Euler-Fuss denklemi

testwiki sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla

Leonhard Euler'in temel dörtgen geometrisindeki birçok sonucundan biri, iç içe uzanan iki belirli çember için Öklid düzleminde, hem daha büyük çemberin kirişler dörtgeni hem de daha küçük olana teğet olan bir teğetler dörtgeni olan bir dışbükey dörtgen bulunması problemiyle ilgilidir. Euler bunun için, dairenin merkezi ile bir düzlem üçgenin merkezi arasındaki mesafeye ilişkin teoremindekiyle yakından ilişkili olan bir denklem buldu. Denklemin ilk yayınlanmış sunumu ve türetilmesi, Euler'in sekreteri Nikolaus Fuß tarafından 1798'de sağlandı.[1][2][3]

Denklemin gösterimi

Şablon:Ortala

Aşağıdaki teorem, karşılık gelen Fuss teoremini ve tersini birleştiren Euler-Fuß denklemi için geçerlidir:[4]

İki pozitif sayı r ve R verilsin, yanı sıra iki daire 𝒦r ve 𝒦R Öklid düzlemi 2 içinde 𝒦R yarıçap R ve 𝒦r yarıçap r'ye sahip olsun.
Çember 𝒦R, conv(𝒦R)’den içerideki çember 𝒦r, conv(𝒦r)' den oluşsun ve r<R olsun.
İki çember merkezi arasındaki uzunluk d ile gösterilsin.
Sonra:
O zaman ve ancak o zaman Öklid düzleminde dışbükey bir dörtgen var olur. 𝒦r iç teğet çember ve 𝒦R çevrel çember olmak üzere denklem;
1(R+d)2+1(Rd)2=1r2
olarak gösterilir.

Uyarılar

  • Heinrich Dörries Mathematischen Miniaturen adlı kitabında Euler-Fuß denklemi, Fuß'un dörtgen formülü anahtar kelimesi altında da anılır. Dörrie diğer parametreleri kullanarak aşağıdaki denklemi verir:[3][5]
2r2(R2+d2)=(R2d2)2
  • Heinrich Dörrie'ye göre, hem çevrel hem de iç teğet bir çembere sahip olan bir dışbükey dörtgene iki merkezli (bicentric) dörtgen de denir.[5]
  • Triumph der Mathematik adlı çalışmasında Heinrich Dörrie, Nikolaus Fuß'un da beşgen, altıgen, yedigen ve sekizgen için iki merkezliye karşılık gelen formüller bulduğunu işaret etti.[6]

Kaynakça ve literatür

Notlar

Şablon:Kaynakça

Dış bağlantılar

Konuyla ilgili yayınlar

Şablon:Leonhard Euler Şablon:Otorite kontrolü

  1. Julian Lowell Coolidge: A Treatise on the Circle and the Sphere. 1916 (Nachdruck 1971, 2004), S. 44 ff
  2. Max Simon: Über die Entwicklung der Elementar-Geometrie im XIX. Jahrhundert. 1906, S. 108
  3. 3,0 3,1 Heinrich Dörrie: Mathematische Miniaturen. 1979, S. 71–72, 115
  4. Julian Lowell Coolidge: op. cit. S. 46 ff, 117–118
  5. 5,0 5,1 Dörrie, op. cit., s. 522
  6. Heinrich Dörrie: Triumph der Mathematik. 1958, s. 196