Sirius sayfasının kaynağını görüntüle

{{Astronomi koordinat|06|45|08.91728|-|16|42|58.0171|10|DSS2}}
{{Yıldız bilgi kutusu
| adı = Sirius
| resim = <div style="position: relative">[[Dosya:Canis Major IAU.svg|300px|alt=Büyük Köpek takımyıldızı'nın sınırlarını ve yıldızların konumlarını gösteren diyagram]]
     <div style="position: absolute; left: 46.83%; top: 32.6%;">[[Dosya:Cercle rouge 100%.svg|20px]]</div>
     </div>
| açıklama = Sirius'un konumu (kırmızı daire içinde)
| kaynak =
| devir = J2000
| takımyıldız =[[Büyük Köpek (takımyıldız)|Büyük Köpek]]
| sa = {{SAG|06|45|08,91728}}<ref name="aaa474_2_653" /><br>'''A:''' {{SAG|06|45|08,91}}<ref name="tychods" /><br>'''B:''' {{SAG|06|45|09,0}}<ref name="gianninas" />
| da = {{DIA|-16|42|58,0171}}<ref name="aaa474_2_653" /><br>'''A:''' {{DIA|-16|42|58,02}}<ref name="tychods" /><br>'''B:''' {{DIA|-16|43|06}}<ref name="gianninas" />
| parlaklık = -1,46<ref name="Hoffleit1991" /><br>'''A:''' -1,47<ref name="holberg2013" /><br>'''B:''' 8,44<ref name="holberg2013" />
| mutpar = '''A:''' +1,42<ref name="Brosch2008">{{harvnb|Brosch|2008|loc="Modern optical measurements"|pp=89-117}}</ref><br>'''B:''' +11,18<ref name="McCook2006" />
| tür = '''A:''' [[Ana kol]]<br>'''B:''' [[Beyaz cüce]]
| sınıf = A0mA1 Va<ref name="nstars" />
| sınıfrenk = A
| sınıf2 = [[Beyaz cüce|DA2]]<ref name="holberg2013" />
| sınıfrenk2 = D
| u-b = '''A:''' -0,05<ref name="Hoffleit1991" /><br>'''B:''' -1,04<ref name="McCook2006" />
| b-v = '''A:''' +0,00<ref name="Hoffleit1991" /><br>'''B:''' -0,03<ref name="McCook2006" />
| dikey = -5,50<ref name="Gontcharov2006" />
| ıraklık = 379,21<ref name="aaa474_2_653" />
| Iy = 8,60 ± 0,04<ref name="aaa474_2_653" />
| pc = 2,64 ± 0,01<ref name="aaa474_2_653" />
| bahpay = -546,01<ref name="aaa474_2_653" />
| yükpay = -1223,07<ref name="aaa474_2_653" />
| met = '''A:''' 0,50<ref name="Qiu2001" />
| kütle = '''A:''' 2,063 ± 0,023<ref name="bond" /><br>'''B:''' 1,018 ± 0,011<ref name="bond" />
| yarıçap = '''A:''' 1,711<ref name="Liebert2005" /><br>'''B:''' 0,0084<ref name="Holberg1998" />
| dönme = 16<ref name="Royer2002" />
| günay = '''A:''' 25,4<ref name="Liebert2005" /><br>'''B:''' 0,056<ref name="sweeney" />
| ısı = '''A:''' 9.940<ref name="Adelman2004" /><br>'''B:''' 25.000 ± 200<ref name="Liebert2005" />
| yaş = '''A:''' 242 ± 5<ref name="bond" /><br>'''B:''' {{val|228|10|8}}<ref name="bond" /> milyon
| yüzküt = '''A:''' 4,33<ref name="Adelman2004" /><br>'''B:''' 8,57<ref name="Holberg1998" />
| birincil = α Canis Majoris A
| eşlik = α Canis Majoris B
| yörsür = 50,1284 ± 0,0043<ref name="bond" />
| anaeksen = 7,4957 ± 0,0025<ref name="bond" />
| dışmer = 0,59142 ± 0,00037<ref name="bond" />
| yöreğik = 136,336 ± 0,040<ref name="bond" />
| yükboy = 45,400 ± 0,071<ref name="bond" />
| enberi = 1994,5715 ± 0,0058<ref name="bond" />
| endeg = 149,161 ± 0,075<ref name="bond" />
| notlar =
| tanımlar = α Canis Majoris • 9 Canis Majoris • BD -16° 1591 • HR 2491 • HD 48915 • SAO 151881 • TYC 5949-2777-1 • HIP 32349 • FK5 257 • LHS 219 • GJ 244
}}
'''Sirius''' ya da '''Akyıldız''',<ref name="Soydugan"/> gece gökyüzündeki [[Parlak yıldızlar listesi|en parlak yıldız]]dır. Sirius adı [[Grekçe]] Σείριος (Latin harfleriyle: ''Seirios'') kelimesinden türetilmiştir ve kelimenin tam anlamıyla "parlayan" veya "yakıcı, kavurucu" anlamına gelir. Yıldızın [[Bayer belirtmesi]] '''{{math|α}}&nbsp;Canis Majoris''', Latinceleştirilmiş hali '''Alpha Canis Majoris''' ve kısaltılmışı '''{{math|α}}&nbsp;CMa''' veya '''Alpha&nbsp;CMa'''{{'}}dır. [[Görünür büyüklük|Görünür büyüklüğü]] -1,46 kadirdir ve bir sonraki en parlak yıldız olan [[Canopus]]'tan neredeyse iki kat daha parlaktır. Sirius, [[A-tipi ana kol yıldızı|A0 veya A1]] [[tayf tipi]]ne sahip bir [[anakol]] [[yıldız]]ı olan Sirius A ve DA2 tayf tipine sahip sönük bir [[beyaz cüce]] olan yoldaşı Sirius B'den oluşan [[ikili yıldız]]dır. İki yıldız arasındaki mesafe, 50 yıllık yörüngelerinde 8,2 ila 31,5 [[astronomik birim]] arasında değişir.<ref name="Schaaf2008"/>

Sirius, hem kendi içsel [[aydınlatma gücü]] hem de [[Güneş Sistemi]]'ne yakınlığı nedeniyle parlak görünür. {{dönüştürme|2,64|pc|ly|lk=on|order=flip}} uzaklığıyla Dünya'ya [[Yakın yıldızlar dizini|en yakın komşu]] sistemlerden biridir. Sirius, yavaş yavaş Güneş Sistemi'ne yaklaşmaktadır ve önümüzdeki 60.000 yıl içinde parlaklığının hafifçe artarak -1,68 kadir büyüklüğüne ulaşması beklenmektedir. Tesadüfen aynı dönemde, yaklaşık olarak 66.270 yılında güney kutup yıldızı olma sırası Sirius'a gelecek. O yıl, güney göksel kutbuna 1,6 derece kadar yaklaşacaktır. Bu durum, Dünya'nın [[eksenel yalpalama]]sı ve Sirius'un güney-güneybatı yönünde yavaşça hareket eden [[özdevinim]]i nedeniyle gerçekleşecek ve bu nedenle yalnızca güney yarımküreden görülebilecektir.<ref name="earthsky.org"/> Bu dönemin ardından Sirius'un uzaklığı artmaya başlayacak ve parlaklığı azalacaktır, fakat yaklaşık 210.000 yıl boyunca Dünya'nın gece gökyüzündeki en parlak yıldızı olmaya devam edecektir. Bu sürenin sonunda Sirius'tan daha yüksek bir aydınlatma gücüne sahip olacak başka bir [[A-tipi ana kol yıldızı|A tipi]] yıldız olan [[Vega (yıldız)|Vega]], gökyüzünün en parlak yıldızı olacaktır.<ref name="tomkin98"/>

Sirius A, [[Güneş]]'ten yaklaşık iki kat daha fazla bir kütleye ({{Güneş kütlesi|link=y}}) sahiptir ve [[Mutlak görsel büyüklük|mutlak görsel büyüklüğü]] +1,43'tür. Güneş'ten 25 kat daha fazla [[Güneşsel aydınlatma gücü|aydınlatma gücü]]ne<ref name="Liebert2005"/> sahip olmasına rağmen Canopus, [[Betelgeuse]] veya [[Rigel]] gibi diğer parlak yıldızlara kıyasla önemli ölçüde daha düşük bir aydınlatma gücüne sahiptir. Sistem, 200 ila 300 milyon yıl yaşındadır<ref name="Liebert2005"/> ve başlangıçta iki parlak mavi yıldızdan oluşuyordu. Bu yıldızlardan daha büyük kütlelisi olan Sirius B, hidrojen yakıtını tüketerek dış katmanlarını kaybetmeden önce bir [[kırmızı dev]]e dönüşmüş ve yaklaşık 120 milyon yıl önce beyaz cüce haline gelerek şu anki durumuna ulaşmıştır.<ref name="Liebert2005"/>

Sirius, takımyıldızı [[Büyük Köpek (takımyıldız)|Büyük Köpek]] (Canis Major) içindeki belirgin konumuyla bağlantılı olarak, halk arasında "'''Köpek Yıldızı'''" olarak bilinir.<ref name="Allen1899"/> Sirius'un "helyak doğuşu" (Güneş'le birlikte doğması), [[Antik Mısır]]'da Nil Nehri'nin taşkınlarını ve [[Antik Yunanistan|antik Yunanlar]] için yaz mevsiminin [[çöl sıcakları]]nı ("köpek günleri") işaret ederdi. Güney Yarımküre'deki [[Polinezyalılar]] için ise kışın habercisiydi ve Pasifik Okyanusu'nda [[Göksel navigasyon|seyrüsefer]] için önemli bir referans yıldızıydı.

== Gözlem tarihçesi ==
{| style="float: left; margin: 5px; border: 1px solid black;"
|- align="center"
|
<hiero>X1:N14-M44</hiero>
Sirius'un üçgen, yarım daire ve beş uçlu <br /> yıldız gliflerinden oluşan [[hiyeroglif]]i <br />
|}

Çeşitli [[uygarlık]]lara ait en eski [[Gökbilim|astronomik]] kayıtlarda adı geçen yıldızlardan olan Sirius, eski [[Mısır]]'da Sopdet ([[Grekçe]]'ye uyarlanmış haliyle Sothis, yıldızın [[Grekçe]]'deki adı ise Seirios'dur) olarak bilinirdi. Eski Mısır'da “Orta Krallık” döneminde, [[Mısırlılar]] [[takvim]]lerini Sirius'un helyak doğuşuna göre düzenlemişlerdi. Bu takvimde esas alınan gün ise, Sirius'un doğuşunun [[Güneş]]'in ışığından yeterince uzaklaşmış olmasından sonra, [[Güneş]]'in doğuşundan hemen önce açıkça görülür hale geldiği gündü.{{ref|3}} Bir başka deyişle bu, Sirius'un Mısır göklerinde 70 günlük yokluğundan sonra{{ref|4}} belirdiği gündü ve [[Nil Nehri]]'nin her yılki taşmasından hemen öncesine ve yaz [[gündönümü]]ne denk gelirdi.{{ref|5}} Sirius'u (Sothis) ifade eden [[hiyeroglif]]in glifleri üçgen, beş uçlu yıldız ve yarım dairedir. Sirius eski Mısır [[panteon]]unda [[İsis]] ilahesi ile özdeşleştirilirdi ki, İsis, eşi [[Osiris]] ve oğlu [[Horus]] ile bir üçlem oluştururdu. Sirius'un [[gökyüzü]]nde görülmediği sözkonu 70 gün, İsis ve Osiris'in [[duat]] denilen öte-alemde seyrettikleri dönemi simgelerdi.

Pek çok eski Mısır tapınağı, iç odaları Sirius'u görecek biçimde inşa edilmişti. Örneğin, [[Keops Piramidi]]'nin Kraliçe Odası'nın duvarında açılan bir kanal yalnızca Sirius'u görmek üzere yapılmıştı.

Eski [[Yunanlar]], Sirius'un bu kaybolduğu dönemden sonra tekrar [[gökyüzü]]nde belirmesinin sıcak ve kurak yazı haber verdiğine inanırlar ve ayrıca bunun canlılar üzerinde bitkileri solduran, erkekleri güçsüzleştiren, kadınları tahrik eden birtakım etkileri olduğunu sanarak kaygılanırlardı.{{ref|6}}

Eski kayıtlarda, [[yaz]] başlangıcındaki hava koşullarının bozulduğu hallerde Sirius'un daha fazla parladığının gözlemlendiği kaydedilmiştir ki, eski [[Yunanlar|Yunan]] gözlemcilere göre bu, söz konusu yıldızdan olumsuz etkiler yaratan birtakım [[tesir]]ler yayıldığı anlamını taşıyordu. İnsanların bu [[tesir]]lere maruz kalması olayına [[Grekçe]]'de “yıldızca çarpılmış olmak” anlamında “astroboletos /αστροβολητος olmak” deniyordu. Böylece Sirius Batı edebiyatında “yakan” ya da “alevler saçan” olarak betimlendi.{{ref|7}} Bu yıldızın belirmesinin ardından gelen mevsim dönemi de “yaz köpeğinin günleri” olarak bilinir.{{ref|8}} Vaktiyle [[Ege Denizi]]'ndeki Ceos (Kea) Adası'nda yaşayanlar, soğukların azalması için Sirius ve [[Zeus]]'a [[kurban]] keserler ve yaz mevsimindeki temel rolünü oynamak üzere tekrar belirmesini beklerlerdi. Yıldızın parlaklık haline bakarak kendilerini iyi bir talihin bekleyip beklemediğine karar verirlerdi; örneğin yıldızın sisli, puslu halde veya ışığı zayıf biçimde görünmesi [[veba]]yı haber veriyor anlamında yorumlanıyordu. Bu adada bulunan MÖ 3. yüzyıla ait [[para]]larda ışınlar yayan [[köpek]] ve [[yıldız]] tasvirlerinin bulunması Sirius'un bu adadaki önemini vurgulamaktadır.{{ref|9}}

[[Güneş]] ve [[Ay]]'ın çekim kuvvetlerinin etkisiyle, [[Dünya]]'nın [[ekvator]] bölgesindeki şişkinlik, [[gezegen]]in eksensel hareketinde bir tereddüte (titreme) yol açmaktadır. Buna bağlı olarak 26.000 yılda bir oluşan [[yörüngesel salınım]] (precession), yıldızların [[gökyüzü]]ndeki konumlarını da yavaş yavaş değiştirmektedir. Bu nedenle Sirius, geçmişe göre daha geç doğmakta ve artık yıldızın şafak vakti yükselişi, eskiden olduğu gibi yaz mevsiminin en sıcak günlerine denk gelmemektedir.
[[Dosya:Canis Major & Minor & Lepus.gif|küçükresim|sol|Büyük Köpek, Küçük Köpek ve Tavşan takımyıldızları]]
[[Antik Roma|Romalılar]] Sirius'un helyak doğuşunu 25 Nisan civarındaki bir günde kutlardı. Bu kutlamada bir [[köpek]] kurban ederler, buhur ve [[şarap]] kullanırlar ve o yılki [[buğday]] ürününün yıldızdan yayılan tesirlerin buğdaypası hastalığına yol açmadan alınabilmesi için bir de Robigo [[ilahe]]sine [[koyun]] [[kurban]] ederlerdi.{{ref|10}}

[[İskenderiye]]'li [[Batlamyus]] yıldızların [[harita]]sını çıkardığı, [[Almagest]] (al-kitabu-l-mijisti) çalışmasının 6. ve 7. Kitabında Sirius'u [[Gök Küre|gökkürenin]] merkezi boylamınının yerini belirlemek üzere kullanmıştır. Çalışmasında Sirius'u kırmızı renkte boyayarak, onu 6 kızıl yıldızdan biri olarak göstermiştir. (Bkz.[http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sirius&action=edit&section=3 Kırmızılığı hakkındaki tartışma]) Bu kızıl [[yıldız]]lardan diğer beşi gerçekten de M ve K sınıfındadır ([[Arcturus]], [[Betelgeuse]] vs.){{ref|11}}{{ref|12}}

Eski [[Polinezya]]lılar'da parlak yıldızlar, özellikle [[Pasifik Okyanusu]]'ndaki [[ada]]lar ve [[atol]]ler arasındaki [[gemicilik]] bakımından önem taşıyordu. Denizcilere yardım amacıyla özel seferler için, yıldız [[pusula]]sı yardımıyla bir yön [[harita]]sı geliştirdiler. Bu çalışmada yıldızlardan [[enlem]] işaretleri olarak da yararlandılar; örneğin Sirius'un [[Dik açıklık]]i 17°S olarak [[Fiji]] Adası'nın [[enlem]]ine denk düşüyor, böylece her gece tam olarak adanın üzerinden geçiyordu.{{ref|13}} Onlara göre, Sirius, [[Canopus]] ve [[Procyon]] ile birlikte, bir “Büyük Kuş” bedenine benzetilen ''Manu'' adındaki [[Takımyıldız]]'ı oluşturuyordu. Kuşun kanadının güney ucunu [[Canopus]], kuzey ucunu [[Procyon]] oluşturuyordu ki bu doğrultu aynı zamanda [[Polinezya]]'nın gece [[Gök Küre|gökkubbesini]] iki [[yarıküre]]ye ayırıyordu.{{ref|14}} Sirius'un [[eski Yunan]]'da sabah göğünde belirmesi (doğuşu) nasıl tam olarak [[yaz]] [[mevsim]]inin habercisi oluyorsa, [[Maoriler]] için de, tam olarak [[kış]] mevsiminin serin başlangıcının habercisi oluyordu. Bu doğuşa hem "[[mevsim]]", hem de "[[yıldız]]" anlamına gelen ''Takurua'' adını vermişlerdi.

Sirius'un, “Cennet'in Kraliçesi” (''Ka'ulua'') olarak betimlendiği [[Hawaii]]'de kış [[gündönümü]]ndeki en yüksek noktasına gelmesi törenle kutlanırdı. [[Polinezya]]'da Sirius'le ilgili daha birçok ad saptanmıştır; bunlardan bazıları ''Tau-ua'' ([[Markiz Adaları]]'nda) ''Rehua'' ( [[Yeni Zelanda]]'da) ve'' Aa'' ve ''Hoku-Kauopae'''dir ([[Hawaii]]'de).{{ref|15}}
1676'da [[Edmond Halley]] güney [[yarıküre]] yıldızlarını gözlemleyebilmek için, Güney [[Atlantik]]'teki [[Saint Helena]] Adası'nda bir yıl kalmıştı. Halley, 40 yıldan fazla bir zaman sonra sonra, 1718'de [[Gökbilim|astronomik]] ölçümlerini [[Batlamyus]]'un Almagest'indeki verilerle karşılaştırdıktan sonra o zamana dek sabit varsayılan yıldızların [[özdevim]]ini keşfetti. Arcturus ve Sirius'un her ikisi de anlamlı bir şekilde hareket etmekteydiler. Sirius 1800'lü yıllarda güney yönünde 60 [[dakika]] (açı dakikası) ilerlemişti.{{ref|16}}

== Yoldaşının keşfi ==
[[Dosya:Orbit5.gif|upright=1.36|küçükresim]]
1844 yılında [[Almanlar|Alman]] [[astronom]] Friedrich Bessel Sirius'un [[özdevim]] hareketindeki değişikliklerden (sapmalardan) Sirius'un görünmeyen bir yoldaşı (bileşeni) olması gerektiği sonucuna vardı.{{ref|17}} Bu, bir başka deyişle, Sirius'un yoldaşı Sirius-B'nin [[teleskop]]la gözlemlenemediği halde, Sirius'un hareketlerindeki değişiklikler gözlemlenerek, [[matematik]]sel olarak varılan bir sonuçtu. 31 Aralık 1862'de Amerikalı Alvan Graham Clark o dönemin en güçlü [[teleskop]]larından biri olan 47&nbsp;cm'lik mercekli teleskobuyla ilk kez, Sirius'un günümüzde Sirius-B ya da “köpek yavrusu” adı verilmiş olan zayıf ışıklı yoldaşını gözlemledi ve böylece, Sirius'un gerçekte [[çift yıldız]] olduğunu ortaya çıkardı.{{ref|18}} Bu çift yıldızdan çıplak gözle görülebileni günümüzde Sirius-A olarak adlandırılır. 1894'ten beri Sirius Sistemi'nde gözlemlenen [[yörünge]] düzensizlikleri, sistemde üçüncü bir bileşenin olduğunu ortaya koymaktadır; ancak üçüncü bileşenin varlığı bugüne dek kesin olarak (gözlemle) doğrulanamamıştır. Üçüncü bileşinin varlığı konusundaki görüş 1995'te ortaya konmuştur. Verilere en uygun tahmine göre, bu üçüncü bileşen 0.06 [[güneş kütlesi]]ne sahip olup Sirius'un çevresindeki [[yörünge]]sini 6 yılda tamamlıyor olmalıdır. Bu üçüncü bileşenin (Sirius-C) [[kadir]]inin [[beyaz cüce]] Sirius-B'nin kadirinin beşte biriyle onda biri arasında oluşu, gözlemlenememesinin nedenini ortaya koymaktadır.{{ref|19}} Yakın zamanda yapılan son gözlemler, Sirius-C'nin varlığını doğrulayamamakla birlikte, Sirius-A'ya çok yakın bir yıldızın var olma olasılığını tümüyle ortadan kaldırmış da değildir. Her ne kadar 1920'li yıllarda [[sistem]]de üçüncü bir yıldız gözlemlenmişse de, bu muhtemelen bir “ışık oyunu”ndan ([http://en.wikipedia.org/wiki/Background_%28astronomy%29 background] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20060913000000/http://en.wikipedia.org/wiki/Background_(astronomy) |tarih=13 Eylül 2006 }}) ibaret olmalıydı.{{ref|20}}

1915'te Walter Sydney Adams, Mount Wilson [[Gözlemevi]]'nde 60 [[inç]]'lik (1.5 m) bir yansıtıcı (yansıtmalı [[teleskop]]un çukur [[ayna]]sı) yardımıyla Sirius-B'nin tayfını gözlemledi ve onun zayıf ışıklı bir beyazımsı yıldız olduğunu saptadı.{{ref|21}} Bu saptama [[astronom]]ların bu [[yıldız]]ın bir beyaz cüce olduğu sonucuna varmalarını sağladı.{{ref|22}} Sirius'un [[yarıçap]]ı ilk kez 1959'da kendi geliştirdikleri yıldızsal [[yoğunluk]] girişim aracını (interferometre){{ref|23}} kullanan Robert Hanbury ve Richard Q. Twiss tarafından ölçüldü.{{ref|24}} 2005'te ise [[Hubble Uzay Teleskobu]] yardımıyla astronomlar Sirius-B'nin hemen hemen [[Dünya]]'nınkine eş (12.000&nbsp;km) bir [[çap]]ı olduğunu ve hemen hemen Güneş'inkine eş bir [[kütle]]si olduğunu (Güneş'inkinin %98'i) belirlediler.{{ref|25}}{{ref|26}}{{ref|27}}{{ref|28}}

== Kırmızılığı hakkındaki tartışma ==
MS 150 yılında astronom [[Batlamyus]], gerçekten [[kızıl]] ya da [[turuncu]] renklere sahip [[Betelgeuse]], [[Antares]], Aldebaran, [[Arcturus]] ve Pollux yıldızlarının yanı sıra, kırmızımsı olmadığı bilinen Sirius'u da kırmızımsı olarak betimliyordu.{{ref|29}} Bu farka ilk dikkat çeken kişi amatör astronom Thomas Barker oldu. Rutland'da Lyndon Hall [[derebeyi]] olan Thomas Barker 1760'ta [[Londra]]'daki Kraliyet Topluluğu'nun bir toplantısı sırasında bu konuda hazırladığı [[tez]]ini okudu. Sonradan şu düşünce doğdu: Yıldızların parlaklıkları zamanla değişebildiğine göre, bazı yıldızlar zamanla renk de değiştirebilirlerdi. Bu görüş [[Eta Carinae]] [[çift yıldız]]ındaki değişime tanık olan ve muhtemelen bu olaydan esinlenen [[John Herschel]] tarafından 1839'da belirtilmiştir.{{ref|30}} Thomas Jefferson Jackson See 1892'de konuyla ilgili birçok [[tez]]ini yayımlayarak "kızıl Sirius" hakkındaki tartışmayı yeniden canlandırdı, tezlerinin özetini de 1926'da yayımladı.{{ref|31}} See yıldızın kızıllığı hakkında yalnızca [[Batlamyus]]'tan değil, [[Yunanlar|Yunan]] [[şair]] Aratus'tan, hatip [[Marcus Tullius Cicero]]'dan ve [[general]] [[Germanicus]]'tan da alıntılar yaparak söz ediyordu.{{ref|32}} Fakat bilindiği gibi bu üçünden hiçbiri astronom değildi. [[Romalı]] [[stoa]]cı [[filozof]] [[Seneca]] da, Sirius'u [[Mars (gezegen)|Mars]]'tan daha koyu kırmızılıktaki bir varlık olarak betimlemişti.{{ref|33}} Bununla birlikte eski gözlemcilerin hepsi de Sirius'u kızıl olarak biliyorlardı denilemez. MS 1. yüzyıl [[şair]]lerinden Marcus Manilius Sirius'u, 4. yüzyıldaki Avienus gibi “deniz mavisi” olarak betimlemişti.{{ref|34}} Sirius eski [[Çin]]'de beyaz renk için standart [[yıldız]]dır denilebilir. MÖ 2. yüzyıldan MS 7. yüzyıla kadarki kayıtlarda Sirius beyaz renkte betimlenir.{{ref|35}}{{ref|36}}

1985'te [[Almanlar|Alman]] [[astronom]]lardan Wolfhard Schlosser ve Werner Bergmann St. Gregory of Tours tarafından yazılmış “De cursu stellarum ratio” adlı metni içeren, 8. yüzyıldan kalma bir Lombardik [[el yazması]]yla ilgili bir yazı yayımladılar. [[Yıldız]]ların konumlarından yola çıkılarak geceleyin [[dua]] zamanlarının nasıl belirleneceği konusunda okuyuculara bilgi veren [[Latince]] metinde Sirius “kızamık kırmızısı” renginde betimlenmişti. Bazı astronom [[yazar]]lara göre, Sirius'un kırmızı olduğuna ilişkin olarak yazılan bu bilgi, muhtemelen Sirius-B'nin vaktiyle bir [[kızıl dev]] olduğunun -geçmişten gelen- tanıklığıydı.{{ref|36}} Diğer astronomlar ise, bu düşünceye karşı olarak, bir karışıklık olabileceği ve St. Gregory of Tours'un bu açıklamasını Sirius yerine [[Arcturus]] için yapmış olabileceği şeklinde yanıt verdiler.{{ref|37}}{{ref|38}} Öte yandan, astronomlarca bu farklılığa ya da değişime Sirius A ve Sirius-B'nin yıldızsal evriminin yol açabilme olasılığı olduğu fikri de ortaya atıldı. Binlerce yıllık takvim, yıldız ömürleriyle (evrim süreleriyle) kıyaslandığında çok kısaydı ve Sirius Sistemi'nde böyle bir değişimin olmasına yol açabilecek hiçbir [[nebula]] olma işareti yoktu.{{ref|39}} Eski metinlerde sözü edilen kızıllığının nedeni olarak öne sürülen olasılıklardan biri de Sistem'deki henüz tam anlamıyla keşfedilmemiş olan üçüncü yıldızın Sirius-A ile olası etkileşimidir.

== Görünürlüğü ==

[[Dosya:Sirius A and B artwork.jpg|küçükresim|Akyıldız (Sirius-A) (soldaki büyük olanı) ve Sirius-B'nin (sağdaki küçük olanı) bir ressam tarafından tasviri (NASA)]]
[[Dosya:Vela and Surrounding Constellations (ground-based image).jpg|küçükresim|sol]]
Gece [[gökyüzü]]nün en parlak [[yıldız]]ı olan Sirius -1.47 [[kadir (gökbilim)|görünür kadir]] derecesiyle, en parlak ikinci yıldız olan [[Canopus]]'a oranla onun iki katı parlaktır.{{ref|41}} Bununla birlikte, [[Ay]], [[Jüpiter (gezegen)|Jüpiter]] veya [[Venüs (gezegen)|Venüs]] kadar parlak görülmez. [[Merkür (gezegen)|Merkür]] ve [[Mars (gezegen)|Mars]] da bazen Sirius'tan daha parlak görünürler.{{ref|42}}{{ref|43}} Sirius yerkürenin hemen hemen, meskun her bölgesinden gözlemlenebilmektedir; tek fark, yerkürenin [[İzlanda]] ve [[Grönland]]'ın bazı bölgeleri gibi,[[kuzey kutbu]]na yakın en kuzeyindeki yerleşim bölgelerinde ([http://en.wikipedia.org/wiki/Northernmost_settlements en kuzeydeki yerleşim birimleri] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20071228020730/http://en.wikipedia.org/wiki/Northernmost_settlements |tarih=28 Aralık 2007 }}) 73°'den sonra görülmesinin olanaksız hale gelmesidir. Buna karşılık bazı kuzey kentlerinde görülmeye başlandıktan sonra daha yukarı çıkmaz, örneğin [[Sankt-Peterburg]]'da ufkun üzerinde yalnızca 13°'ye ulaşır.{{ref|44}} Kuzey [[yarımküre]]den en iyi görüldüğü dönem kış aylarıdır.

Sirius, [[Küçük Köpek Takımyıldızı]]'nda yer alan [[Procyon]] ve [[Avcı Takımyıldızı]]'nda yer alan [[kızıl dev]] [[Betelgeuse]] yıldızlarıyla birlikte göğün kuzey [[yarıküre]]sini gören gözlemciler için, Kış Üçgeni olarak adlandırılan, üç [[yıldız]]dan oluşan [[üçgen]]in üç köşesinden birini oluşturur.{{ref|45}} Yıldızı bulmak için [[Avcı Takımyıldızı]] yol gösterici olarak alınabilir. Sirius, [[Avcı Kuşağı]]'nda yer alan üç yıldızın yaklaşık 20 derece güneydoğusundaki en parlak yıldızdır. [[Avcı Takımyıldızı]] kış aylarında pek çok yıldız ve [[takımyıldız]]ı bulmakta yol göstericidir.

Sirius koşullar uygun olduğunda gündüz bile çıplak gözle görülebilir. Koşulların en uygun olduğu durum, [[gökyüzü]]nün açık olduğu, gözlemcinin yüksek bir irtifa seviyesinde bulunduğu, yıldızın konum olarak tam tepeden geçtiği, yıldızın [[ufuk]]ta aşağıda ve [[güneş]]in altında bulunduğu zamanki durumdur.{{ref|46}} Sirius [[çift yıldız]] Sistemi'ndeki [[yörünge]] hareketi iki yıldızın [[açısal uzaklık]]ta minimum olarak 3[[arcsecond|″]]'de, maksimum olarak 11[[arcsecond|″]]'de bulunmalarını sağlar. Birbirlerine en fazla yaklaştıklarında, [[beyaz cüce]]'yi parlak eşinden ayırt edebilmek son derece zorlaşır; bu en yakın konumda Sirius-B'yi Sirius-A'dan ayırt edebilmek için en az 300&nbsp;mm. açıklıkta bir teleskobun ve en elverişli görüş koşullarının olması gerekir. Son [[enberi]] konumuna 1994 yılında gelmişler{{ref|47}} ve şimdilerde birbirlerinden yeniden uzaklaşma eğiliminde olduklarından [[teleskop]]la gözlemlenmeleri kolaylaşmıştır.{{ref|48}}

2.6 [[parsek]] (8.6 [[ışık yılı]]) uzaklıkta bulunan Sirius Sistemi [[Güneş Sistemi]]'mize en yakın 8 yıldızdan ikisini içerir ve en yakın beşinci sistemdir.{{ref|49}} Diğer yakın yıldızlardan [[Alpha Centauri]], [[Canopus]], [[Rigel (yıldız)|Rigel]] ya da [[Betelgeuse]] gibi, parlak görünmesinin temel nedeni bize yakınlığıdır.{{ref|50}} Fakat [[aydınlatma gücü]]nün [[Güneş]]'imizin 25 katı olduğunu da unutmamak gerekir. Sirius'un en yakın büyük komşusu 1.61 [[parsek]] ya da 5.24 [[ışık yılı]] uzaklıkta bulunan [[Procyon]] yıldızıdır..{{ref|51}} [[Jüpiter (gezegen)|Jüpiter]]'in dört [[uydu]]sunu incelemek üzere 1977'de fırlatılan [[Voyager 2]] [[uzay aracı]]nın yaklaşık 296.000 yıl sonra Sirius'un 4.3 [[ışık yılı]] uzağından geçeceği tahmin edilmektedir..{{ref|52}}

== Sistem ==

[[Dosya:Magnitude time closestar diagram.svg|küçükresim|sol|upright=1.82|Bazı önemli parlak yıldızların evrim süreçlerindeki kadir değişimleri grafiği]]

{| class="prettytable"
|- class="hintergrundfarbe8"
! width="16%" | Yıl
! width="12%" | Sirius
! width="12%" | [[Canopus]]
! width="12%" | [[Vega (yıldız)|Vega]]
! width="12%" | [[Arcturus]]
! width="12%" | [[Procyon]]
! width="12%" | [[Altair]]
! width="12%" | [[Alpha Centauri|α Cen]]
|-
| align="center" |-100.000
| align="center" |-0,66
| align="center" |'''-0,82'''
| align="center" |0,33
| align="center" |0,88
| align="center" |0,88
| align="center" |1,69
| align="center" |2,27
|-
| align="center" |-75.000
| align="center" |'''-0,86'''
| align="center" |-0,80
| align="center" |0,24
| align="center" |0,58
| align="center" |0,73
| align="center" |1,49
| align="center" |1,84
|-
| align="center" |-50.000
| align="center" |'''-1,06'''
| align="center" |-0,77
| align="center" |0,17
| align="center" |0,30
| align="center" |0,58
| align="center" |1,27
| align="center" |1,30
|-
| align="center" |-25.000
| align="center" |'''-1,22'''
| align="center" |-0,75
| align="center" |0,08
| align="center" |0,08
| align="center" |0,46
| align="center" |1,03
| align="center" |0,63
|-
| align="center" |0
| align="center" |'''-1,43'''
| align="center" |-0,72
| align="center" |0,00
| align="center" |-0,02
| align="center" |0,37
| align="center" |0,78
| align="center" |-0,21
|-
| align="center" |25.000
| align="center" |'''-1,58'''
| align="center" |-0,69
| align="center" |-0,08
| align="center" |0,02
| align="center" |0,33
| align="center" |0,49
| align="center" |-0,90
|-
| align="center" |50.000
| align="center" |'''-1,66'''
| align="center" |-0,67
| align="center" |-0,16
| align="center" |0,19
| align="center" |0,32
| align="center" |0,22
| align="center" |-0,56
|-
| align="center" |75.000
| align="center" |'''-1,66'''
| align="center" |-0,65
| align="center" |-0,25
| align="center" |0,45
| align="center" |0,37
| align="center" |-0,06
| align="center" |0,30
|-
| align="center" |100.000
| align="center" |'''-1,61'''
| align="center" |-0,62
| align="center" |-0,32
| align="center" |0,74
| align="center" |0,46
| align="center" |-0,31
| align="center" |1,05
|}
{{Temiz}}

Sirius birbirlerinden 20 [[astronomik birim]] uzaklığında (yaklaşık [[Güneş]] ile [[Uranus]] arasındaki uzaklıkta), birbirleri çevresinde tam olarak 49.9 yılda dönen iki beyaz yıldızdan oluşan bir çift yıldızdır.{{ref|53}}Sirius-A adı verilen, parlak olan bileşen, [[tayf]] türlerine göre yapılan [[yıldız sınıflandırma]] sisteminde A1V sınıfında bulunan yüzey ısısı tahminen 9.940 [[Kelvin]] olan bir [[anakol yıldızı]]dır. Yoldaşı Sirius-B ise yıldızsal evrimini tamamlayarak [[beyaz cüce]] haline gelmiş bir [[anakol yıldızı]]dır. [[Kütle]]si bir zamanlar Sirius-A'dan daha büyük olan Sirius-B görsel tayfta 10.000 kez daha az parlaktır.{{ref|54}} Sistemin yaşının 230 milyon yıl olduğu tahmin edilmektedir. Yaşam süreçlerinin erken dönemlerinde [[eliptik yörünge]]leri 9.1 yıl olan iki mavimsi beyaz yıldız oldukları sanılmaktadır. 1983'te [[uzay]]a fırlatılan IRAS (Infrared Astronomical Satellite) [[gözlemevi]] [[uydu]]sunca ölçüldüğünde, [[kızılötesi]] [[ışın]] yayma düzeyinin sanılandan çok daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Bu, Sistem'de toz bulunduğunun belirtisi olabilir ve [[çift yıldız]]larda görülmeyen, tuhaf bir olgu olarak kabul edilmiştir.{{ref|55}}

== Sirius-A ==

[[Dosya:Sirius A-Sun comparison.png|küçükresim| Sirius-A ile [[Güneş]]'in boyutlarının karşılaştırması]]
Sirius [[çift yıldız]] Sistemi'nde iki yıldızdan büyük olanı Sirius-A'dır. Sirius, [[Güneş]]'ten 23 kat daha parlak beyaz bir yıldızdır. [[Tayf]] türü A olan beyaz yıldızlar, evrendeki yıldızların yaklaşık %1'ini oluştururlar. Sirius,[[Dünya]]'ya en yakın yıldızlardan biridir ve yakınlık bakımından 7. sırada yer alır. Kimi kaynaklar [[Alfa Centauri]] yıldız sisteminde yer alan üç yıldızı tek bir yıldız saydıklarından, Sirius'un Dünya'ya 5. en yakın [[yıldız]] olduğunu yazarlar.

Sirius-A [[Güneş]]'imizin 2.02 misli bir [[kütle]]ye sahiptir.{{ref|56}} [[Gökbilim|Astronomik]] “girişim aracı” (interferometer) ile yapılan ölçümlere göre bu yıldızın [[açısal çap]]ının 5.936±0.016 olduğu tahmin edilmektedir. Her şey göz önünde tutulursa öngörülen rotasyon [[hız]]ı 16&nbsp;km/saniyeden aşağı olup [[eksen]]i etrafındaki bu dönme hızı dairesel biçiminde [[ekvator]]a doğru bir yassılaşmaya yol açacak kadar büyük bir hız değildir. Oysa ona eş boyutta olmakla birlikte, saniyede 274&nbsp;km. gibi büyük bir hızla kendi etrafında dönen [[Vega (yıldız)|Vega]] yıldızı [[ekvator]]u kısmında tümsek şeklinde bir şişme gösterir.{{ref|57}}

Yıldız örneklerinin incelenmesi yıldızların [[uzay]]daki [[molekül]] bulutlarının kendi kütleçekimsel kuvveti altında çökmeye başlamasıyla oluşmaya başladıklarını ortaya koymaktadır. Bu oluşma hareketinden 10 milyon yıl sonra iç [[enerji]] üretimi tümüyle [[nükleer]] tepkilerden doğdu. Yıldızın [[çekirdek]] kısmı yayılma niteliği kazanmış hale geldi ve enerji üretimi için [[KAO döngüsü]] nü kullandı. Sirius'un oluşumundan milyar yıl sonra [[hidrojen]] rezervlerini tümüyle tüketmiş olacağı öngörülmektedir. İşte o zaman yıldız, evrim sürecindeki [[kızıl dev]] aşamasına geçecek, daha sonra da [[beyaz cüce]]ye dönüşerek istikrarlı halini alacaktır. Sirius-A'nın [[tayf]]ı (tayf analizi) derin [[metal]] çizgiler göstermektedir ki bu, [[demir]] gibi, [[helyum]]dan daha ağır [[element]]lerin fazlalığına işaret etmektedir. Sirius-A'nın [[atmosfer]]indeki demir oranı ile [[Güneş]]'imizin [[atmosfer]]indeki [[demir]] oranı karşılaştırılırsa Sirius'un [[atmosfer]]inde demir [[Güneş]]'imizinkine oranla üç kat fazladır (% 316). Fakat, dış tabakanın içeriği, yıldızın tümünün içeriği hakkında bir gösterge sayılamaz. Bununla birlikte kimi astronomlara göre, Sirius-A Sirius-B'den ağır [[element]]ler almış olup Güneş'e oranla 7 kat fazla demir içermektedir.

2.366.400&nbsp;km'lik çapa sahip Sirius-A yaklaşık 10 bin [[Kelvin]] (9.727 [[santigrat]]) derecesindeki yüzey ısısıyla Güneş'ten 4.000 [[Kelvin]] derece daha sıcaktır, Güneş'in 23 katı bir [[aydınlatma gücü]]ne sahiptir, Güneş'ten 23 kat daha büyük enerji açığa çıkarmaktadır.

Sirius A, [[hidrojen]] yakıtını tüketerek ömrünü tamamlamış ve artık "sönmüş" bir güneş olan yoldaşından 10.000 kez daha parlaktır.

Sirius-A ve Sirius-B'nin [[yarıçap]], [[yoğunluk]] ve [[kütle]] bakımından Güneş ile karşılaştırmalı ölçümleri 2000'li yılların başlarında [[NASA]] tarafından şöyle açıklanmıştır (Güneş'in [[yarıçap]]ı, yoğunluğu ve [[kütle]]si "1" olarak kabul edildiğinde):
{| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto;"
!valign="bottom"| Yıldız<br />
!valign="bottom"| Yarıçapı<br />
!valign="bottom"| Yoğunluğu<br />
!valign="bottom"| Kütlesi<br />
|-
|align="center"| Güneş
|align="center"|  1.0
|align="center"|  1.0
|align="center"| 1.0
|-
|align="center"| Sirius-A
|align="center"| 1.9
|align="center"| 0.335
|align="center"| 2.3
|-
|align="center"| Sirius-B
|align="center"| 0.022 
|align="center"| 90.00 
|align="center"| 0.99
|-
|}

== Sirius-B ==
[[Dosya:Sirius B-Earth comparison.png|küçükresim|Sirius-B Dünyamız'dan biraz daha küçük olmasına karşılık yaklaşık 400.000 kez daha ağırdır.]]
[[Dosya:Sirius-B-Orbit-de.svg|küçükresim|upright=0.91|sol|Sirius-B'nin zahiri yörüngesi]]
Keşfedilen ilk [[beyaz cüce]]dir. Kütlesi Güneş'imizinkine hemen hemen eş olan Sirius-B, bilinen beyaz cüceler içinde kütlesi en büyük olanlardan biridir. Kütlesi 0.5-06 [[güneş kütlesi]] olan sıradan bir beyaz cüceye oranla iki kat büyük bir kütleye sahiptir. Küçük olmasına karşın çok ağırdır, bir santimetreküp maddesi 33 [[Ton (birim)|ton]] gelir. Yeryüzünde bu kadar ağır bir element yoktur. Sirius-B'nin oluştuğu madde ya da elementin ağırlığı, yeryüzündeki en ağır element olan [[osmiyum]]'un 1.500.000 katıdır. Fakat bu büyük kütle, [[Dünya]] [[gezegen]]inin hacmine eş bir [[hacim]]de, deyim yerindeyse, “sıkışıp kalmış”tır. Yüzey [[ısı]]sı 25.200 [[Kelvin]]'dir. Fakat artık [[enerji]] üreten iç kaynaklarının olmamasından dolayı gitgide soğuklaşmaktadır. Bir beyaz cüce, evrim sürecinde; ancak, bir [[anakol yıldızı]] oluştan çıktıktan sonra ve [[kızıl dev]] aşamasını tamamladıktan sonra oluşur. Bu olayı Sirius-B, yaklaşık 120 milyon yıl önce, yani şimdiki yaşının yarısı yaşındayken geçirdi. Sirius- B bu olayı geçirmeden önce, henüz bir anakol yıldızı olduğu sıralarda, [[kütle]]si 5 [[güneş kütlesi]]{{ref|58}} olan B tipi (tahminen B4-5 tipi){{ref|59}}{{ref|60}} bir yıldızdı. Sirius-B [[kızıl dev]] aşamasını geçirdiği sıralarda yoldaşı Sirius-A'nın [[metallik|metalliğini]] zenginleştirebilmiştir.

Sirius-B'nin, esas olarak, yıldızın erken dönemlerindeki [[helyum]] [[füzyon]]uyla üretilmiş [[karbon]]-[[oksijen]] karışımından oluştuğu sanılmaktadır. Yıldız, daha hafif [[element]]lerden oluşan ve kütleleri farklı olduğundan yüksek yüzey çekimi nedeniyle ayrılmış halde yer tutan maddelerden oluşmuş bir katmanla kaplı durumdadır.{{ref|61}}Sonuç olarak, Sirius-B'nin dış [[atmosfer]]inin şimdilerde, saf [[hidrojen]]den –ki bu en az [[kütle]]li [[element]]tir- oluştuğu söylenebilir ve yıldızın [[tayf]]ında şu ana kadar başka [[element]]lerin izine raslanamamıştır.{{ref|62}} Fakat kimi [[astronom]]lara göre de Sirius–B tümüyle, evrim geçirmiş bir elementten veya bir tür “yoğun demir”den oluşmaktadır.
Sirius-B'nin yüzeyi Dünya'daki en sert nesne kabul edilen [[elmas]]tan 300 kere daha serttir. Sirius-A'dan 10.000 kez daha az parlak bir "sönmüş yıldız" olduğundan ve diğer yıldızlara oranla son derece küçük olduğundan Sirius–A'nın aksine, parlak görülmez, [[Dünya]]'dan en modern [[teleskop]]larla bile görülmesi çok zordur. [[Çap]]ı 12.000&nbsp;km. olmakla birlikte çekim alanı Dünya'nınkinden 350.000 kez daha güçlüdür. Sirius-B, çevresindeki nesnelere müthiş bir çekim gücü uyguladığından, kendisinden 160.000 kez büyük olmasına karşın Sirius–A'yı çekimiyle etkileyebilmekte ve birbirleri çevresinde dönmektedirler. Sirius-B o kadar yoğundur ki, yıldızdan alınacak <math>16 cm.^{3}</math>'lük maddenin Dünya'daki ağırlığı 2,25 tondur.

== Sirius üstkümesi ==
1909'da Ejnar Hertzsprung Sirius'un “Ursa Major (Büyük Ayı) Hareketli Kümesi”nin{{ref|63}} bir üyesi olduğu fikrini ortaya atan ilk kişi oldu. Bu fikre Sistem'in [[gökyüzü]]nde yaptığı hareketleri gözlemleyerek varmıştı. Ursa Major kümesi [[uzay]]daki hareketlerinde ortaklık gösteren, çekimsel gevşeme göstermelerinden itibaren bir [[açık küme]]nin üyeleri haline gelen, 220 yıldızdan oluşan bir yıldız sistemidir.{{ref|64}} Ancak 2003 ve 2005'te yapılan analizler Sirius'un bu kümenin bir üyesi olması konusunda kuşku duyulmasına neden olmuştur. Kümenin tahmini yaşının 500±100 milyon yıl olmasına karşın, [[Güneş]]'e benzer bir [[metallik|metalliğe]] sahip Sirius, kümenin ancak yarısı kadar bir yaştadır.{{ref|65}}{{ref|66}} Yani söz konusu kümeye ait olmasıyla çelişen, genç bir yaştadır. Bir başka görüş de Sirius Üstkümesi olarak ortaya atılmıştır. Sirius, Ursa Major kümesi yerine bu kümenin üyesi olabilir: Sirius, Beta Aurigae, Alpha Coronae Borealis, Beta Crateris, Beta Eridani ve Beta Serpentis dağınık yıldızları gibi yol almaktadır ki,{{ref|67}} bu dağınık yıldızlar Güneş'imizden 500 [[ışık yılı]] uzaklıkta yer alan üç kümeden birini oluştururlar. Diğer iki küme her biri yüzlerce yıldızdan oluşan Hyades ve [[Ülker (yıldız kümesi)]] dir.{{ref|68}}

== Kutsal metinlerde Sirius ==
[[Dosya:Sirius mouvement.jpg|küçükresim|upright=0.68|sağ|Sirius-A'nın Yörüngesi. Sirius-B de Sirius-A'nın yaptığı yaylara simetrik olarak (eksene oranla) yaylar çizer]]
[[Dosya:Eclipsing binary star animation 2.gif|sol]]
Soldaki hareketli resimde [[çiftyıldız]]larda iki yıldızın birbirleri çevresinde dönüşü gösterilmektedir. Fakat her iki yıldız aynı zamanda belli bir yöne doğru hareket halinde de olduklarından Sirius [[yörünge]]si, kâğıt üzerinde çizildiğinde, hemen hemen tüm adlarındaki iki ortak harf olan “s” ve “i”yi andırırcasına, bir [[eksen]] üzerinde dolanan “S”lere benzer.(Bkz.[http://www.crystalinks.com/siriusdna.gif Sirius-A ve B'nin çizdiği yörünge] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20070206123154/http://www.crystalinks.com/siriusdna.gif |tarih=6 Şubat 2007 }}) Sirius–A ve Sirius–B böylece, biri küçük, biri büyük basık halkaların sırayla birbirini izlemesinden oluşan bir zinciri andırırcasına çift yaylar çizerler. Dolanma süresi kimi astronomlarca 49,9 yıl olarak hesaplanmıştır.{{ref|69}}

Sirius (Arapça adıyla الشعــــــــــرى اليمانيـــــــــــــــة Şi'ra-yı Yemani ya da kısaca '''الشعرى''' Şi'ra) [[Güneş]] hariç tutulursa, [[Kur'an]]'da adı geçen tek yıldız olup kendisinden Necm (-Arapça'daki anlamı yıldızdır-) [[sure]]sinde söz edilir. ''"Şüphesiz  Şi'râ (yıldızı)nın Rabbi de O'dur."'' (53/49)

Sirius yıldızından Zend Avesta'da da söz edilir. Birçok kutsal metinde sözü edilen tek yıldız olan Sirius, yeryüzündeki birçok [[uygarlık]] için de en kutsal yıldız olmuştur.

== [[Etimoloji]]k bakış ve [[kültür]]el anlamı ==
Yıldızın adının günümüzde en yaygın kullanımı, [[Latince]]'ye [[Yunanca]]'dan geçerek [[Latince]]'de “Sirius” haline gelmiş biçimidir.{{ref|70}} Bu ad [[antik Yunan]]'da ''Σείριος'' (''Seirios'', "parlaklık, ateş" ya da "aşırı sıcak gün") idi. Fakat sözcüğün kökeni muhtemelen, [[Yunanca]] da değildi. [[Yunanca]]'daki adının kayıtlı en eski kullanımı [[Hesiodos]]'un MÖ 7. yüzyılda yazılmış “İşler ve Günler” yapıtında görülmektedir.{{ref|71}} Sirius'u belirten ifadelerin ve ona verilen adların sayısı 50'nin üzerindedir. [[Arapça]]'daki adı Şi'ra'dır '''الشعرى''' (“işaret, rehber, kılavuz”).{{ref|72}} [[Sanskritçe]]de yıldız Mrgavyadha ("geyik avcısı") ya da Lubdhaka (“avcı”) olarak bilinir. Mrgavyadha olarak yıldız, [[Shiva]]'nın (Şiva) Rudra (rüzgâr, fırtına ve av ilahı) biçimini temsil eder.{{ref|73}}{{ref|74}} Yıldız [[İskandinavya]]'da Lokabrenna (“[[Loki]] tarafından yakılmış” ya da “[[Loki]]'nin meşalesi”) olarak bilinir. [[Japonca]]'da ise günlük dilde Aoboshi (“mavi yıldız”) olarak ifade edilir. 
[[Dosya:Sirius A and B Hubble photo.jpg|küçükresim|upright=1.01| Sirius-A ve Sirius-B'nin [[Hubble Uzay Teleskobu]] ile çekilmiş nadir fotoğraflarından biri]]
Sirius'un çeşitli adlarından bazıları şunlardır:
* “Sothis” (Eski Mısırca adının [[Grekçe]]'ye uyarlanmış hali)
* “Sigi” ([[Dogonlar]]'da) 
* “Sigo” (Bambara'larda) 
* “Şira” ([[Araplar]]'da)
* “Seirios” (Hellenler'de)
* “Sirius” ([[Antik Roma|Romalılar]]'da) 
* “Kak-si-sa” veya “Kak-si-di” ([[Asur]]-[[Babil]]'de) 
* “Kak-si-si” ([[Hititler]]'de) 
* “Tistirya“, “Tishtrya” veya “Tiştria” ([[Farsça]]: Zerdüştlüğü benimsemiş kavimlerde) 
* “Sima Kayne” (Bozolar'da)
* “Sirona” ([[Galya]]lılar'da) 
* "Hu-Şi" ([[Çinliler]]'de ){{ref|75}}

Yıldız, [[Orta Çağ]]'ın Avrupa [[astroloji]]sinde "Behenian sabit yıldızları"ndan biri olup [[beril]] taşlarıyla ve [[ardıç]]la ilişkilendiriliyordu.{{ref|76}} Sirius'un kabalistik [[sembol]]ü Heinrich Cornelius Agrippa tarafından oluşturulan listede{{ref|77}} çizilmiştir. [http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/3/31/Agrippa1531_Canismaior.png Sirius'un kabalistik sembolü] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080627065019/http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/3/31/Agrippa1531_Canismaior.png |tarih=27 Haziran 2008 }}

Birçok kültürde Sirius'a [[kurt]] ya da köpekle ilgili bir özel anlam yüklenmiştir:
* [[Çin]] [[gelenek]]lerinde Sirius yıldızı, “göksel saray”ın bekçisi “göksel [[kurt]]” olarak nitelendirilir. Çin geleneğine nereden geçtiği pek bilinmeyen “Göksel kurt” ifadesi [[Orta Asya]] [[Türkçe]]'sinde 'gök böri' ya da 'bör-teçene'dir. (Kimi yazarlar Demir-Kazık yıldızı adının Ön-Türkler'de [[Kutup Yıldızı]]'nı belirtmediğini, Sirius ile ilgili bir anlam taşıdığını iddia etmişlerdir.)
* [[Yunanlar|Yunan]] [[mitoloji]]sinde Sirius [[köpek]]-yıldız olarak adlandırılır; Sirius [[yıldız]]ının yer aldığı [[takımyıldız]] da [[Büyük Köpek Takımyıldızı]] olarak adlandırılır. 
* [[Pers İmparatorluğu|Pers]] [[gelenek]]lerinde Sirius'tan “Köpek Yıldızı” olarak söz edilir.
* [[Tuaregler]]'in geleneğinde Sirius köpek-yıldız olarak nitelendirilir.
* Eski [[Mısır]]'da Sirius önceleri büyük bir [[köpek]]le temsil edilirdi. [[İskenderiye]]'de basılan [[Grek]] madeni paralarında, yıldızı Sirius olan [[ilahe]] [[İsis]], bir köpeğe binmiş durumda görülür. Eski [[Mısır]]'da [[kurt]] ise Sirius–B'yi temsil ettiği sanılan [[Osiris]] ile ilişkilendirilirdi.{{ref|78}} 
* [[Kuzey Amerika]] [[Kızılderililer|Kızılderili]] kabilelerinde Sirius ya [[köpek]] ya da kurtla ilişkilendirilir.

[[Büyük Köpek Takımyıldızı]]'nın en parlak yıldızı olan Sirius, teklifsiz konuşmada çoğu zaman “köpek yıldız” olarak belirtilir. Zaten Klasik Mitoloji'de de "avcı [[Orion (mitoloji)|Orion]]"un köpeği olarak betimlenir, bu betimleme [[sanat]] eserlerine de yansımıştır. [[Antik Yunan]]'da aynı zamanda, Sirius'tan yayılan [[tesir]]lerin yaz sıcağında (köpek günleri) köpekler üzerinde, onları anormal davranışlara sevk edecek etkiler yaratabileceği düşünülmekteydi. "Köpek günleri" kavramı [[Antik Roma|Romalılar]]'a da geçmiş ve bunun sonucunda [[Latince]]'de “dies caniculares” ve canicula ("küçük köpek") terimleri doğmuş, daha doğrusu bu terimlere özel anlam yüklenmiştir. [[Çin]] [[Gökbilim|astronomisinde]] yıldız "göksel kurt" (Tiānláng) olarak bilinir ([[Japonca]]'sı Tenrō, [[Korece]]si Cheonlang).{{ref|79}} Sirius bu kültürlerin bölgelerinden uzakta sayılabilecek başka bölgelerde de, örneğin [[Kuzey Amerika]] [[kızılderililer]]inde de köpek ya da kurtla ilişkili görülür. Örneğin [[Meksika]]'daki Seri'ler ve Sonoran Çölü'ndeki Tohono O'odham yerlileri Sirius'u “dağın koyunlarını takip eden köpek” olarak belirtiler, Karaayak dilinde ise yıldıza “köpek-yüz” denir. [[Cherokee|Cherokee (kabile)]] [[kızılderililer]]i Sirius'u [[Antares]] yıldızıyla eşleştirir ve her ikisini “ruhların yolu”nun sonunun bekçisi olan köpek yıldız olarak kabul ederler. Benzer inanışlara Asya [[şamanizm]]inde ve eski Mısır [[mitoloji]]sinde de rastlanır. [[Nebraska]] Pawnee'lerinde de Sirius'la ilgili bu tür ilişkilendirmeler görülür. Wolf (Skidi) kabilesine göre Sirius “kurt yıldız”dır. [[Alaska]]'lı [[Inuit]]'ler ise Sirius'u “[[Ay]] Köpeği” olarak adlandırırlar.{{ref|80}} 
[[Dosya:Dendera.jpg|küçükresim|Dandera Tapınağı'nın dairesel burçlar kuşağı;[[Hathor]] kayıkta inek olarak tasvir edilmiştir.]]
Yine, birçok kültürde Sirius [[yay]] ve [[ok]] ile ilişkilendirilir:
* [[Asur]]-[[Babil]] [[tradisyon]]unda, Sirius'a ve Sirius sistemindeki başka bir [[yıldız]]a (Sirius–B) [[yay]] ve [[ok]] adları verilir.
* [[Çin]] [[mitoloji]]sinde, Sirius yayla ifade edilir. Sirius'un [[Çince]]'deki adı Hu-Şi, “Yay ve Ok” anlamına gelir.
* [[Mısır]]'da, Dandera Tapınağı'nın dairesel [[burç]]lar kuşağında Sirius yay ve okla temsil edilir.
* [[Afrika]]'da [[Mali]]'de yaşayan [[Dogonlar]]'ın Sirius–A'yı belirtmek üzere çizdikleri şekil, yay ve okun birleşmiş şeklidir.
* [[Pers İmparatorluğu|Pers]] geleneğinde Sirius yay veya ok yıldızı olarak ifade edilir.{{ref|81}}

Antik [[Çin]]'de güney [[yarıküre]] bir ok ile bölünen yay şeklinde canlandırılırdı. Oku oluşturan [[Büyük Köpek Takımyıldızı]] ve [[Puppis (takımyıldız)|Puppis]] [[Takımyıldız]]ı'ydı. Okun ucu kurt-Sirius ile noktalanırdı. Benzer bir ilişkilendirme Dandera'daki Hathor Tapınağı'nda görülür; burada [[ilahe]] Satet okuyla [[Hathor]]'u (Sirius) resmetmektedir. [[Pers İmparatorluğu|Pers]] kültüründe Tir adıyla bilinen Sirius, geç Pers kültüründe ok olarak tasvir edilmiştir.{{ref|82}}

== [[Sembolizm]]de Sirius ==
Sirius'un antik [[Yunanlar|Yunan]]'da batıdan doğuşu [[inisiyasyon]]larda küçük [[mister]]lerin sonu anlamına gelirdi. Geleneklerde Sirius Sistemi ile ilişkilendirilen biçimsel [[sembol]]ler üç uçlu yaba, yay ve ok, hayvansal semboller kurt ya da köpek ve [[Yunus (hayvan)|yunus]], sayısal semboller ise 3, 22, 23, 44, 49 ve 50'dir.{{ref|83}}

== Dogonlar ==
{{Ana|Dogon}}
[[Dosya:Banani.jpg|küçükresim|Tipik bir Dogon köyü]]
[[Dogonlar]] [[Afrika]]'nın [[Mali]] [[cumhuriyet]]inde yaşayan bir kabile halkıdır. Kabilenin nüfusu 250.000 civarındadır. Dogonlar hakkında en fazla araştırma yapmış ve Dogon [[kültür]]ünü 1930'lu yıllarda Batı'ya tanıtmış olan [[etnolog]] Marcel Griaule'dür. [[Totem]]leri bulunan ve [[inisiyasyon]]a dayalı bir örgütlenmesi olan bu kabile, [[tradisyon]]larını sözlü aktarım yoluyla sürdürmüştür. [[Tradisyon]]larındaki [[Gökbilim|astronomi]] bilgileri, özellikle Sirius sistemi hakkındaki bilgileri tüm [[astronom]]ları şaşırtmıştır. [[Dogonlar]]'ın 1930'lu yıllarda bildirdikleri bazı bilgiler, sonradan modern astronomik keşiflerle doğrulanabilmiştir. Kimilerince ilkel olarak nitelendirilebilecek bu halkın [[gelenek]]sel olarak bildiği, [[teleskop]]a sahip olunmaksızın bilinmesi imkânsız denilen astronomik bilgilerden bazıları şunlardır:
* [[Dünya]] yuvarlaktır ve [[Güneş]] etrafında döner, [[Ay]] da [[Dünya]] etrafında döner.
* [[Satürn (gezegen)|Satürn]]'ün halkaları
* [[Jüpiter (gezegen)|Jüpiter]]'in [[uydu]]ları
* Sirius bir [[çift yıldız]]dan oluşur, birbirleri çevresinde 50 yılda bir dönerler, biri çok küçüktür, gözle görülemez ve onun maddesi çok ağırdır. (Bu bilgileri bilebilmek için teleskop da yeterli değildir.)

Dogonlar, bu kadarla kalmayıp, Sirius Sistemi'nde henüz varlığı halen doğrulanamamış üçüncü bir bileşen yıldızın olduğunu, dolanım süresini ve [[gezegen]]in bulunduğunu bildirmektedir.{{ref|84}}{{ref|85}}

Dogonların bu bilgileri nasıl bilebildikleri hakkında şimdiye dek çeşitli spekülasyonlar yapılmışsa da, spekülasyonların ötesinde, doğrulanabilir bir veri elde edilebilmiş değildir.

Sirius yıldızına en fazla önem vermiş topluluklardan biri olan, Dogonlar'ın Sirius ile ilgili olarak, [[sembolizm]] içerdiği sanılan diğer inanışları şöyledir:

Po tohumunun en yüksek [[gök katları|gök katındaki]] ifade edicisi, temsil edicisi ve kopyası Sirius-B yıldızıdır (Po-tolo). Po tohumu alemi döndürmeyi bitirmiş olduğundan dış zar Sirius-B'ye dönüştü. Sirius-B'de Po'nun döndürmüş olduğu alemin kanından arta kalan kısım vardır. Bu, onun yarattığı her şeyin kanından arta kalan kısımdır. Sirius-B küçük olmasına karşın en ağır yıldızdır. Tüm yıldızların ilki Sirius-B'dir. Alemdeki her şey onda vardır. O, âlemin desteği, dayanağı, yıldızların direğidir. Âlem Sirius-B yıldızının sayesinde dönmektedir. Sirius Sistemi [[Güneş Sistemi]]'mizle evlenmiş bulunmaktadır. [[Dünya]]'ya Sirius-B yıldızından [[Nommo'nun gemisi]] ile aktarılan tohumlar yalnızca Dünya üzerinde değil, yaratılan tüm “''üst üste konulmuş alemler''” de çimlenip çoğaldılar. Dünya'ya [[kelâm]]ın hepsi açıklanmadı, daha gelecektir. "''Emirler Sirius-B'den Sirius-A'ya Sirius-C vasıtasıyla aktarılmaktadır".''{{ref|86}}{{ref|87}}{{ref|88}}

== Eski uygarlıklarda Sirius ==
[[Antik çağ]] [[ezoterizm]]inde, [[Çin]]'de, eski [[Mısır]]'da, bazı [[Afrika]] kabilelerinde, [[Mezopotamya]]'da, [[Anadolu]]'da yaşamış [[Hititler]] ve [[Urartular]]'da, [[Hopi]] kızılderililerinde, [[şaman]]ist [[Türkler]]'de ve kimi araştırmacılara göre yitik [[uygarlık]]lardan [[Mu]] ve [[Atlantis]]'te her zaman önemini korumuştur.{{ref|89}}Kimilerine göre bu yıldıza bu kadar önem verilmesinin nedeni, [[Dünya]]'nın görünmez idarecilerinin Dünya üzerindeki sevk ve idarelerini bu yıldız varlıkları aracılığıyla gerçekleştiriyor olmalarıdır.{{ref|90}}Sirius yıldızının bu rolü hakkında bilgi veren kişilerden biri Lori Tostado'dur.{{ref|91}} Bir iddiaya göre, yitik [[Mu kıtası]]na tek tanrılı [[din]]in indirilmesinden beri [[gezegen]]imizde Sirius kültürü hakimdir.{{ref|92}} Sirius konusunda [[internet]]te çoğu tutarsız görünmekle birlikte sayısız yorum yapılmıştır.

== Sirius adının günümüzdeki kullanımları ==
Sirius sık sık [[bilimkurgu]]ya ve popüler kültüre konu oluşturmuştur.{{ref|93}} Macquarie Üniversitesi'nin öğrencilerinin çıkardığı günlüğün adı Sirius'tur.{{ref|94}} 18. yüzyıldan beri Birleşik Krallık'ın Kraliyet Filosu'ndaki 7 gemi HMS Sirius adını almıştır. Aynı şekilde [[Avustralya]] ve [[Amerikalılar|Amerikalı]] [[gemi]]lerinden de Sirius adını alanlar olmuştur.{{ref|95}}{{ref|96}} Birçok motora yine Sirius adı verilmiştir ([[Lockheed]] Sirius, [[Mitsubishi]] Sirius).{{ref|97}}{{ref|98}} CD Radio adlı Kuzey Amerika uydu [[radyo]] şirketi 1999'da adını Sirius Satellite Radio olarak değiştirmiştir.{{ref|99}} [[J. K. Rowling]] [[Harry Potter]] serisinde, Harry'nin [[vaftiz]] babası da Sirius adını kullanmıştır.{{ref|100}} [[Grönland]]'daki [[Danimarka]] Özel Güçler Ünitesi, Sirius Patrol adını almıştır.

== Kaynakça ==
{{Kaynakça
| refs =
<ref name="aaa474_2_653">{{kaynak | soyadı1=van Leeuwen | ad1=F. | başlık=Validation of the new Hipparcos reduction | dergi=Astronomy and Astrophysics | cilt=474 | sayı=2 |tarih=Kasım 2007 | sayfalar=653-664|doi=10.1051/0004-6361:20078357 |bibcode=2007A&A...474..653V | arxiv=0708.1752 | s2cid=18759600 }}
</ref>

<ref name="tychods">{{dergi kaynağı|bibcode=2002A&A...384..180F|başlık=The Tycho double star catalogue|dergi=Astronomy and Astrophysics|cilt=384|sayfalar=180-189|soyadı1=Fabricius|ad1=C.|soyadı2=Høg|ad2=E.|soyadı3=Makarov|ad3=V. V.|soyadı4=Mason|ad4=B. D.|soyadı5=Wycoff|ad5=G. L.|soyadı6=Urban|ad6=S. E.|yıl=2002|doi=10.1051/0004-6361:20011822}}
</ref>

<ref name="gianninas">{{dergi kaynağı|bibcode= 2011ApJ...743..138G|başlık= A Spectroscopic Survey and Analysis of Bright, Hydrogen-rich White Dwarfs|dergi= The Astrophysical Journal|cilt= 743|sayı= 2|sayfalar=138|soyadı1= Gianninas|ad1= A.|soyadı2= Bergeron|ad2= P.|soyadı3= Ruiz|ad3= M. T.|yıl= 2011|doi= 10.1088/0004-637X/743/2/138|arxiv = 1109.3171 |s2cid= 119210906}}
</ref>

<ref name="Hoffleit1991">{{Web kaynağı | url = http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?HR%202491 | başlık = Entry for HR 2491 | iş = Bright Star Catalogue, 5th Revised Ed. (Preliminary Version) | yazar1 = Hoffleit, D. | yazar2 = Warren Jr., W. H. | tarih = 1991 | yayıncı = CDS | arşivurl = https://web.archive.org/web/20110520040541/http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?HR%202491 | arşivtarihi = 20 Mayıs 2011 }} ID [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/Cat?V/50 V/50] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20160303214452/http://webviz.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-5?-out.add=.&-source=V%2F50%2Fcatalog&recno=337 |tarih=3 Mart 2016 }}.</ref>

<ref name="holberg2013">{{dergi kaynağı|bibcode=2013MNRAS.435.2077H|başlık=Where are all the Sirius-like binary systems?|dergi=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society|cilt=435|sayı=3|sayfalar=2077-2091|soyadı1=Holberg|ad1=J. B.|soyadı2=Oswalt|ad2=T. D.|soyadı3=Sion|ad3=E. M.|soyadı4=Barstow|ad4=M. A.|soyadı5=Burleigh|ad5=M. R.|yıl=2013|doi=10.1093/mnras/stt1433|arxiv = 1307.8047 |s2cid=54551449}}
</ref>

<ref name="McCook2006">{{Web kaynağı | url = http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?WD%200642-166 | başlık = Entry for WD 0642-166 | iş = A Catalogue of Spectroscopically Identified White Dwarfs (Ağustos 2006 version) | yazar1 = McCook, G. P. | yazar2 = Sion, E. M. | yayıncı = CDS | arşivurl = https://web.archive.org/web/20110520040507/http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?WD%200642-166 | arşivtarihi = 20 Mayıs 2011 }} ID [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/Cat?III/235A III/235A] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20070206034853/http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/Cat?III%2f235A |tarih=6 Şubat 2007 }}.)</ref>

<ref name="nstars">{{dergi kaynağı|bibcode=2003AJ....126.2048G|başlık=Contributions to the Nearby Stars (NStars) Project: Spectroscopy of Stars Earlier than M0 within 40 Parsecs: The Northern Sample. I.|ad1=R. O.|soyadı1=Gray|ad2=C. J.|soyadı2=Corbally|ad3=R. F.|soyadı3=Garrison|ad4=M T.|soyadı4=McFadden|ad5=P. E.|soyadı5=Robinson|yıl=2003|dergi=Astronomical Journal|cilt=126|sayı=4|sayfalar=2048-2059|url=http://vizier.cfa.harvard.edu/viz-bin/VizieR-5?-ref=VIZ59a3e6516c46&-out.add=.&-source=J%2FAJ%2F126%2F2048%2Ftable1&recno=195|doi=10.1086/378365|arxiv=astro-ph/0308182|s2cid=119417105|erişimtarihi=13 Mart 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170828183657/http://vizier.cfa.harvard.edu/viz-bin/VizieR-5?-ref=VIZ59a3e6516c46&-out.add=.&-source=J%2FAJ%2F126%2F2048%2Ftable1&recno=195|arşivtarihi=28 Ağustos 2017|ölüurl=hayır}}</ref>

<ref name="Gontcharov2006">{{dergi kaynağı|soyadı1=Gontcharov|ad1=G. A.|başlık=Pulkovo Compilation of Radial Velocities for 35 495 Hipparcos stars in a common system|dergi=Astronomy Letters|cilt=32|sayı=11|yıl=2006|sayfalar=759-771|issn=1063-7737|doi=10.1134/S1063773706110065|bibcode= 2006AstL...32..759G |arxiv = 1606.08053 |s2cid=119231169}}
</ref>

<ref name="Qiu2001">{{dergi kaynağı | soyadı=Qiu | ad=H. M. | yazar2=Zhao, G. | yazar3=Chen, Y. Q. | yazar4=Li, Z. W. | başlık=The Abundance Patterns of Sirius and Vega | dergi=The Astrophysical Journal | tarih=2001 | cilt=548 | sayı=2 | sayfalar=953-965|doi=10.1086/319000 |bibcode=2001ApJ...548..953Q| }}
</ref>

<ref name="bond">{{dergi kaynağı|bibcode=2017ApJ...840...70B|arxiv=1703.10625|başlık=The Sirius System and Its Astrophysical Puzzles: Hubble Space Telescope and Ground-based Astrometry|dergi=The Astrophysical Journal|cilt=840|sayı=2|sayfalar=70|soyadı1=Bond|ad1=Howard E.|soyadı2=Schaefer|ad2=Gail H.|soyadı3=Gilliland|ad3=Ronald L.|soyadı4=Holberg|ad4=Jay B.|soyadı5=Mason|ad5=Brian D.|soyadı6=Lindenblad|ad6=Irving W.|soyadı7=Seitz-Mcleese|ad7=Miranda|soyadı8=Arnett|ad8=W. David|soyadı9=Demarque|ad9=Pierre|soyadı10=Spada|ad10=Federico|soyadı11=Young|ad11=Patrick A.|soyadı12=Barstow|ad12=Martin A.|soyadı13=Burleigh|ad13=Matthew R.|soyadı14=Gudehus|ad14=Donald|yıl=2017|doi=10.3847/1538-4357/aa6af8|s2cid=51839102}}
</ref>

<ref name="Liebert2005">{{dergi kaynağı | ad=J. | soyadı=Liebert | yazar2=Young, P. A. | yazar3=Arnett, D. | yazar4=Holberg, J. B. | yazar5=Williams, K. A. | başlık=The Age and Progenitor Mass of Sirius B | dergi=The Astrophysical Journal | tarih=2005 | cilt=630 | sayı=1 | sayfalar=L69-L72|bibcode=2005ApJ...630L..69L |doi=10.1086/462419 |arxiv = astro-ph/0507523 | s2cid=8792889 }}
</ref>

<ref name="Holberg1998">{{dergi kaynağı | soyadı=Holberg | ad=J. B. | yazar2=Barstow, M. A. | yazar3=Bruhweiler, F. C. | yazar4=Cruise, A. M. | yazar5=Penny, A. J. | başlık=Sirius B: A New, More Accurate View | dergi=The Astrophysical Journal | tarih=1998 | cilt=497 | sayı=2 | sayfalar=935-942|doi=10.1086/305489 |bibcode=1998ApJ...497..935H }}
</ref>

<ref name="Royer2002">{{dergi kaynağı | soyadı1=Royer | ad1=F. | ad2=M. |soyadı2=Gerbaldi |ad3=R. |soyadı3=Faraggiana |ad4=A. E. |soyadı4=Gómez | başlık=Rotational velocities of A-type stars. I. Measurement of v sin i in the southern hemisphere | dergi=Astronomy and Astrophysics | arxiv=astro-ph/0110490 | tarih=2002 | cilt=381 | sayı=1 | sayfalar=105-121|doi=10.1051/0004-6361:20011422 |bibcode=2002A&A...381..105R| s2cid=13133418 }}
</ref>

<ref name="sweeney">{{dergi kaynağı|bibcode=1976A&A....49..375S|başlık=Cooling times, luminosity functions and progenitor masses of degenerate dwarfs|dergi=Astronomy and Astrophysics|cilt=49|sayfalar=375-385|soyadı1=Sweeney|ad1=M. A.|yıl=1976}}
</ref>

<ref name="Adelman2004">{{Konferans kaynağı | ad=Saul J. | soyadı=Adelman | başlık=The Physical Properties of normal A stars | kitapbaşlığı=Proceedings of the International Astronomical Union | sayfalar=1-11| yayıncı=Cambridge University Press | tarih=8-13 Temmuz 2004 | yer=Poprad, Slovakya |bibcode=2004IAUS..224....1A |doi= 10.1017/S1743921304004314}}
</ref>

<ref name="Soydugan">{{kaynak | soyadı1=Soydugan | ad1=Faruk | başlık=GÖK KUBBENİN PARLAK BEYAZI: AKYILDIZ (SİRİUS) | url=https://services.tubitak.gov.tr/edergi/yazi.pdf;jsessionid=D67tj1JBRc-olYkgGfBTsuUo?dergiKodu=4&cilt=53&sayi=1052&sayfa=90&yaziid=43942 | dergi=Bilim ve Teknik | tarih=Mart 2020 | erişimtarihi=11 Ocak 2025 }}
</ref>

<ref name="Schaaf2008">{{Kitap kaynağı |ad=Fred |soyadı=Schaaf |başlık=The Brightest Stars |yer=Hoboken, New Jersey |yayıncı=John Wiley & Sons |tarih=2008 |sayfa=94 | isbn=978-0-471-70410-2 | url=https://books.google.com/books?id=LvnNFyPAQyUC&pg=PA94}}</ref>

<ref name="earthsky.org">{{Kitap kaynağı|başlık=Sirius is a future southern Pole Star|tarih=11 Şubat 2023|url=https://earthsky.org/tonight/sirius-future-south-pole-star/|erişim-tarihi=11 Ocak 2025|arşivurl=https://web.archive.org/web/20250111105755/https://earthsky.org/tonight/sirius-future-south-pole-star/|arşivtarihi=11 Ocak 2025|ölüurl=hayır}}</ref>

<ref name="tomkin98">{{Akademik dergi kaynağı |soyadı=Tomkin |ad=Jocelyn |tarih=Nisan 1998 |başlık=Once and future celestial kings |dergi=Sky and Telescope |cilt=95 |sayı=4 |sayfalar=59-63 |bibcode=1998S&T....95d..59T |url=https://www.thefreelibrary.com/Once+and+future+celestial+kings-a020468305 |erişim-tarihi=11 Ocak 2025 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20200528041716/https://www.thefreelibrary.com/Once+and+future+celestial+kings-a020468305 |arşivtarihi=28 Mayıs 2020 |ölüurl=hayır }}</ref>

<ref name="Allen1899">{{Kitap kaynağı |ad=Richard Allen |soyadı=Hinckley | url=https://books.google.com/books?id=5xQuAAAAIAAJ |başlık=Star-names and Their Meanings |yayıncı=G. E. Stechert |yer=New York |tarih=1899 |sayfalar=117-129}}</ref>

}}
* "Dogonlar'da Sirius Gizemi", SALT, Alparslan, Ruh ve Madde Yayınları, 1984
* "Sirius Gizemi", TEMPLE, Robert K., Ruh ve Madde Yayınları, 1999
* "Le Renard pâle", GRIAULE, Marcel. ve DIETERLEN, Germaine, Institut d'Ethnologie, Musée de l'Homme, Paris, 1965
* "Essai sur la cosmogonie Dogon", GUERRIER, Eric, Robert Laffont, 1975

=== Notlar ===
* 1{{not|1}} Liebert, J.; Young, P. A.; Arnett, D.; Holberg, J. B.; Williams, K. A. (2005). [http://adsabs.harvard.edu/abs/2005ApJ...630L..69L The Age and Progenitor Mass of Sirius B] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080218202210/http://adsabs.harvard.edu/abs/2005ApJ...630L..69L |tarih=18 Şubat 2008 }}. The Astrophysical Journal 630 (1): L69-L72.&hairsp;
* 2{{not|2}} Richard Hinckley Allen (1899). [http://books.google.com/books?id=5xQuAAAAIAAJ&pgis=1 Star-names and Their Meanings]. New York: G. E. Stechert, 117.
* 3{{not|3}} '''Helyak doğuş''' (Heliak doğuş) ''Güneş ile aynı sırada doğup batabilen yıldızların Güneş'in doğduğu sıralardaki doğuşuna verilen addır. Bir yıldızın helyak doğuşu ile Güneş'in doğuşu arasındaki zaman farkı yılın belirli bir gününde sıfırlanır ki, o günden sonra o yıldız Güneş'ten daha önce doğmaya başlar. Bu iki doğuş arasındaki zaman farkı, başlangıçta bir iki hafta boyunca bir saati geçmez. Fakat fark giderek açılır ve yıldızın doğuşu gece yerine gündüze denk gelmeye başlayınca ışığı Güneş'in güçlü ışığı yanında sönük kalan yıldız her yıl belirli bir dönem boyunca görülemez. Mısırlılar da bu yüzden 70 gün boyunca Sirius'u göklerinde göremezlerdi.'' (Dharma Ansiklopedi, SALT, Alparslan ve ÇOBANLI, Cem, Dharma Yayınları, İstanbul, 2001)
* 4{{not|4}} Holberg, JB (2007), Sirius: Brightest Diamond in the Night Sky, Chichester, UK: Praxis Publishing, pp.&nbsp;4–5
* 5{{not|5}} [https://web.archive.org/web/20080412071337/http://www.siriusresearchgroup.com/articles/Sothis7.shtml The Sun Behind The Sun — A Special Day In Egypt's Remote Past]. The Sirius Research Group (December 2004).
* 6{{not|6}} (Holberg 2007, p.&nbsp;19)
* 7{{not|7}} (Holberg 2007, p.&nbsp;20)
* 8{{not|8}} (Holberg 2007, pp.&nbsp;16–17)
* 9{{not|9}} (Holberg 2007, pp.&nbsp;16–17)
* 10{{not|10}} [http://en.wikipedia.org/wiki/Ovid Ovid] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080409055746/http://en.wikipedia.org/wiki/Ovid |tarih=9 Nisan 2008 }} [http://en.wikipedia.org/wiki/Fasti_%28poem%29 Fasti] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080526140221/http://en.wikipedia.org/wiki/Fasti_(poem) |tarih=26 Mayıs 2008 }} IV, lines 901-942.
* 11{{not|11}} (Holberg 2007, p.&nbsp;32)
* 12{{not|12}} [http://www.science-frontiers.com/sf043/sf043p07.htm A recent transformation of Sirius] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080517155513/http://www.science-frontiers.com/sf043/sf043p07.htm |tarih=17 Mayıs 2008 }} Science Frontiers Online (Jan-Feb 1986). Retrieved on 2006-08-04.
* 13{{not|13}} (Holberg 2007, p.&nbsp;25)
* 14{{not|14}} (Holberg 2007, pp.&nbsp;25–26)
* 15{{not|15}} (Holberg 2007, p.&nbsp;26)
* 16{{not|16}} Holberg, JB (2007), Sirius: Brightest Diamond in the Night Sky, Chichester, UK: Praxis Publishing, pp. pp.&nbsp;41–42, [http://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/038748941X ISBN 0-387-48941-X] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20151125100901/https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/038748941X |tarih=25 Kasım 2015 }}
* 17{{not|17}} F. W. Bessel, communicated by J. F. W. Herschel (December 1844). [http://adsabs.harvard.edu/abs/1844MNRAS...6..136."On the Variations of the Proper Motions of Procyon and Sirius]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20071013133314/http://adsabs.harvard.edu/abs/1844MNRAS...6..136. |tarih=13 Ekim 2007 }}". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 6: 136-141.&hairsp; 
* 18{{not|18}}Camille Flammarion (August 1877). [http://adsabs.harvard.edu/abs/1877AReg...15..186F "The Companion of Sirius"] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20071013133319/http://adsabs.harvard.edu/abs/1877AReg...15..186F |tarih=13 Ekim 2007 }}. The Astronomical Register 15 (176): 186-189.&hairsp; 
* 19{{not|19}}Benest, D., & Duvent, J. L. (July 1995). [http://adsabs.harvard.edu/abs/1995A&A...299..621B "Is Sirius a triple star?".] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20071012203805/http://adsabs.harvard.edu/abs/1995A%26A...299..621B |tarih=12 Ekim 2007 }} Astronomy and Astrophysics 299: 621-628. Retrieved on 2007-02-04.&hairsp;For the instability of an orbit around Sirius B, see §3.2.
* 20{{not|20}}Bonnet-Bidaud, J. M.; Colas, F.; Lecacheux, J. (August 2000). [http://adsabs.harvard.edu/abs/2000A%26A...360..991B "Search for companions around Sirius"] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20071017233144/http://adsabs.harvard.edu/abs/2000A%26A...360..991B |tarih=17 Ekim 2007 }}. Astronomy and Astrophysics 360: 991-996. Retrieved on 2007-10-13.&hairsp; 
* 21{{not|21}}W. S. Adams (December 1915). [http://adsabs.harvard.edu/abs/1915PASP...27..236A "The Spectrum of the Companion of Sirius"] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20071013133329/http://adsabs.harvard.edu/abs/1915PASP...27..236A |tarih=13 Ekim 2007 }}. Publications of the Astronomical Society of the Pacific 27 (161): 236-237.&hairsp; 
* 22{{not|22}}Holberg, J. B. (2005). [http://adsabs.harvard.edu/abs/2005AAS...20720501H "How Degenerate Stars Came to be Known as White Dwarfs"] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080107070232/http://adsabs.harvard.edu/abs/2005AAS...20720501H |tarih=7 Ocak 2008 }}. Bulletin of the American Astronomical Society 37 (2): 1503. Retrieved on 2007-05-15.&hairsp; 
* 23{{not|23}} '''Girişim Aracı''' (interferometer): Yakın çiftlerin açısal uzaklığını, yıldızların çapını girişim yoluyla ölçen optik araç.
* 24{{not|24}}R. Hanbury Brown and R. Q. Twiss (1958). [http://adsabs.harvard.edu/abs/1958RSPSA.248..222B "Interferometry of the Intensity Fluctuations in Light. IV. A Test of an Intensity Interferometer on Sirius A"] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080128175902/http://adsabs.harvard.edu/abs/1958RSPSA.248..222B |tarih=28 Ocak 2008 }}. Proceedings of the Royal Society of London 248 (1253): 222-237. Retrieved on 2006-07-04.&hairsp; 
* 25{{not|25}} Dwayne Brown, Donna Weaver (December 13, 2005).[http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2005/36/text/ Astronomers Use Hubble to 'Weigh' Dog Star's Companion]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20120521071731/http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2005/36/text/ |tarih=21 Mayıs 2012 }}. NASA. Retrieved on 2007-10-13. 
* 26{{not|26}} McGourty, Christine. [http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/4528586.stm "Hubble finds mass of white dwarf"]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170624111259/http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/4528586.stm |tarih=24 Haziran 2017 }}, BBC News, 2005-12-14. Retrieved on 2007-10-13. 
* 27{{not|27}}Peter Bond. [https://web.archive.org/web/20110716073800/http://www.ras.org.uk/index.php?option=com_content&task=view&id=897&Itemid=2 "Astronomers Use Hubble to 'Weigh' Dog Star's Companion"], Royal Astronomical Society, 2005-12-14. Retrieved on 2006-08-04. 
* 28{{not|28}}M. A. Barstow, Howard E. Bond, J. B. Holberg, M. R. Burleigh, I. Hubeny, and D. Koester (2005). [http://adsabs.harvard.edu/abs/2005MNRAS.tmp..739B "Hubble Space Telescope spectroscopy of the Balmer lines in Sirius B"]. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 362 (4): 1134-1142. Retrieved on 2007-10-13.&hairsp;
* 29{{not|29}}(Holberg 2007, p.&nbsp;157) 
* 30{{not|30}}28{{not|28}}(Holberg 2007, p.&nbsp;158) 
* 31{{not|31}}(Holberg 2007, p.&nbsp;161) 
* 32{{not|32}}(Holberg 2007, p.&nbsp;162) 
* 33{{not|33}}Whittet DCB (1999). "A Physical Interpretation of the ‘red Sirius' Anomaly". Mon. Not. R. Astron. Soc. 310: 335-39. 
* 34{{not|34}}(Holberg 2007, p.&nbsp;163) 
* 35{{not|35}} 江晓原 (1992). "中国古籍中天狼星颜色之记载" (in Chinese). 天文学报 33 (4). 
* 36{{not|36}} Xiao-Yuan Jiang (April 1993). "[http://adsabs.harvard.edu/abs/1993ChA%26A..17..223J The colour of Sirius as recorded in ancient Chinese texts] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20171021090150/http://adsabs.harvard.edu/abs/1993ChA%26A..17..223J |tarih=21 Ekim 2017 }}". Chinese Astronomy and Astrophysics 17 (2): 223-228. doi:10.1016/0275-1062(93)90073-X. 
* 37{{not|37}}Schlosser W, Bergmann W (November 1985). "[http://www.nature.com/nature/journal/v318/n6041/abs/318045a0.html (abstract) An early-medieval account on the red colour of Sirius and its astrophysical implications] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080210040328/http://www.nature.com/nature/journal/v318/n6041/abs/318045a0.html |tarih=10 Şubat 2008 }}". Nature (318): 45-46. doi:10.1038/318045a0. Retrieved on 2008-01-11.
* 38{{not|38}}McCluskey SC (January 1987). "[http://www.nature.com/nature/journal/v325/n6099/abs/325087a0.html(abstract) The colour of Sirius in the sixth century]". Nature (325): 87. doi:10.1038/325087a0. Retrieved on 2008-01-11. 
* 39{{not|39}}van Gent RH (January 1987). "[http://www.nature.com/nature/journal/v325/n6099/abs/325087b0.html(abstract) The colour of Sirius in the sixth century]". Nature (325): 87-89. doi:10.1038/325087b0. Retrieved on 2008-01-11.
* 40{{not|40}}a b Whittet DCB (1999). "[http://adsabs.harvard.edu/abs/1999MNRAS.310..355WA physical interpretation of the 'red Sirius' anomaly]". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 310 (2): 355-359. Retrieved on 2007-06-30.
* 41{{not|41}}a b (Holberg 2007, p. xi)
* 42{{not|42}}Espenak, Fred. [http://eclipse.gsfc.nasa.gov/TYPE/mars2.html Mars Ephemeris] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080412035437/http://eclipse.gsfc.nasa.gov/TYPE/mars2.html |tarih=12 Nisan 2008 }}. Twelve Year Planetary Ephemeris: 1995-2006, NASA Reference Publication 1349.
* 43{{not|43}}Espenak, Fred. [http://eclipse.gsfc.nasa.gov/TYPE/mercury2.html Mercury Ephemeris]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20120729121229/http://eclipse.gsfc.nasa.gov/TYPE/mercury2.html |tarih=29 Temmuz 2012 }}. Twelve Year Planetary Ephemeris: 1995-2006, NASA Reference Publication 1349.
* 44{{not|44}}(Holberg 2007, p.&nbsp;82) 
* 45{{not|45}}Darling, David. [http://www.daviddarling.info/encyclopedia/W/Winter_Triangle.html Winter Triangle]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20130123110722/http://www.daviddarling.info/encyclopedia/W/Winter_Triangle.html |tarih=23 Ocak 2013 }}. The Internet Encyclopedia of Science. Retrieved on 2007-10-20. 
* 46{{not|46}}Henshaw, C. (1984). "[http://adsabs.harvard.edu/abs/1984JBAA...94..221HOn the Visibility of Sirius in Daylight]". Journal of the British Astronomical Association 94 (5): 221-222. Retrieved on 2007-10-20.
* 47{{not|47}}Two full 50.09 yr orbits following the periastron epoch of 1894.13 gives a date of 1994.31. 
* 48{{not|48}}Mullaney, James (March 2008). [http://www.skyandtelescope.com/observing/objects/doublestars/3309846.html?page=3&c=yOrion's Splendid Double Stars: Pretty Doubles in Orion's Vicinity]. Sky & Telescope. Retrieved on 2008-02-01.
* 49{{not|49}}a b Henry, Dr. Todd J. (2006-07-01). [http://www.chara.gsu.edu/RECONS/TOP100.posted.htmThe One Hundred Nearest Star Systems]. RECONS. Retrieved on 2006-08-04. 
* 50{{not|50}}[https://web.archive.org/web/20130218225817/http://rasnz.org.nz/Stars/BrightStars.shtml The Brightest Stars]. Royal Astronomical Society of New Zealand. Retrieved on 2007-12-14. 
* 51{{not|51}} a b c d Sirius 2. SolStation. Retrieved on 2006-08-04. 
* 52{{not|52}}Angrum, Andrea (August 25, 2005). [http://voyager.jpl.nasa.gov/mission/interstellar.html Interstellar Mission]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110807103921/http://voyager.jpl.nasa.gov/mission/interstellar.html |tarih=7 Ağustos 2011 }}. NASA/JPL. Retrieved on 2007-05-07. 
* 53{{not|53}} 1 light year = 63,241 AU; semi-major axis = distance × tan(subtended angle) = 8.6 × 63,241 × tan(7.56″) = 19.9 A.U., approximately 
* 54{{not|54}} a b (Holberg 2007, p.&nbsp;214)
* 55{{not|55}} Backman, D. E. (June 30-July 11, 1986). "[http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-bib_query?bibcode=1986AdSpR...6...43B IRAS observations of nearby main sequence stars and modeling of excess infrared emission] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170828044819/http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-bib_query?bibcode=1986AdSpR...6...43B |tarih=28 Ağustos 2017 }}". Proceedings, 6th Topical Meetings and Workshop on Cosmic Dust and Space Debris, Toulouse, France: COSPAR and IAF.. ISSN 0273-1177. Retrieved on 2007-10-20.
* 56{{not|56}}Pedro, Braganca (2003-07-15).[http://www.space.com/scienceastronomy/brightest_stars_030715-1.html The 10 Brightest Stars]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20090616051842/http://www.space.com/scienceastronomy/brightest_stars_030715-1.html |tarih=16 Haziran 2009 }}. SPACE.com. Retrieved on 2006-08-04 
* 57{{not|57}}Aufdenberg, J. P.; Ridgway, S. T. et al (2006). "[http://www.chara.gsu.edu/CHARA/Papers/Paper6.pdfFirst results from the CHARA Array: VII. Long-Baseline Interferometric Measurements of Vega Consistent with a Pole-On, Rapidly Rotating Star?]" (PDF). Astrophysical Journal 645: 664-675. Retrieved on 2007-11-09. 
* 58{{not|58}} Liebert J, Young PA, Arnett D, Holberg JB, Williams KA (2005). "[http://www.journals.uchicago.edu/doi/abs/10.1086/462419 The Age and Progenitor Mass of Sirius B]{{Ölü bağlantı|date=Aralık 2022 }}". The Astrophysical Journal 630: L69–L72. Retrieved on 2007-03-24. 
* 59{{not|59}} Siess, Lionel (2000). [https://web.archive.org/web/20110505055958/http://astropc0.ulb.ac.be/~siess/server/iso.html Computation of Isochrones]. Institut d'Astronomie et d'Astrophysique, Université libre de Bruxelles. Retrieved on 2007-03-24. 
* 60{{not|60}} Palla, Francesco (May 16-20, 2005). "[http://www.space.com/scienceastronomy/brightest_stars_030715-1.html Stellar evolution before the ZAMS]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20090616051842/http://www.space.com/scienceastronomy/brightest_stars_030715-1.html |tarih=16 Haziran 2009 }}". Proceedings of the international Astronomical Union 227: 196-205, Italy: Cambridge University Press. Retrieved on 2007-03-24. 
* 61{{not|61}}Koester, D.; Chanmugam, G. (1990). "[http://adsabs.harvard.edu/abs/1990RPPh...53..837K Physics of white dwarf stars]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20171021075745/http://adsabs.harvard.edu/abs/1990RPPh...53..837K |tarih=21 Ekim 2017 }}". Reports on Progress in Physics 53 (7): 837-915. Retrieved on 2008-01-03. 
* 62{{not|62}}Holberg, J. B.; Barstow, M. A.; Burleigh, M. R.; Kruk, J. W.; Hubeny, I.; Koester, D. (2004). "[http://adsabs.harvard.edu/abs/2004AAS...20510303H FUSE observations of Sirius B] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20171022180920/http://adsabs.harvard.edu/abs/2004AAS...20510303H |tarih=22 Ekim 2017 }}". Bulletin of the American Astronomical Society 36: 1514. Retrieved on 2007-10-20. 
* 63{{not|63}}'''Ursa Major Hareketli Kümesi''', Collinder 285 adıyla da bilinmekte olup [[Dünya]]'ya en yakın hareketli kümedir. Bu, [[uzay]]da ortak bir köken kabul eden, aynı hızla hareket eden yıldızlardan oluşan bir yıldız sistemidir.
* 64{{not|64}}Frommert, Hartmut; Kronberg, Christine (April 26, 2003).[https://web.archive.org/web/19991007030946/http://seds.lpl.arizona.edu/messier/xtra/ngc/uma-cl.html The Ursa Major Moving Cluster, Collinder 285]. SEDS. Retrieved on 2007-11-22. 
* 65{{not|65}}King, Jeremy R.; Villarreal, Adam R.; Soderblom, David R.; Gulliver, Austin F.; Adelman, Saul J. (2003). "[http://adsabs.harvard.edu/abs/2003AJ....125.1980K Stellar Kinematic Groups. II. A Reexamination of the Membership, Activity, and Age of the Ursa Major Group] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20140703215436/http://adsabs.harvard.edu/abs/2003AJ....125.1980K |tarih=3 Temmuz 2014 }}". Astronomical Journal 15 (4): 1980-2017. Retrieved on 2007-11-22. 
* 66{{not|66}} [http://www.astronomy.com/asy/default.aspx?c=a&id=3391 The life and times of Sirius B]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20120728112435/http://www.astronomy.com/en/sitecore/content/Home/News-Observing/News/2005/07/The%20life%20and%20times%20of%20Sirius%20B.aspx |tarih=28 Temmuz 2012 }}, Ken Croswell, Astronomy, online, July 27, 2005. Accessed October 19, 2007. 
* 67{{not|67}}Eggen, Olin J. (1992). "[http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/bib_query?1992AJ....104.1493E The Sirius supercluster in the FK5]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20191011042134/http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/bib_query?1992AJ....104.1493E |tarih=11 Ekim 2019 }}". Astronomical Journal 104 (4): 1493-1504. Retrieved on 2007-11-22. 
* 68{{not|68}}Olano, C. A. (2001). "[http://adsabs.harvard.edu/abs/2001AJ....121..295O The Origin of the Local System of Gas and Stars] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20171021081651/http://adsabs.harvard.edu/abs/2001AJ....121..295O |tarih=21 Ekim 2017 }}". The Astronomical Journal 121: 295-308. Retrieved on 2007-12-11. 
* 69{{not|69}}"The Sirius Mystery", TEMPLE, Robert, Futura Publications, London, 1976.[https://web.archive.org/web/20200208184826/http://www.krysstal.com/thestars.html 49.9]
* 70{{not|70}}[http://en.wikipedia.org/wiki/Henry_Liddell Liddell, Henry G.] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080229180234/http://en.wikipedia.org/wiki/Henry_Liddell |tarih=29 Şubat 2008 }}; &[http://en.wikipedia.org/wiki/Robert_Scott_%28philologist%29 Scott, Robert] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20071031152952/http://en.wikipedia.org/wiki/Robert_Scott_%28philologist%29 |tarih=31 Ekim 2007 }} (1980). Greek-English Lexicon, Abridged Edition, Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-910207-4.
* 71{{not|71}}(Holberg 2007, pp.&nbsp;15–16) 
* 72{{not|72}}Staff (2007). [http://www.britannica.com/eb/article-9067991/Sirius Sirius]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20130308065204/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/546598/Sirius |tarih=8 Mart 2013 }}. Britannica Online Encyclopedia. Retrieved on 2007-09-10. 
* 73{{not|73}}Subhash Kak. [https://web.archive.org/web/20100729212019/http://www.indiastar.com/kak5.htm Indic ideas in the Greco-Roman world.] 
* 74{{not|74}}[https://web.archive.org/web/20061022074451/http://www.religiousworlds.com/mandalam/shiva.htm Shri Shri Shiva Mahadeva].
* 75{{not|75}}"Dogonlarda Sirius Gizemi",SALT, Alparslan, Ruh ve Madde Yayınları, İstanbul, 1984.
* 76{{not|76}} Tyson, Donald; Freake, James (1993). Three Books of Occult Philosophy. Llewellyn Worldwide. [http://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/0875428320 ISBN 0-87542-832-0] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20151017053346/https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/0875428320 |tarih=17 Ekim 2015 }}. 
* 77{{not|77}}Agrippa, Heinrich Cornelius (1533). De Occulta Philosophia. 
* 78{{not|78}}"Semboller Ansiklopedisi",SALT, Alparslan, Ruh ve Madde Yayınları, İstanbul, 2006, (s.222)
* 79{{not|79}}(Holberg 2007, p.&nbsp;22) 
* 80{{not|80}}(Holberg 2007, p.&nbsp;23) 
* 81{{not|81}}"Semboller Ansiklopedisi",SALT, Alparslan, Ruh ve Madde Yayınları, İstanbul, 2006, (s.357)
* 82{{not|82}}(Holberg 2007, p.&nbsp;24) 
* 83{{not|83}}"Semboller Ansiklopedisi",SALT, Alparslan, Ruh ve Madde Yayınları, İstanbul, 2006
* 84{{not|84}}Robert Temple,"The Sirius Mystery",Futura Publications, London, 1976.
* 85{{not|85}}"Dogonlarda Sirius Gizemi",SALT, Alparslan, Ruh ve Madde Yayınları, İstanbul, 1984.
* 86{{not|86}}M. Griaule & G. Dieterlen: "Le Renard pâle" Institut d'Ethnologie, Musée de l'Homme, Paris 1965.
* 87{{not|87}}Eric Guerrier,"Essai sur la cosmogonie Dogon",Robert Laffont, 1975.
* 88{{not|88}}"Dogonlarda Sirius Gizemi",SALT, Alparslan, Ruh ve Madde Yayınları, İstanbul, 1984. 
* 89{{not|89}}"Dogonlarda Sirius Gizemi",SALT, Alparslan, Ruh ve Madde Yayınları, İstanbul, 1984.
* 90{{not|90}}"Dharma Ansiklopedi",SALT, Alparslan ve ÇOBANLI, Cem, Dharma Yayınları, İstanbul, 2001.(s.395-396)
* 91{{not|91}}"[http://srv2.galactic2.net/planet/sirius-relationship.html Lori Tostado] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20160305222830/http://srv2.galactic2.net/Planet/sirius-relationship.html |tarih=5 Mart 2016 }}
* 92{{not|92}}"Dharma Ansiklopedi",SALT, Alparslan ve ÇOBANLI, Cem, Dharma Yayınları, İstanbul, 2001.(s.395-396)
* 93{{not|93}}(1993) [http://www.amazon.com/Writing-Science-Fiction-Fantasy-Magazine/dp/0312089260/ref=sr_1_1/002-3273322-6088007?ie=UTF8&s=books&qid=1188250989&sr=1-1 Writing Science Fiction & Fantasy]. St. Martin's Griffin, p.&nbsp;108.[http://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780312089269 ISBN 978-0-312-08926-9] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20151106133940/https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780312089269 |tarih=6 Kasım 2015 }}. 
* 94{{not|94}}[https://web.archive.org/web/20071214075146/http://www.mq.edu.au/about/naming.html About Macquarie University — Naming of the University]. Macquarie University official website. Macquarie University (2007). Retrieved on 2007-12-27. 
* 95{{not|95}}Henderson G, Stanbury M (1988). The Sirius: Past and Present. Sydney: Collins, p.&nbsp;38.[http://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/0732224470 ISBN 0-7322-2447-0] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20151109000709/https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/0732224470 |tarih=9 Kasım 2015 }}. 
* 96{{not|96}}Royal Australian Navy (2006). [https://web.archive.org/web/20080511144145/http://www.navy.gov.au/ships/sirius/ HMAS Sirius: Welcome Aboard]. Royal Australian Navy - Official Site. Commonwealth of Australia. Retrieved on 2008-01-23.
* 97{{not|97}}van der Linden, FR (2000). [https://web.archive.org/web/20080511144145/http://www.navy.gov.au/ships/sirius/ Lockheed 8 Sirius]. Smithsonian: National Air and Space Museum - Official Website. Smithsonian Institute. Retrieved on 2008-01-26. 
* 98{{not|98}}[https://web.archive.org/web/20071230102112/http://www.mitsubishi-motors.co.za/featuresites/mm_history/Galant.asp Mitsubishi Motors history]. Mitsubishi Motors - South Africa Official Website. Mercedes-Benz (2007). Retrieved on 2008-01-27. 
* 99{{not|99}}[http://www.referenceforbusiness.com/history2/57/Sirius-Satellite-Radio-Inc.html Sirius Satellite Radio, Inc. - Company Profile, Information, Business Description, History, Background Information on Sirius Satellite Radio, Inc.]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20121120215821/http://www.referenceforbusiness.com/history2/57/Sirius-Satellite-Radio-Inc.html |tarih=20 Kasım 2012 }} Net Industries, LLC.. Retrieved on 2008-01-22. 
* 100{{not|100}}Kopel, Dave (June 9, 2003). [http://www.nationalreview.com/kopel/kopel062003.asp Deconstructing Rowling]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20071230153817/http://www.nationalreview.com/kopel/kopel062003.asp |tarih=30 Aralık 2007 }}. National Review Online. Retrieved on 2008-02-28.

== Ayrıca bakınız ==
* [[Nommo'nun gemisi]]
* [[Büyük Köpek Takımyıldızı]]

== Dış bağlantılar ==
* [http://astrored.org/astrofotos/d/5762-1/cma_con.gif Büyük Köpek Takımyıldızı,önemli yıldızlarıyla]{{Ölü bağlantı|date=Mart 2022 }}
* [http://images.google.com.tr/imgres?imgurl=http://www.crystalinks.com/siriusmanstars.jpg&imgrefurl=http://www.crystalinks.com/inundation.html&h=444&w=461&sz=42&hl=tr&start=146&tbnid=E8m7zBrjUx_i-M:&tbnh=123&tbnw=128&prev=/images%3Fq%3Dcrystalinks%26start%3D144%26ndsp%3D18%26svnum%3D100%26hl%3Dtr%26lr%3D%26sa%3DN Eski Mısır'da Sirius]
* [http://www.glyphweb.com/esky/default.htm?http://www.glyphweb.com/esky/stars/sirius.html Sirius-B] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170307170104/http://www.glyphweb.com/esky/default.htm?http%3A%2F%2Fwww.glyphweb.com%2Fesky%2Fstars%2Fsirius.html |tarih=7 Mart 2017 }}
* [https://web.archive.org/web/20081216003502/http://www.astro.uiuc.edu/~kaler/sow/sirius.html Professor Kaler's webpage on Sirius]
* [http://apod.nasa.gov/apod/ap001006.html APOD of Sirius B in x-ray] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20081201164007/http://apod.nasa.gov/apod/ap001006.html |tarih=1 Aralık 2008 }}
* [http://hubblesite.org/newscenter/newsdesk/archive/releases/2005/36/ Hubblesite] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080709002905/http://hubblesite.org/newscenter/newsdesk/archive/releases/2005/36/ |tarih=9 Temmuz 2008 }}

{{Büyükköpek'teki yıldızlar}}

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Bayer cisimleri]]
[[Kategori:İkili yıldızlar]]
[[Kategori:Büyük köpek takımyıldızı]]
[[Kategori:Flamsteed cisimleri]]
[[Kategori:HD ve HDE nesneleri|048915]]
[[Kategori:HIP nesneleri|032349]]
[[Kategori:Efsanevi köpekler]]
[[Kategori:Beyaz cüceler]]
[[Kategori:A-tipi ana kol yıldızları]]
[[Kategori:Antik çağlardan beri bilinen astronomik cisimler]]
[[Kategori:Navigasyon yıldızı]]