Kahverengi cüce sayfasının kaynağını görüntüle

{{star nav}}
[[Dosya:Brown_Dwarf_Gliese_229B.jpg|sağ|küçükresim|upright=1.14|Gliese 229 A ve Gliese 229 B]]
'''Kahverengi cüceler''', ilk kez 1995 yılında keşfedilen, ne [[yıldız]] ne de [[gezegen]] kategorisine konabilen gök cisimleri. Ancak son yıllarda bazı gök bilimciler kütlelerinin büyüklüğüne ve buna bağlı olarak sıcaklıklarına ve buna da bağlı olarak renklerine göre O, B, A, F, G, K ve M olarak sıralanan geleneksel yıldız kategorilerine kahverengi cüceleri de T ve Y sınıfları olarak eklemektedir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.biltek.tubitak.gov.tr/haberler/gokbilim/s-479-19.pdf |başlık=Bilim ve Teknik, Ekim 2007, s. 19 |erişimtarihi=3 Şubat 2008 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20120623164613/http://www.biltek.tubitak.gov.tr/haberler/gokbilim/s-479-19.pdf |arşivtarihi=23 Haziran 2012 |ölüurl=evet }}</ref>

Kahverengi Cüceler yıldızlararası gaz bulutlarının çökmesiyle oluşurlar, fakat gökcismini yıldız yapacak [[nükleer tepkime]]lerin başlayamayacağı kadar hafiftirler. 80 Jüpiter kütlelik sınıra ulaşamadıkları için yeteri kadar ısınamayıp sönerler.

İlk keşfedilen Kahverengi Cüceler [[Gliese 229|Gliese 229 a]] ve [[Gliese 229|Gliese 229 b]]. Gliese B diğerine göre daha solgundur. Bu iki sönmüş yıldızın yaşları yaklaşık 10 milyon yıl olarak tahmin ediliyor. Dünyamızdan yaklaşık olarak 1400 [[ışık yılı]] uzaklıkta, [[Büyük Orion Bulutsusu]]nda yer alıyor ve birbirlerinin çevresinde dönüyorlar. Bunların dışında [[Ülker (yıldız kümesi)|Ülker]]'deki çiftlerden biri de Kahverengi Cücedir ve adı [[Teide 1]]'dir. Yüksek miktarda [[lityum]] içerir.

== Özellikleri ==
* '''Kütle:''' Kabul edilmiş teorilere göre [[hidrojen]] yanmasını başlatabilecek kritik kütle 0.084M<sub><math>{\odot}</math></sub>. Yani bir kahverengi cücenin kütlesi bundan daha büyük olmamalı. En alt sınırın belirlenmesi güçse de kahverengi cücelerin genellikle 10-84 Jüpiter kütlesi (<math>M_J</math>) arasında bir kütleye sahip oldukları düşünülüyor.
* '''Güneş Kütlesi:''' M<sub><math>{\odot}</math></sub>=2x10<sup>30</sup>kg=1000<math>M_J</math>
* '''Jüpiter Kütlesi:''' <math>M_J</math>=2x10<sup>27</sup>kg=0.001M<sub><math>{\odot}</math></sub>
* '''Merkezi Isı:''' Merkezdeki sıcaklığın, [[nükleer]] tepkimeleri başlatmaya yeten 3 milyon derecenin altında olması gerekiyor. Bu değer kütleye bağlı; daha küçük kütlelere ilişkin sıcaklıklar da daha düşük.
* '''Yüzey Sıcaklığı:''' Bir kahverengi cücenin en dış katmanına ait sıcaklığın 1000<math>K</math> civarında olması beklense de, bu sıcaklık yaşa da bağlı. Kahverengi cüce, yaşlandıkça soğuyor. Yaşamının başlangıcında [[nükleer füzyon]] oluşabilse de bu pek uzun sürmüyor.
* '''Işınım Gücü:''' Kahverengi cüceler, yüzey sıcaklıklarının düşüklüğüne bağlı olarak, pek parlak değiller. En sönük yıldızlar için ışınım gücü 10<sup>−4</sup><math>L</math><sub><math>{\odot}</math></sub>; ancak genç bir kahverengi cüce soğumadan önce daha büyük bir ışınım gücüne sahip olabiliyor. Evrimlerinin sonraki aşamalarındaysa ışınım güçleri 10<sup>−5</sup><math>L</math><sub><math>{\odot}</math></sub> civarındadır.<ref name="Martin">{{Kitap kaynağı
  | yazar=Martin, E.L., Rebolo, R. ve Zapatero-Osorio, M.R.
  | yıl=1997
  | başlık=The Discovery of Brown Dwarfs
  | yayımcı=American Scientist
  | sayfalar=85, 522}}</ref>

== Ayrıca bakınız ==
* [[Yıldız|Yıldız nesneleri]]
** [[Karanlık yıldız]]
** [[Turuncu cüce]]
** [[Kırmızı cüce]]
** [[Sarı cüce]]
* Altyıldız nesneleri
** [[Siyah cüce]]
** [[Güneş dışı gezegen]]
*** [[Beyaz cüce]]
* Listeler
** [[Kahverengi cüceler dizini]]
* Diğerleri
** [[Karanlık madde]]

{{yıldızların ölümü}}

=== Kaynakça ===
{{kaynakça}}

== Dış bağlantılar ==
* [https://web.archive.org/web/20060221221445/http://science.nasa.gov/headlines/y2000/ast24aug_1.htm NASA-1]
* [http://www.jpl.nasa.gov/news/features.cfm?feature=577 NASA-2] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20061003122618/http://www.jpl.nasa.gov/news/features.cfm?feature=577 |tarih=3 Ekim 2006 }}
* [http://www.solstation.com/stars/gl229.htm Resimler]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20160410212403/http://www.solstation.com/stars/gl229.htm |tarih=10 Nisan 2016 }}

{{commons|Brown dwarf}}

{{Yıldız}}
{{Güneş dışı gezegen}}
{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Kahverengi cüceler| ]]
[[Kategori:Yıldızaltı cisimler]]
[[Kategori:Yıldız olayları]]
[[Kategori:Yıldız türleri]]
[[Kategori:Gezegen türleri]]