Radyatif transfer sayfasının kaynağını görüntüle

[[Dosya:Jet astrophysique.png|küçükresim|Bir jet moleküler genç yıldızdaki sıcaklıklar t=1920 yılı]]
'''Radyatif transfer''' elektromanyetik radyasyon formunda fiziksel bir enerji transferi olayıdır. Radyasyon bir ortam boyunca yayılırken
[[Soğurma (fizik)|absorbsiyon]], [[Emisyon spektrumu|emisyon]] ve [[saçılma]] işlemlerinden etkilenir. '''Işınım Taşınım Denklemi''' bu etkileşimleri matematiksel olarak tanımlar. '''Radyatif Transfer Denklemi''' optik, astrofizik, atmosfer bilimi ve uzaktan algılama gibi çok çeşitli konularda uygulanmaktadır. Radyatif Transfer Denkleminin (RTD) analitik çözümleri basit durumlar için mevcuttur, ancak daha gerçekçi ortamlar için karmaşık çoklu saçılma parametreleri ile sayısal yöntemler gereklidir. Bu makale büyük ölçüde radyasyon dengesinin durumuna odaklanmıştır.<ref name="chandrasekhar">
{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/radiativetransfe0000chan|başlık=Radiative Transfer|tarih=1960|sayfa=[https://archive.org/details/radiativetransfe0000chan/page/393 393]|yayıncı=Dover Publications Inc.|isbn=978-0-486-60590-6}}</ref><ref name="lenoble">
{{Kitap kaynağı|başlık=Radiative Transfer in Scattering and Absorbing Atmospheres: Standard Computational Procedures|tarih=1985|sayfa=583|yayıncı=A. Deepak Publishing|isbn=978-0-12-451451-5}}
</ref>

== Tanımlar ==
Bir radyasyon alanını tanımlayan temel miktara radyometrik terimlerle '''[[Radyans|spektral radyasyon]]''' denir. (diğer alanlarda buna genellikle '''[[Özgül ışınım şiddeti|spesifik şiddet]]''' denir). Birim zamandan, birim frekans aralığında, <math>da\,</math> gibi bir yüzeyden yayınlanıp, <math display="inline">d\Omega</math> katı açısı içerisinde ilerleyerek <math>da'\,</math>gibi bir yüzeye giren enerji niceliğine '''spesifik şiddet''' denir.

Radyometrik terimlerle, geçit, her bir uzamsal yönde, her bir uzamsal doğrultuda iki duyunun her birine yayılan enerji miktarı ile, birim zaman başına, kaynak geçişi yüzeyinin birim alanı başına, bir mesafedeki birim katı açısına göre, birim dalga boyu aralığı dikkate alınır. (o an için polarizasyon dikkate alınmaz.)

Spesifik şiddeti <math>I_\nu</math>,katı açı <math>d\Omega</math> yayınlandığı yüzey <math>da\,</math>, radyasyonun yayınlandığı nokta <math>\mathbf{r}</math>, radyasyonun katı açı içindeki yayınlanma doğrultusu <math>\hat{\mathbf{n}}</math>, zamandaki değişim <math>dt\,</math>, frekans aralığında <math>\nu\,</math> için <math>\nu+d\nu\,</math> yazılır.

<math>dE_\nu = I_\nu(\mathbf{r},\hat{\mathbf{n}},t) \cos\theta \ d\nu \, da \, d\Omega \, dt</math>

<math>\theta</math> (''teta açısı'') birim yönü vektörünün açısıdır <math>\hat{\mathbf{n}}</math> alan elemanına normal yapar. cos<math>\theta</math> ile iz düşümüyle oluşacak açı farkının düzeltmesi yapılmış olur. Spektral ışıma birimlerinin enerji / zaman / alan / katı açı / frekans olduğu görülür. MKS birimlerinde bu  W · m <sup>−2</sup> · sr <sup>−1</sup> · Hz <sup>−1</sup>  olacaktır.

== Radyatif Transfer Denklemi ==
Radyatif transfer denklemi basitçe bir radyasyon demeti bir katı açı içerisinde ilerledikçe absorbsiyon enerjisini kaybettiğini, emisyon işlemi ile enerji kazandığını ve saçılma yoluyla enerjiyi yeniden dağıttığını söylüyor. Termodinamik, soğurulan absorbsiyon enerjisi kadar emisyonun olması gerektiğini söyler. Radyatif Transfer Denkleminin diferansiyel şekli:

: <math>\frac{1}{c}\frac{\partial}{\partial t}I_\nu + \hat{\Omega} \cdot \nabla I_\nu + (k_{\nu, s}+k_{\nu, a}) I_\nu = j_\nu + \frac{1}{4\pi}k_{\nu, s} \int_\Omega I_\nu d\Omega</math>

<math>c</math> ışığın hızı, <math>j_\nu</math> emisyon katsayısı, <math>k_{\nu, s}</math> saçılma opasitesi, <math>k_{\nu, a}</math> absorbsiyon opasitesi ve <math> \frac{1}{4\pi}k_{\nu, s} \int_\Omega I_\nu d\Omega</math> terimi, genel bir ifadeyle diğer yönlerden bir yüzeye saçılan radyasyonu temsil eder.

:

* [[Soğurma (fizik)|Emilim/Soğurma/Absorbsiyon (elektromanyetik radyasyon)]] 
* [[Spektroskopi|Atomik çizgi spektrumları]] 
* [[Beer-Lambert yasası]] 
* [[Emisyon spektrumu|Emisyon/Yayılım]] 
* Atmosferik radyasyon transfer kodlarının listesi 
* [[Saçılma]] 
* Biyolojik dokuda foton taşınımı için ışıma aktarım denklemi ve difüzyon teorisi 
* [[Radyans|Spektral Radyans]] 
* Spesifik Şiddet 
* Vektör ışınımı transferi

== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}

== Daha Fazlası  ==

* {{Kitap kaynağı|başlık=Theory of Stellar Atmospheres, An Introduction to Astrophysical Non-equilibrium Quantitative Spectroscopic Analysis|tarih=2015|sayfa=944|yayıncı=[[Princeton University Press]]|isbn=9780691163291}}
* {{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/radiativetransfe0000chan|başlık=Radiative Transfer|tarih=1960|sayfa=[https://archive.org/details/radiativetransfe0000chan/page/393 393]|yayıncı=Dover Publications Inc.|isbn=978-0-486-60590-6}}
* {{Kitap kaynağı|başlık=Radiative Transfer in Scattering and Absorbing Atmospheres: Standard Computational Procedures|tarih=1985|sayfa=583|yayıncı=A. Deepak Publishing|isbn=978-0-12-451451-5}}
* {{Kitap kaynağı|başlık=[http://www.sundogpublishing.com/shop/a-first-course-in-atmospheric-radiation-2nd-ed/ A First Course in Atmospheric Radiation (2nd Ed.)]|tarih=2006|yayıncı=Sundog Publishing (Madison, Wisconsin)|isbn=978-0-9729033-1-8}}
* {{Kitap kaynağı|başlık=Foundations of Radiation Hydrodynamics|url=https://archive.org/details/foundationsofrad0000miha|tarih=1984|yayıncı=Dover Publications, Inc.|isbn=978-0-486-40925-2}}
* {{Kitap kaynağı|başlık=Radiative Processes in Astrophysics|tarih=1985|yayıncı=Wiley-Interscience|isbn=978-0-471-82759-7}}
* {{Kitap kaynağı|başlık=Radiative Transfer in the Atmosphere and Ocean|tarih=1999|sonyazarve=evet|yayıncı=[[Cambridge University Press]]|isbn=978-0-521-40124-1}}
* {{Kitap kaynağı|başlık=Fundamentals of Atmospheric Radiation: an Introduction with 400 Problems|tarih=2006|yayıncı=[[John Wiley & Sons]]|isbn=978-3-527-40503-9}}
* {{Kitap kaynağı|başlık=Principles of Planetary Climate|tarih=2010|yayıncı=[[Cambridge University Press]]|isbn=9780521865562}}

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Elektromanyetik radyasyon]]
[[Kategori:Radyometri]]
[[Kategori:Atmosfer]]
[[Kategori:Atmosfer bilimleri]]
[[Kategori:Atmosfer termodinamiği]]
[[Kategori:Atmosfer bilimciler]]
[[Kategori:Astronomi]]
[[Kategori:Astrofizik]]