Temsil teorisi

testwiki sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
5x5 ızgara üzerinde indekslenen iki parametreli kalıcılık modülünün bir örneği.

Temsil teorisi soyut cebirdeki cebirsel yapıları, daha somut olan matematiksel nesnelerin dönüşümleri olarak tasvir etmeye çalışan bir matematik dalıdır. Örneğin soyut bir G grubunu bir vektör uzayı V'nin eşyapı dönüşüm grubunun(Aut(V)) içinde görmeye çalışır. Böyle temsillere doğrusal temsil denir, çünkü bu temsil aslında Ggrubundan genel lineer grup GL(V)'ye bir morfizma yazmak demektir.[1] Böyle bir temsil bulmaktaki amaç, Ggrubunu çalışmak için lineer cebir kullanmaktır. Soyut gruplardaki çarpma işlemi, özellikle bir bilgisayar için matris çarpmasından daha zordur. Soyut bir grubun doğrusal temsillerini kullanarak, gruptaki kimi hesaplamaları bilgisayara yaptırmak daha kolay olur.

G'den bir Xkümesinin eşyapı dönüşüm grubu Aut(X)'e bir morfizma yazarak, kümesel bir temsil elde edilir. Kümesel temsillere literatürde genellikle grup etkisi denir. X'in eşyapı dönüşümleri grubu aynı zamanda SymXsimetrik grubu olduğu için, G'nin Xkümesine etkisi, G'den SymXgrubuna bir grup morfizması yazmakla eşdeğerdir.

Benzer bir şekilde G'den bir Tağacının eşyapı dönüşümü grubu Aut(T)'ye bir morfizma yazarak, ağaçsal bir temsil elde edilir.

Grup temsilleri yerine, halka temsillerinden de bahsedilebilir. Abelyen grup yapısı bulunan bir matematiksel nesne A'nın yapı dönüşümleri End(A), morfizmaların toplamasını (f+g)(a)=f(a)+g(a)olarak yazarsak, bu toplama işlemi ve fonksiyon bileşkesi altında bir halka olur. Dolayısıyla bir Rhalkasının temsilini vermek için, R'den End(A)'ya bir halka homomorfizması yazmak gerekir. Örneğin bir Rhalkasının doğrusal bir temsili, R'den bir vektör uzayı V'nin yapı dönüşümleri halkası End(V)'ye bir halka homomorfizması yazılarak yapılır.

Ayrıca bakınız

Notlar

Şablon:Kaynakça

Kaynakça

Dış bağlantılar

Şablon:Cebir

Şablon:Otorite kontrolü

  1. Classic texts on representation theory include Şablon:Harvtxt and Şablon:Harvtxt. Other excellent sources are Şablon:Harvtxt and Şablon:Harvtxt.