Sürü bağışıklığı sayfasının kaynağını görüntüle

{{İçin|Evrimsel antiparazit savunması|Sosyal bağışıklık}}
[[Dosya:Herd_immunity.svg|küçükresim|Üstteki kutu, birkaç kişinin enfekte olduğu (kırmızı ile gösterilmiştir) ve geri kalanların sağlıklı ancak aşılanmamış olduğu (mavi ile gösterilmiştir) bir topluluktaki salgını göstermektedir; hastalık nüfus içinde serbestçe yayılmaktadır. Ortadaki kutu, az sayıda kişinin aşılandığı (sarı ile gösterilmiştir) bir nüfusu göstermektedir; aşılanmayanlar enfekte olurken, aşılananlar enfekte olmamaktadır. Alttaki kutuda ise nüfusun büyük bir kısmı aşılanmıştır; bu da hastalığın aşılanmamış kişiler de dahil olmak üzere önemli ölçüde yayılmasını engeller. İlk iki örnekte aşılanmamış sağlıklı insanların çoğu enfekte olurken, alttaki örnekte aşılanmamış sağlıklı insanların sadece dörtte biri enfekte olmaktadır.]]
'''Sürü bağışıklığı''' ('''sürü etkisi''', '''topluluk bağışıklığı''', '''nüfus bağışıklığı''' veya '''kitle bağışıklığı''' olarak da adlandırılır), yalnızca [[Kontajiyöz hastalık|bulaşıcı hastalıklar]] için geçerli olan bir dolaylı koruma şeklidir. Bir popülasyonun yeterli bir yüzdesi, önceki enfeksiyonlar veya [[aşılama]] yoluyla bir enfeksiyona karşı [[bağışıklık]] kazandığında ortaya çıkar<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.britannica.com/science/herd-immunity|başlık=Herd immunity {{!}} immunology|erişimtarihi=13 Haziran 2021|dil=İngilizce|website=Encyclopedia Britannica|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230401122638/https://www.britannica.com/science/herd-immunity|arşivtarihi=1 Nisan 2023|ölüurl=hayır}}</ref> ve böylece bağışıklığı olmayan bireyler için enfeksiyon olasılığını azaltır.<ref name="pmid21427399"/><ref name="gordis">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=7YX6AQAAQBAJ&pg=PA26|başlık=Epidemiology|erişimtarihi=29 Mart 2015|sayfalar=26-27|yayıncı=Elsevier Health Sciences|yıl=2013|isbn=978-1455742516|vauthors=Gordis L|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230701043538/https://books.google.com/books?id=7YX6AQAAQBAJ&pg=PA26|arşivtarihi=1 Temmuz 2023|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.the-scientist.com/news-opinion/cold-causing-coronaviruses-dont-seem-to-confer-lasting-immunity-67832|başlık=Cold-Causing Coronaviruses Don't Seem to Confer Lasting Immunity|erişimtarihi=26 Ocak 2021|arşivtarihi=7 Ocak 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210107031858/https://www.the-scientist.com/news-opinion/cold-causing-coronaviruses-dont-seem-to-confer-lasting-immunity-67832|dil=İngilizce|website=The Scientist Magazine®|ölüurl=hayır}}</ref>

Sürü bağışıklığına ulaşıldığında, hastalık bir popülasyondan kademeli olarak kaybolur ve dünya çapında başarılırsa [[Bulaşıcı hastalıkların yok edilmesi|eradikasyon]] veya enfeksiyonların kalıcı olarak sıfıra indirilmesi ile sonuçlanabilir.<ref name="ska"/><ref name="cliffsr">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=AqhDZkWJjPQC&pg=PA125|başlık=Oxford Textbook of Infectious Disease Control: A Geographical Analysis from Medieval Quarantine to Global Eradication|erişimtarihi=29 Mart 2015|arşivtarihi=1 Mayıs 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210501052850/https://books.google.com/books?id=AqhDZkWJjPQC&pg=PA125|sayfalar=125-36|yayıncı=Oxford University Press|yıl=2013|isbn=978-0199596614|vauthors=Cliff, Smallman-Raynor M|ölüurl=hayır}}</ref> Aşılama yoluyla oluşturulan sürü bağışıklığı birçok hastalığın azalmasına katkıda bulunmuştur.<ref name="pmid21604922"/>

== Etkileri ==

=== Bağışıklığı olmayanların korunması ===
[[Dosya:WHO_EN_Herd_Immunity_Illustration_02_8Dec2020.png|küçükresim|Sürü bağışıklığı savunmasız toplulukları korur.]]
Bazı bireyler aşılandıktan sonra bağışıklık geliştiremez veya tıbbi nedenlerle aşılanamaz.<ref name="pmid23910028">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Maternal immunization: an update for pediatricians|tarih=August 2013|sayı=8|sayfalar=153-8|dergi=Pediatric Annals|cilt=42|pmid=23910028|doi=10.3928/00904481-20130723-09|vauthors=Munoz FM}}</ref><ref name="ofg">{{Web kaynağı|url=http://vk.ovg.ox.ac.uk/herd-immunity|başlık=Herd Immunity|erişimtarihi=12 Aralık 2017|arşivtarihi=2 Ağustos 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20190802220355/http://vk.ovg.ox.ac.uk/herd-immunity|yayıncı=Oxford Vaccine Group, University of Oxford|ölüurl=hayır}}</ref><ref name="pmid24868544">{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=Guidelines on vaccinations in paediatric haematology and oncology patients|tarih=2014|yazarlarıgöster=6|sayfalar=707691|dergi=BioMed Research International|cilt=2014|pmc=4020520|pmid=24868544|doi=10.1155/2014/707691|vauthors=Cesaro S, Giacchino M, Fioredda F, Barone A, Battisti L, Bezzio S, Frenos S, De Santis R, Livadiotti S, Marinello S, Zanazzo AG, Caselli D}}</ref> [[Yenidoğan]] bebekler, güvenlik nedenleriyle ya da [[pasif bağışıklık]] aşıyı etkisiz hale getirdiği için birçok aşıyı almak için çok küçüktür.<ref name="pmid21293327">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=General recommendations on immunization --- recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP)|tarih=January 2011|sayı=2|sayfalar=1-64|dergi=MMWR. Recommendations and Reports|cilt=60|pmid=21293327|yazar1=National Center for Immunization Respiratory Diseases}}</ref> [[HIV/AIDS]], [[lenfoma]], [[lösemi]], [[kemik iliği]] kanseri, [[dalak]] bozukluğu, [[kemoterapi]] veya [[radyoterapi]] nedeniyle [[Bağışıklık yetmezliği|bağışıklık sistemi yetersiz]] olan kişiler daha önce sahip oldukları bağışıklığı kaybetmiş olabilirler ve bağışıklık yetersizlikleri nedeniyle aşılar bu kişiler için herhangi bir fayda sağlamayabilir.<ref name="ofg" /><ref name="pmid24868544" /><ref name="pmid21293327" /><ref name="pmid22773718">{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=Update on adult immunizations|sayı=4|sayfalar=496-510|dergi=Journal of the American Board of Family Medicine|yıl=2012|cilt=25|pmid=22773718|doi=10.3122/jabfm.2012.04.100274|vauthors=Wolfe RM}}</ref>

Aşılananların bir kısmı uzun süreli bağışıklık geliştirmeyebilir.<ref name="pmid21427399"/><ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=Can infants be protected by means of maternal vaccination?|tarih=October 2012|sayı=Suppl 5|sayfalar=85-92|dergi=Clinical Microbiology and Infection|cilt=18|pmid=22862749|doi=10.1111/j.1469-0691.2012.03936.x|vauthors=Esposito S, Bosis S, Morlacchi L, Baggi E, Sabatini C, Principi N}}</ref><ref name="rakel2">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=8huMBgAAQBAJ&pg=PA99|başlık=Textbook of Family Medicine|erişimtarihi=30 Mart 2015|arşivtarihi=1 Mayıs 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210501052904/https://books.google.com/books?id=8huMBgAAQBAJ&pg=PA99|sayfalar=99, 187|yayıncı=Elsevier Health Sciences|yıl=2015|isbn=978-0323313087|vauthors=Rakel D, Rakel RE|ölüurl=hayır}}</ref> Aşı [[kontrendikasyon]]ları bazı bireylerin aşılanmasını engelleyebilir.<ref name="pmid24868544"/> Bağışık sahibi olmamanın yanı sıra, bu gruplardan birinde yer alan bireyler, tıbbi durumları nedeniyle enfeksiyondan kaynaklanan komplikasyonlar geliştirme açısından daha büyük bir risk altında olabilirler, ancak nüfusun yeterince büyük bir yüzdesi bağışıksa yine de korunabilirler.<ref name="ofg"/><ref name="pmid24868544" /><ref name="rakel2" /><ref name="tulvar">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=2hg2IxB9WngC&pg=PA163|başlık=The New Public Health: An Introduction for the 21st Century|erişimtarihi=30 Mart 2015|arşivtarihi=1 Mayıs 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210501053021/https://books.google.com/books?id=2hg2IxB9WngC&pg=PA163|sayfalar=163-82|yayıncı=Academic Press|yıl=2014|isbn=978-0124157675|vauthors=Tulchinsky TH, Varavikova EA|ölüurl=hayır}}</ref>

Bir yaş grubunda yüksek düzeyde bağışıklık, diğer yaş grupları için sürü bağışıklığı oluşturabilir.<ref name="pmid21604922"/> Yetişkinlerin [[boğmaca]]ya karşı aşılanması, aşılanamayacak kadar küçük olan ve hastalıktan kaynaklanan komplikasyonlar açısından en büyük risk altında bulunan bebeklerde boğmaca görülme sıklığını azaltır.<ref name="pmid25560446">{{Akademik dergi kaynağı|url=http://pdfs.semanticscholar.org/b2d8/0ba442e2834148d6f98b49b18bd5808e1348.pdf|başlık=Duration of pertussis immunity after DTaP immunization: a meta-analysis|arşivtarihi=3 Mart 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20190303090923/http://pdfs.semanticscholar.org/b2d8/0ba442e2834148d6f98b49b18bd5808e1348.pdf|tarih=February 2015|sayı=2|sayfalar=331-43|dergi=Pediatrics|cilt=135|pmid=25560446|doi=10.1542/peds.2014-1729|vauthors=McGirr A, Fisman DN|ölüurl=evet|s2cid=8273985}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Rationale for pertussis booster vaccination throughout life in Europe|tarih=July 2011|yazarlarıgöster=6|sayı=7|sayfalar=557-70|dergi=The Lancet. Infectious Diseases|cilt=11|pmid=21600850|doi=10.1016/S1473-3099(11)70007-X|vauthors=Zepp F, Heininger U, Mertsola J, Bernatowska E, Guiso N, Roord J, Tozzi AE, Van Damme P}}</ref> Bu, özellikle küçük bebeklere bulaşmaların çoğundan sorumlu olan yakın aile üyeleri için önemlidir.<ref name="pmid21604922" /><ref name="rakel2"/> Aynı şekilde, çocuklara [[pnömokok]] aşısı yapılması, aşılanmamış küçük kardeşler arasında pnömokok hastalığı görülme sıklığını azaltır.<ref name="pmid22862432">{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=Pneumococcal vaccines for children: a global public health priority|tarih=October 2012|sayı=Suppl 5|sayfalar=25-36|dergi=Clinical Microbiology and Infection|cilt=18|pmid=22862432|doi=10.1111/j.1469-0691.2012.03938.x|vauthors=Pittet LF, Posfay-Barbe KM}}</ref> Çocukları pnömokok ve [[rotavirüs]]e karşı aşılamak, normalde bu aşıları almayan daha büyük çocuklar ve yetişkinler için pnömokok ve rotavirüse bağlı hastaneye yatışları azaltma etkisine sahiptir.<ref name="pmid22862432" /><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Incorporation of a rotavirus vaccine into the national immunisation schedule in the United Kingdom: a review|tarih=November 2013|sayı=11|sayfalar=1613-21|dergi=Expert Opinion on Biological Therapy|cilt=13|pmid=24088009|doi=10.1517/14712598.2013.840285|vauthors=Nakagomi O, Iturriza-Gomara M, Nakagomi T, Cunliffe NA|s2cid=5405583}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=https://zenodo.org/record/1258865|başlık=Post-licensure experience with rotavirus vaccination in high and middle income countries; 2006 to 2011|erişimtarihi=5 Temmuz 2019|arşivtarihi=16 Ekim 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20191016205411/https://zenodo.org/record/1258865|tarih=August 2012|sayı=4|sayfalar=434-42|dergi=Current Opinion in Virology|cilt=2|pmid=22749491|doi=10.1016/j.coviro.2012.05.002|vauthors=Lopman BA, Payne DC, Tate JE, Patel MM, Cortese MM, Parashar UD|ölüurl=hayır}}</ref> [[Grip|İnfluenza]] (grip) yaşlılarda daha genç yaş gruplarına göre daha ağır seyretmektedir, ancak yaşla birlikte bağışıklık sisteminin zayıflaması nedeniyle [[Grip aşısı|influenza aşıları]] bu demografik grupta etkili değildir.<ref name="pmid21604922" /><ref name="pmid25003085">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Seasonal influenza and vaccine herd effect|tarih=July 2014|sayı=2|sayfalar=128-32|dergi=Clinical and Experimental Vaccine Research|cilt=3|pmc=4083064|pmid=25003085|doi=10.7774/cevr.2014.3.2.128|vauthors=Kim TH}}</ref> Yaşlıları aşılamaktan daha etkili olan mevsimsel grip aşılaması için okul çağındaki çocuklara öncelik verilmesinin, yaşlılar için belirli bir koruma derecesi yarattığı gösterilmiştir.<ref name="pmid21604922" /><ref name="pmid25003085" />

[[Cinsel yolla bulaşan hastalık|Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar]] (CYBE) için, bir cinsiyetteki [[Heteroseksüellik|heteroseksüellerde]] yüksek düzeyde bağışıklık, her iki cinsiyetteki heteroseksüeller için sürü bağışıklığına neden olur.<ref name="pmid15627236"/><ref name="pmid22219162">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Reducing HPV-associated cancer globally|tarih=January 2012|sayı=1|sayfalar=18-23|dergi=Cancer Prevention Research|cilt=5|pmc=3285475|pmid=22219162|doi=10.1158/1940-6207.CAPR-11-0542|vauthors=Lowy DR, Schiller JT}}</ref><ref name="pmid23391351">{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=Rome Consensus Conference - statement; human papilloma virus diseases in males|tarih=February 2013|yazarlarıgöster=6|sayfalar=117|dergi=BMC Public Health|cilt=13|pmc=3642007|pmid=23391351|doi=10.1186/1471-2458-13-117|vauthors=Lenzi A, Mirone V, Gentile V, Bartoletti R, Ficarra V, Foresta C, Mariani L, Mazzoli S, Parisi SG, Perino A, Picardo M, Zotti CM}}</ref> Bir cinsiyetteki heteroseksüelleri hedef alan CYBE'lere karşı aşılar, hedef cinsiyette aşı alımının yüksek olması durumunda her iki cinsiyetteki heteroseksüellerde CYBE'lerde önemli oranda düşüş sağlar.<ref name="pmid22219162" /><ref name="pmid23391351" /><ref name="pmid21962468">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Adolescent and young adult HPV vaccination in Australia: achievements and challenges|tarih=October 2011|sayı=Suppl 1|sayfalar=S29-35|dergi=Preventive Medicine|cilt=53|pmid=21962468|doi=10.1016/j.ypmed.2011.08.015|vauthors=Garland SM, Skinner SR, Brotherton JM}}</ref> Ancak kadınların aşılanmasından kaynaklanan sürü bağışıklığı, erkeklerle cinsel ilişkiye giren erkekleri kapsamamaktadır.<ref name="pmid23391351" /> Yüksek riskli davranışlar CYBE'lerin ortadan kaldırılmasını zorlaştırmaktadır, çünkü enfeksiyonların çoğu orta derecede riskli bireyler arasında meydana gelse de bulaşmaların çoğu yüksek riskli davranışlarda bulunan bireyler nedeniyle meydana gelmektedir.<ref name="pmid15627236" /> Bu nedenle, belirli popülasyonlarda yüksek riskli bireylerin cinsiyete bakılmaksızın aşılanması gerekebilir.<ref name="pmid15627236" /><ref name="pmid23391351" />

=== Evrimsel baskı ve serotip değişimi ===
Sürü bağışıklığının kendisi patojenler üzerinde [[Evrimsel baskı|evrimsel bir baskı]] görevi görerek, sürü bağışıklığından kaçabilen ve daha önce bağışıklığı olan bireyleri enfekte edebilen, kaçış mutantları olarak adlandırılan yeni suşların üretimini teşvik ederek [[Virüs evrimi|viral evrimi]] etkiler.<ref name="pmid24175217"/><ref name="pmid23330954">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Broadly neutralizing antiviral antibodies|sayfalar=705-42|dergi=Annual Review of Immunology|yıl=2013|cilt=31|pmid=23330954|doi=10.1146/annurev-immunol-032712-095916|ad2=A|soyadı2=Lanzavecchia|ad1=D|soyadı1=Corti}}</ref> Yeni suşların evrimi, yüksek bağışıklık seviyeleri nedeniyle belirli bir [[serotip]]in [[Prevalans|yaygınlığı]] azaldıkça, diğer serotiplerin onun yerini almasına izin verdiği için serotip değişimi veya serotip kayması olarak bilinir.<ref name="pmid21492929">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Serotype replacement in disease after pneumococcal vaccination|sayı=9807|sayfalar=1962-73|dergi=The Lancet|yıl=2011|cilt=378|pmc=3256741|pmid=21492929|doi=10.1016/S0140-6736(10)62225-8|ad2=R|ad3=M|soyadı2=Malley|soyadı3=Lipsitch|ad1=D. M.|soyadı1=Weinberger}}</ref><ref name="pmid22903767">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Novel pneumococcal serotypes 6C and 6D: Anomaly or harbinger|sayı=10|sayfalar=1379-86|dergi=Clinical Infectious Diseases|yıl=2012|cilt=55|pmc=3478140|pmid=22903767|doi=10.1093/cid/cis691|ad2=M. H.|soyadı2=Nahm|ad1=M. C.|soyadı1=McEllistrem}}</ref>

Moleküler düzeyde, virüsler [[antijenik kayma]] yoluyla sürü bağışıklığından kaçar; bu, [[mutasyon]]ların viral genomun virüsün yüzey [[antijen]]ini kodlayan kısmında, tipik olarak virüs [[Kapsit|kapsidinin]] bir proteininde birikmesi ve viral [[epitop]]ta bir değişiklik meydana getirmesidir.<ref name="pmid21310617">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Mechanisms of GII.4 norovirus evolution|tarih=May 2011|sayı=5|sayfalar=233-40|dergi=Trends in Microbiology|cilt=19|pmid=21310617|doi=10.1016/j.tim.2011.01.002|vauthors=Bull RA, White PA}}</ref><ref name="pmid24232370">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Epidemiology of human noroviruses and updates on vaccine development|tarih=January 2014|sayı=1|sayfalar=25-33|dergi=Current Opinion in Gastroenterology|cilt=30|pmc=3955997|pmid=24232370|doi=10.1097/MOG.0000000000000022|vauthors=Ramani S, Atmar RL, Estes MK}}</ref> Alternatif olarak, dolaşımda daha fazla suş olduğunda daha yaygın olan ayrı viral genom segmentlerinin yeniden birleşmesi veya antijenik kayma da yeni serotipler üretebilir.<ref name="pmid24175217"/><ref name="pmid23124938">{{Kitap kaynağı|başlık=Swine Influenza|bölüm=Overview of Influenza Viruses|sayfalar=1-20|seri=Current Topics in Microbiology and Immunology|yıl=2013|cilt=370|isbn=978-3642368707|pmid=23124938|doi=10.1007/82_2012_272|vauthors=Pleschka S}}</ref> Bunlardan herhangi biri meydana geldiğinde, [[Bellek T hücresi|bellek T hücreleri]] artık virüsü tanımaz, bu nedenle insanlar dolaşımdaki baskın suşa karşı bağışık değildir.<ref name="pmid24232370" /><ref name="pmid23124938" /> Hem influenza hem de [[norovirüs]] için salgınlar, yeni bir baskın tür ortaya çıkana kadar geçici olarak sürü bağışıklığını tetikler ve birbirini izleyen salgın dalgalarına neden olur.<ref name="pmid21310617" /><ref name="pmid23124938" /> Bu evrim, sürü bağışıklığı için bir zorluk teşkil ettiğinden, geniş nötralize edici antikorlar ve belirli bir serotipin ötesinde koruma sağlayabilen "evrensel" aşılar geliştirilmektedir.<ref name="pmid23330954"/><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Structural basis of influenza virus neutralization|tarih=January 2011|sayı=1|sayfalar=178-90|dergi=Annals of the New York Academy of Sciences|cilt=1217|pmc=3062959|pmid=21251008|doi=10.1111/j.1749-6632.2010.05829.x|vauthors=Han T, Marasco WA|bibcode=2011NYASA1217..178H}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=Advances in influenza vaccination|sayfalar=47|dergi=F1000Prime Reports|yıl=2014|cilt=6|pmc=4047948|pmid=24991424|doi=10.12703/p6-47|vauthors=Reperant LA, Rimmelzwaan GF, Osterhaus AD}}</ref>

''[[Streptococcus pneumoniae]]''<nowiki/>'ye karşı ilk aşılar, [[Antibiyotik direnci|antibiyotiğe dirençli]] tipler de dahil olmak üzere aşı serotiplerinin (VT'ler) nazofarengeal taşınmasını önemli ölçüde azaltmış,<ref name="pmid22862432"/><ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=Impact of pneumococcal conjugate vaccine on infections caused by antibiotic-resistant Streptococcus pneumoniae|tarih=April 2009|sayı=Suppl 3|sayfalar=16-20|dergi=Clinical Microbiology and Infection|cilt=15|pmid=19366365|doi=10.1111/j.1469-0691.2009.02726.x|vauthors=Dagan R}}</ref> ancak aşı olmayan serotiplerin (NVT'ler) taşınmasının artmasıyla tamamen dengelenmiştir.<ref name="pmid22862432" /><ref name="pmid21492929"/><ref name="pmid22903767"/> Ancak NVT'ler VT'lerden daha az invaziv olduğundan, bu durum hastalık insidansında orantılı bir artışa yol açmamıştır.<ref name="pmid21492929" /> O zamandan bu yana, ortaya çıkan serotiplere karşı koruma sağlayan [[Pnömokok aşısı|pnömokok aşıları]] piyasaya sürülmüş ve bu serotiplerin ortaya çıkışını başarıyla engellemiştir.<ref name="pmid22862432" /> Gelecekte kayma olasılığı devam etmektedir, bu nedenle bununla başa çıkmak için VT kapsamının genişletilmesi ve daha fazla yüzey antijenine sahip [[İnaktif aşı|öldürülmüş bütün hücreler]] veya birden fazla serotipte bulunan proteinler kullanan aşıların geliştirilmesi gibi başka stratejiler de bulunmaktadır.<ref name="pmid22862432" /><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Streptococcus pneumoniae: epidemiology and risk factors, evolution of antimicrobial resistance, and impact of vaccines|tarih=May 2010|sayı=3|sayfalar=217-25|dergi=Current Opinion in Pulmonary Medicine|cilt=16|pmid=20375783|doi=10.1097/MCP.0b013e3283385653|vauthors=Lynch JP, Zhanel GG|s2cid=205784538}}</ref>

=== Hastalıkların yok edilmesi ===
[[Dosya:Rinderpest_milk_fever.jpg|sağ|küçükresim| "[[Süt humması]]" pozisyonunda [[Sığır vebası|rinderpestli]] bir inek, 1982. Doğrulanmış son rinderpest vakası 2001 yılında [[Kenya|Kenya'da]] görülmüş ve hastalık 2011 yılında resmi olarak eradike edilmiştir.]]
Bir popülasyonda sürü bağışıklığı oluşturulmuş ve yeterli bir süre boyunca sürdürülmüşse hastalık kaçınılmaz olarak ortadan kaldırılır - artık [[Endemik (tıp)|endemik]] bulaşmalar meydana gelmez.<ref name="ska"/> Dünya çapında eliminasyon sağlanır ve vaka sayısı kalıcı olarak sıfıra indirilirse o zaman bir hastalığın eradike edildiği ilan edilebilir.<ref name="cliffsr"/> Bu nedenle [[Bulaşıcı hastalıkların yok edilmesi|eradikasyon]], bulaşıcı hastalığın yayılmasını kontrol altına almaya yönelik [[halk sağlığı]] girişimlerinin nihai etkisi veya nihai sonucu olarak kabul edilebilir.<ref name="cliffsr" /><ref name="pmid21604922">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vaccine herd effect|tarih=September 2011|sayı=9|sayfalar=683-9|dergi=Scandinavian Journal of Infectious Diseases|cilt=43|pmc=3171704|pmid=21604922|doi=10.3109/00365548.2011.582247|vauthors=Kim TH, Johnstone J, Loeb M}}</ref>&nbsp;Sürü bağışıklığının tehlikeye girdiği durumlarda ise, tam tersine, aşılanmamış nüfus arasında hastalık salgınlarının ortaya çıkması muhtemeldir.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=Anaphylactic and nonanaphylactic reactions to SARS-CoV-2 vaccines: a systematic review and meta-analysis|tarih=December 2021|sayı=1|sayfalar=109|dergi=Allergy, Asthma & Clinical Immunology|cilt=17|pmc=8520206|pmid=34656181|doi=10.1186/s13223-021-00613-7|ad2=Abbas|ad3=Zainab|ad4=Ali A.|ad5=Raghavendra|ad6=Mohammed A.|ad7=Aqeel S.|ad8=Abeer M.|ad9=Gasmelseed Y.|ad10=Hassan M.|soyadı2=Al Mutair|soyadı3=Al Alawi|soyadı4=Rabaan|soyadı5=Tirupathi|soyadı6=Alomari|soyadı7=Alshakhes|soyadı8=Alshawi|soyadı9=Ahmed|soyadı10=Almusabeh|soyadı11=Alghareeb|ad1=Saad|soyadı1=Alhumaid|ad11=Tariq T.|soyadı12=Alghuwainem|ad12=Abdulaziz A.|soyadı13=Alsulaiman|ad13=Zainab A.|soyadı14=Alabdulmuhsin|ad14=Mohammed A.|soyadı15=AlBuwaidi|ad15=Emad A.|soyadı16=Dukhi|ad16=Amjad K. Bu|soyadı17=Mufti|ad17=Hani N.|soyadı18=Al-Qahtani|ad18=Manaf|soyadı19=Dhama|ad19=Kuldeep|soyadı20=Al-Tawfiq|ad20=Jaffar A.|soyadı21=Al-Omari|ad21=Awad}}</ref>

Eradikasyonun faydaları arasında hastalığın neden olduğu tüm [[morbidite]] ve [[mortalite]]nin sona erdirilmesi, bireyler, sağlık hizmeti sağlayıcıları ve hükûmetler için mali tasarruf ve hastalığı kontrol etmek için kullanılan kaynakların başka yerlerde kullanılmasına olanak sağlanması yer almaktadır.<ref name="cliffsr"/> Bugüne kadar, sürü bağışıklığı ve aşılama kullanılarak iki hastalık ortadan kaldırılmıştır: [[Sığır vebası|rinderpest]] ve [[çiçek hastalığı]].<ref name="pmid21427399"/><ref name="pmid21604922"/><ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=The long journey: a brief review of the eradication of rinderpest|tarih=December 2012|sayı=3|sayfalar=729-46|dergi=Revue Scientifique et Technique|cilt=31|pmid=23520729|doi=10.20506/rst.31.3.2157|vauthors=Njeumi F, Taylor W, Diallo A, Miyagishima K, Pastoret PP, Vallat B, Traore M}}</ref> Sürü bağışıklığına dayanan eradikasyon çabaları şu anda çocuk felci için devam etmektedir, ancak sivil huzursuzluk ve modern tıbba güvensizlik bunu zorlaştırmıştır.<ref name="pmid21427399" /><ref name="pmid23760373">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Smallpox: can we still learn from the journey to eradication?|tarih=May 2013|sayı=5|sayfalar=895-9|dergi=The Indian Journal of Medical Research|cilt=137|pmc=3734679|pmid=23760373|vauthors=Smith KA}}</ref> Yeterli sayıda insanın aşı olmayı tercih etmemesi durumunda [[Aşılama politikası|zorunlu aşılama]] eradikasyon çabaları için faydalı olabilir.<ref name="pmid19197342"/><ref name="pmid20667876"/><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vaccine-preventable diseases in Europe: where do we stand?|tarih=August 2014|sayı=8|sayfalar=979-87|dergi=Expert Review of Vaccines|cilt=13|pmid=24958075|doi=10.1586/14760584.2014.933077|vauthors=Wicker S, Maltezou HC|s2cid=23471069}}</ref><ref name="stubborn">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=kZwvBQAAQBAJ&pg=PA1|başlık=Impact of Stubborn Individuals on a Spread of Infectious Disease under Voluntary Vaccination Policy|erişimtarihi=30 Mart 2015|arşivtarihi=1 Mayıs 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210501053012/https://books.google.com/books?id=kZwvBQAAQBAJ&pg=PA1|sayfalar=1-10|yayıncı=Springer|yıl=2014|isbn=978-3319133591|vauthors=Fukuda E, Tanimoto J|ölüurl=hayır}}</ref>

== Bedavacılık ==
Sürü bağışıklığı [[bedavacılık sorunu]]na karşı savunmasızdır.<ref name="Barrett2014">{{Kitap kaynağı|başlık=Too Global To Fail: The World Bank at the Intersection of National and Global Public Policy in 2025|bölüm=Global Public Goods and International Development|sayfalar=13-18|yayıncı=World Bank Publications|yıl=2014|isbn=978-1464803109|vauthors=Barrett S|editör1=J. Warren Evans|editör2=Robin Davies}}</ref> Aşı yaptırmamayı tercih edenler de dahil olmak üzere bağışıklığı olmayan bireyler, bağışıklığı olanların yarattığı sürü bağışıklığından ücretsiz yararlanırlar.<ref name="Barrett2014" /> Bir popülasyondaki bedavacıların sayısı arttıkça, sürü bağışıklığının kaybı nedeniyle önlenebilir hastalık salgınları daha yaygın ve daha şiddetli hale gelir.<ref name="pmid20667876"/><ref name="stubborn"/><ref name="pmid22926181">{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=The role of herd immunity in parents' decision to vaccinate children: a systematic review|tarih=September 2012|sayı=3|sayfalar=522-30|dergi=Pediatrics|cilt=130|pmid=22926181|doi=10.1542/peds.2012-0140|vauthors=Quadri-Sheriff M, Hendrix KS, Downs SM, Sturm LA, Zimet GD, Finnell SM}}</ref><ref name="pmid23584253">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vaccine hesitancy: an overview|tarih=August 2013|sayı=8|sayfalar=1763-73|dergi=Human Vaccines & Immunotherapeutics|cilt=9|pmc=3906279|pmid=23584253|doi=10.4161/hv.24657|vauthors=Dubé E, Laberge C, Guay M, Bramadat P, Roy R, Bettinger J}}</ref><ref name="pmid23807359">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=How society should respond to the risk of vaccine rejection|tarih=August 2013|sayı=8|sayfalar=1815-8|dergi=Human Vaccines & Immunotherapeutics|cilt=9|pmc=3906287|pmid=23807359|doi=10.4161/hv.25250|vauthors=Ropeik D}}</ref> Bireyler, aşıların etkisiz olduğu<ref name="pmid23744504">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The rise (and fall?) of parental vaccine hesitancy|tarih=August 2013|sayı=8|sayfalar=1755-62|dergi=Human Vaccines & Immunotherapeutics|cilt=9|pmc=3906278|pmid=23744504|doi=10.4161/hv.25085|vauthors=Gowda C, Dempsey AF}}</ref> veya aşılarla ilişkili risklerin enfeksiyonla ilişkili risklerden daha büyük olduğu inancı,<ref name="pmid21427399"/><ref name="pmid23584253" /><ref name="pmid23807359" /><ref name="pmid23744504" /> aşılara veya halk sağlığı yetkililerine güvensizlik,<ref name="pmid23733039">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Public trust and vaccine acceptance--international perspectives|tarih=August 2013|sayı=8|sayfalar=1774-8|dergi=Human Vaccines & Immunotherapeutics|cilt=9|pmc=3906280|pmid=23733039|doi=10.4161/hv.24961|vauthors=Ozawa S, Stack ML}}</ref> [[sürü psikolojisi]] veya [[grup düşüncesi]],<ref name="pmid20667876" /><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Conscious consideration of herd immunity in influenza vaccination decisions|tarih=July 2013|sayı=1|sayfalar=118-121|dergi=American Journal of Preventive Medicine|cilt=45|pmc=3694502|pmid=23790997|doi=10.1016/j.amepre.2013.02.016|vauthors=Parker AM, Vardavas R, Marcum CS, Gidengil CA}}</ref> sosyal normlar veya [[akran baskısı]]<ref name="pmid23744504" /> ve dini inançlar<ref name="pmid23584253" /> da dahil olmak üzere çeşitli nedenlerle [[Aşı karşıtlığı|aşı yaptırmakta tereddüt edebilirler]]. Aşılama oranlarının bir kişiyi aşı olmasına gerek olmadığına ikna edecek kadar yüksek olması durumunda, bazı bireylerin aşı olmamayı tercih etme olasılığı daha yüksektir, çünkü diğerlerinin yeterli bir yüzdesi zaten bağışıklıdır.<ref name="pmid21427399" /><ref name="stubborn" />

== Mekanizma ==
Bir hastalığa karşı bağışıklığı olan bireyler, hastalığın yayılmasında bir bariyer görevi görerek hastalığın başkalarına bulaşmasını yavaşlatır veya önler.<ref name="merrill">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=tV5LSztaS2wC&pg=PA68|başlık=Introduction to Epidemiology|erişimtarihi=29 Mart 2015|arşivtarihi=12 Nisan 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210412052913/https://books.google.com/books?id=tV5LSztaS2wC&pg=PA68|tarih=2013|sayfalar=68-71|yayıncı=Jones & Bartlett Publishers|isbn=978-1449645175|vauthors=Merrill RM|ölüurl=hayır}}</ref> Bir bireyin bağışıklığı doğal bir enfeksiyon yoluyla veya aşılama gibi yapay yollarla kazanılabilir.<ref name="merrill" /> ''Sürü bağışıklık eşiği'' (SBE) veya ''sürü bağışıklık seviyesi'' (SBS) olarak adlandırılan, nüfusun kritik bir oranı bağışıklık kazandığında, hastalık artık popülasyonda devam etmeyebilir ve [[Endemik (tıp)|endemik]] olmaktan çıkabilir.<ref name="ska">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=2rnPItVn_oEC&pg=PA58|başlık=Public Health and Epidemiology at a Glance|erişimtarihi=29 Mart 2015|arşivtarihi=1 Mayıs 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210501052832/https://books.google.com/books?id=2rnPItVn_oEC&pg=PA58|tarih=2012|sayfalar=58-59|yayıncı=John Wiley & Sons|isbn=978-1118308646|vauthors=Somerville M, Kumaran K, Anderson R|ölüurl=hayır}}</ref><ref name="pmid24175217">{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=Viral evolution and transmission effectiveness|sayı=5|sayfalar=131-34|dergi=World Journal of Virology|yıl=2012|cilt=1|pmc=3782273|pmid=24175217|doi=10.5501/wjv.v1.i5.131|ad2=P|soyadı2=Auewarakul|ad1=P|soyadı1=Rodpothong}}</ref>

Sürü bağışıklığının teorik temeli genellikle aşıların katı bağışıklığa neden olduğunu, popülasyonların rastgele karıştığını, patojenin bağışıklık yanıtından kaçmak için evrimleşmediğini ve hastalık için insan dışı bir vektör olmadığını varsayar.<ref name="pmid21427399"/>

== Teorik temel ==
{{Ayrıca bakınız|Temel çoğalma sayısı}}
{{Daha fazla|Bulaşıcı hastalıkların matematiksel modellemesi}}
Belirli bir popülasyonda kritik değer veya eşik, hastalığın [[Bulaşıcı hastalıkların matematiksel modellemesi#Endemik kararlı durum|endemik bir kararlı duruma]] ulaştığı noktadır; bu da enfeksiyon seviyesinin [[Üstel büyüme|üstel]] olarak ne arttığı ne de azaldığı anlamına gelir. Bu eşik, [[temel çoğalma sayısı]] ''R<sub>0</sub>'', homojen veya iyi karışmış, yani her bir bireyin popülasyondaki diğer duyarlı bireylerle temas etme olasılığının eşit olduğu, tamamen duyarlı bir popülasyonda her vakanın neden olduğu ortalama yeni enfeksiyon sayısı ''S'',<ref name="pmid15627236"/><ref name="pmid24175217"/><ref name="pmid19197342"/> popülasyonun enfeksiyona duyarlı oranı çarpımının alınması ve bu çarpımın 1'e eşit olarak ayarlanmasıyla elde edilen etkin üreme sayısı ''R<sub>e</sub>''<nowiki/>'den hesaplanabilir:{{Kaynak belirt}}

: <math> R_0 \cdot S=1. </math>

''S'', (1 - ''p'') olarak yeniden yazılabilir; burada ''p'', ''p'' + ''S''<nowiki/>'nin bire eşit olması için bağışık olan nüfusun oranıdır. Daha sonra denklem, ''p''<nowiki/>'yi kendi başına yerleştirecek şekilde aşağıdaki gibi yeniden düzenlenebilir:{{Kaynak belirt}}

: <math> R_0 \cdot (1-p)=1, </math>
: <math> 1-p=\frac {1} {R_0}, </math>
: <math> p_c=1 - \frac {1} {R_0}. </math>

''p'' denklemin sol tarafında tek başına yer aldığından, hastalığın bulaşmasını durdurmak için bağışık olması gereken kritik nüfus oranını temsil eden ''p<sub>c</sub>'' olarak yeniden adlandırılabilir, bu da "sürü bağışıklık eşiği" (SBE) ile aynıdır.<ref name="pmid15627236">{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=Role of herd immunity in determining the effect of vaccines against sexually transmitted disease|tarih=February 2005|sayı=Suppl 1|sayfalar=S97-106|dergi=The Journal of Infectious Diseases|cilt=191|pmid=15627236|doi=10.1086/425271|vauthors=Garnett GP}}</ref> ''R<sub>0</sub>'' bulaşıcılığın bir ölçüsü olarak işlev görür, bu nedenle düşük ''R<sub>0</sub>'' değerleri daha düşük SBE'lerle ilişkilendirilirken, daha yüksek ''R<sub>0</sub>''<nowiki/>'lar daha yüksek SBE'lerle sonuçlanır.<ref name="pmid24175217"/><ref name="pmid19197342">{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=Social contact networks and disease eradicability under voluntary vaccination|tarih=February 2009|sayı=2|sayfalar=e1000280|dergi=PLOS Computational Biology|cilt=5|pmc=2625434|pmid=19197342|doi=10.1371/journal.pcbi.1000280|vauthors=Perisic A, Bauch CT|bibcode=2009PLSCB...5E0280P}}</ref> Örneğin, ''R<sub>0</sub>'' değeri 2 olan bir hastalık için SBE teorik olarak sadece %50 iken, ''R<sub>0</sub>'' değeri 10 olan bir hastalık için teorik SBE %90'dır.<ref name="pmid24175217" />

Bulaşıcı bir hastalığın etkin çoğalma sayısı ''R<sub>e</sub>'', enfeksiyon başına 1 yeni bireye düşürüldüğünde ve bunun altında tutulduğunda, popülasyonda meydana gelen vaka sayısı hastalık ortadan kalkana kadar kademeli olarak azalır.<ref name="pmid15627236"/><ref name="pmid24175217"/><ref name="dabmago">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=AdLBBAAAQBAJ&pg=PA134|başlık=Theories and Simulations of Complex Social Systems|erişimtarihi=29 Mart 2015|arşivtarihi=1 Mayıs 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210501053021/https://books.google.com/books?id=AdLBBAAAQBAJ&pg=PA134|tarih=2013|sayfalar=134-35|yayıncı=Springer|isbn=978-3642391491|vauthors=Dabbaghian V, Mago VK|ölüurl=hayır}}</ref> Eğer bir popülasyon, bir hastalığa karşı o hastalığın SBE'sinden daha fazla bağışıklığa sahipse vaka sayısı daha hızlı bir şekilde azalır, salgınların meydana gelme olasılığı daha da düşüktür ve meydana gelen salgınlar aksi takdirde olacağından daha küçüktür.<ref name="pmid21427399"/><ref name="pmid15627236" /> Etkili üreme sayısı 1'in üzerine çıkarsa hastalık ne sabit bir durumdadır ne de görülme sıklığı azalmaktadır, ancak nüfus içinde aktif olarak yayılmakta ve normalden daha fazla sayıda insanı enfekte etmektedir.<ref name="pmid20667876">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://dash.harvard.edu/bitstream/handle/1/8298847/Nowak_VaccinationDilemma.pdf?sequence=1|başlık=Imitation dynamics of vaccination behaviour on social networks|erişimtarihi=4 Kasım 2018|arşivtarihi=4 Kasım 2018|arşivurl=https://web.archive.org/web/20181104170304/https://dash.harvard.edu/bitstream/handle/1/8298847/Nowak_VaccinationDilemma.pdf?sequence=1|tarih=January 2011|sayı=1702|sayfalar=42-9|dergi=Proceedings. Biological Sciences|cilt=278|pmc=2992723|pmid=20667876|doi=10.1098/rspb.2010.1107|vauthors=Fu F, Rosenbloom DI, Wang L, Nowak MA|ölüurl=hayır}}</ref><ref name="dabmago" />

Bu hesaplamalardaki bir varsayım, popülasyonların homojen veya iyi karışmış olduğu, yani her bireyin diğer herhangi bir bireyle temas etme olasılığının eşit olduğu, gerçekte popülasyonların daha çok sosyal ağlar olarak tanımlandığı, bireylerin sınırlı sayıda başka bireyle nispeten yakın temas halinde kalarak bir araya gelme eğiliminde olduğudur. Bu ağlarda bulaşma yalnızca coğrafi veya fiziksel olarak birbirine yakın olanlar arasında gerçekleşir.<ref name="pmid21427399">{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık="Herd immunity": a rough guide|tarih=April 2011|sayı=7|sayfalar=911-6|dergi=Clinical Infectious Diseases|cilt=52|pmid=21427399|doi=10.1093/cid/cir007|vauthors=Fine P, Eames K, Heymann DL}}</ref><ref name="pmid19197342"/><ref name="pmid20667876"/> Bir ağın şekli ve boyutu, bir hastalığın SBE'sini değiştirerek görülme sıklığını daha fazla veya daha az yaygın hale getirebilir.<ref name="pmid24175217"/><ref name="pmid19197342" /> Matematiksel modeller, karşılaşma ve dolayısıyla bulaşma olasılığını tahmin etmek için temas matrislerini kullanabilir.<ref>{{Kaynak|url=https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/B9780323953894000128|başlık=Host factors|erişimtarihi=2 Mart 2023|tarih=2023|dil=İngilizce|sayfalar=93-119|iş=Computational Modeling of Infectious Disease|yayıncı=Elsevier|ad=Chris|soyadı=von Csefalvay|isbn=978-0-323-95389-4|doi=10.1016/b978-0-32-395389-4.00012-8|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230701044045/https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780323953894000128?via%3Dihub|arşivtarihi=1 Temmuz 2023|ölüurl=hayır}}</ref>

Heterojen popülasyonlarda ''R<sub>0</sub>'', bir ağ içindeki bireylerin birbirleriyle nasıl etkileşime girdiğine bağlı olan "tipik" bulaşıcı bir kişi tarafından üretilen vaka sayısının bir ölçüsü olarak kabul edilir.<ref name="pmid21427399"/> Ağlar içindeki etkileşimler, ağlar arasındaki etkileşimlerden daha yaygındır; bu durumda, en yüksek düzeyde bağlantılı ağlar hastalığı daha kolay bulaştırır ve daha az bağlantılı bir ağda gerekenden daha yüksek bir ''R<sub>0</sub>'' ve daha yüksek bir SBE ile sonuçlanır.<ref name="pmid21427399" /> Bağışıklık kazanmamayı tercih eden ya da yeterince bağışıklık kazanmamış ağlarda, hastalıklar daha iyi bağışıklık kazanmış ağlarda mevcut olmamasına rağmen devam edebilir.<ref name="pmid20667876"/>
[[Dosya:Herd immunity threshold vs r0.svg|küçükresim|Çeşitli hastalıklarda sürü bağışıklığı eşiği ile temel çoğalma sayısı grafiği]]

=== Aşım ===
Bir hastalık salgını sırasında enfekte olan bireylerin kümülatif oranı SBE'yi aşabilir. Bunun nedeni, SBE'nin hastalığın yayılmasının durduğu noktayı değil, enfekte olan her bir kişinin ortalama olarak birden daha az kişiyi enfekte ettiği noktayı temsil etmesidir. SBE'ye ulaşıldığında, ek enfeksiyonların sayısı hemen sıfıra düşmez. Enfekte bireylerin kümülatif oranının teorik SBE'nin üzerindeki fazlalığı aşım olarak bilinir.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=What is the best control strategy for multiple infectious disease outbreaks?|tarih=March 2007|sayı=1611|sayfalar=833-7|dergi=Proceedings. Biological Sciences|alıntı=In general, the number of infecteds grows until the number of susceptibles has fallen to S<sub>th</sub>. At this point, the average number of secondary infections created by an infected person drops below 1 and therefore the number of infecteds starts to decrease. However, right at this inflection point, the maximum number of infecteds is present. These infecteds will create on average less than 1, but still more than zero further infections, leading to additional depletion of susceptibles and therefore causing an overshoot.|cilt=274|pmc=2093965|pmid=17251095|doi=10.1098/rspb.2006.0015|vauthors=Handel A, Longini IM, Antia R}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=How to minimize the attack rate during multiple influenza outbreaks in a heterogeneous population|tarih=11 Haziran 2012|sayı=6|sayfalar=e36573|dergi=PLOS ONE|cilt=7|pmc=3372524|pmid=22701558|doi=10.1371/journal.pone.0036573|vauthors=Fung IC, Antia R, Handel A|bibcode=2012PLoSO...736573F}}</ref><ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.nytimes.com/2020/05/01/opinion/sunday/coronavirus-herd-immunity.html|başlık=Opinion: What the Proponents of 'Natural' Herd Immunity Don't Say|erişimtarihi=30 Mayıs 2020|arşivtarihi=3 Haziran 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200603150038/https://www.nytimes.com/2020/05/01/opinion/sunday/coronavirus-herd-immunity.html|tarih=1 Mayıs 2020|dil=en-US|iş=The New York Times|vauthors=Bergstrom CT, Dean N|ölüurl=hayır}}</ref>

== Takviyeler ==
{{Daha fazla|Yapay bağışıklık indüksiyonu}}

=== Aşılama ===
{{Ana|Aşılama|Aşı (tıp)}}
{{Ayrıca bakınız|Aşı ile önlenebilir hastalık|İnsan hastalıkları ölümcüllük oranları listesi}}
Bir toplumda bağışıklık düzeyini artırmanın birincil yolu aşılamadır.<ref name="pmid21427399" /><ref name="pmid22561998">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vaccination and herd immunity: what more do we know?|tarih=June 2012|sayı=3|sayfalar=243-9|dergi=Current Opinion in Infectious Diseases|cilt=25|pmid=22561998|doi=10.1097/QCO.0b013e328352f727|vauthors=Rashid H, Khandaker G, Booy R|s2cid=19197608}}</ref> Aşılama ilk olarak [[Sığır çiçeği|inek çiçeğine]] maruz kalan sütçü kızların [[çiçek hastalığı]]na karşı bağışıklık kazandıkları gözlemine dayanmaktadır, bu nedenle çiçek hastalığını önlemenin bir yolu olarak insanlara inek çiçeği virüsü [[inokülasyon]] uygulaması başlamıştır.<ref name="pmid23760373" /> İyi geliştirilmiş aşılar, doğal enfeksiyonlardan çok daha güvenli bir şekilde koruma sağlar, çünkü aşılar genellikle korudukları hastalıklara neden olmaz ve ciddi yan etkiler doğal enfeksiyonlardan kaynaklanan komplikasyonlardan önemli ölçüde daha az yaygındır.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=http://www.escholarship.org/uc/item/2f93s53t|başlık=Safety of vaccines used for routine immunization of U.S. children: a systematic review|erişimtarihi=5 Temmuz 2019|arşivtarihi=30 Ocak 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200130171937/https://escholarship.org/uc/item/2f93s53t|tarih=August 2014|yazarlarıgöster=6|sayı=2|sayfalar=325-37|dergi=Pediatrics|cilt=134|pmid=25086160|doi=10.1542/peds.2014-1079|vauthors=Maglione MA, Das L, Raaen L, Smith A, Chari R, Newberry S, Shanman R, Perry T, Goetz MB, Gidengil C|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vaccines for measles, mumps, rubella, and varicella in children|tarih=22 Kasım 2021|sayı=11|sayfalar=CD004407|dergi=The Cochrane Database of Systematic Reviews|cilt=2021|issn=1469-493X|pmc=8607336|pmid=34806766|doi=10.1002/14651858.CD004407.pub5|ad2=Alessandro|ad3=Pasquale|ad4=Maria Grazia|ad5=Vittorio|soyadı2=Rivetti|soyadı3=Marchione|soyadı4=Debalini|soyadı5=Demicheli|ad1=Carlo|soyadı1=Di Pietrantonj}}</ref>

[[Bağışıklık sistemi]] doğal enfeksiyonlar ve aşılar arasında ayrım yapmaz, her ikisine de [[Bağışıklık yanıtı|aktif bir yanıt]] oluşturur, bu nedenle aşılama yoluyla indüklenen bağışıklık, hastalığa yakalanma ve iyileşme ile oluşacak olana benzer.<ref name="pville">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=Alz3BQAAQBAJ&pg=PA559|başlık=Fundamentals of Microbiology: Body Systems Edition|erişimtarihi=30 Mart 2015|arşivtarihi=1 Mayıs 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210501053032/https://books.google.com/books?id=Alz3BQAAQBAJ&pg=PA559|sayfalar=559-63|yayıncı=Jones & Bartlett Publishers|yıl=2014|isbn=978-1284057102|vauthors=Pommerville JC|ölüurl=hayır}}</ref> Aşılama yoluyla sürü bağışıklığı elde etmek için aşı üreticileri düşük başarısızlık oranlarına sahip aşılar üretmeyi ve [[Aşılama politikası|politika yapıcılar da bunların kullanımını teşvik etmeyi amaçlamaktadır]].<ref name="pmid22561998" /> Bir aşının başarılı bir şekilde piyasaya sürülmesinden ve yaygın olarak kullanılmasından sonra, koruduğu hastalıkların görülme sıklığında keskin düşüşler gözlemlenebilir, bu da bu tür hastalıkların neden olduğu hastaneye yatış ve ölüm sayısını azaltır.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Successes and challenges in varicella vaccine|tarih=March 2014|sayı=2|sayfalar=39-55|dergi=Therapeutic Advances in Vaccines|cilt=2|pmc=3991154|pmid=24757524|doi=10.1177/2051013613515621|vauthors=Papaloukas O, Giannouli G, Papaevangelou V}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Nonspecific effects of vaccines and the reduction of mortality in children|tarih=February 2013|sayı=2|sayfalar=109-14|dergi=Clinical Therapeutics|cilt=35|pmid=23375475|doi=10.1016/j.clinthera.2013.01.007|vauthors=Shann F}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=Haemophilus influenzae type b conjugate vaccines - a South African perspective|tarih=September 2012|sayı=Suppl 3|sayfalar=C52-7|dergi=Vaccine|cilt=30|pmid=22939022|doi=10.1016/j.vaccine.2012.06.022|vauthors=Visser A, Hoosen A|hdl=2263/20792}}</ref>

Bir aşının %100 etkili olduğu varsayıldığında, sürü bağışıklığı eşiğini hesaplamak için kullanılan denklem, ''V<sub>c</sub>'' olarak yazılan bir hastalığı ortadan kaldırmak için gereken aşılama düzeyini hesaplamak için kullanılabilir.<ref name="pmid21427399" /> Ancak aşılar genellikle kusurludur, bu nedenle bir aşının etkinliği, ''E'', hesaba katılmalıdır:

: <math> V_c=\frac {1 - \frac {1} {R_0}}{E}. </math>

Bu denklemden, ''E''<nowiki/>'nin (1 - 1/''R<sub>0</sub>'')'dan küçük olması durumunda, tüm nüfus aşılansa bile bir hastalığı ortadan kaldırmanın imkansız olduğu gözlemlenebilir.<ref name="pmid21427399" /> Benzer şekilde, [[DBT|aselüler boğmaca aşılarında]] olduğu gibi aşı kaynaklı bağışıklığın azalması, sürü bağışıklığını sürdürmek için daha yüksek seviyelerde takviye aşılama gerektirir.<ref name="pmid21427399" /><ref name="pmid25560446" /> Bir hastalık bir popülasyonda endemik olmaktan çıkmışsa, doğal enfeksiyonlar artık popülasyonun duyarlı olan kısmının azalmasına katkıda bulunmaz. Bu azalmaya sadece aşılama katkıda bulunur.<ref name="pmid15627236" /> Aşı kapsamı ve etkinliği ile hastalık insidansı arasındaki ilişki, bir aşının etkinliği ile aşılanan nüfusun oranı olan ''p<sub>v</sub>''<nowiki/>'nin çarpımının sürü bağışıklığı eşik denkleminden çıkarılmasıyla aşağıdaki gibi gösterilebilir:
[[Dosya:Measles_cases_coverage_eastern_mediterranean.jpg|sağ|küçükresim| [[Doğu Akdeniz]] ülkelerinde [[kızamık aşısı]] kapsamı ve bildirilen [[kızamık]] vakaları. Kapsam arttıkça vaka sayısı azalmıştır.]]

: <math> \left(1 - \frac {1} {R_0}\right) - (E \times p_v). </math>

Bu denklemden görülebileceği üzere, diğer her şey eşit olduğunda ("''[[ceteris paribus]]''"), bir hastalığın SBE'sini aşan herhangi bir artış da dahil olmak üzere, aşı kapsamındaki veya aşı etkinliğindeki herhangi bir artış, bir hastalığın vaka sayısını daha da azaltmaktadır.<ref name="pmid15627236" /> Vakalardaki düşüş oranı, bir hastalığın ''R<sub>0</sub>'' değerine bağlıdır ve daha düşük ''R<sub>0</sub>'' değerlerine sahip hastalıklarda daha keskin düşüşler yaşanır.<ref name="pmid15627236" />

Aşıların genellikle tıbbi nedenlerle belirli bir popülasyon için en az bir [[kontrendikasyon]]u vardır, ancak hem etkinlik hem de kapsam yeterince yüksekse sürü bağışıklığı bu bireyleri koruyabilir.<ref name="pmid23910028" /><ref name="pmid22773718" /><ref name="tulvar" /> Aşı etkinliği genellikle, ancak her zaman değil, pasif bağışıklıktan olumsuz etkilenir,<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Measles outbreak in Europe: susceptibility of infants too young to be immunized|tarih=September 2012|sayı=41|sayfalar=5905-13|dergi=Vaccine|cilt=30|pmid=22841972|doi=10.1016/j.vaccine.2012.07.035|vauthors=Leuridan E, Sabbe M, Van Damme P}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vaccination of neonates: problem and issues|tarih=February 2012|sayı=9|sayfalar=1541-59|dergi=Vaccine|cilt=30|pmid=22189699|doi=10.1016/j.vaccine.2011.12.047|vauthors=Hodgins DC, Shewen PE}}</ref> bu nedenle bazı aşılar için ek dozlar önerilirken, diğerleri bir birey pasif bağışıklığını kaybedene kadar uygulanmaz.<ref name="pmid21293327" /><ref name="tulvar" />

=== Pasif bağışıklık ===
{{Ana|Pasif bağışıklık}}
Bireysel bağışıklık, bir patojene karşı [[antikor]]lar bir bireyden diğerine aktarıldığında pasif olarak da kazanılabilir. Bu doğal yollarla gerçekleşebilir; anneye ait antikorlar, özellikle de [[immünoglobulin G]] antikorları, [[plasenta]] ve [[Kolostrum sütü|kolostrum]] yoluyla fetüse ve yeni doğana aktarılır.<ref name="pmid20956021">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=A review of immune transfer by the placenta|tarih=December 2010|sayı=1–2|sayfalar=14-20|dergi=Journal of Reproductive Immunology|cilt=87|pmid=20956021|doi=10.1016/j.jri.2010.08.062|vauthors=Chucri TM, Monteiro JM, Lima AR, Salvadori ML, Kfoury JR, Miglino MA}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=IgG placental transfer in healthy and pathological pregnancies|sayfalar=985646|dergi=Clinical & Developmental Immunology|yıl=2012|cilt=2012|pmc=3251916|pmid=22235228|doi=10.1155/2012/985646|vauthors=Palmeira P, Quinello C, Silveira-Lessa AL, Zago CA, Carneiro-Sampaio M}}</ref> Pasif bağışıklık, duyarlı bir kişiye bağışık bir kişinin [[Serum (kan)|serumundan]] veya [[Kan plazması|plazmasından]] alınan antikorlar enjekte edildiğinde yapay olarak da kazanılabilir.<ref name="pville" /><ref name="parija">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=bA9tAwAAQBAJ&pg=PA88|başlık=Textbook of Microbiology & Immunology|erişimtarihi=30 Mart 2015|arşivtarihi=1 Mayıs 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210501053035/https://books.google.com/books?id=bA9tAwAAQBAJ&pg=PA88|sayfalar=88-89|yayıncı=Elsevier Health Sciences|yıl=2014|isbn=978-8131236246|vauthors=Parija SC|ölüurl=hayır}}</ref>

Pasif bağışıklıktan kaynaklanan koruma hemen gerçekleşir, ancak haftalar veya aylar içinde azalır, bu nedenle sürü bağışıklığına herhangi bir katkı geçicidir.<ref name="ska" /><ref name="pville" /><ref name="gph">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=_ehcBgAAQBAJ&pg=PA1490|başlık=Oxford Textbook of Global Public Health|erişimtarihi=30 Mart 2015|arşivtarihi=1 Mayıs 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210501052956/https://books.google.com/books?id=_ehcBgAAQBAJ&pg=PA1490|sayfa=1490|yayıncı=Oxford University Press|yıl=2015|isbn=978-0199661756|vauthors=Detels R, Gulliford M, Karim QA, Tan CC|ölüurl=hayır}}</ref> [[Grip|İnfluenza]] ve [[tetanos]] gibi fetüsler ve yeni doğanlar arasında özellikle ağır seyreden hastalıklarda, antikorların çocuğa aktarılması için hamile kadınlar aşılanabilir.<ref name="pmid23910028" /><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vaccines for women for preventing neonatal tetanus|tarih=July 2015|sayı=7|sayfalar=CD002959|dergi=The Cochrane Database of Systematic Reviews|cilt=2015|pmc=7138051|pmid=26144877|doi=10.1002/14651858.CD002959.pub4|vauthors=Demicheli V, Barale A, Rivetti A}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vaccine-preventable diseases in pregnancy|tarih=February 2013|sayı=2|sayfalar=89-97|dergi=American Journal of Perinatology|cilt=30|pmid=23271378|doi=10.1055/s-0032-1331032|vauthors=Swamy GK, Garcia-Putnam R|s2cid=206342684}}</ref> Aynı şekilde, enfeksiyon geçirme olasılığı daha yüksek olan ya da enfeksiyondan kaynaklanan komplikasyonlar geliştirme olasılığı daha yüksek olan yüksek riskli gruplar, bu enfeksiyonları önlemek ya da semptomların şiddetini azaltmak için antikor preparatları alabilirler.<ref name="parija" />

== Maliyet-fayda analizi ==
Sürü bağışıklığı, aşılama programlarının [[Maliyet-fayda analizi|fayda-maliyet analizleri]] yapılırken sıklıkla hesaba katılmaktadır. Yüksek düzeyde bağışıklığın pozitif bir [[Dışsallık|dışsallığı]] olarak kabul edilir ve popülasyonda sürü bağışıklığı oluşmamış olsaydı ortaya çıkmayacak olan hastalıkların azaltılmasında ek bir fayda sağlar.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=Valuing vaccination|tarih=August 2014|sayı=34|sayfalar=12313-9|dergi=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|cilt=111|pmc=4151736|pmid=25136129|doi=10.1073/pnas.1400475111|vauthors=Bärnighausen T, Bloom DE, Cafiero-Fonseca ET, O'Brien JC|bibcode=2014PNAS..11112313B}}</ref><ref name="pmid23072714">{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=Systematic review of studies evaluating the broader economic impact of vaccination in low and middle income countries|tarih=October 2012|sayfalar=878|dergi=BMC Public Health|cilt=12|pmc=3532196|pmid=23072714|doi=10.1186/1471-2458-12-878|vauthors=Deogaonkar R, Hutubessy R, van der Putten I, Evers S, Jit M}}</ref> Bu nedenle, sürü bağışıklığının maliyet-fayda analizlerine dahil edilmesi, hem daha uygun maliyet-etkinlik veya maliyet-fayda oranlarıyla hem de aşılama ile önlenen hastalık vakalarının sayısında bir artışla sonuçlanır.<ref name="pmid23072714" /> Sürü bağışıklığının faydasını tahmin etmek için yapılan çalışma tasarımları arasında, aşılanmış bir üyesi olan hanelerde hastalık insidansının kaydedilmesi, tek bir coğrafi bölgedeki bir popülasyonun aşılanmak veya aşılanmamak üzere rastgele seçilmesi ve bir aşılama programına başlamadan önce ve sonra hastalık insidansının gözlemlenmesi yer almaktadır.<ref name="pmid23357859">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Key issues for estimating the impact and cost-effectiveness of seasonal influenza vaccination strategies|tarih=April 2013|sayı=4|sayfalar=834-40|dergi=Human Vaccines & Immunotherapeutics|cilt=9|pmc=3903903|pmid=23357859|doi=10.4161/hv.23637|vauthors=Jit M, Newall AT, Beutels P}}</ref> Bunlardan, hastalık insidansının yalnızca doğrudan korumadan tahmin edilebilecek düzeyin ötesine düşebileceği gözlemlenebilir, bu da sürü bağışıklığının azaltmaya katkıda bulunduğunu gösterir.<ref name="pmid23357859" /> Serotip değişimi hesaba katıldığında, aşılamanın öngörülen faydalarını azaltmaktadır.<ref name="pmid23072714" />

== Tarihçe ==
[[Dosya:Measles_US_1938-2019.png|küçükresim|Amerika Birleşik Devletleri'nde kızamığa karşı toplu aşılama başlamadan önce ve başladıktan sonra görülen kızamık vakaları.]]
Sürü bağışıklığı, 1930'larda önemli sayıda çocuğun kızamığa karşı bağışıklık kazanmasının ardından yeni enfeksiyonların sayısının geçici olarak azaldığı gözlemlendiğinde doğal olarak ortaya çıkan bir olgu olarak kabul edilmiştir.<ref name="pmid15106084">{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=Evolution of measles elimination strategies in the United States|tarih=May 2004|sayı=Suppl 1|sayfalar=S17-22|dergi=The Journal of Infectious Diseases|cilt=189|pmid=15106084|doi=10.1086/377694|vauthors=Hinman AR, Orenstein WA, Papania MJ}}*{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Epidemiologic basis for eradication of measles in 1967|tarih=March 1967|sayı=3|sayfalar=253-6|dergi=Public Health Reports|cilt=82|pmc=1919891|pmid=4960501|doi=10.2307/4592985|vauthors=Sencer DJ, Dull HB, Langmuir AD|jstor=4592985}}</ref> Sürü bağışıklığını teşvik etmek için toplu aşılama o zamandan beri yaygın hale gelmiş ve birçok bulaşıcı hastalığın yayılmasını önlemede başarılı olduğu kanıtlanmıştır.<ref name="pmid15627236" /> [[Aşı karşıtlığı|Aşılamaya karşı çıkılması]], önlenebilir hastalıkların yetersiz aşılama oranlarına sahip popülasyonlarda devam etmesine veya geri dönmesine izin vererek sürü bağışıklığına karşı bir meydan okuma oluşturmuştur.<ref name="pmid22926181" /><ref name="pmid23584253" /><ref name="pmid23807359" />

Kesin sürü bağışıklık eşiği (SBE) hastalığın [[temel üreme sayısı]]na bağlı olarak değişir. Yüksek eşiğe sahip bir hastalık örneği, %95'i aşan bir SBE ile [[kızamık]]tır.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Estimation of measles vaccine efficacy and critical vaccination coverage in a highly vaccinated population|tarih=November 2010|sayı=52|sayfalar=1537-44|dergi=Journal of the Royal Society, Interface|cilt=7|pmc=2988255|pmid=20392713|doi=10.1098/rsif.2010.0086|vauthors=van Boven M, Kretzschmar M, Wallinga J, O'Neill PD, Wichmann O, Hahné S}}</ref>

"Sürü bağışıklığı" terimi ilk kez 1894 yılında Amerikalı veteriner bilimci ve daha sonra ABD Tarım Bakanlığı Hayvan Endüstrisi Bürosu Şefi [[Daniel Elmer Salmon]] tarafından iyi beslenen domuz sürülerinin sağlıklı canlılığını ve hastalıklara karşı direncini tanımlamak için kullanılmıştır. 1916 yılında aynı Hayvan Endüstrisi Bürosundaki veteriner bilimciler bu terimi, "bulaşıcı düşük" olarak da bilinen [[bruselloz]] hastalığına yakalanmış sığırlarda iyileşmenin ardından ortaya çıkan bağışıklığı ifade etmek için kullandılar. 1923 yılına gelindiğinde İngiliz [[Bakteriyoloji|bakteriyologlar]] tarafından, insan salgın hastalıklarını modelleme çabalarının bir parçası olarak farelerle yapılan deneysel salgınları tanımlamak için kullanılmaya başlandı. 1920'lerin sonuna gelindiğinde bu kavram, özellikle İngiliz bilim insanları arasında [[difteri]], [[Kızıl (hastalık)|kızıl]] ve [[grip]] gibi hastalıklara karşı popülasyonlarda bağışıklık oluşumunu tanımlamak için yaygın olarak kullanılmaya başlandı.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Of Mice and Schoolchildren: A Conceptual History of Herd Immunity|tarih=10 Haziran 2021|sayı=8|sayfalar=e1-e8|dergi=American Journal of Public Health|cilt=111|pmc=8489650|pmid=34111938|doi=10.2105/AJPH.2021.306264|ad1=David|soyadı1=Robertson|s2cid=235404539}}</ref>

Sürü bağışıklığı, 1930'larda A. W. Hedrich'in [[Baltimore]]'da kızamık [[epidemiyoloji]]si üzerine bir araştırma yayınlaması ve birçok çocuğun kızamığa karşı bağışıklık kazandıktan sonra, duyarlı çocuklar da dahil olmak üzere yeni enfeksiyonların sayısının geçici olarak azaldığını fark etmesiyle doğal olarak ortaya çıkan bir olgu olarak kabul edildi.<ref name="pmid15106084" /><ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=Monthly Estimates of the Child Population Susceptible to Measles, 1900–1931, Baltimore, Md.|sayı=3|sayfalar=613-636|dergi=American Journal of Epidemiology|yıl=1933|cilt=17|author=Hedrich AW|doi=10.1093/oxfordjournals.aje.a117929}}</ref> Bu bilgiye rağmen, kızamığı kontrol altına alma ve ortadan kaldırma çabaları, 1960'larda [[kızamık aşısı]] kullanılarak kitlesel aşılama başlayana kadar başarısız oldu.<ref name="pmid15106084" /> Kitlesel aşılama, hastalığın ortadan kaldırılması tartışmaları ve aşılamanın maliyet-fayda analizleri daha sonra ''sürü bağışıklığı'' teriminin daha yaygın olarak kullanılmasını sağlamıştır.<ref name="pmid21427399" /> 1970'lerde, bir hastalığın sürü bağışıklığı eşiğini hesaplamak için kullanılan teorem geliştirildi.<ref name="pmid21427399" /> 1960'lar ve 1970'lerdeki [[çiçek hastalığı]] [[Bulaşıcı hastalıkların yok edilmesi|eradikasyon]] kampanyası sırasında, sürü bağışıklığının ayrılmaz bir parçası olduğu ''[[halka aşılama]]'' uygulaması, salgınların yayılmasını önlemek için enfekte bir bireyin etrafındaki bir "''halka''"daki her kişiyi aşılamanın bir yolu olarak başladı.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The global eradication of smallpox|url=https://archive.org/details/sim_american-journal-of-infection-control_1982-05_10_2/page/53|tarih=May 1982|sayı=2|sayfalar=53-9|dergi=American Journal of Infection Control|cilt=10|pmid=7044193|doi=10.1016/0196-6553(82)90003-7|vauthors=Strassburg MA}}</ref>

Kitlesel ve halka aşılamanın benimsenmesinden bu yana, sürü bağışıklığına ilişkin karmaşıklıklar ve zorluklar ortaya çıkmıştır.<ref name="pmid21427399" /><ref name="pmid22561998" /> Bulaşıcı hastalıkların yayılmasının modellenmesinde başlangıçta, tüm popülasyonların duyarlı ve iyi karışmış olduğu gibi bir dizi varsayım yapılmıştır, ancak gerçekte durum böyle değildir, bu nedenle daha kesin denklemler geliştirilmiştir.<ref name="pmid21427399" /> Son yıllarda, dolaşımdaki bir mikroorganizmanın baskın türünün, ya sürü bağışıklığının evrimsel bir baskı olarak hareket etmesi ya da bir türe karşı sürü bağışıklığının zaten var olan başka bir türün yayılmasına izin vermesi nedeniyle değişebileceği kabul edilmiştir.<ref name="pmid22903767" /><ref name="pmid21310617" /> Aşılama ile ilgili ortaya çıkan veya devam eden korkular ve tartışmalar, bazı topluluklarda sürü bağışıklığını azaltmış veya ortadan kaldırmış, önlenebilir hastalıkların bu topluluklarda devam etmesine veya bu topluluklara geri dönmesine izin vermiştir.<ref name="pmid22926181" /><ref name="pmid23584253" /><ref name="pmid23807359" />

== Ayrıca bakınız ==
* [[Sosyal mesafe]]

== Kaynakça ==
{{Kaynakça|colwidth=30em}}

== Dış bağlantılar ==
{{Commons kategori|Herd immunity}}

* {{Akademik dergi kaynağı|başlık=The Spread of Bacterial Infection. The Problem of Herd-Immunity|tarih=May 1923|sayı=3|sayfalar=243-9|dergi=The Journal of Hygiene|cilt=21|pmc=2167341|pmid=20474777|doi=10.1017/s0022172400031478|vauthors=Topley WW, Wilson GS|yazarbağı2=Graham Selby Wilson|yazarbağı1=William Whiteman Carlton Topley}}
* Shane Killian tarafından yazılan ve Robert Webb tarafından modifiye edilen [https://www.software3d.com/Home/Vax/Immunity.php görsel bir sürü bağışıklığı simülasyonu] {{En}}
* [https://www.simule.org/simulations/virus.html Sürü bağışıklığı simülasyonu] {{En}}

{{Enfeksiyon hastalıklarında kavramlar}}
{{Aşı}}

[[Kategori:Aşılama]]
[[Kategori:Önleme]]
[[Kategori:Epidemiyoloji]]
[[Kategori:Kaynaksız anlatımlar içeren maddeler]]