Atomik birimler
Atomik birimler (İngilizcesi: Atomic units) (au veya a.u.), atom fiziği hesaplamaları için uygun olan doğal birimlerin bir sistemini oluşturmaktadır. Atomik birimlerin iki ayrı türü bulunmaktadır: Hartree atomik birimleri[1] ve Rydberg atomik birimleri. Bu birimlerdeki farklılık yük ile kütle seçimindeki farklılıktan ileri gelmektedir. Bu makalede, Hartree atomik birimleri ile ilgilenilmiştir. Atomik birimlerdeki, aşağıdaki dört temel fiziksel sabitin sayısal değerlerinin tanımı aşağıda gösterildiği gibidir:
- Elektronun kütlesi: ;
- Temel yük: ;
- Sadeleştirilmiş Planck sabiti: ;
- Coulomb sabiti: .
Atomik birimler genellikle "a.u." veya "au" biçiminde kısaltma ile ifade edilir, değişik bağlamlardaki astronomik birimler, keyfi birimler ve soğurma birimleri için de kullanılan aynı biçimli kısaltma ile karıştırılmamalıdır.
Kullanım ve notasyon
Atomik birimler SI birimleriyle benzerlik gösterir. Uzunluğun ya da kütlenin birimi bu benzerliğe örnek olarak gösterilebilir. Bu benzerliklere karşın kullanımı ve gösterimi SI birimlerinden farklılıklar taşır.
"m" kadar kütleye sahip bir parçacığın kütlesinin elektronun kütlesinin 3.4 katı olduğunu varsayalım. Bu "m" değeri üç biçimde yazılabilir:
- "". Bu gösterim atomik birimin açık bir şekilde görülebildiği bir gösterimdir. Sıkça kullanılır.[2]
- "" ("a.u." ifadesi "atomik birimler"i belirtmektedir.) Bu gösterim belirsizlik taşımaktadır. Burada, "m"nin kütlesinin 3.4 kat atomik birime tekabül geldiği vurgulanmaktadır. Ama aynı şey "L" uzunluğu için uygulansaydı, eşitlik yine aynı olacaktı, "". Bir tür belirsizlik oluştu. Bu denkliğin boyut kapsamında anlaşılabilir olması gerekmektedir.[2]
- "". Bu gösterim, bir önceki gösterime benzemektedir. Burada doğrudan atomik birim 1'e karşılık gelmektedir. Bu durumda olur, böylelikle olur.[3][4]
Temel atomik birimler
Atomik birimlerin 4 ana sabiti bulunmaktadır (yukarı bakınız). Bu nedenle bunların sayısal değerleri tanımı gereği atomik birimlerde birleşmektedir.
| Boyut | Ad | Simge/Tanım | SI birimindeki değeri[5] |
|---|---|---|---|
| kütle | elektronun dingin kütlesi | Şablon:Değer | |
| yük | temel yük | Şablon:Değer | |
| açısal momentum | Planck sabiti | Şablon:Değer | |
| elektrik sabiti | Coulomb gücü sabiti | Şablon:Değer |