Trigonometrik özdeşliklerin ispatları
Trigonometrik fonksiyonları tanımlamanın birkaç eşdeğer yolu vardır ve bunlar arasındaki trigonometrik özdeşliklerin kanıtları seçilen tanıma bağlıdır. En eski ve en temel tanımlar dik üçgenlerin geometrisine ve kenarları arasındaki orana dayanır. Bu makalede verilen kanıtlar bu tanımları kullanır ve dolayısıyla bir dik açıdan büyük olmayan negatif olmayan açılar için geçerlidir. Daha büyük ve negatif açılar için Trigonometrik fonksiyonlar bölümüne bakınız.
Diğer tanımlar ve dolayısıyla diğer kanıtlar sinüs ve kosinüsün Taylor serisine veya diferansiyel denkleminin çözümlerine dayanır.
Temel trigonometrik özdeşlikler
Tanımlar

Altı trigonometrik fonksiyon, bazıları için 0'dan dik açının (90°) katları kadar farklı olan açılar hariç, her gerçel sayı için tanımlanmıştır. Sağdaki diyagrama bakılırsa, θ'nın altı trigonometrik fonksiyonu, dik açıdan daha küçük açılar içindir:
Oran özdeşlikleri
Bir dik açıdan daha küçük açılar söz konusu olduğunda, aşağıdaki özdeşlikler bölme özdeşliği aracılığıyla yukarıdaki tanımların doğrudan sonuçlarıdır
90°'den büyük açılar ve negatif açılar için geçerli olmaya devam ederler.
Veya
Tümler açı özdeşlikleri
Toplamı π/2 radyan (90 derece) olan iki açı "tümler (veya tamamlayıcı veya dikler)”dir. Şekilde, A ve B köşelerindeki açılar tümlerdir, bu nedenle a ve b'yi değiştirebilir ve θ'yı π/2 - θ olarak değiştirerek elde edebiliriz:
Pisagor özdeşlikleri
Özdeşlik 1:
Bu ve oran özdeşliklerinden aşağıdaki iki sonuç çıkar. İlkini elde etmek için, ifadesinin her iki tarafını 'ya ikincisi için 'ya bölün.
Benzer şekilde,
Özdeşlik 2:
Aşağıda her üç ters fonksiyon da açıklanmaktadır.
İspat 2:
Yukarıdaki üçgen şekline bakınız. Pisagor teoremine göre olduğuna dikkat edin.
Uygun fonksiyonlarla yer değiştirdiğimizde -
Yeniden düzenlersek:
Açı toplam özdeşlikleri
Sinüs

Yatay bir çizgi (x-ekseni) çizin; bir O orijini işaretleyin. O'dan yatay çizginin üzerinde açısında bir çizgi ve bunun üzerinde açısında ikinci bir çizgi çizin; ikinci çizgi ile x-ekseni arasındaki açı 'dır.
P'yi ile tanımlanan doğru üzerine orijinden birim uzaklıkta yerleştirin.
PQ, açısıyla tanımlanan OQ doğrusuna dik bir doğru olsun ve bu doğru üzerindeki Q noktasından P noktasına çizilsin. OQP bir dik açıdır.
QA, x-ekseni üzerindeki A noktasından Q'ya ve PB, x-ekseni üzerindeki B noktasından P'ye bir dik olsun.
QR x-eksenine paralel olacak şekilde R'yi PB üzerine çizin.
Şimdi açısı (çünkü , ve son olarak yapar.)
- , so
- , so
yerine koyarak ve tek ve çift fonksiyonlar için yansıma özdeşliklerini kullanarak da elde ederiz:
Kosinüs
Yukarıdaki şekli kullanarak,
- , so
- , so
yerine koyarak ve tek ve çift fonksiyonlar için yansıma özdeşliklerini kullanarak da elde ederiz:
Ayrıca, tümler açı formülleri kullanılarak,
Tanjant ve kotanjant
Sinüs ve kosinüs formüllerinden şunu elde ederiz
Hem pay hem de paydayı ile bölersek, şunu elde ederiz
değerini, değerinden eşitliği yardımıyla çıkarırsak,
Benzer şekilde, sinüs ve kosinüs formüllerinden şunu elde ederiz
Daha sonra hem pay hem de paydayı ile bölerek şunu elde ederiz
Ya da eşitliğini kullanarak,
eşitliğini kullanarak,
Çift açı özdeşlikleri
Açı toplam özdeşliklerinden şunu elde ederiz
ve
Pisagor özdeşlikleri bunlardan ikincisi için iki alternatif form verir:
Açı toplam özdeşlikleri de şunları verir
Ayrıca Euler formülü kullanılarak da kanıtlanabilir.
Her iki tarafın karesi alındığında
Ancak açıyı, denklemin sol tarafında aynı sonucu veren iki katına çıkarılmış versiyonu ile değiştirirsek
Bundan şu sonuç çıkar
- .
Kareyi genişletmek ve denklemin sol tarafını sadeleştirmek şu sonucu verir
- .
Sanal ve gerçek kısımlar aynı olmak zorunda olduğundan, orijinal özdeşliklerle baş başa kalırız
- ,
ve ayrıca
- .
Yarım açı özdeşlikleri
cos 2θ için alternatif formları veren iki özdeşlik aşağıdaki denklemlere yol açar:
Karekök işaretinin doğru seçilmesi gerekir -θ'ya 2Şablon:Pi eklenirse, kareköklerin içindeki büyüklüklerin değişmediğini, ancak denklemlerin sol taraflarının işaret değiştirdiğini unutmayın. Bu nedenle, kullanılacak doğru işaret θ değerine bağlıdır.
Tan fonksiyonu için denklem şöyledir:
Daha sonra karekök içindeki pay ve paydayı (1 + cos θ) ile çarpmak ve Pisagor özdeşliklerini kullanmak şu sonucu verir:
Ayrıca, pay ve paydanın her ikisi de (1 - cos θ) ile çarpılırsa, sonuç şu olur:
Bu aynı zamanda şunu da verir:
Benzer düzenlemeler cot fonksiyonu için de geçerlidir:
Çeşitli – üçlü tanjant özdeşliği
Eğer yarım çember ise (örneğin, , ve bir üçgenin açılarıdır),
İspat:[1]
Çeşitli – üçlü kotanjant özdeşliği
Eğer çeyrek çember ise,
- .
İspat:
, ve açılarının her birini tümler açılarıyla değiştirin, böylece kotanjantlar tanjantlara dönüşür ve bunun tersi de geçerlidir.
verildiğinde sonuç üçlü tanjant özdeşliğinden çıkar.
Çarpım-toplam özdeşlikleri
Sinüs özdeşliklerinin ispatı
İlk olarak, toplam-açı özdeşlikleri ile başlayın:
Bunları toplayarak,
Benzer şekilde, iki toplam açı özdeşliğini çıkararak,
ve olsun,
- ve
ve yerine
Dolayısıyla,
Kosinüs özdeşliklerinin ispatı
Benzer şekilde kosinüs için de toplam-açı özdeşlikleri ile başlayın:
Tekrar, toplama ve çıkarma yaparak
ve değerlerini daha önce olduğu gibi yerine koyun,
Eşitsizlikler

Sağdaki şekil, yarıçapı 1 olan bir çemberin bir sektörünü göstermektedir. Sektör tüm çemberin Şablon:Math'sıdır, dolayısıyla alanı Şablon:Math'dir. Burada Şablon:Math.
Şablon:Math üçgeninin alanı Şablon:Math veya Şablon:Math'dir. Üçgenin Şablon:Math alanı Şablon:Math veya Şablon:Math'dir.
Şablon:Math üçgeni tamamen sektörün içinde yer aldığından ve sektör de tamamen Şablon:Math üçgeninin içinde yer aldığından,
Bu geometrik argüman, varsayım olarak hareket eden yay uzunluğu ve alan tanımlarına dayanır, bu nedenle kanıtlanabilir bir özellikten ziyade trigonometrik fonksiyonların yapımında dayatılan bir koşuldur.[2] Sinüs fonksiyonu için diğer değerleri de ele alabiliriz. Eğer Şablon:Math ise, Şablon:Math. Ancak Şablon:Math (Pisagor özdeşliği nedeniyle), bu nedenle Şablon:Math. O halde elimizde,
Negatif Şablon:Math değerleri için sinüs fonksiyonunun simetrisi gereği
Dolayısıyla
ve
Kalkülüs içeren özdeşlikler
Önbilgiler
Sinüs ve açı oranı özdeşliği
Başka bir deyişle, sinüs fonksiyonu 0'da türevlenebilirdir ve türevi 1'dir.
İspat: Önceki eşitsizliklerden, küçük açılar için
- ,
Bu nedenle,
- ,
Sağ taraftaki eşitsizliği göz önünde bulundurun. O zaman,
ile çarpın
Sol taraftaki eşitsizlik ile birleştirildiğinde:
değerinin limitini alırsak
Böylece,
Kosinüs ve açı oranı özdeşliği
İspat:
Bu üç niceliğin limitleri 1, 0 ve 1/2'dir, dolayısıyla sonuçta elde edilen limit sıfırdır.
Kosinüs ve açının karesi oranı özdeşliği
İspat:
Önceki kanıtta olduğu gibi,
Bu üç niceliğin limitleri 1, 1 ve 1/2'dir, dolayısıyla ortaya çıkan limit 1/2'dir.
Trigonometrik ve ters trigonometrik fonksiyonların bileşimlerinin ispatı
Tüm bu fonksiyonlar, Pisagor trigonometrik özdeşliğinden kaynaklanır. Örneğin şu fonksiyonu kanıtlayabiliriz
İspat:
Şuradan başlayalım;
- (I)
Daha sonra bu (I) denklemini 'a bölersek
- (II)
Ardından ifadesini yerine koyun:
Daha sonra özdeşliğini kullanırız.
- (III)
Ve ilk Pisagor trigonometrik özdeşliği kanıtlandı...
Benzer şekilde bu (I) denklemini 'e bölersek
- (II)
Ardından ifadesini yerine koyun:
Daha sonra özdeşliğini kullanırız.
- (III)
Ve ilk Pisagor trigonometrik özdeşliği kanıtlandı...
- (IV)
Kanıtlamamız gereken şeyi tahmin edelim:
- (V)
(V)'i (IV) ile değiştirirsek:
Yani doğrudur: ve tahmin ettiğimiz ifadesi de doğruydu:
Şimdi y, x olarak yazılabilir; ve [arctan] cinsinden ifade edilen [arcsin]'i elde ettik...
Benzer şekilde, eğer araştırırsak:....
'den ...
Ve son olarak [arctan] cindsinden ifade edilen [arccos]'u elde ettik...
Ayrıca bakınız
- Trigonometrik özdeşlikler listesi
- Bhaskara I'in sinüs yaklaşımı formülü
- Trigonometrik tablolar
- Aryabhata sinüs tablosu
- Madhava sinüs tablosu
- Newton serileri tablosu
- Madhava serisi
- Birim vektör (yön kosinüsleri açıklar)
- Euler formülü
Notlar
Kaynakça
- ↑ Şablon:Web kaynağı dead link
- ↑ Şablon:Dergi kaynağı