id=HGsoQKfXs90C|erişimtarihi=19 Aralık 2012|tarih=8 Şubat 2001|isbn=978-0-19512147-6|kaynak=harv|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160624043323/https://books.google.com/books?id=HGsoQKfXs90C|arşivtarihi=24 Haziran 2016|ölüurl=hayır}}
*Stasz, Clarice. ''The Rockefeller Women: Dynasty of Piety, Privacy, and Service''. St. Martins Press, 1995.
* {{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/historyofstandar00tarbuoft|soyadı=Tarbell|ad=Ida M.|başlık=The History of the Standard Oil Company|yer=Gloucester, MA|yayıncı=Peter Smith|yıl=1963|özgünyıl=1904|diğerleri=2 vols}}
*[[:en:Williamson, Harold F.|Williamson, Harold F.]] and Arnold R. Daum. ''The American Petroleum Industry: The Age of Illumination'', 1959; also vol 2, ''American Petroleum Industry: The Age of Energy'', 1964.
*Yergin, Daniel. ''[[:en:The Prize: The Epic Quest for Oil, Money, and Power|The Prize: The Epic Quest for Oil, Money, and Power]]''. New York: Simon & Schuster, 1991.
*Public Diary of John D. Rockefeller, now found in the Cleveland Western Historical Society

== Dış bağlantılar ==
{{Commons kategori}}
{{Vikisöz}}
*{{Gutenberg yazarı}}
*[http://www.rockarch.org/ The Rockefeller Archive Center] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20120312034836/http://www.rockarch.org/ |tarih=12 Mart 2012 }}
*[https://web.archive.org/web/20040220010424/http://www.history.rochester.edu/fuels/tarbell/main.htm The History of the Standard Oil Company, by Ida Tarbell, full text, HTML]
*[http://johndrockefeller.org  John D. Rockefeller Biography] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20210526221607/https://www.johndrockefeller.org/ |tarih=26 Mayıs 2021 }}
*[http://www.pbs.org/wgbh/amex/rockefellers/timeline/ Timeline of the Rockefeller family history since his birth] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20120320152646/http://www.pbs.org/wgbh/amex/rockefellers/timeline/ |tarih=20 Mart 2012 }}
*[http://homepages.rootsweb.com/~4fathers/Rockefellow/pafg08.htm#95 A genealogy of his family] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080709033410/http://homepages.rootsweb.com/~4fathers/Rockefellow/pafg08.htm#95 |tarih=9 Temmuz 2008 }}
*[http://www.micheloud.com/FXM/SO/index.htm Illustrated article about John D Rockefeller and the Standard Oil Company]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20050828205449/http://www.micheloud.com/FXM/SO/index.htm |tarih=28 Ağustos 2005 }}
*[http://www.nytimes.com/learning/general/onthisday/bday/0708.html Financier's Fortune in Oil Amassed in Industrial Era of 'Rugged Individualism'] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20120206211543/http://www.nytimes.com/learning/general/onthisday/bday/0708.html |tarih=6 Şubat 2012 }} NY Times Obituary, May 24, 1937
*[http://www.nytimes.com/books/98/05/17/reviews/980517.17beattyt.html?_r=1&oref=slogin A Capital Life] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20130522004952/http://www.nytimes.com/books/98/05/17/reviews/980517.17beattyt.html?_r=1&oref=slogin |tarih=22 Mayıs 2013 }} A New York Times book review of "Titan" by Ron Chernow (1998).
*[http://www.pbs.org/wgbh/amex/rockefellers/filmmore/pt.html American Experience: ''The Rockefellers''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20120229063810/http://www.pbs.org/wgbh/amex/rockefellers/filmmore/pt.html |tarih=29 Şubat 2012 }} A full transcript of the [[Public Broadcasting Service|PBS]] documentary on the family history, with contributions from [[Paul Krugman]] and author [[Ron Chernow]].
*[https://web.archive.org/web/20130121153458/http://www.booknotes.org/Watch/105430-1/Ron+Chernow.aspx ''Booknotes'' interview with Ron Chernow on ''Titan: The Life of John D. Rockefeller, Sr.'', June 21, 1998.]

{{Otorite kontrolü}}

{{DEFAULTSORT:Rockefeller, John D.}}
[[Kategori:1839 doğumlular]]
[[Kategori:Tioga County, New York doğumlular]]
[[Kategori:1937 yılında ölenler]]
[[Kategori:19. yüzyılda Amerikalılar]]
[[Kategori:19. yüzyıl Amerikalı iş insanları]]
[[Kategori:20. yüzyıl Amerikalı iş insanları]]
[[Kategori:Şirket kurucuları]]
[[Kategori:Dolar milyarderleri]]
[[Kategori:Standard Oil Company]]
[[Kategori:Petrol endüstrisi tarihi]]
[[Kategori:Ohio'da defnedilenler]]