Kabarcık sıralaması sayfasının kaynağını görüntüle

{{Algoritma bilgi kutusu
|sınıf=[[Sıralama algoritması]]
|resim=Bubble sort animation.gif|resim_açıklaması=Kabarcık sıralaması'nın rastgele üretilmiş sayıları sıraladığını gösteren bir örnek
|veri=[[Dizi (bilgisayar bilimleri)|Dizi]]
|zaman=''О(n²)''
|alan=toplamda ''О(n)'', ek alan ''O(1)''
|en iyi=Yok
}}
[[Dosya:Bubblesort-edited-color.svg|küçükresim|sağ|alt=Kabarcık sıralamasının durağan gösterimi|Kabarcık sıralamasının durağan gösterimi]]
'''Kabarcık Sıralaması''', [[bilgisayar bilimleri]]nde kullanılan yalın bir [[sıralama algoritması]]dır. Sıralanacak dizinin üzerinde sürekli ilerlerken her defasında iki öğenin birbiriyle karşılaştırılıp, karşılaştırılan öğelerin yanlış sırada olmaları durumunda yerlerinin değiştirilmesi mantığına dayanır. Algoritma, herhangi bir değişiklik yapılmayıncaya kadar dizinin başına dönerek kendisini yineler. Adına ''"Kabarcık"'' sıralaması denmesinin nedeni büyük olan sayıların aynı suyun altındaki bir [[kabarcık]] gibi dizinin üstüne doğru ilerlemesidir.

Başlangıçta yer ''yer değiştirme sıralaması'' olarak adlandırılan kabarcık sıralaması, dizi içindeki büyük elemanların [[algoritma]]nın her adımında dizinin sonuna doğru doğrusal olarak ilerlemesini sağlar. Bu ilerleme, [[seçmeli sıralama]] algoritmasındaki dizideki değeri küçük olan elemanların dizinin başında kümelenmesi yöntemine benzer şekilde gerçekleşir.

== İnceleme ==
Kabarcık sıralaması dizinin başından başlar ve dizi elemanlarını sırayla seçer. Seçilen dizi elemanı kendinden sonra gelen elemandan büyükse bu iki elemanın yerleri değiştirilir. Bu işlem sonucunda dizinin en büyük elemanı dizi sonuna yerleştirildiğinden bir sonraki adımda arama sınırı bir eleman geri çekilir. Bu işlem, dizinin sonundaki elemanın karşılaştırılmasına kadar yinelenerek sürdürülür.

=== Algoritmanın Karmaşıklığı ===
Kabarcık sıralama algoritmasının ortalama ve en kötü durumdaki karmaşıklığı [[Büyük O Gösterimi|<math>\mathcal{O}(n^2)</math>]]'dir.
Algoritma ortalama ve en kötü durumda <math>\mathcal(n^2 /2)</math> adet karşılaştırma ve yer değiştirme gerçekleştirir.

=== Algoritmanın Adım Adım İşleyişi ===
İçeriği "5 1 4 2 8" olan bir dizi kabarcık sıralaması ile en küçükten en büyüğe doğru aşağıdaki biçimde sıralanır. Her adımda dizinin '''kalın''' olarak işaretlenmiş elemanları karşılaştırılan elemanlardır.

'''Birinci Geçiş:'''<br />
('''5''' '''1''' 4 2 8 ) <math>\to</math> ('''1''' '''5''' 4 2 8 ) Burada algoritma ilk iki elemanı karşılaştırır ve yerlerini değiştirir.<br />
(1 '''5''' '''4''' 2 8 ) <math>\to</math> (1 '''4''' '''5''' 2 8 )<br />
(1 4 '''5''' '''2''' 8 ) <math>\to</math> (1 4 '''2''' '''5''' 8 )<br />
(1 4 2 '''5''' '''8''') <math>\to</math> (1 4 2 '''5''' '''8''') Burada elemanlar zaten sıralı olduğu için algoritma yerlerini değiştirmez.<br />
'''İkinci Geçiş:'''<br />
('''1''' '''4''' 2 5 8 ) <math>\to</math> ('''1''' '''4''' 2 5 8 )<br />
(1 '''4''' '''2''' 5 8 ) <math>\to</math> (1 '''2''' '''4''' 5 8 )<br />
(1 2 '''4''' '''5''' 8 ) <math>\to</math> (1 2 '''4''' '''5''' 8 )<br />
(1 2 4 '''5''' '''8''') <math>\to</math> (1 2 4 '''5''' '''8''')<br />
Artık dizi sıralıdır ancak algoritma işlemin bittiğini bilmemektedir. Algoritmanın dizinin sıralandığını anlaması için bütün dizinin üzerinden hiçbir değişiklik yapmadan '''tam''' bir geçiş yapması gerekir. <br />
'''Üçüncü Geçiş:'''<br />
('''1''' '''2''' 4 5 8 ) <math>\to</math> ('''1''' '''2''' 4 5 8 )<br />
(1 '''2''' '''4''' 5 8 ) <math>\to</math> (1 '''2''' '''4''' 5 8 )<br />
(1 2 '''4''' '''5''' 8 ) <math>\to</math> (1 2 '''4''' '''5''' 8 )<br />
(1 2 4 '''5''' '''8''') <math>\to</math> (1 2 4 '''5''' '''8''')<br />
Sonuç olarak dizi sıralanmıştır ve algoritma sonlanır.

=== Sözde Kodu ===
Algoritmanın yalın bir [[sözde kod]] olarak gösterimi aşağıdaki gibidir:

 '''procedure''' bubbleSort(A ''':''' sıralanabilir öğe dizisi ) '''defined as:'''
   '''do'''
     swapped := false
     '''for each''' i '''in''' 0 '''to''' length(A ) - 2 '''do:'''
       '''if''' A[ i ] > A[ i + 1 ] '''then'''
         swap(A[ i ], A[ i + 1 ] )
         swapped := true
       '''end if'''
     '''end for'''
   '''while''' swapped
 '''end procedure''' </gösterilebilir:

<code>
 '''procedure''' bubbleSort( A ''':''' sıralanabilir öğe dizisi ) '''defined as:'''
   '''for each''' i '''in''' 1 '''to''' length(A) '''do:'''
     '''for each''' j '''in''' length(A) '''downto''' i + 1 '''do:'''
        '''if''' A[ j -1  ] > A[ j ] '''then'''
          swap( A[ j - 1],  A[ j ] )
        '''end if'''
      '''end for'''
   '''end for'''
 '''end procedure''' </code>

== Diğer Sıralama Algoritmaları ==
* [[Hızlı Sıralama]]
* [[birleştirmeli sıralama|Birleştirmeli Sıralama]]
* [[Seçmeli sıralama|Seçmeli Sıralama]]
* [[Kokteyl Sıralaması]]
* [[Tarak Sıralaması]]
* [[Yığın Sıralaması]]
* [[Eklemeli Sıralama]]
* [[Kabuk Sıralaması]]

== Dış bağlantılar ==

* [https://www.kodlamaogreniyorum.com/matlab-kabarcik-siralama-algoritmasi/ K] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20201128232325/https://www.kodlamaogreniyorum.com/matlab-kabarcik-siralama-algoritmasi/ |tarih=28 Kasım 2020 }} 
[https://www.kodlamaogreniyorum.com/matlab-kabarcik-siralama-algoritmasi/ abarcık Sıralama MATLAB] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20201128232325/https://www.kodlamaogreniyorum.com/matlab-kabarcik-siralama-algoritmasi/ |tarih=28 Kasım 2020 }}  [https://www.kodlamaogreniyorum.com/matlab-kabarcik-siralama-algoritmasi/ Kod Örneği] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20201128232325/https://www.kodlamaogreniyorum.com/matlab-kabarcik-siralama-algoritmasi/ |tarih=28 Kasım 2020 }}

* [https://www.kodlamaogreniyorum.com/python-kabarcik-siralama-algoritmasi/ Kabarcık Sıralama Python] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20201128155822/https://www.kodlamaogreniyorum.com/python-kabarcik-siralama-algoritmasi/ |tarih=28 Kasım 2020 }}  [https://www.kodlamaogreniyorum.com/python-kabarcik-siralama-algoritmasi/ Kod Örneği] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20201128155822/https://www.kodlamaogreniyorum.com/python-kabarcik-siralama-algoritmasi/ |tarih=28 Kasım 2020 }}
** [http://www.codecodex.com/wiki/index.php?title=Bubble_sort 20 programlama dilinde yazılmış Kabarcık Sıralaması örnekleri] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080206040238/http://www.codecodex.com/wiki/index.php?title=Bubble_sort |tarih=6 Şubat 2008 }}
** [https://web.archive.org/web/20071012004255/http://lalgec.fri.uni-lj.si/aps2/gradivo/BubbleSort/test.html Kabarcık Sıralaması'nın güzel görünümlü bir örneği ve örneğin kaynak kodu]
** [http://www.wanginator.de/studium/applets/bubblesort_en.html Java Applet olarak Kabarcık Sıralaması] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20071020022721/http://www.wanginator.de/studium/applets/bubblesort_en.html |tarih=20 Ekim 2007 }}
** [https://web.archive.org/web/20090201185531/http://www.ndsu.nodak.edu/instruct/juell/vp/cs1and2/sortdemo/BubbleSortDemo_ny.html Kabarcık Sıralaması örneği]
** [http://web.engr.oregonstate.edu/~minoura/cs261/javaProgs/sort/BubbleSort.html Kabarcık Sıralaması örneği - 2] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080129094955/http://web.engr.oregonstate.edu/~minoura/cs261/javaProgs/sort/BubbleSort.html |tarih=29 Ocak 2008 }}
** [http://lecture.ecc.u-tokyo.ac.jp/~ueda/JavaApplet/BubbleSort.html Kabarcık Sıralaması örneği - 3] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080119212201/http://lecture.ecc.u-tokyo.ac.jp/~ueda/JavaApplet/BubbleSort.html |tarih=19 Ocak 2008 }}
** [http://www.mis-algoritmos.com/wp-content/uploads/2006/08/burbuja.php Kabarcık Sıralaması örneği - 4 (İspanyolca)] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080219052647/http://www.mis-algoritmos.com/wp-content/uploads/2006/08/burbuja.php |tarih=19 Şubat 2008 }}
** [http://www.cs.pitt.edu/~kirk/cs1501/animations/Sort3.html C++ ile yazılmış sıralama uygulamacıkları] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080224195809/http://www.cs.pitt.edu/~kirk/cs1501/animations/Sort3.html |tarih=24 Şubat 2008 }}
** [http://www.paked.net/subject_pages/computer_science/prog2.htm Kabarcık Sıralaması'nı uygulayan C++ programı] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080202142644/http://www.paked.net/subject_pages/computer_science/prog2.htm |tarih=2 Şubat 2008 }}
** [https://web.archive.org/web/20071011044707/http://tuxv.blogspot.com/2007/04/bubble-sort.html Kabarcık Sıralaması'nı uygulayan C++ programı ve açıklaması]
** [https://web.archive.org/web/20080210062103/http://www.datastructures.info/what-is-bubble-sort-and-how-does-it-work/ Kabarcık Sıralaması görüntüsü ve C++ kodu]
** [https://web.archive.org/web/20081011150849/http://tide4javascript.com/?s=Bubble Kabarcık Sıralaması'nı Javascript IDE kullanarak incelemeyi sağlayan bir araç]
** [https://web.archive.org/web/20080528163003/http://www.codeuu.com/Bubble_sort Kabarcık Sıralaması'nın C++ ve Java örnekleri]

[[Kategori:Sıralama algoritmaları]]