İyot monoklorür
İyot monoklorür ICl formülü ile gösterilen bir interhalojen bileşiktir. Oda sıcaklığına yakın eriyen kırmızı-kahverengi renge sahip bir kimyasal bileşiktir. İyot ve klorun elektronegatifliği arasındaki fark nedeniyle, ICl oldukça kutupsaldır ve Şablon:Matematik kaynağı olarak davranır.
İyot monoklorür, denklemine göre halojenleri 1: 1 mol oranında birleştirerek basitçe üretilir.
Klor gazı iyot kristallerinden geçtiğinde, iyot monoklorürün kahverengi buharı gözlemlenir. Koyu kahverengi iyot monoklorür sıvısı toplanır. Aşırı klor, geri dönüşümlü bir reaksiyonda iyot monoklorürü iyot triklorüre dönüştürür:
Polimorflar
Şablon:Matematik iki polimorf içerir; 27.2 °C erime noktasına sahip siyah (geçen ışık ile kırmızı) iğneler olarak bulunan Şablon:Matematik ve erime noktası 13.9 °C olan siyah (iletilen ışıkla kırmızı-kahverengi) trombositler olarak mevcut olan Şablon:Matematik .[1]
Her iki polimorfun kristal yapılarında, moleküller zik-zak zincirlerinde düzenlenir. Şablon:Matematik, P21/c uzay grubuyla monokliniktir.[2]
Reaksiyonları ve kullanımları
İyot monoklorür HF ve HCl gibi asitlerde çözünür, ancak HCl ve HI oluşturmak üzere saf su ile reaksiyona girer:
- ICI + H2O → HCI + HI + ½ O2
Şablon:Matematik organik sentezde yararlı bir reaktiftir.[1] Bazı aromatik iyodürlerin sentezinde bir elektrofilik iyot kaynağı olarak kullanılır.[3] Aynı zamanda C-Si bağlarını da keser.
Şablon:Matematik ayrıca, kloro-iyodo alkanları vermek üzere alkenlerdeki çift bağa eklenecektir.
Bu tür reaksiyonlar sodyum azit varlığında gerçekleştirildiğinde, iyodo azit elde edilir.[4]
Wijs çözeltisi, yani asetik asit içinde çözülmüş iyot monoklorür, bir maddenin iyot değerini belirlemek için kullanılır.
Aynı zamanda, bir klorat ile reaksiyona girerek ve yan ürün olarak klor gazı serbest bırakarak saf iyodürler yapmak için de kullanılabilir.
Kaynakça
- ↑ 1,0 1,1 Brisbois, R. G.; Wanke, R. A.; Stubbs, K. A.; Stick, R. V. "Iodine Monochloride" Encyclopedia of Reagents for Organic Synthesis, 2004 John Wiley & Sons. Şablon:Doi
- ↑ Carpenter, G. B.; Richards, S. M. (1 April 1962). "The crystal structure of β-iodine monochloride". Acta Crystallographica. 15 (4): 360–364. doi:10.1107/S0365110X62000882 Şablon:Webarşiv
- ↑ Wallingford, V. H.; Krüger, P. A. (1943). "5-Iodo-anthranilic Acid Şablon:Webarşiv"; Organic Synthesis, Collective Volume, 2, p. 349
- ↑ Padwa, A.; Blacklock, T.; Tremper, A. "3-Phenyl-2H-Azirine-2-carboxaldehyde Şablon:Webarşiv";Organic Syntheses; Collective Volume, 6, p. 893