Trigonometrik özdeşliklerin ispatları

testwiki sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla

Trigonometrik fonksiyonları tanımlamanın birkaç eşdeğer yolu vardır ve bunlar arasındaki trigonometrik özdeşliklerin kanıtları seçilen tanıma bağlıdır. En eski ve en temel tanımlar dik üçgenlerin geometrisine ve kenarları arasındaki orana dayanır. Bu makalede verilen kanıtlar bu tanımları kullanır ve dolayısıyla bir dik açıdan büyük olmayan negatif olmayan açılar için geçerlidir. Daha büyük ve negatif açılar için Trigonometrik fonksiyonlar bölümüne bakınız.

Diğer tanımlar ve dolayısıyla diğer kanıtlar sinüs ve kosinüsün Taylor serisine veya f+f=0 diferansiyel denkleminin çözümlerine dayanır.

Temel trigonometrik özdeşlikler

Tanımlar

Şablon:Ortala

Altı trigonometrik fonksiyon, bazıları için 0'dan dik açının (90°) katları kadar farklı olan açılar hariç, her gerçel sayı için tanımlanmıştır. Sağdaki diyagrama bakılırsa, θ'nın altı trigonometrik fonksiyonu, dik açıdan daha küçük açılar içindir:

sinθ=karşı kenarhipotenüs=ah
cosθ=komşu kenarhipotenüs=bh
tanθ=karşı kenarkomşu kenar=ab
cotθ=komşu kenarkarşı kenar=ba
secθ=hipotenüskomşu kenar=hb
cscθ=hipotenüskarşı kenar=ha

Oran özdeşlikleri

Bir dik açıdan daha küçük açılar söz konusu olduğunda, aşağıdaki özdeşlikler bölme özdeşliği aracılığıyla yukarıdaki tanımların doğrudan sonuçlarıdır

ab=(ah)(bh).

90°'den büyük açılar ve negatif açılar için geçerli olmaya devam ederler.

tanθ=karşı kenarkomşu kenar=(karşı kenarhipotenüs)(komşu kenarhipotenüs)=sinθcosθ
cotθ=komşu kenarkarşı kenar=(komşu kenarkomşu kenar)(karşı kenarkomşu kenar)=1tanθ=cosθsinθ
secθ=1cosθ=hipotenüskomşu kenar
cscθ=1sinθ=hipotenüskarşı kenar
tanθ=karşı kenarkomşu kenar=(karşı kenar×hipotenüskarşı kenar×komşu kenar)(komşu kenar×hipotenüskarşı kenar×komşu kenar)=(hipotenüskomşu kenar)(hipotenüskarşı kenar)=secθcscθ

Veya

tanθ=sinθcosθ=(1cscθ)(1secθ)=(cscθsecθcscθ)(cscθsecθsecθ)=secθcscθ
cotθ=cscθsecθ

Tümler açı özdeşlikleri

Toplamı π/2 radyan (90 derece) olan iki açı "tümler (veya tamamlayıcı veya dikler)”dir. Şekilde, A ve B köşelerindeki açılar tümlerdir, bu nedenle a ve b'yi değiştirebilir ve θ'yı π/2 - θ olarak değiştirerek elde edebiliriz:

sin(π/2θ)=cosθ
cos(π/2θ)=sinθ
tan(π/2θ)=cotθ
cot(π/2θ)=tanθ
sec(π/2θ)=cscθ
csc(π/2θ)=secθ

Pisagor özdeşlikleri

Şablon:Ana

Özdeşlik 1:

sin2θ+cos2θ=1

Bu ve oran özdeşliklerinden aşağıdaki iki sonuç çıkar. İlkini elde etmek için, sin2θ+cos2θ=1 ifadesinin her iki tarafını cos2θ'ya ikincisi için sin2θ'ya bölün.

tan2θ+1 =sec2θ
sec2θtan2θ=1

Benzer şekilde,

1 +cot2θ=csc2θ
csc2θcot2θ=1

Özdeşlik 2:

Aşağıda her üç ters fonksiyon da açıklanmaktadır.

csc2θ+sec2θcot2θ=2 +tan2θ

İspat 2:

Yukarıdaki üçgen şekline bakınız. Pisagor teoremine göre a2+b2=h2 olduğuna dikkat edin.

csc2θ+sec2θ=h2a2+h2b2=a2+b2a2+a2+b2b2=2 +b2a2+a2b2

Uygun fonksiyonlarla yer değiştirdiğimizde -

2 +b2a2+a2b2=2 +tan2θ+cot2θ

Yeniden düzenlersek:

csc2θ+sec2θcot2θ=2 +tan2θ

Açı toplam özdeşlikleri

Şablon:Ayrıca bakınız

Sinüs

Şablon:Ortala

Yatay bir çizgi (x-ekseni) çizin; bir O orijini işaretleyin. O'dan yatay çizginin üzerinde α açısında bir çizgi ve bunun üzerinde β açısında ikinci bir çizgi çizin; ikinci çizgi ile x-ekseni arasındaki açı α+β'dır.

P'yi α+β ile tanımlanan doğru üzerine orijinden birim uzaklıkta yerleştirin.

PQ, α açısıyla tanımlanan OQ doğrusuna dik bir doğru olsun ve bu doğru üzerindeki Q noktasından P noktasına çizilsin. OQP bir dik açıdır.

QA, x-ekseni üzerindeki A noktasından Q'ya ve PB, x-ekseni üzerindeki B noktasından P'ye bir dik olsun.

QR x-eksenine paralel olacak şekilde R'yi PB üzerine çizin.

Şimdi RPQ=α açısı (çünkü OQA=π2α, RQO=α,RQP=π2α ve son olarak RPQ=α yapar.)

RPQ=π2RQP=π2(π2RQO)=RQO=α
OP=1
PQ=sinβ
OQ=cosβ
AQOQ=sinα, so AQ=sinαcosβ
PRPQ=cosα, so PR=cosαsinβ
sin(α+β)=PB=RB+PR=AQ+PR=sinαcosβ+cosαsinβ

β yerine β koyarak ve tek ve çift fonksiyonlar için yansıma özdeşliklerini kullanarak da elde ederiz:

sin(αβ)=sinαcos(β)+cosαsin(β)
sin(αβ)=sinαcosβcosαsinβ

Kosinüs

Yukarıdaki şekli kullanarak,

OP=1
PQ=sinβ
OQ=cosβ
OAOQ=cosα, so OA=cosαcosβ
RQPQ=sinα, so RQ=sinαsinβ
cos(α+β)=OB=OABA=OARQ=cosαcosβ sinαsinβ

β yerine β koyarak ve tek ve çift fonksiyonlar için yansıma özdeşliklerini kullanarak da elde ederiz:

cos(αβ)=cosαcos(β)sinαsin(β),
cos(αβ)=cosαcosβ+sinαsinβ

Ayrıca, tümler açı formülleri kullanılarak,

cos(α+β)=sin(π/2(α+β))=sin((π/2α)β)=sin(π/2α)cosβcos(π/2α)sinβ=cosαcosβsinαsinβ

Tanjant ve kotanjant

Sinüs ve kosinüs formüllerinden şunu elde ederiz

tan(α+β)=sin(α+β)cos(α+β)=sinαcosβ+cosαsinβcosαcosβsinαsinβ

Hem pay hem de paydayı cosαcosβ ile bölersek, şunu elde ederiz

tan(α+β)=tanα+tanβ1tanαtanβ

β değerini, α değerinden tan(β)=tanβ eşitliği yardımıyla çıkarırsak,

tan(αβ)=tanα+tan(β)1tanαtan(β)=tanαtanβ1+tanαtanβ

Benzer şekilde, sinüs ve kosinüs formüllerinden şunu elde ederiz

cot(α+β)=cos(α+β)sin(α+β)=cosαcosβsinαsinβsinαcosβ+cosαsinβ

Daha sonra hem pay hem de paydayı sinαsinβ ile bölerek şunu elde ederiz

cot(α+β)=cotαcotβ1cotα+cotβ

Ya da cotθ=1tanθ eşitliğini kullanarak,

cot(α+β)=1tanαtanβtanα+tanβ=1tanαtanβ11tanα+1tanβ=cotαcotβ1cotα+cotβ

cot(β)=cotβ eşitliğini kullanarak,

cot(αβ)=cotαcot(β)1cotα+cot(β)=cotαcotβ+1cotβcotα

Çift açı özdeşlikleri

Açı toplam özdeşliklerinden şunu elde ederiz

sin(2θ)=2sinθcosθ

ve

cos(2θ)=cos2θsin2θ

Pisagor özdeşlikleri bunlardan ikincisi için iki alternatif form verir:

cos(2θ)=2cos2θ1
cos(2θ)=12sin2θ

Açı toplam özdeşlikleri de şunları verir

tan(2θ)=2tanθ1tan2θ=2cotθtanθ
cot(2θ)=cot2θ12cotθ=cotθtanθ2

Ayrıca Euler formülü kullanılarak da kanıtlanabilir.

eiφ=cosφ+isinφ

Her iki tarafın karesi alındığında

ei2φ=(cosφ+isinφ)2

Ancak açıyı, denklemin sol tarafında aynı sonucu veren iki katına çıkarılmış versiyonu ile değiştirirsek

ei2φ=cos2φ+isin2φ

Bundan şu sonuç çıkar

(cosφ+isinφ)2=cos2φ+isin2φ.

Kareyi genişletmek ve denklemin sol tarafını sadeleştirmek şu sonucu verir

i(2sinφcosφ)+cos2φsin2φ =cos2φ+isin2φ.

Sanal ve gerçek kısımlar aynı olmak zorunda olduğundan, orijinal özdeşliklerle baş başa kalırız

cos2φsin2φ =cos2φ,

ve ayrıca

2sinφcosφ=sin2φ.

Yarım açı özdeşlikleri

cos 2θ için alternatif formları veren iki özdeşlik aşağıdaki denklemlere yol açar:

cosθ2=±1+cosθ2,
sinθ2=±1cosθ2.

Karekök işaretinin doğru seçilmesi gerekir -θ'ya 2Şablon:Pi eklenirse, kareköklerin içindeki büyüklüklerin değişmediğini, ancak denklemlerin sol taraflarının işaret değiştirdiğini unutmayın. Bu nedenle, kullanılacak doğru işaret θ değerine bağlıdır.

Tan fonksiyonu için denklem şöyledir:

tanθ2=±1cosθ1+cosθ.

Daha sonra karekök içindeki pay ve paydayı (1 + cos θ) ile çarpmak ve Pisagor özdeşliklerini kullanmak şu sonucu verir:

tanθ2=sinθ1+cosθ.

Ayrıca, pay ve paydanın her ikisi de (1 - cos θ) ile çarpılırsa, sonuç şu olur:

tanθ2=1cosθsinθ.

Bu aynı zamanda şunu da verir:

tanθ2=cscθcotθ.

Benzer düzenlemeler cot fonksiyonu için de geçerlidir:

cotθ2=±1+cosθ1cosθ=1+cosθsinθ=sinθ1cosθ=cscθ+cotθ.

Çeşitli – üçlü tanjant özdeşliği

Eğer ψ+θ+ϕ=π= yarım çember ise (örneğin, ψ, θ ve ϕ bir üçgenin açılarıdır),

tan(ψ)+tan(θ)+tan(ϕ)=tan(ψ)tan(θ)tan(ϕ).

İspat:[1]

ψ=πθϕtan(ψ)=tan(πθϕ)=tan(θ+ϕ)=tanθtanϕ1tanθtanϕ=tanθ+tanϕtanθtanϕ1(tanθtanϕ1)tanψ=tanθ+tanϕtanψtanθtanϕtanψ=tanθ+tanϕtanψtanθtanϕ=tanψ+tanθ+tanϕ

Çeşitli – üçlü kotanjant özdeşliği

Eğer ψ+θ+ϕ=π2= çeyrek çember ise,

cot(ψ)+cot(θ)+cot(ϕ)=cot(ψ)cot(θ)cot(ϕ).

İspat:

ψ, θ ve ϕ açılarının her birini tümler açılarıyla değiştirin, böylece kotanjantlar tanjantlara dönüşür ve bunun tersi de geçerlidir.

ψ+θ+ϕ=π2
(π2ψ)+(π2θ)+(π2ϕ)=3π2(ψ+θ+ϕ)=3π2π2=π

verildiğinde sonuç üçlü tanjant özdeşliğinden çıkar.

Çarpım-toplam özdeşlikleri

  • sinθ±sinϕ=2sin(θ±ϕ2)cos(θϕ2)
  • cosθ+cosϕ=2cos(θ+ϕ2)cos(θϕ2)
  • cosθcosϕ=2sin(θ+ϕ2)sin(θϕ2)

Sinüs özdeşliklerinin ispatı

İlk olarak, toplam-açı özdeşlikleri ile başlayın:

sin(α+β)=sinαcosβ+cosαsinβ
sin(αβ)=sinαcosβcosαsinβ

Bunları toplayarak,

sin(α+β)+sin(αβ)=sinαcosβ+cosαsinβ+sinαcosβcosαsinβ=2sinαcosβ

Benzer şekilde, iki toplam açı özdeşliğini çıkararak,

sin(α+β)sin(αβ)=sinαcosβ+cosαsinβsinαcosβ+cosαsinβ=2cosαsinβ

α+β=θ ve αβ=ϕ olsun,

α=θ+ϕ2 ve β=θϕ2

θ ve ϕ yerine

sinθ+sinϕ=2sin(θ+ϕ2)cos(θϕ2)
sinθsinϕ=2cos(θ+ϕ2)sin(θϕ2)=2sin(θϕ2)cos(θ+ϕ2)

Dolayısıyla,

sinθ±sinϕ=2sin(θ±ϕ2)cos(θϕ2)

Kosinüs özdeşliklerinin ispatı

Benzer şekilde kosinüs için de toplam-açı özdeşlikleri ile başlayın:

cos(α+β)=cosαcosβ sinαsinβ
cos(αβ)=cosαcosβ+sinαsinβ

Tekrar, toplama ve çıkarma yaparak

cos(α+β)+cos(αβ)=cosαcosβ sinαsinβ+cosαcosβ+sinαsinβ=2cosαcosβ
cos(α+β)cos(αβ)=cosαcosβ sinαsinβcosαcosβsinαsinβ=2sinαsinβ

θ ve ϕ değerlerini daha önce olduğu gibi yerine koyun,

cosθ+cosϕ=2cos(θ+ϕ2)cos(θϕ2)
cosθcosϕ=2sin(θ+ϕ2)sin(θϕ2)

Eşitsizlikler

Şablon:Ayrıca bakınız

Şablon:Ortala

Sağdaki şekil, yarıçapı 1 olan bir çemberin bir sektörünü göstermektedir. Sektör tüm çemberin Şablon:Math'sıdır, dolayısıyla alanı Şablon:Math'dir. Burada Şablon:Math.

OA=OD=1
AB=sinθ
CD=tanθ

Şablon:Math üçgeninin alanı Şablon:Math veya Şablon:Math'dir. Üçgenin Şablon:Math alanı Şablon:Math veya Şablon:Math'dir.

Şablon:Math üçgeni tamamen sektörün içinde yer aldığından ve sektör de tamamen Şablon:Math üçgeninin içinde yer aldığından,

sinθ<θ<tanθ.

Bu geometrik argüman, varsayım olarak hareket eden yay uzunluğu ve alan tanımlarına dayanır, bu nedenle kanıtlanabilir bir özellikten ziyade trigonometrik fonksiyonların yapımında dayatılan bir koşuldur.[2] Sinüs fonksiyonu için diğer değerleri de ele alabiliriz. Eğer Şablon:Math ise, Şablon:Math. Ancak Şablon:Math (Pisagor özdeşliği nedeniyle), bu nedenle Şablon:Math. O halde elimizde,

sinθθ<1     0<θ   ise.

Negatif Şablon:Math değerleri için sinüs fonksiyonunun simetrisi gereği

sinθθ=sin(θ)θ<1.

Dolayısıyla

sinθθ<1 θ0 ise,

ve

tanθθ>1 0<θ<π2 ise.

Kalkülüs içeren özdeşlikler

Önbilgiler

limθ0sinθ=0
limθ0cosθ=1

Sinüs ve açı oranı özdeşliği

limθ0sinθθ=1

Başka bir deyişle, sinüs fonksiyonu 0'da türevlenebilirdir ve türevi 1'dir.

İspat: Önceki eşitsizliklerden, küçük açılar için

sinθ<θ<tanθ,

Bu nedenle,

sinθθ<1<tanθθ,

Sağ taraftaki eşitsizliği göz önünde bulundurun. O zaman,

tanθ=sinθcosθ
1<sinθθcosθ

cosθ ile çarpın

cosθ<sinθθ

Sol taraftaki eşitsizlik ile birleştirildiğinde:

cosθ<sinθθ<1

cosθ değerinin θ0 limitini alırsak

limθ0cosθ=1

Böylece,

limθ0sinθθ=1

Kosinüs ve açı oranı özdeşliği

limθ01cosθθ=0

İspat:

1cosθθ=1cos2θθ(1+cosθ)=sin2θθ(1+cosθ)=(sinθθ)×sinθ×(11+cosθ)

Bu üç niceliğin limitleri 1, 0 ve 1/2'dir, dolayısıyla sonuçta elde edilen limit sıfırdır.

Kosinüs ve açının karesi oranı özdeşliği

limθ01cosθθ2=12

İspat:

Önceki kanıtta olduğu gibi,

1cosθθ2=sinθθ×sinθθ×11+cosθ.

Bu üç niceliğin limitleri 1, 1 ve 1/2'dir, dolayısıyla ortaya çıkan limit 1/2'dir.

Trigonometrik ve ters trigonometrik fonksiyonların bileşimlerinin ispatı

Tüm bu fonksiyonlar, Pisagor trigonometrik özdeşliğinden kaynaklanır. Örneğin şu fonksiyonu kanıtlayabiliriz

sin[arctan(x)]=x1+x2

İspat:

Şuradan başlayalım;

sin2θ+cos2θ=1 (I)

Daha sonra bu (I) denklemini cos2θ'a bölersek

cos2θ=1tan2θ+1 (II)
1sin2θ=1tan2θ+1

Ardından θ=arctan(x) ifadesini yerine koyun:

1sin2[arctan(x)]=1tan2[arctan(x)]+1
sin2[arctan(x)]=tan2[arctan(x)]tan2[arctan(x)]+1

Daha sonra tan[arctan(x)]x özdeşliğini kullanırız.

sin[arctan(x)]=xx2+1 (III)

Ve ilk Pisagor trigonometrik özdeşliği kanıtlandı...

Benzer şekilde bu (I) denklemini sin2θ'e bölersek

sin2θ=111+1tan2θ (II)
sin2θ=tan2θtan2θ+1

Ardından θ=arctan(x) ifadesini yerine koyun:

sin2[arctan(x)]=tan2[arctan(x)]tan2[arctan(x)]+1

Daha sonra tan[arctan(x)]x özdeşliğini kullanırız.

sin[arctan(x)]=xx2+1 (III)

Ve ilk Pisagor trigonometrik özdeşliği kanıtlandı...

[arctan(x)]=[arcsin(xx2+1)]
y=xx2+1
y2=x2x2+1 (IV)

Kanıtlamamız gereken şeyi tahmin edelim:

x=y1y2
x2=y21y2 (V)

(V)'i (IV) ile değiştirirsek:

y2=y2(1y2)y2(1y2)+1
y2=y2(1y2)1(1y2)

Yani doğrudur: y2=y2 ve tahmin ettiğimiz x=y1y2 ifadesi de doğruydu:

[arctan(x)]=[arcsin(xx2+1)]=[arcsin(y)]=[arctan(y1y2)]

Şimdi y, x olarak yazılabilir; ve [arctan] cinsinden ifade edilen [arcsin]'i elde ettik...

[arcsin(x)]=[arctan(x1x2)]

Benzer şekilde, eğer araştırırsak:[arccos(x)]....

cos[arccos(x)]=x
cos(π2(π2[arccos(x)]))=x
sin(π2[arccos(x)])=x
π2[arccos(x)]=[arcsin(x)]
[arccos(x)]=π2[arcsin(x)]

[arcsin(x)]'den ...

[arccos(x)]=π2[arctan(x1x2)]
[arccos(x)]=π2[arccot(1x2x)]

Ve son olarak [arctan] cindsinden ifade edilen [arccos]'u elde ettik...

[arccos(x)]=[arctan(1x2x)]

Ayrıca bakınız

Şablon:Div sütunu

Şablon:Div sütunu-son

Notlar

Şablon:Kaynakça

Kaynakça

Şablon:Kaynak başı

Şablon:Kaynak sonu