Triklorotrifloroetan
Şablon:Kimya bilgi kutusu Triklorotrifloroetan veya CFC-113 olarak da bilinen 1,1,2-Trikloro-1,2,2-trifloroetan, Şablon:Chem2 formülüne sahip bir kloroflorokarbondur. Renksiz, uçucu bir sıvıdır ve geçmişte çokça solvent olarak kullanılmıştır.[1]
Elde edilişi
CFC-113, hekzakloroetan ve hidroflorik asitten hazırlanabilir:[2]
Bu reaksiyon, yüksek sıcaklıklarda antimon, krom, demir ve alümina gibi katalizörler gerektirebilir.[3]
Başka bir sentez yöntemi bunun yerine Tetrakloroetilen üzerinde HF kullanır.[4]
Uygulamalar
CFC-113 en çok üretilen CFC'lerden biriydi. 1989'da tahminen 250.000 ton üretildi.[1] Elektrikli ve elektronik bileşenlerde temizlik maddesi olarak kullanılmıştır.[5]
CFC-113'ün düşük yanıcılık özelliği ve düşük toksisitesi, onu hassas elektrikli ekipmanlar, kumaşlar ve metaller için temizleyici olarak kullanım için ideal hâle getirdi. Temizlediği ürüne zarar vermez, kıvılcım çıkarmaz veya diğer kimyasallarla reaksiyona girmez.[6] Bir süre kuru temizleme solventi olarak kullanıldı ve 1970'lerde Imperial Chemical Industries tarafından Arklone ticarî adı altında "geleceğin solventi" olarak pazarlandı. Bu serideki diğerleri Perklone (Tetrakloroetilen), Triklone (Trikloroetilen), Metoklon (Diklorometan) ve Genklene (1,1,1-Trikloroetan) idi.[7][8]
Ozon tabakasına zararı
CFC-113 çok reaktif olmayan bir kloroflorokarbondur. Atmosferde yaklaşık 90 yıl kalır,[9] bu da troposferden stratosfere geçmesine yetecek kadar uzundur.
Stratosferde, CFC-113 ultraviyole radyasyon (190-225 nm aralığında güneş ışığı) tarafından parçalanarak klor radikalleri (Cl•) üretilebilir ve bu radikaller yalnızca birkaç dakika içinde ozonun bozulmasını başlatır:[10][11]
Tepkime devam eder:
Süreç, daha fazla O3'ü parçalamak için Cl•'yi yeniden üretir. Cl•, 1-2 yıllık atmosferik ömrü boyunca ortalama 100.000 O3 molekülünü yok edecektir.
Kaynakça
- ↑ 1,0 1,1 Şablon:Ullmann
- ↑ Şablon:Web kaynağı
- ↑ Kirk-Othmer Encyclopedia of Chemical Technology. 4th ed. Volumes 1: New York, NY. John Wiley and Sons, 1991-Present., p. V11 507 (1994)
- ↑ Robert D. Ashford: Ashford's Dictionary of Industrial Chemicals, p. 1131. 2nd Edition. Wavelength Publications, 2001
- ↑ Şablon:Ansiklopedi kaynağı
- ↑ Şablon:Web kaynağı
- ↑ Industrial Finishing and Surface Coatings. (1973). UK: Wheatland journals, Limited.
- ↑ Morrison, R. D., Murphy, B. L. (2013). Chlorinated Solvents: A Forensic Evaluation. Royal Society of Chemistry
- ↑ Şablon:Web kaynağı
- ↑ Şablon:Dergi kaynağı
- ↑ Şablon:Web kaynağı