Zeeman etkisi sayfasının kaynağını görüntüle

[[Dosya:Zeemn effect demonstr.png|küçükresim|Normal Zeeman etkisi: l = 2 ve l = 1 durumları arasındaki 15 olası geçişin sadece 9'u manyetik alanla ayrılmış olup, Δm = mi - mf -1, 0, 1 şeklinde üç çizgi şeklinde gerçekleşir.]]
'''Zeeman efekti''', ismini Hollandalı fizikçi [[Pieter Zeeman]]'dan alan; [[tayf çizgileri]]nin, bir [[manyetik alan]] olması durumunda birden fazla bileşene ayrılması efektidir. Zeeman alt katmanlarının arasındaki mesafe bir manyetik alan fonksiyonu olduğundan, bu efekt manyetik alanı ölçmek için kullanılabilir.

[[Kadmiyum]] buharının ışığını inceleyen Zeeman, 1896′da, gaz-manyetik alana konduğu zaman [[tayf]]taki çizgilerin bölündü&shy;ğünü gözlemlemiştir. [[Kuantum teorisi]]ne göre atomdaki elektronlar daha düşük enerji düzeylerine geçerken ışık yayınlayarak tayfta görülen çizgileri oluş&shy;turur. Manyetik alanın çizgilerde bölünmeye yol açması&shy;nın nedeni, daha önce tümünün enerjileri aynı olan elektronların, manyetik alanın etkisiyle yönlerine göre farklı enerjiler kazanmalarıdır.
Açısal momentumuyla ilişkili [[yörünge]] manyetik momentten dolayı 2(l+1) tane dejenere m bileşeninin yarılması olayına Zeeman olayı denir.

== Teorik açıklaması ==
Manyetik bir alan içindeki bir atomun toplam Hamiltonu

<math>H=H_0+V_M</math>

şeklinde yazılabilir. Burada <math>H_0</math> etkilenmemiş [[atom]] Hamiltonu ve <math>V_M</math> de manyetik alandan dolayı etkilenmedir:

<math>V_M=-\vec{\mu} \cdot \vec{B},</math>

diye tanımlanır. Burada <math>\vec{\mu}</math> atomun [[manyetik moment]]idir. Manyetik moment elektronik ve nükleer bileşenler içerir, ancak oldukça küçük olduğu için burada önemsenmeyecektir. Bu durumda;

<math>\vec{\mu} \approx -\frac{\mu_B g \vec{J}}{\hbar},</math>

yazılabilir. Burada <math>\mu_B</math> [[Bohr manyetiği]]ni, <math>\vec{J}</math> toplam elektronik [[açısal momentum]]u ve <math>g</math> [[Landé Faktörü]]nü tanımlar.

== Kaynakça ==
=== Tarihi ===
* {{Kitap kaynağı| ad = E. U. | soyadı = Condon |eşyazarlar= G. H. Shortley | başlık = The Theory of Atomic Spectra | yayıncı = Cambridge University Press | yıl = 1935 | isbn = 0-521-09209-4}} ''(Chapter 16 provides a comprehensive treatment, as of 1935.)''
* {{Dergi kaynağı| ad = P. | soyadı = Zeeman | başlık = On the influence of Magnetism on the Nature of the Light emitted by a Substance | dergi = Phil. Mag. | cilt = 43| sayfalar =226| yıl = 1897}}
* {{Dergi kaynağı| ad = P. | soyadı = Zeeman | başlık = Doubles and triplets in the spectrum produced by external magnetic forces | dergi = Phil. Mag. | cilt = 44| sayfalar =55| yıl = 1897}}
* {{Dergi kaynağı | ad = P. | soyadı = Zeeman | url = http://dbhs.wvusd.k12.ca.us/webdocs/Chem-History/Zeeman-effect.html | başlık = The Effect of Magnetisation on the Nature of Light Emitted by a Substance | dergi = Nature | cilt = 55 | tarih = 11 Şubat 1897 | sayfalar =347|doi= 10.1038/055347a0 |erişimtarihi= 3 Temmuz 2009 |arşivurl= https://web.archive.org/web/20070704225200/http://dbhs.wvusd.k12.ca.us/webdocs/Chem-History/Zeeman-effect.html |arşivtarihi= 4 Temmuz 2007 | ölüurl =evet}}

=== Modern ===
* {{Dergi kaynağı| ad = Paul | soyadı = Forman | başlık = [[Alfred Landé]] and the anomalous Zeeman Effect, 1919-1921 | dergi = Historical Studies in the Physical Sciences | cilt = 2 | yıl = 1970 | sayfalar =153-261}}
* {{Kitap kaynağı| ad = David J. | soyadı = Griffiths | başlık = Introduction to Quantum Mechanics (2nd ed.) | yayıncı = Prentice Hall | yıl = 2004 | isbn = 0-13-805326-X}}
* {{Kitap kaynağı| yazar=[[Liboff, Richard L.]] | başlık=Introductory Quantum Mechanics | yayıncı=Addison-Wesley | yıl=2002 | isbn=0-8053-8714-5}}
* {{Kitap kaynağı| yazar=[[Sobelman, Igor I.]] | başlık=Theory of Atomic Spectra | yayıncı=Alpha Science | yıl=2006 | isbn=1-84265-203-6}}

{{fizik-taslak}}

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Manyetizma]]