Kerberos (uydu)
Şablon:Gezegen bilgi kutusu Kerberos, (P4, S/2011 P 1 ya da S/2011 (134340)Şablon:Ref 1 olarak da bilinir) en uzun ekseninde yaklaşık 19 kilometre boyunda olan Plüton'un küçük bir doğal uydusudur. Plüton'un keşfedilen dördüncü doğal uydusuydu ve varlığı 20 Temmuz 2011'de ilan edildi.[1] Temmuz 2015'te New Horizons uzay aracı tarafından Plüton ve diğer dört uydusuyla birlikte görüntülendi. Kerberos'un New Horizons görevinde elde edilen ilk görüntüsü 22 Ekim 2015'te kamuoyuna açıklandı.[2]
Keşif
Kerberos, Pluto Companion Search Team araştırmacıları tarafından 28 Haziran 2011'de Hubble Uzay Teleskobu'nun Geniş Alan Kamerası kullanılarak Plüton'nun sahip olabileceği herhangi bir halkayı bulma girişimi sırasında keşfedildi.[3][4] Halka arayışı, kısmen Temmuz 2015'te Plüton sisteminden geçecek olan New Horizons'ın halka parçacıklarına çarparak zarar görmesine karşı yürütülmekteydi.[5] Ek gözlemler 3 ve 18 Temmuz 2011'de yapıldı ve Kerberos 20 Temmuz 2011'de yeni bir uydu olarak doğrulandı.[1][6] Daha sonra 15 Şubat 2006 ve 25 Haziran 2010 tarihli Hubble görüntülerinde uydu tespit edildi; ancak bu görünütlerde Kerberos girişim sebebiyle örtülüydü.[7] Kerberos'un parlaklığı Nix'in parlaklığının yalnızca %10'u kadardır ve yalnızca keşif ekibinin sekiz dakikalık pozlama süresi sayesinde bulunmuştur; önceki gözlemler daha kısa pozlama süreleri kullanmıştı.[8] Resmi olarak S/2011 (134340) 1,[1] gayri resmi olarak P4 olarak adlandırılmıştır.[8]
Köken
Plüton'un diğer uyduları gibi[9] Kerberos'un, Ay'ı yarattığı düşünülen dev çarpışmaya benzer şekilde, Plüton ile başka bir Kuiper kuşağı nesnesi arasındaki büyük bir çarpışmanın enkazından bir araya geldiğinden şüpheleniliyor.[3]
Fiziksel özellikler
Kerberos çift loblu bir şekle sahiptir ve en uzun ekseninde yaklaşık 19 kilometre, en kısa ekseninde ise 9 km uzunluğundadır.[10] Kerberos'un daha büyük lobu boydan boya yaklaşık 8 km, daha küçük lob ise yaklaşık 5 km'dir. Kerberos'un çift loblu şekli muhtemelen iki küçük nesnenin birleştirilmesinden oluşmaktadır, bu da Kerberos'un Plüton'un diğer uyduları ile birlikte Plüton çevresindeki molozların birleşmesiyle oluşmuş olabileceğini düşündürmektedir.[11]
Kerberos, muhtemelen yüzeyinde su buzunun varlığından dolayı, Plüton'un diğer küçük uydularına benzer yüksek bir albedoya veya yansıtıcılığa sahiptir.[12] New HorizonsŞablon:'ın geçişinden önce, Kerberos'un daha büyük bir boyuta ve daha koyu bir yüzeye sahip olduğu düşünülüyordu.[13]
Dönüş
Plüton'un diğer küçük uyduları gibi, Kerberos da yerçekim kilitli değildir ve dönüşü kaotiktir, jeolojik zaman ölçeklerinde hızla değişiklik gösterir. Plüton ve Charon'un kütle merkezlerinin yörüngesinde dönerken değişen yerçekimi etkileri, Plüton'un Kerberos da dahil olmak üzere küçük uydularının kaotik şekilde elipsoid bir harekette bulunmasına neden olur.[14] New Horizons'ın geçişi sırasında, Kerberos'un dönüş süresi yaklaşık 5,33 gündü ve dönme ekseni yörüngesine yaklaşık 96 derece eğimliydi.[15][16] Kerberos'un yüksek eksen eğimi, Plüton-Charon kütle merkezi etrafındaki yörüngesine göre yana doğru döndüğü anlamına geliyordu.[16]
Yörüngesel özellikler
Gözlemler, uydunun Plüton-Charon kütleçekim merkezi etrafında 57.783 km mesafeded dairesel, ekvatoral bir yörüngede döndüğünü göstermektedir. Kerberos da dahil olmak üzere Plüton'un tüm uyduları, Plüton'un ekvatoruna kıyasla çok düşük yörünge eğikliği olan son derece dairesel yörüngelere sahiptir. Kerberos, Nix ve Hydra arasında bir yörüngede dolaşır ve yaklaşık olarak her 32,167 günde bir Plüton çevresinde tam bir yörünge tamamlar.[1][8]
Yörünge periyodu Charon ile 1:5 yörüngesel rezonansa yakındır,[14] zamanlama tutarsızlığı yaklaşık %0,7'dir.Şablon:Refn Nix, Hydra ve Charon arasındaki yakın rezonanslarda olduğu gibi (sırasıyla 1:4 ve 1:6), bu ilişkinin gerçek bir rezonansa ne kadar yakın olduğunu belirlemek, Kerberos'un yörüngesine, özellikle de onun yörüngesel devinim oranına ilişkin daha doğru bilgi gerektirmektedir.
Keşif
New Horizons uzay aracı, 14 Temmuz 2015'te Plüton sisteminden geçişi sırasında Kerberos'un fotoğraflarını çekti. Üç ay sonra, 22 Ekim'de uydunun ilk görüntüsü yayınlandı. Plüton'un fotoğrafı yayınlanan son uydusudur. Fotoğraflar, ilk başta daha büyük ve daha az yansıtıcı olduğu düşünülen Kerberos'un aslında daha küçük boyutlarda ama parlak bir yüzeye sahip olduğunu ortaya koymaktadır.[2]
Adlandırma
Kerberos'un adı Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) tarafından SETI tarafından sponsorluğu yapılan "Pluto Rocks" başlıklı internet anketi ile belirlendi.[17]
Köken
Plüton'un diğer uyduları gibi; Kerberos'un da, Dünya'nın uydusu Ay gibi büyük bir çarpışma ile oluşmuş olabileceği düşünülmektedir.
Ayrıca bakınız
Notlar
Şablon:Not 134340, Plüton'un resmî formal ismidir.
Kaynakça
Şablon:Güneş sistemi Şablon:Güneş Sistemi uyduları Şablon:Neptün ötesi cisimler dolaşım şablonu
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Şablon:Web kaynağı Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "telegram3" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış - ↑ 2,0 2,1 Şablon:Web kaynağı
- ↑ 3,0 3,1 Şablon:Web kaynağı
- ↑ Şablon:Web kaynağı
- ↑ Şablon:Kitap kaynağı
- ↑ Şablon:Web kaynağı
- ↑ Şablon:Web kaynağı
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Şablon:Web kaynağı
- ↑ Şablon:Akademik dergi kaynağı
- ↑ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;LPSCisimli refler için metin sağlanmadı - ↑ Şablon:Web kaynağı
- ↑ Şablon:Web kaynağı
- ↑ Şablon:Web kaynağı
- ↑ 14,0 14,1 Şablon:Web kaynağı
- ↑ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Lakdawalla1110isimli refler için metin sağlanmadı - ↑ 16,0 16,1 Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;arxiv1604isimli refler için metin sağlanmadı - ↑ Şablon:Haber kaynağı