Mary Cartwright

Şablon:Bilim insanı bilgi kutusu Dame Mary Lucy Cartwright Şablon:Post-nominals (17 Aralık 1900 - 3 Nisan 1998), İngiliz bir matematikçiydi. Daha sonra kaos teorisi olarak bilinecek olan teorinin öncülerindendi. J. E. Littlewood ile birlikte Cartwright, daha sonra kelebek etkisi örneği olarak görülecek bir probleme birçok çözüm öngördü.

Erken dönem yaşamı ve eğitimi

Şablon:Ortala

Mary Cartwright, 17 Aralık 1900'de babası William Digby'nin papazlık yaptığı Aynho, Northamptonshire'da doğdu. Büyükannesi Jane Holbech, şair John Donne'nin ve Eyam Papazı William Mompesson'un soyundan geliyordu. İkisi kendinden büyük, diğer ikisi de küçük olmak üzere dört kardeşi vardı: John (1896 doğumlu), Nigel (1898 doğumlu), Jane (1905 doğumlu) ve William (1907 doğumlu). İlk eğitimini Leamington Lisesi'nde (1912-1915), ardından Boscombe'daki Gravely Manor Okulu'nda (1915-1916) tamamladıktan sonra Salisbury'deki Godolphin Okulu'na devam etti (1916-1919).

Cartwright, St Hugh's College, Oxford'da matematik okudu ve 1923 yılında birinci sınıf derece ile mezun oldu. Son derece derslerini alan ve birincilik derecesi elde eden ilk kadındı. Kısa bir süre Worcester'daki Alice Ottley School ve Buckinghamshire'daki Wycombe Abbey School'da öğretmenlik yaptıktan sonra 1928'de PhD eğitimi almak üzere Oxford'a döndü. Cartwright, doktora çalışmalarında G. H. Hardy tarafından denetlendi. Hardy 1928-9 akademik yılı boyunca Princeton'da bulunduğundan danışmanlık görevini E. C. Titchmarsh üstlendi. The Zeros of Integral Functions of Special Types ("Özel Tip İntegral Fonksiyonların Sıfırları") başlıklı tezi, 1930'daki PhD sözlü sınavında ilk kez dış denetçi olarak karşılaştığı J. E. Littlewood tarafından incelenmiştir.

Cartwright, 1930 yılında Yarrow Araştırma Bursu ile ödüllendirildi ve doktora tezinin konusu üzerinde çalışmaya devam etmek üzere Girton College, Cambridge'e gitti. Littlewood'un derslerine katılarak, onun ortaya koyduğu açık problemlerden birini çözdü. Şimdi Cartwright teoremi olarak bilinen matematiksel teoremi, birim disk içinde aynı değeri en fazla p kez alan bir analitik fonksiyon'un maksimum modülü için bir tahmin verir. Teoremi kanıtlamak için Lars Ahlfors tarafından konformal eşlemeler için tanıtılan bir tekniği uygulayarak yeni bir yaklaşım kullandı.

Kariyeri

Cartwright, kariyeri boyunca birçok farklı matematiksel kavram üzerine doksandan fazla makale yazdı. Katkıları Dirichlet serisi, Abel toplamı, Borel yayılımlarının yönleri, birim disk üzerinde düzenli analitik fonksiyonlar, integral fonksiyonların sıfırları, maksimum ve minimum modüller ve bir açıda sonlu mertebeden fonksiyonlar gibi konulara uzandı.

Cartwright, 1936'da Girton College'da matematik çalışmaları direktörü oldu. 1938 yılında, araştırmalarının yönü üzerinde büyük etkisi olan yeni bir proje üzerinde çalışmaya başladı. Bilimsel ve Endüstriyel Araştırma Departmanı Radyo Araştırma Kurulu, radyo ve radar çalışmalarının modellenmesinden ortaya çıkan bazı diferansiyel denklemler ile ilgili bir memorandum hazırladı. Londra Matematik Derneği'nden bu problemler üzerinde çalışabilecek bir matematikçi bulmalarına yardımcı olup olamayacaklarını sordular ve o da ilgilendi. Problemlerin ardında yatan dinamikler Cartwright'a yabancı olduğu için bu konuda yardım almak üzere Littlewood'a başvurdu. Denklemler üzerinde birlikte çalışmaya başladılar ve bu durum ikisini de çok şaşırttı:

Burada tanımlanan ince yapı, bugün kelebek etkisinin tipik bir örneği olarak görülmektedir. Bu işbirliği, modern dinamik sistemler teorisinin aldığı yönü büyük ölçüde etkileyen önemli sonuçlara yol açmıştır. İkili cevabı zamanında verememiş olsa da mühendislerin dikkatini hatalı ekipmandan, üretilen elektriksel "gürültüyü" -ya da düzensiz dalgalanmaları- telafi etmenin pratik yollarına yönlendirmeyi başardılar.

Cartwright, 1945 yılında Hermite'in [[π'nin irrasyonel olduğunun kanıtı#Cartwright'ın kanıtı|Şablon:Pi'nin irrasyonelliğinin temel kanıtı]]nı basitleştirdi. Kanıtın kendi versiyonunu bir Tripos sorusu olarak belirledi ve daha sonra Sir Harold Jeffreys'in Bilimsel Çıkarım ("Scientific Inference") kitabına bir ek olarak yayınlandı. 1947 yılında Fellow of the Royal Society üyeliğine seçildi; bu topluluğa seçilen ilk kadın olmasa da ilk kadın matematikçiydi.

Cartwright, 1948'de Girton'a öğretmen olarak atanmış ve 1959'dan 1968'e kadar Cambridge'de Fonksiyonlar Teorisi Okutmanı olarak görev yapmıştır. 1957'den 1960'a kadar Cambridge Üniversiteli Kadınlar Derneği'nin başkanlığını yaptı. Girton'dan emekli olduktan sonra 1968-1969 yılları arasında Brown Üniversitesi'nde ve 1969-1970 yılları arasında Claremont Graduate School'da misafir profesör olarak görev yapmıştır. Cartwright 3 Nisan 1998 tarihinde 97 yaşında Cambridge'de ölmüştür.

Tanınması

Cartwright;

• Royal Society Konseyinde görev yapan
• Matematik Derneği Başkanı olan (1951'de)
• Londra Matematik Derneği Başkanı olan (1961-62'de)
• Sylvester Madalyası alan (1964'te)
• Londra Matematik Derneği'nin en yüksek ödülü olan De Morgan Madalyası'nı alan (1968'de) ilk kadındı.

Cartwright, 1968 yılında Londra Matematik Derneği'nin en yüksek ödülü olan De Morgan Madalyası'nı alan ilk kadın oldu ve Edinburgh Kraliyet Topluluğu Onursal Üyesi (HonFRSE) seçildi. 1969 yılında Kraliçe tarafından onurlandırılarak Dame Mary Cartwright, Britanya İmparatorluk Nişanını almıştır.

Ölümü

Cartwright, 1998 yılında Cambridge'deki Midfield Lodge Huzurevi'nde ölmüştür.

Yayınları

• Şablon:Akademik dergi kaynağı
• Şablon:Kitap kaynağı
• Şablon:Akademik dergi kaynağı

Dış bağlantılar

• Şablon:Web kaynağı