OWL sayfasının kaynağını görüntüle

'''Web Ontology Language''' ('''OWL'''), (diğer bir tanıma göre ''Web Ontoloji Dili''), ontolojileri tanımlamak ve çeşitlemek için kullanılan bir dildir. Bir [[ontoloji (bilgisayar bilimi)|ontoloji]], ilgili özellikler ve örnekleri ile birlikte sınıfların açıklamalarını içerebilir. OWL, bilginin içeriğini sadece insanlara gösteren değil, bunun yanında işleyen uygulamalar tarafından kullanılmak üzere tasarlanmıştır.OWL, [[Extensible Markup Language|XML]], [[Resource Description Framework|RDF]], and [[RDF Schema]] (RDF-S) tarafından desteklenen ağ içeriğinin makinalar tarafından daha iyi yorumlanabilmesini, biçimsel bir semantik ile birlikte ek sözcük kümeleri sunarak kolaylaştırır.OWL, [[Ontology Inference Layer|OIL]] ve [[DAML+OIL]] gibi eski dilleri temel alır ve şu anda [[World Wide Web Consortium|W3C]] [[W3C tavsiye|tavsiyesidir]].

OWL, [[Anlamsal ağ]]'ın gelecekteki uygulamaları için temel teknolojilerden biridir. Sayıca çok ve çeşitli alanlardaki uygulamalarda önemli bir rol oynamaktadır ve araştırmalarını araçlara, [[uslamlama]] tekniklerine, biçimsel temellere ve dil eklentilerine odaklamıştır.

OWL, anlamsal ağ bilgisinin işlenebilmesi için genel bir yol sağlamak üzere tasarlanmıştır. OWL, XML, RDF ve RDF-S tarafından sağlanan anlamların açıklanmasını sağlayan imkânları kolaylaştırmak için geliştirilmiştir. Bu nedenle, makinalar tarafından çevirilip kullanılabilir ağ içeriğini gösterebilme yeteneği sayesinde, bu ağ dillerinin evrimsel devamı gibi düşünülebilir. OWL, XML tabanlı olduğu için, OWL bilgisi kolayca farklı işletim sistemlerine sahip bilgisayarlar ve farklı programlama dilleri arasında alınıp verilebilir. Dil, bilgisayarlar tarafından okunmak üzere tasarlandığından ve insanların okuyabilmesi çok fazla göz önünde bulundurulmadığından, araç meselesi olarak düşünülebilir. OWL, değer yönetimi çerçevesi, büyük ölçekli entegrasyon ve ağ üzerinde veri paylaşımı için standart yaratmada kullanılmaktadır.

OWL'nin, artırılmış açıklayıcılık, daha basit bir veri modeli ve serializasyon ve bir dizi iyi tanımlanmış alt diller içeren, genişletilmiş bir versiyonu, (bazen [https://web.archive.org/web/20070223072044/http://owl1_1.cs.manchester.ac.uk/ OWL 1.1] olarak da anılmaktadır, fakat resmîleşmiş değildir) sunulmuştur.

== Tarihçe ==
1990'ların ikinci yarısındaki birçok araştırma çalışmaları, [[yapay zekâ]]dan [[bilgi gösterimi]](Knowledge Representation (KR)) fikrinin, World Wide Web için nasıl kullanılabileceğini ortaya çıkardı. Bu araştırmalar [[HTML]] ([[Simple HTML Ontology Extensions|SHOE]] olarak bilinen), [[XML]] (önce XOL, daha sonra [[Simple HTML Ontology Layer|OIL]]) ve çeşitli çerçeve-tabanlı KR dilini ve bilgi kazancı yaklaşımını temel almıştır.

OWL DL, [[description logic]] [[SHOIN(D)|>]]<math>\mathcal{SHOIN} (D)</math>
in bir kısmına ve çerçeve tabanı sistemler olarak bilinen eski KR(Bilgi Gösterimi) sistemlerini temel alır. Alt bir dalı olan OWL Lite, daha az açıklayıcı mantığı[[SHIF(D)|>]]<math>\mathcal{SHIF} (D)</math> temel alır. OWL DL ve OWL Lite deki bütün [[uslamlama]] görevleri bilgi tabanlı (Knowledge Based)(KB) tatmin edilebilirliğe indirgenebilir. OWL Full, daha çok güce ve açıklayıcılığa ve daha az kısıta sahip olması dolayısıyla,[[description logic]]in sınırları dışında çalışabilir. (OWL Full un semantiği, RDF'in semantiğini temel alır. OWL, RDF/XML dokümanlarında kodlanmaktadır.

OWL, DAML+OIL ağ ontoloji dilinin araştırma tabanlı bir türüdür. DAML+OIL "US/UK ad hoc Joint Working Group on Agent Markup Languages" isimli, [[DAML]] programı ve [[Avrupa Birliği]]'nin [[Information Society Technologies|IST]] fon projesi çerçevesinde, [[Amerika Birleşik Devletleri|US]] [[Defense Advanced Research Projects Agency]] (DARPA) nın ortaklı katılımı ile kurulmuştur.

[[World Wide Web Consortium]] [[James Hendler]] ve Guus Shreiber tarafından yönetilen "Web Ontology Working Group"u 1 Kasım 2001 tarihinde kurdu. kuramsal sözdizimlerinin lk çalışma taslakları, referansları ve özeti Temmuz 2002'de yayınlandı. OWL dokümanı 10 Şubat 2004'te W3C'nin resmi önerisi haline geldi ve çalışma grubu 31 Mayıs 2004'te dağıldı.

== Alt Diller ==
OWL üç alt dile sahiptir (bazen tür olarak da anılabilirler): ''OWL Lite'', ''OWL DL'' ve ''OWL Full''. Gittikçe artan açıklayıcılıkta olan bu üç dil, belirli uygulama toplulukları ve kullanıcılar tarafından kullanılmak üzere özel olarak dizayn edilmişlerdir.

* '''''OWL Lite''''', sınıflandırma hiyerarşisi ve basit kısıtlama ihtiyaçları duyan kullanıcılar destekler.
* '''''OWL DL'''''
* '''''OWL Full'''''

Bu dillerin tamamı, daha basit yapıdaki atalarının devamı niteliğindedir. Aşağıdaki ilişkiler geçerlidir, tersleri geçerli değildir.

* Her kurallara uygun OWL Lite ontolojisi, kurallara uygun bir OWL DL ontolojisidir.
* Her kurallara uygun OWL DL ontolojisi, kurallara uygun bir OWL Full ontolojisidir.
* Her geçerli OWL Lite çıkarımı, geçerli bir OWL DL çıkarımıdır.
* her geçerli OWL DL çıkarımı, geçerli bir OWL Full çıkarımıdır.

== Kısaltma ==
''Web Ontology Language'' kısaltmasının ''WOL'' olması gerektiğini söyleyenler olabilir. Fakat [[Winnie the Pooh]] isimli çizgi filmdeki [[Owl (Winnie the Pooh)|Owl]] isimli karakterin ismini ''WOL'' şelinde yazmış olmasına rağmen, ''OWL'' kısaltması bu isme referans vermeden, sadece söylenimi kolay bir kısaltma olduğu için, logo tasarımlarında iyi duracağı düşünüdüğünden ve [[William A. Martin]]'in 1970'lerdeki ''One World Language'' [[Knowledge representation|KR]] projesinin onuruna [http://lists.w3.org/Archives/Public/www-webont-wg/2001Dec/0169.html teklif edilmiştir] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20060522052332/http://lists.w3.org/Archives/Public/www-webont-wg/2001Dec/0169.html |tarih=22 Mayıs 2006 }}.

== Kaynakça ==
{{kaynakça}}

== Ek kaynaklar ==
* [[Ontoloji (bilgisayar bilimi)]]
* [[Anlamsal ağ]]
* [[SIMILE]]
* [[Common logic|Common logic (CL)]]
* [[Resource Description Framework|RDF]]
* [[FOAF (software)|FOAF]] + [[Description of a Career|DOAC]]
* [[Meta-Object Facility|Meta-Object Facility (MOF)]], a different standard for the [[Unified Modeling Language|Unified Modeling Language (UML)]] of the [[Object Management Group|Object Management Group (OMG)]]

== Dış bağlantılar ==
* [http://www.w3.org/TR/owl-features/ OWL Web Ontology Language Overview] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20090313065831/http://www.w3.org/TR/owl-features/ |tarih=13 Mart 2009 }} at W3C
* [http://www.w3.org/TR/owl-guide/ OWL Web Ontology Language Guide] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20060118083724/http://www.w3.org/TR/owl-guide/ |tarih=18 Ocak 2006 }} at W3C
* [http://www.w3.org/TR/owl-ref/ OWL Web Ontology Language Reference] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20060118061651/http://www.w3.org/TR/owl-ref/ |tarih=18 Ocak 2006 }} at W3C
* [https://web.archive.org/web/20070927005047/http://www.visualmodeling.com/VisualOWL.htm Visual OWL] Visual Modeling Forum page dedicated to graphic notations for OWL.
* [https://web.archive.org/web/20060622063346/http://www.medicalcomputing.net/owl1.html Introduction to OWL Web Ontology Language for Medical and Biosciences Applications] at [http://www.medicalcomputing.net/ Medical Computing .Net]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20060622063346/http://www.medicalcomputing.net/owl1.html |tarih=22 Haziran 2006 }}
* [http://www.cs.man.ac.uk/~horrocks/ISWC2003/Tutorial/ Tutorial on OWL]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170715074737/http://www.cs.man.ac.uk/~horrocks/ISWC2003/Tutorial/ |tarih=15 Temmuz 2017 }} at [http://www.cs.man.ac.uk/ the University of Manchester Computer Science Department] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20070422063544/http://www.cs.man.ac.uk/ |tarih=22 Nisan 2007 }}
* [https://web.archive.org/web/20070223072044/http://owl1_1.cs.manchester.ac.uk/ OWL 1.1 proposal]
* [http://www.inf.unibz.it/~franconi/dl/course/ ''Introduction to Description Logics'' DL course] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20090209220324/http://www.inf.unibz.it/~franconi/dl/course/ |tarih=9 Şubat 2009 }} by Enrico Franconi, Faculty of Computer Science, Free University of Bolzano, Italy

=== Araçlar ===
* [http://www.cs.man.ac.uk/~sattler/reasoners.html Description Logic reasoners] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20070316135332/http://www.cs.man.ac.uk/~sattler/reasoners.html |tarih=16 Mart 2007 }} – a collection of description logic reasoner software
* [http://owl.man.ac.uk/factplusplus/ FaCT++] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20070310224153/http://owl.man.ac.uk/factplusplus/ |tarih=10 Mart 2007 }} – [[GNU General Public License|GPL]] reasoner for SHOIQ(D), a language slightly more powerful than OWL DL
* [https://web.archive.org/web/20070925082014/http://pellet.owldl.com/ Pellet] – Open source reasoner for OWL DL
* [https://web.archive.org/web/20070216021929/http://www.racer-systems.com/products/ RacerPro] – the commercial OWL RDF Reasoner
* [http://kaon2.semanticweb.org/ KAON2] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20060106101006/http://kaon2.semanticweb.org/ |tarih=6 Ocak 2006 }} – Closed source inference engine for OWL-DL and DL-safe rules
* [https://web.archive.org/web/20070209081300/http://www.lacydatasystems.com/owlbook/ OWL Book] – Book that describes OWL syntax
* [https://web.archive.org/web/20070810122125/http://protege.stanford.edu/plugins/owl/ Protégé OWL] – OWL plugin for the Protégé ontology editor licensed under [[Mozilla Public License|MPL]]
* [https://web.archive.org/web/20060515054345/http://www.altova.com/products_semanticworks.html SemanticWorks] – the commercial OWL editor from [[Altova]]
* [http://www.mindswap.org/2004/SWOOP/ SWOOP] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20070323225545/http://www.mindswap.org/2004/SWOOP/ |tarih=23 Mart 2007 }} – OWL Ontology Editor developed by the Maryland Information and Network Dynamics Lab Semantic Web Agents Project (freeware)
* [https://web.archive.org/web/20070211124957/http://www.modelfutures.com/OwlEditor.html Model Futures OWL Editor (freeware)] – an easy to use OWL editor with a number of import capabilities such as [[XML Metadata Interchange|XMI]], ErWin(TM) and Thesaurus descriptor XML
* [http://dome.sourceforge.net/ DOME] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20090219214740/http://dome.sourceforge.net/ |tarih=19 Şubat 2009 }} – the [[Digital Enterprise Research Institute|DERI]] Ontology Management Environment
* [http://www.topbraidcomposer.com TopBraid Composer] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080906135721/http://www.topbraidcomposer.com/ |tarih=6 Eylül 2008 }} – the commercial OWL/RDF/[[SPARQL]] and SWRL development environment based on Eclipse from [http://www.topquadrant.com TopQuadrant] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200828151711/https://www.topquadrant.com/ |tarih=28 Ağustos 2020 }}
* [[Bossam]]: A rule-based OWL reasoner

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:W3C standartları]]
[[Kategori:XML]]
[[Kategori:Programlama dilleri]]